به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، «عبدالله یزدان بخش»، عضو هیات نمایندگان اتاق خراسان رضوی در این نشست با اشاره به اینکه هدف کمیسیون‌های اتاق بازرگانی رفع موانع از پیش روی کسب و کارها و ارائه راهکار است، اظهار کرد: کارشناسان صنعتی و تجاری در ارائه راهکار نقش موثری دارند. ایران دارای مشکلات متعددی در حوزه برق، آب، گاز، تسهیلات بانکی، قوانین و مقررات و… است و قوانین و مقررات در حوزه تولید، قابلیت رفع موانع را ندارد.
وی با اشاره به هم‌افزایی کمیسیون و کمیته‌های اتاق بازرگانی برای رفع موانع و مشکلات بخش خصوصی، تاکید کرد: در دوره دوساله ابتدایی فعالیت کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی خراسان رضوی، باید 10 راهکار در حوزه مشکلات انرژی به دولت ارائه گردد. موانع و مشکلات از طریق اعضا کمیسیون‌ها احصا و در صحن علنی کمیسیون مطرح و راهکار ارائه شود. همچنین، شرکت‌های حوزه انرژی مانند آب، برق و گاز می‌توانند کلاس و ورکشاپ‌های آموزشی در این خصوص با همکاری کمیسیون برگزار و گزارش کاملی در حوزه تولید و توزیع انرژی ارائه کنند.
یزدان بخش بخش دیگر سخنانش را به لزوم برگزاری همایشی در خصوص بحران قطعی گاز صنایع در زمستان اختصاص داد و خاطرنشان کرد: همایش مشترک میان کمیسیون صنعت و انرژی درباره راهکارهای رفع قطع گاز صنایع، فرصت خوبی برای ارتباط و پیوند دوباره صنعت و دانشگاه است. برای ارائه راهکار علمی و درست در حوزه مشکلات انرژی استان، نیازمند ارتباط صنعت با دانشگاه هستیم.
عضو هیات نمایندگان اتاق خراسان رضوی در ادامه عنوان کرد: قطع برق و گاز صنایع در تابستان و زمستان راهکار درستی برای گازرسانی بهتر به مشترکان خانگی نیست و تنها به صنایع صدمه وارد میکند. مصرف گاز و برق در صنایع موجب اشتغال در جامعه می‌شود. بایستی تغییرات در نگرش‌ها نسبت به کمبود انرژی در جامعه ایجاد شود تا شاهد بهبود وضعیت موجود باشیم.
تشکیل کمیته عارضه‌یابی قطع برق واحدهای صنعتی دارای نیروگاه خورشیدی
«نسرین یوسفی عارفی»، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی خراسان رضوی در خصوص استفاده و دریافت انرژی زمین‌گرمایی از چاه آب کشاورزی، اظهار کرد: چاه‌های آب زمین‌های کشاورزی فرصت خوبی برای دریافت و استفاده از انرژی زمین‌گرمایی هستند. باتوجه به اهمیت این موضوع، جلسه‌ای در دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی با حضور مسئولان جهاد کشاورزی، شرکت توزیع برق مشهد و کارشناسان انرژی‌های تجدیدپذیر برگزار خواهد شد تا فرآیند بهره‌وری و دریافت مجوز برای بهره‌برداری از این انرژی تجدیدپذیر، احصا گردد.
وی بخش دیگر سخنانش را به تشکیل کمیته‌ای به منظور عارضه‌یابی قطع برق واحدهای صنعتی دارای نیروگاه خورشیدی در کمیسیون انرژی اختصاص داد و بیان کرد: کمیته قطع برق واحدهای صنعتی دارای نیروگاه خورشیدی در کمیسیون انرژی تشکیل شد و شرکت توزیع برق خراسان اطلاعاتی در این حوزه در کمیته مذکور ارائه کرد تا راه‌کاری برای آن احصا گردد.
یوسفی در خصوص برگزاری همایش مشترک کمیسیون‌های صنعت و انرژی اتاق مشهد نیز تاکید کرد: توزیع انرژی در بخش دولتی انجام می‌شود؛ اما واحدهای صنعتی برای تامین برق و گاز خود باید مستقل از دولت عمل کنند. کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی مشهد پیشنهادی مبنی بر برگزاری همایشی با عنوان صنعت و انرژی در حوزه ارائه راهکار برای رفع قطعی گاز صنایع در زمستان ارائه کرد. این همایش 25 مهرماه و با همکاری کمیسیون انرژی و صنعت اتاق بازرگانی خراسان رضوی برگزار خواهد شد.
