به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، «میر هادی سیدی»، مشاور امور بین‌الملل توافق‌های تجاری سازمان توسعه تجارت در این سمینار، در خصوص لزوم عقد موافقت‌نامه‌های تجاری و سیاسی میان کشورها، اظهارکرد: عقد موافقت‌نامه تجاری و سیاسی میان کشورها دلایل متعددی دارد. با امضا این تفاهم‌نامه‌ها گشایش در ارتباطات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی میان کشورها شکل دیگری پیدا خواهد کرد.
وی در ادامه با طرح این پرسش که «چرا موافقت‌نامه‌های طولانی میان کشورها امضا می‌شود؟»، افزود: پس از فروپاشی بلوک شرق و غرب، موافقت نامه‌‌های متعددی در جهان شکل گرفت. پس از برداشت موانع ارتباطی و پیشرفت در حوزه فناوری، ارتباطات و حمل و نقل و افزایش گرایش کشورها به اقتصاد بازاری، موافقتنامهها میان کشورهای جهان منعقد شد.
سیدی بخش دیگر سخنانش را به اهمیت آزادسازی تجاری میان کشورها اختصاص داد و بیان کرد: آزادسازی تجاری میان کشورها در زمینه تجارت کالا و خدمات صورت می‌گیرد. از دلایل تمایل کشورها به آزادسازی تجارت و عقد موافقتنامهها می‌توان به کاهش موانع تعرفه‌ای و غیرتعرفهای، سیاست‌های مشوق سرمایه‌گذاری خارجی، انگیزه کاهش هزینه‌ها، افزایش کارایی و رقابت‌پذیری اشاره کرد.
ایران از آزادسازی تجاری و عقد موافقت‌نامه با کشورهای جهان عقب مانده است
مشاور امور بین‌الملل توافق‌های تجاری سازمان توسعه تجارت با بیان اینکه ایران از آزادسازی تجاری و عقد موافقت‌نامه با کشورهای جهان، عقب مانده است، تصریح کرد: ایران به دلیل برخی مسائل سیاسی، عدم ارتباطات گسترده با دیگر کشورها، اقتصاد ضعیف و… نتوانسته آنطور که باید با اقتصاد جهانی همراهی کند. این در حالی است که هم اکنون سهم کشورهای درحال توسعه در شبکه تولید جهانی افزایش پیدا کرده و به حدود 50 درصد رسیده است.
وی بخش دیگر سخنانش را به شکل‌گیری زنجیره‌های جهانی ارزش اختصاص داد و خاطرنشان کرد: در دنیا، صادرات کالاهای واسطه‌ای بسیار افزایش پیدا کرده است به طوری‌که سهم تجارت کالاهای واسطه‌ای از کل تجارت جهانی کالاها، حدود 60 درصد است. در واقع، باتوجه به شرایط اقتصادی حاکم بر جهان، شرکت‌های ابرقدرت جهانی برای کاهش هزینه‌های تولید، قطعات کالای تولیدی را از کارخانجات تامین کننده دیگر کشورهای جهان تهیه می‌کنند. در این میان، عقد موافقت‌نامه‌های تجاری میان کشورها، سبب کاهش بوروکراسی‌های اداری و مناسبتی در خرید و ارسال قطعات مورد نیاز کالاهای تولیدی مهم جهان می‌شود.
سیدی در ادامه، از اقتضائات شکوفایی اقتصاد ایران سخن گفت و اظهار داشت: توافق‌های دوجانبه، توافقنامههای منطقه‌ای، عضویت در WTO (سازمان تجارت جهانی)، جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، ورود و ارتقاء جایگاه در زنجیره‌های جهانی ارزش، از راهکارهای موجود برای شکوفایی اقتصاد ایران است. براساس گزارش‌های سازمان تجارت جهانی در سال 2008، حدود 50 درصد صادرات کالاهای جهان تحت پوشش موافقت‌نامه‌های تجارت ترجیحی قرار گرفتند.
