به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، احمد زمانیان یزدی، رئیس این کمیسیون در ابتدای نشست اظهار کرد: از روز گذشته، مرز میلک پس از 23 روز بازگشایی شد و هرچند فعالیت‌ها در این مرز به‌کندی انجام می‌گیرد؛ اما امیدواریم به مرور زمان و در روزهای آتی، مرز به روال گذشته بازگردد و دیگر شاهد تعطیلی و کندی ترددها نباشیم. گفتنی است فعالان اقتصادی در 23 روز گذشته از دیگر مسیرها برای حمل کالا استفاده کردند.
وی با اشاره به برگزاری همایش ترانزیت در ترکمنستان در هفته جاری نیز خاطرنشان کرد: اطلاع‌رسانی در این زمینه با ضعف همراه بود و متاسفانه اطلاع‌رسانی دیرهنگام سبب شد به‌رغم تلاش صورت گرفته، نماینده‌ای از اتاق بازرگانی یا انجمن صنفی حمل و نقل بین‌المللی استان در این همایش شرکت نکند. این شیوه دعوت کردن از بخش خصوصی، شأن و جایگاه این بخش را زیر سوال می‌برد. افرادی از بخش خصوصی در همایش حضور یافته‌اند؛ اما از تشکل‌های تخصصی این حوزه، نماینده‌ای حضور ندارد.
زمانیان با اشاره به دستور کار نخست این جلسه در خصوص بررسی موانع و مشکلات بازگشایی مسیر ترکمنستان برای عبور کامیون‌های حامل کالاهای ترانزیتی، گفت: با توجه به باز شدن مرزهای ترکمنستان از اردیبهشت ماه سال جاری، نیاز است که مشکلات و موانع در خصوص حمل‌ونقل و صادرات کالا از فعالان بخش خصوصی دریافت شود. گفته می‌شود بخش خصوصی علاقمند به صادرات از مرزهای ترکمنستان است؛ اما بایستی مشکلات و موانع موجود در این زمینه مطرح و حل شود.
راه‌اندازی سه کریدور ترانزیتی از سوی ترکمنستان
رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و ترانزیت اتاق بازرگانی مشهد با اشاره به راه‌اندازی سه کریدور ترانزیتی از سوی ترکمنستان، عنوان کرد: این مسیرها شامل کریدور قرقیزستان، ازبکستان، ترکمنستان، ایران و دیگری تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان، ایران و ترکیه است. همچنین، ترکمنستان، ایران و عمان برای ترانزیت آزمایشی کالا به توافق رسیده اند. این اتفاقات بدان معناست که ترکمنستان اقداماتی را در راستای افزایش ترانزیت از مسیر خود آغاز کرده است.
لزوم جلوگیری از افزایش کنترل‌های مرزی در میلک و دوغارون
سپس محمود امتی، عضو هیئت نمایندگان و رئیس شورای نظارت راهبردی کمیسیون‌های اتاق مشهد بیان کرد: تحرکات و رفت‌و‌آمدها در آسیای میانه افزایش یافته و نیاز به مسیر ایران پررنگ‌تر شده است. اگر ایران ارتباط خوبی با دیگر کشورها داشته باشد، می‌توانیم از این فرصت به‌وجود آمده استفاده کنیم.
وی با اشاره به اینکه زیرساخت‌های دولتی در زمینه افزایش نقش آفرینی ترانزیتی ایران نگران کننده است، تاکید کرد: با رفع مشکلات موجود و تقویت زیرساخت‌ها فرصت مناسبی به وجود آمده که می‌توانیم از آن استفاده کنیم. بخش دولتی و زیرساخت‌ها در این میان دارای اهمیت بسیاری است؛ اما این سوال وجود دارد که آیا بندر امیرآباد این قابلیت را دارد که حجم بار زیادی را تحویل و آن را حمل کند یا خیر؟
این عضو هیئت نمایندگان اتاق مشهد با اشاره به کاهش حجم بار صادراتی به افغانستان گفت: یکی از علل این موضوع، مشکلات موجود در مرز است. کنترل‌های مرزی در مرزهای میلک و دوغارون ادامه‌دار است و بایستی از افزایش آن جلوگیری شود.
در ادامه ابراهیم عطایی، نایب رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و ترانزیت اتاق بازرگانی خراسان رضوی بیان کرد: بایستی مکاتبات لازم با مرزها صورت گیرد تا زیرساخت‌های مورد نیاز جهات افزایش ترانزیت فراهم شود و مرزها نسبت به این موضوع آمادگی داشته باشند.
افزایش هزینه‌های مرزی
مرتضی سرادار قندچی، رئیس اتحادیه کارگزاران گمرکی استان نیز اظهار کرد: امروز باتوجه به موقعیت جغرافیایی کشور و وضعیت بازارهای مناسب در کشورهای اطراف، زمینه خوبی برای صادرات کالا از کشورمان وجود دارد؛ اما قوانین مزاحم سبب بی بهره ماندن از این شرایط شده است؛ به طوریکه مکاتبات و بوروکراسی اداری، بخش خصوصی را در انبوهی از فشار و مشکلات قرار داده است.
هزینه‌های حملونقلی مقرون به صرفه نیست
در ادامه مجید صباغی، عضو هیئت مدیره شرکت خاور زمین بیان کرد: با بازگشایی مرز ایران و ترکمنستان باز هم ناوگان ایرانی نمی‌توانند از این مرز عبور کنند؛ چرا که هزینه‌های حملونقلی مقرون به‌صرفه نیست. ناوگان‌هایی که از این مرز تردد کرده‌اند، از سمت ترکمنستان و ازبکستان بوده است. اختلافات میان ترکمنستان و ازبکستان، سبب ایجاد مشکلات متعدد برای کانتینرهای بخش خصوصی شده و بار در مرز بلاتکلیف مانده است. حتی در مواردی، بار در کشور ترکمنستان ناپدید شده که با مراجعه به دادگاه های آن کشور هم موضوع حل نمی‌شود.