عبور از بحران انرژی، در گرو بهره‌وری مصرف
در ادامه «شهریار زهدی»، دبیر کمیسیون انرژی اتاق مشهد با تاکید بر وجود ناترازی انرژی در کشور، عنوان کرد: برای عبور از بحران انرژی، نیازمند مدیریت مصرف می‌باشیم. نگاه عرضه محوری نسبت به تامین انرژی می بایست به سمت مدیریت مصرف برود. همچنین رویکرد سوخت‌پنداری انرژی باید بدل به نقش سرمایه ای آن گردد. سیستم مدیریت انرژی نیازمند نگاهی جامع نگرتر و یکپارچه می باشد که در آن نیاز آتی کشور به انرژی به درستی تحلیل و پیش‌بینی‌های لازم نیز صورت گیرد. انواع انرژی‌های پاک به خصوص در حوزه های تجدیدپذیر یک ضرورت غیرقابل انکار می باشد. انرژی زمین-گرمایی یکی از کاراترین انواع اینگونه منابع تجدیدپذیر است. این قسم انرژی از کارایی بسیار بالایی برخوردار است و همچنین به راحتی قابل استحصال می باشد. امروزه زیرساخت های بسیار زیادی در کشورهای توسعه یافته جهت دسترسی به منابع زمین-گرمایی ایجاد شده است. دستگاه های تهویه مطبوعی که از این نوع انرژی بهره می گیرند دارای راندمان بسیار بالایی هستند که می توانند مصرف گاز را به صفر و نیاز به برق را نیز تا پنجاه درصد کاهش دهند. به منظور رهایی از بحران ناترازی انرژی ما راهی جز حرکت به سمت اینچنین روش‌های نوینی نداریم.
سهم 70 درصدی انرژی‌های تجدید پذیر در سبد جهانی انرژی تا پایان ۲۰۵۰
در ادامه این نشست، «علی سپهر»، رئیس انجمن مراکز تحقیق و توسعه خراسان رضوی پشت تریبون قرار گرفت و به ارائه پیشنهاداتی در حوزه تولید، توزیع و مصرف انرژی پرداخت. وی در ابتدا با اشاره به اینکه تا پایان سال 2050 جمعیت جهان از 7 میلیارد نفر به بیش از 9 میلیارد نفر خواهد رسید، بیان کرد: انتظار می‌رود؛ تقاضای جهانی انرژی طی 20 سال آینده، 50 درصد رشد کند.
وی با بیان اینکه انرژی خورشیدی جایگزین منابع برای تولید برق خواهد شد، افزود: پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال 2030، سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در دنیا به 30 درصد برسد. همچنین این رقم تا پایان سال 2050، به بیش از 70 درصد خواهد رسید.
سپهر عنوان کرد: از راهکارهای جهانی برای استفاده درست انرژی می‌توان به استفاده از فناوری‌های نوین، حبس و ذخیره‌سازی کربن، بهره گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر و افزایش کارایی انرژی اشاره کرد.
وی ادامه داد: براساس آخرین آمار مربوط به وضعیت انرژی کشور که توسط وزارت نیرو در قالب ترازنامه انرژی و نمودار جریان انرژی سال ۹۹ منتشر شده است، از مجموع دو هزار و ۱۵۱ میلیون بشکه نفت خام برای عرضه انرژی اولیه کشور، بخش تجدیدپذیر با کمتر از یک درصد در واقع سهمی در سبد عرضه انرژی کشور ندارد. نفت و گاز دو شکل اصلی انرژی اولیه جهت عرضه در جریان انرژی کشور هستند. با توجه به ذخایر فعلی سوخت نفت و گاز، سیاست‌‌گذاری‌های انرژی جهت احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر و حرکت به سمت پروتکل‌های محیط زیستی بسیار کُند انجام می‌شود و سیاست‌های برنامه ششم توسعه کشور نیز در این خصوص به درستی عملیاتی نشده است.
رئیس انجمن مراکز تحقیق و توسعه خراسان رضوی افزود: مصرف‌کنندگان نهایی انرژی در کشور، از کل مصرف نهایی انرژی ( ۱۶۵۷ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت خام) بخش‌های خانگی، تجاری و عمومی، صنعت، حمل و نقل و کشاورزی هستند که برای مصارف این بخش‌ها، سه حامل فرآورده‌های پالایشگاهی شامل سوخت بنزین، گاز طبیعی و برق در نظر گرفته می‌شود. عمده حامل‌های پالایشگاهی مختص به بخش حمل و نقل کشور است. حمل و نقل بسیار وابسته به سوخت‌های فسیلی است. سهم بنزین و گازوییل برای انرژی خودرو‌ها و ناوگان حمل و نقل حدود 46 درصد از کل نفت عرضه شده برای انرژی است.