مشاور امور بین‌الملل توافق‌های تجاری سازمان توسعه تجارت در خصوص رشد کمی و کیفی موافقت‌نامه‌های تجاری در دنیا، بیان کرد: براساس گزارش سازمان تجارت جهانی در سال 2011، تا سال 1990 تنها 70 موافقت‌نامه تجارت ترجیحی در دنیا اجرایی شده بود. درحالی که در سال 2017، تعداد موافقت‌نامه تجاری در دنیا به بیش از 645 مورد رسید. در سال‌ها اخیر؛ موافقت‌نامه‌های تجاری از آزادسازی تعرفه‌ای فراتر رفته و شامل نقل و انتقال سرمایه، سرمایه‌گذاری، حقوق مالکیت فکری، سیاست رقابتی، تجارت خدمات و موانع غیرتعرفهای شده است.
ایران تنها هفت موافقت‌نامه تجاری محدود دارد
سیدی با اشاره به اینکه اتحادیه اروپا با 40 موافقت‌نامه تجاری رتبه اول در این حوزه را دارد، عنوان کرد: ترکیه 23 موافقت‌نامه و ایران تنها 7 موافقت‌نامه تجاری محدود دارد. در هر موافقت‌نامه تجاری، تعرفه صادرات یک کالا حدود 80 تا 100 درصد کاهش پیدا می‌کند. ترکیه با عقد 23 موافقت‌نامه تجاری، تعرفه صادراتی تعداد پرشماری از کالاهای صادراتی‌اش را حدود 80 تا 100 درصد کاهش داده است.
وی در خصوص انواع موافقت‌نامه‌های تجاری، تاکید کرد: موافقت‌نامه‌های تجاری دارای اشکال مختلفی است که از جمله آن می‌توان به ترجیحی، آزاد، گمرکی، بازار مشترک و اتحادیه اقتصادی اشاره کرد.
سیدی بخش دیگر سخنانش را به بخش‌های مختلف موافقت‌نامه‌های تجاری اختصاص داد و بیان کرد: از بخش‌های مختلف موافقت‌نامه‌های تجاری می‌توان به قواعد عمومی، رفتار بدون تبعیض، کسب استانداردهای لازم، موانع غیرتعرفهای، اقدامات دفاع تجاری، حقوق مالکیت فکری، قواعد مبداء، تسهیل تجاری، سیستم حل و فصل اختلافات و ضمایم فهرست‌های کالایی تحت پوشش توافق اشاره کرد.
وی با اشاره به اینکه موافقت‌نامه تجاری ایران و اوراسیا در 5 آبان 98 اجرایی شد، خاطرنشان کرد: پس از اجرای موافقت‌نامه تجاری ایران و اوراسیا، صادرات ما به روسیه 82 درصد افزایش پیدا کرد. همچنین پس از آغاز مذاکرات تجارت آزاد، صادرات ایران به اوراسیا رشد 2 برابری پیدا کرد. اواخر آذرماه سال جاری، اجلاس سران اوراسیا برگزار خواهد شد و نماینده ایران نیز در این جلسه حضور پیدا خواهد کرد تا فرآیند امضا توافق تجارت آزاد با کشورهای اوراسیا نهایی و امضا گردد.
فرصت‌های پیش‌روی ایران در صورت تحقق تجارت آزاد با اوراسیا
سیدی با بیان اینکه پس از اجرایی شدن تجارت آزاد با اوراسیا، تعرفه صادراتی تمامی کالاها به پنج کشور مهم جهان صفر خواهد شد، افزود: پس از اجرای تجارت آزاد ایران با اوراسیا، تمامی کالاهای صادراتی به اوراسیا دارای گواهی مبدا ویژه شده و تعرفه صادراتی آنان صفر خواهد شد. با اجرای موافقت‌نامه و تجارت آزاد با اوراسیا، تعرفه کالاهای صادراتی به پنج کشور دنیا صفر و دسترسی به بازارهای هدف مهم جهانی آسان‌تر خواهد شد. به همین خاطر؛ آشنایی بخش خصوصی با موافقت‌نامه تجاری ایران و اوراسیا یک ضرورت است و بایستی به سرعت آغاز شود.
وی بیان کرد: تمامی اطلاعات موافقت نامه تجاری ایران و اوراسیا در سایت سازمان تجارت جهانی موجود است و فعالان اقتصادی می‌توانند با مراجعه به این سایت اطلاعات کاملی در این حوزه دریافت کنند.