سپهر تاکید کرد: فرسودگی ناوگان حمل‌و‌نقل، تولید خودروهایی با رده مصرف انرژی پایین، عدم اجرای قوانین نوسازی ناوگان حمل‌و‌نقل، عدم اجرای قوانین محیط‌زیستی بازدارنده مانند مالیات بر کربن از خودروسازان داخلی، کشور را با بحران ناترازی عرضه و تقاضای بنزین و گازوییل روبرو کرده است.
بخش‌های ساختمان و صنعت متقاضیان عمده گاز و برق کشور
وی با بیان اینکه بخش‌های ساختمان و صنعت متقاضیان عمده گاز و برق کشور هستند، گفت: از مجموع 1516 میلیون بشكه معادل نفت خام برای عرضه گاز، حدود 50 درصد معادل 766 میلیون بشكه معادل نفت خام توسط مصرف کننده‌های نهایی انرژی بخش ساختمان و صنعت صرف شده و 50 درصد دیگر آن به‌عنوان سوخت نیروگاه‌های تولید برق کشور، خوراک پالایشگاه‌ها، مصارف بخش‌های کشاورزی و حمل و نقل و… استفاده می‌شود. سهم ساختمان و صنعت از عرضه انرژی اولیه به شكل گاز به ترتیب حدود 28 درصد و ۲۲ درصد است. سهم گاز در تامین انرژی بخش‌های ساختمان و صنعت تقریبا برابر است که حدود 80 درصد آن برای مصارف گرمایشی، آبگرم مصرفی، پخت و پز و تولید صنعتی به كار گرفته می‌شود.
سپهر، بخش دیگر سخنانش را به افزایش مصرف و عدم توازن عرضه گاز و بحران ناترازی عرضه و تقاضای گاز در سال‌های پیش رو اختصاص داد و اظهار کرد: پیش‌بینی می‌شود؛ با ادامه روند افزایش مصرف و عدم عرضه فراتر گاز، از ابتدای سال آینده دومین دارنده ذخایر گاز جهان اقدام به واردات گاز کند.
وی با بیان اینکه مصرف گاز و فرآورده‌های نفتی دارای پیامدهای انتشار آلاینده و کربن است که سبب دورشدن از برنامه‌های گذار انرژی خواهد شد، تاکید کرد: فن‌آوری‌های مبتنی بر انرژی برق پاک نظیر پمپ‌های گرمایی جهت مصارف گرمایش، آبگرم و پخت و پز خانگی بایستی جایگزین گاز شود و سوخت صرفه‌جویی شده این مصارف برای بخش صنعت به منظور تولید پراکنده مقیاس کوچک و ذخیره استراتژیک کشور لحاظ گردد. از طرفی، برنامه و اقدام موثر و عملی در جهت تامین برق از منابع پاک تجدیدپذیر اجرایی شود.
نگاهی به وضعیت هدررفت انرژی در کشور
رئیس انجمن مراکز تحقیق و توسعه خراسان رضوی در خصوص هدررفت انرژی، عنوان کرد: از مجموع 550 میلیون بشكه معادل نفت خام عرضه حامل انرژی برق، حدود 64 درصد آن در اثر تلفات تبدیل تولید برق در نیروگاه‌های کشور به هدر می‌رود و تنها 169 میلیون بشكه معادل نفت خام به جریان مصرف وارد می‌شود. آیا این بخش‌ها باید هزینه این هدررفت را تقبل کنند؟ آیا سیاست‌های انرژی در کشور باید بیشتر جریمه و بازدارنده‌ای برای بخش تقاضا باشد و بخش تولید برق که در کشور عمدتا دولتی است، نباید اقدامات اصلاح تبدیل در نیروگاه‌های تولید را انجام دهد؟ آیا سیاست‌های تشویقی برای بخش مصرف کننده صنعت و ساختمان درصورت بکارگیری تجهیزات با رده انرژی بالاتر و در نتیجه مصرف برق کمتر، عملیاتی شده است؟ چرا قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی مصوب 1389 مجلس به درستی اجرایی نشده است؟
وی در تشریح پیشنهاداتی در حوزه عملکردی تولید، توزیع و مصرف انرژی عنوان کرد: برنامه پیشنهادی شامل سه رویكرد اصلی کارآیی انرژی، افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر و نوین در سبد انرژی تولیدی کشور و سرمایه‌گذاری در حوزه فن‌آوری‌های نوین و نوآورانه است. در برنامه پیشنهادی با رویکرد کارایی انرژی، مصرف کنندگان براساس قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی مصوب اسفند 1389 مجلس، از حمایت‌های مالی و تشویقی جهت به‌روزرسانی یا جایگزینی تجهیزات و لوازم انرژی‌بر با رده انرژی بالاتر و کارایی بهتر بهره‌مند خواهند شد.