سیدی با بیان اینکه با امضا و اجرای تجارت آزاد میان ایران و اورسیا فرصت‌های متعددی در حوزه اقتصادی برای ایران شکل خواهد گرفت، عنوان کرد: بهبود دسترسی به بازار هدف و جهانی از طریق کاهش تعرفه‌های صادراتی، حذف موانع غیر تعرفه‌ای، انضباط جاری و فضای باثبات در روابط تجاری و سیاسی، بهبود فرصت‌های سرمایه‌گذاری و انتقال فناوری و کسب تجربه و کار با سایر کشورها، از فرصت‌های پیش‌روی ایران با امضا و اجرای تجارت آزاد ایران و اوراسیا است.
وی در ادامه توصیه‌هایی به تجار و فعالین اقتصادی برای تجارت آزاد با اوراسیا کرد و گفت: فعالین اقتصادی و تجار برای تجارت آزاد با اوراسیا باید ملاحظاتی را هم‌چون نگاه بلند مدت به بازار اوراسیا، ایجاد تشکل‌های صادراتی برای حضور پایدار در بازار اوراسیا، توجه به حقوق در نظر گرفته شده در توافق و مطالبه آن و واردات نیازهای کشور از مبدأ اوراسیا، مد نظر قرار دهند.
اثر موافقت‌نامه تجاری ایران و اوراسیا در صادرات به روسیه
در بخش دیگری از این سمینار، «مجتبی موسویان»، مدرس اتاق بازرگانی ایران در خصوص تاثیر موافقت‌نامه تجاری ایران و اوراسیا در صادرات به روسیه، اظهار کرد: پس از امضا موافقت‌نامه تجاری ایران و اوراسیا، آمریکا از برجام خارج شد. همچنین ویروس کویید 19 در دنیا شیوع و صادرات ایران به‌شدت کاهش پیدا کرد. با این وجود، صادرات ایران به روسیه 36 درصد افزایش پیدا کرد. در واقع، این موافقت نامه در شرایط خاص، مدل موفق خود را بروز داد.
وی با اشاره به اینکه پس از امضا و اجرای موافقت‌نامه تجارت آزاد ایران و اوراسیا اتفاقات مطلوبی رخ خواهد داد، تاکید کرد: روسیه بهترین کشور برای صادرات بوده و ظرفیت بسیار خوبی در این زمینه دارد. این کشور، مدل حمایت از بازار داخلی را دنبال نمی‌کند و اگر بتواند کالایی را با هزینه کمتر وارد کند، آن کالا را تولید نخواهد کرد. همچنین پس از جنگ اوکراین، بسیاری از محصولات اروپایی از این کشور خارج و محدود شدند. بازارهای کشور روسیه نیازمند محصولات غذایی، کشاورزی، صنعتی و… است. همچنین روسیه با 17 هزار مورد تحریم جهانی، بسیار محدود شده که می‌توان از این ظرفیت به‌خوبی استفاده کرد. از سویی، کاهش ارزش پول ملی این کشور، زمینه را برای حضور شرکت‌ها فراهم کرده است.
تعرفه صفر صادراتی برای 503 کالا در صورت امضا و اجرای تجارت آزاد ایران و اوراسیا
موسویان با بیان اینکه پس از امضا و اجرای تجارت آزاد ایران و اوراسیا، 503 کالا شامل تعرفه صفر صادراتی خواهند شد، خاطرنشان کرد: برای صادرات به کشور روسیه بایستی شناخت درستی از این کشور صورت گیرد. روسیه با پهنه جغرافیایی بسیار بزرگ، دارای جمعیت کمی است. روسیه، کشور مصرفی با بازاری رقابتی، دارای رتبه 11 اقتصاد جهان، رتبه 22 در زمینه واردات و جایگاه 14 صادرکنندگان است.
وی در خصوص ویژگی‌های بازار روسیه گفت: بازار روسیه ویژگی‌های متعددی دارد که لازم است فعالان اقتصادی آشنایی کامل در این حوزه داشته باشند. از جمله ویژگی‌های بازار روسیه می‌توان به برگزاری نمایشگاه‌های مهم و بین‌المللی، اهمیت به بسته بندی محصول وارداتی، نظارت جدی بر بانک‌ها به صورت ماهانه و شرکت‌ها به صورت سه ماهه، توجه به اجرای مقررات FATF، تاثیر گروه‌های ذی نفوذ در بخش بازار روسیه، توجه به موضوع قرارداد و قراردادنویسی، امکان افزایش حاشیه سود از طریق مشارکت تجاری با شرکت‌های روسی و سرمایه‌گذاری در روسیه، بازار رقابتی با تاکید بر قیمت و سپس کیفیت، تمایل واردکنندگان روسی به تحویل محموله‌های وارداتی در مقصد، تمایل واردکننده این کشور به واردات بدون واسطه و خرید از تامین‌کننده اصلی و تمایل به دریافت مستمر محصول در طول سال، اهمیت فروشگاه‌های زنجیره‌ای و هایپرمارکت‌ها در بازار خرده فروشی روسیه و… اشاره کرد.