وی با اشاره به اینکه اجرای این رویکرد در کنار توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر موثرترین راه‌حل دستیابی به اهداف صرفه‌جویی انرژی است، بیان کرد: این راه‌حل به تایید آژانس بین‌المللی انرژی و آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر در برنامه گذار انرژی از سوخت‌های فسیلی رسیده است.
سپهر در خصوص افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر و نوین در سبد انرژی تولیدی کشور، گفت: براساس برنامه ششم توسعه، سهم نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک با اولویت سرمایه‌گذاری بخش غیر دولتی، باید حداقل پنج درصد افزایش پیدا کند.
وی در خصوص سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری‌های نوین و نوآورانه، خاطرنشان کرد: در راستای سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری‌های نوین و نوآورانه، برنامه حمایتی با همکاری همه‌جانبه بانک‌ها در اختصاص منابع به واحدهای تولیدی و بنگاه‌های اقتصادی پیش‌بینی شده تا در حوزه فن‌آوری‌های نوین نظیر سیستم‌های نوین تجدیدپذیر، تجهیزات گرمایی و سرمایی، هیدروژنی، ذخیره‌سازی و حبس کربن و … فعالیت کنند.
رئیس انجمن مراکز تحقیق و توسعه خراسان رضوی اختصاص زمین به بخش صنعت جهت احداث نیروگاه خورشیدی با ظرفیت مورد نیاز برق واحدهای صنعتی را یکی از راهکارهای جایگزینی سوخت فسیلی به پاک دانست و تاکید کرد: پیشنهاد می‌شود؛ زمین مورد نیاز برای احداث نیروگاه حداقل ۵۰ مگاوات در فازبندی‌های مشخص برای تامین برق واحدهای تولیدی شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی اختصاص پیدا کند. همچنین واحدهای مشارکت کننده در ساخت نیروگاه تا سال محاسبه شده بازگشت سرمایه، از امتیازات تخفیف برق بها یا مالیاتی برخوردار شوند.
سپهر با بیان اینکه تخصیص اعتبارات کافی، مهم‌ترین عامل توسعه انرژی‌های پاک در کشور است، گفت: تولید برق حرارتی در ایران سالانه ده‌ها میلیارد دلار سوخت و درآمد ارزی کشور را صرف میکند. پیشنهاد می‌شود؛ دولت در قالب وام‌های بلندمدت کم بهره یا امتیاز خرید و فروش انرژی بصورت قابل مبادله در بورس انرژی یا تخصیص اعتبار در صندوق حمایتی صنعت و تولید، بخش خصوصی را در توسعه و احداث تجدیدپذیرها حمایت کند.
وی با اشاره به اینکه میزان تلفات انرژی در شبکه توزیع و انتقال برق بسیار بالاست، گفت: برای جلوگیری از اتلاف انرژی می‌توان با ساخت نیروگاه‌های کوچک مقیاس و استفاده از انرژی در محل تلفات، شبکه را کاهش داد.
سپهر با تاکید بر زمان بر بودن ساخت نیروگاه‌های حرارتی و جایگزینی سوخت تجدیدپذیر به جای فسیلی، اظهار کرد: ایجاد نیروگاه تولید برق خورشیدی به کمتر از یکسال زمان نیاز دارد و می‌تواند سهم مهمی در تولید برق کشور داشته باشد.
ظرفیت 9 میلیون گیگاواتی انرژی زمین‌گرمایی در هر ساعت ایران
«حمید رضاییان یزدی»، استاد دانشگاه و پژوهشگر انرژی زمین‌گرمایی نیز در این نشست، با اشاره به ظرفیت انرژی تجدیدپذیر زمین‌گرمایی، اظهار کرد: انرژی تجدیدپذیر زمین‌گرمایی از قسمت بالای پوسته زمین تامین می‌شود. این انرژی کاملا رایگان و قابل مصرف است. ۴۶ درصد انرژی خورشیدی جذب زمین می‌شود؛ اما در ایران از این انرژی استفاده نمی‌شود.