وی با بیان اینکه ایران در سال 2021 و در بهترین حالت تنها 975 میلیون دلار صادرات به روسیه داشته است، عنوان کرد: ایران سهم زیادی از محصولات مورد نیاز این کشور ندارد؛ اما میزان صادرات به روسیه درحال رشد است.
مدرس اتاق بازرگانی ایران در ادامه به تاریخچه روابط تجاری ایران با روسیه اشاره و تشریح کرد: از سال 1319 تاکنون چهار نوع عهدنامه، قرارداد و موافقت‌نامه میان ایران و روسیه امضا گردیده است.
میزان صادرات محصولات کشاورزی به روسیه بیشتر از محصولات صنعتی و معدنی است
وی در خصوص اقلام مورد نیاز کشور روسیه، تاکید کرد: کالاهای متعددی از ایران به کشور روسیه صادر می‌شود که از جمله آن می‌توان به آبزیان، انواع میوه، صیفی‌جات، خشکبار، موادغذایی، مصالح ساختمانی، مواد پتروشیمی، محصولات صنعتی و… اشاره کرد. میزان صادرات محصولات کشاورزی بیشتر از صنعتی و معدنی است. در حوزه صادرات به روسیه کالاهای مختلفی از جمله آب معدنی، فلفل دلمه‌ای، چای سیاه، نارنگی، بادمجان، آلبالوهای غیرترش و… ارسال می‌شود. ذائقه مردم روسیه با ایران، حدود 96 درصد تطابق دارد.
موسویان با تاکید بر ضرورت صادرات کالا با ارزش افزوده بالا، بیان کرد: ایران در سال 2021؛ 15 محصول صنعتی با ارزش بیش از 5 میلیون دلار به روسیه صادر کرده است. کشور روسیه اغلب مصالح ساختمانی را به دلیل ارزان قیمت‌بودن، وارد می‌کند.
خدمات مرکز تجاری ایران در مسکو
وی با اشاره به تاسیس مرکز تجاری ایران در شهر مسکو، عنوان کرد: این مرکز، تمامی خدمات مورد نیاز فعالان اقتصادی و تجار در حوزه تجارت در روسیه را ارائه خواهد کرد. از جمله خدمات این مرکز می‌توان به بازارسنجی و تحقیقات بازار، استعلام موثر طرف تجاری، مشاوره تجاری، حق‌العمل کاری و… اشاره کرد. یافتن مشتری واقعی بازارهای روسیه از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین، باید اسناد و اساسنامه شرکت‌ها ترجمه شود که مرکز تجاری ایران در روسیه امکان ارائه این خدمات را دارد.
موسویان بخش دیگر سخنانش را به روابط بانکی ایران و روسیه اختصاص داد و گفت: ایران بهترین روابط بانکی را با کشور روسیه دارد. روسیه و ایران تحت تحریم جدی هستند. دامنه تحریم‌های روسیه به 17 هزار مورد رسیده است. بانک VTB روسیه با هفت بانک ایرانی رابطه کارگزاری دارد. همچنین اسبربانک روسیه نیز با سه بانک ایرانی رابطه کاری دارد.
در فرهنگ غذایی مردم روسیه زعفران وجود ندارد
موسویان در خصوص صادرات زعفران به روسیه، خاطرنشان کرد: اغلب مردم ساکن در روسیه، روس سفید هستند. در فرهنگ غذایی این مردم، زعفران وجود ندارد. عده اندکی از مردم این کشور از زعفران استفاده می‌کنند. برای استفاده حداکثری مردم این کشور از زعفران، باید برنامه فرهنگ‌سازی مصرف زعفران تهیه و اجرایی شود. شهروندان روسی از خواص، کاربرد و شیوه استفاده زعفران اطلاعی ندارند. صادرکنندگان زعفران باید در این حوزه تمرکز کرده و از این ظرفیت استفاده کنند.