وی ادامه داد: حاصل فعل و انفعالات حرارتی در داخل زمین، ۸ هزار مگابایت انرژی است که مرتبا به پوسته نزدیک می‌شود؛ اما از این انرژی استفاده درستی صورت نمی‌گیرد. با استفاده از لوله پلیمری می‌توان از این انرژی رایگان و تجدیدپذیر استفاده کرد. تنها از جوی‌های کوچک شهرهای شمالی ایران، می‌توان ۹۰ درصد گرمایش انرژی کشور را تامین کرد.
رضاییان خاطرنشان کرد: در ایران حدود 9 میلیون و 366 هزار گیگاوات انرژی در هر ساعت در روز وجود دارد. این میزان انرژی معادل توان 390 هزار گیگاوات ظرفیت نیروگاه بوده و میزان آن از ۳۳ روز ذخایر شناسایی شده گاز کشور بیشتر است.
وی در خصوص پمپ گرما نیز عنوان کرد: پمپ گرما یک دستگاه الکتریکی است که گرما را با بهره‌وری بی‌نظیر جابجا میکند. در زمستان گرما را از منبع دمای کم گرفته و آن را به داخل ساختمان منتقل و دمای رفاه را تامین میکند. در تابستان دستگاه معکوس عمل کرده و گرمای داخل ساختمان را جمع‌آوری و آن را به مصرف کننده دیگری یا مخزن ذخیره انرژی منتقل و دمای رفاه داخل ساختمان را تامین میکند. در مدل‌های آب به هوا، جابجایی هوای تازه و فیلتر هوا نیز توسط همین پمپ تامین می‌شود.
وی با اشاره به اینکه پمپ گرما دستگاه ساده‌ای است که حدود ۵۰ سال پیش اختراع شده است، عنوان کرد: متاسفانه در ایران به این پروژه اهمیتی داده نشد. حال آنکه در چندین هتل و ساختمان ونکوور کانادا این طرح اجرا گردید.
این پژوهشگر و استاد دانشگاه با بیان اینکه بهره‌وری دستگاه‌های پمپ گرما چندین برابر است، تاکید کرد: با استفاده از این دستگاه مصرف گاز و برق به صفر و حداقل خواهد رسید. این دستگاه و شیوه استفاده آن از دهه ۸۰ به مسئولان ایرانی معرفی شد؛ اما استقبالی صورت نگرفت. در واقع، ایران در زمینه اجرای دانش انرژی بسیار کُند عمل میکند؛ در حالیکه میزان هدررفت انرژی در کشورمان بسیار زیاد است.
وی با بیان اینکه چین، آمریکا، سودان، آلمان و فیلیپین از کشورهایی هستند که از انرژی زمین‌گرمایی استفاده می‌کنند، تاکید کرد: در ایران مقاله‌های متعددی در حوزه انرژی زمین‌گرمایی نگاشته و ارائه می‌گردد؛ اما به صورت عملیاتی اجرا نمی‌شود؛ زیرا نگاه حمایت‌گری در این حوزه وجود ندارد.
سپس «زهید زارعی»، عضو هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان در خصوص انرژی زمین‌گرمایی گفت: برای استفاده از این نوع انرژی در ساخت ساختمان‌ها، باید مجوز مرکز تحقیقات مسکن اخذ گردد. این مرکز عموماً کُند عمل میکند؛ اما نظام مهندسی از این انرژی پاک استقبال کرده و آمادگی لازم برای همکاری دارد.
در ادامه «سید مهدی جباری»، نماینده دفتر مطالعات انرژی و کربن شرکت گاز استان با اشاره اینکه 70 درصد انرژی خراسان رضوی از طریق گاز طبیعی تامین می‌شود، عنوان کرد: کسری گاز و تعطیلی صنایع، حاصل بدمصرفی انرژی است. باید مصرف درست آموزش و از هدررفت انرژی جلوگیری شود. مشترکان خانگی نقش موثری در کاهش مصرف انرژی خواهند داشت. آنها می‌توانند از پمپ‌های آب برای دریافت انرژی زمین‌گرمایی استفاده کنند.
«اشکناز اورعی»، نایب رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در خصوص همایش صنعت و انرژی، بیان کرد: در همایش صنعت و انرژی، تکنولوژی‌های جدیدی معرفی خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: پیشنهاد می‌کنم برای ساختمان‌هایی که از انرژی‌های خورشیدی استفاده می‌کنند، مشوق‌هایی همچون تخفیف پایان کار در نظر گرفته شود. همچنین، می‌توان در کمیسیون‌های اتاق بیشتر به موضوع انرژی زمین‌گرمایی و استفاده از تکنولوژی جدید در صنایع پرداخت.