وی ادامه داد: به دلیل عدم صدور ویزای فعالان اقتصادی برای حضور در کشور هدف در راستای انعقاد قرارداد با شرکت‌های کشور مقابل، چنین اتفاق‌هایی رخ می‌دهد و سرمایه فعال اقتصادی از دست می‌رود. امروز تنها براساس اعتماد و دوستی میان دو کشور است که بار صادر می‌شود؛ اما ضمانتی برای آن وجود ندارد.
صباغی با بیان اینکه افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل اهمیت بازشدن مرز ترکمنستان را کم کرده است، گفت: هفته گذشته در سیستم گمرک افغانستان اعلام شد که ضمانت باری برای مرزهای افغانستان صادر خواهد شد که با این امر مشکل ضمانت‌بار و ماشین‌های ترانزیتی حل خواهد شد. این درحالی است که در مرزهای ترکمنستان با این مشکلات مواجه هستیم.
در ادامه، جواد رخشانی، مدیرعامل شرکت مشاهیر شرق اظهار کرد: برای حمل‌ونقل بار به ترکمنستان بایستی به فعالان اقتصادی ویزا داده شود.
وی با اشاره به اهمیت ترانزیت در دنیا، ادامه داد: مساحت گمرک ترکمنستان دو هزار متر است و هر گاری بار در مرز پنج شب اقامت دارد که مدتی طولانی است. در واقع، با وجود شرایط مناسب جغرافیایی برای صادرات به کشورها، وجود قوانین دست و پاگیر، رغبتی برای صادرات باقی نمی‌گذارد.
یکسان نبودن شیوه بررسی مشکلات شرکت‌ها در ایران و ترکمنستان
در ادامه این جلسه مجید خواجوی، مدیرعامل شرکت دورآسیا یگانه دی اظهار کرد: در صورتی که مشکلی برای شرکت ترانزیتی ترکمنستان در ایران رخ دهد، به سرعت به مشکل آنان رسیدگی و مدیر این شرکت به ایران آمده و دادگاه برای آنان برگزار می‌شود؛ اما شیوه بررسی حقوق و مشکلات شرکت‌های ترانزیت در ایران و ترکمنستان یکسان نیست.
در ادامه محیالدین صبوحی، مدیرعامل شرکت ریلی سپهر زاوه اظهار کرد: در یک سال اخیر انجمن‌ها به جلسات حمل‌ونقل بین‌المللی در استان و کشور دعوت نمی‌شوند و بخش خصوصی در پشت درهای بسته قرار دارد. دولت می بایست در تصمیم گیری هایش به نظرات این بخش توجه کند تا با تصمیمات صحیحی که به دنبال آن اخذ می شود، شاهد کاهش مشکلات موجود در مسیر فعالیتهای ترانزیتی باشیم.
سپس قاسم‌علی ضرابی، مدیر شرکت شهاب ترابر، از اطلاع رسانی نامطلوب در خصوص برگزاری همایشها و جلسات حوزه ترانزیت گلایه و ابراز کرد: بدون اطلاع قبلی به فعالان اقتصادی، همایش و جلسات متعدد در ایران و ترکمنستان برگزار می‌شود؛ اما در چنین وضعیتی، مشکلات شرکت‌های ترانزیت و بخش خصوصی حل نمی‌شود. مسئولان اطلاع‌رسانی درستی نسبت به برگزاری همایش و جلسات در تهران و کشورهای هدف نمی‌کنند و ویزا برای فعالان اقتصادی صادر نمی‌شود تا ما بتوانیم به صورت مستقیم با فعالان اقتصادی کشور ترکمنستان گفت‌وگو کنیم.
مشکلات اصلی مرز دوغارون کدامند؟
ابراهیم عطائی، نایب رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و ترانزیت اتاق خراسان رضوی در بخش دیگری از این نشست، در خصوص کندی پذیرش کامیون‌های افغانستانی در مرز دوغارون، بیان کرد: مشکل مرز دوغارون، برخی نهادهای اجرایی در این مرز است. عدم تمایل به حل مشکلات موجود در مرزها به معضلی برای بخش خصوصی تبدیل شده؛ اما این شلوغی مرز، منافع برخی را تامین می‌کند.
مرتضی ببری، رئیس هیئت مدیره شرکت پارت ترابر خراسان نیز خاطرنشان کرد: به دلیل هزینه‌های اندک حمل‌ونقل از مرز ایران، کشورها علاقه‌مند به عبور از مرز ایران هستند؛ اما در این میان گمرک با قوانین مخل، اجازه فعالیت به این شرکت‌ها را نمی‌دهد. از طرفی، شرکت‌های کشتی‌رانی میزان تناژ بار را کاهش داده‌اند و این مسئله بر مشکلات حوزه ترانزیت افزوده است.
در پایان این نشست، زمانیان، رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و ترانزیت اتاق بازرگانی خراسان رضوی گفت: کمیسیون در هفته‌های آتی، موضوعاتی همچون حذف عوارض یک‌ونیم دلاری ترکمنستان به ازای هر کیلومتر از کامیون‌های ایرانی را پیگیری خواهد کرد. همچنین، با وزارت امور خارجه برای پوشش بیمه‌ای بار مکاتبه خواهیم کرد و در کنار آن، رفع کاهش ظرفیت محدود بارها در مرز امیرآباد، صدور روادید ترکمنستان برای شرکت‌های تجاری و حملونقلی و کاهش هزینه‌های ریلی بار پیگیری خواهد شد.
وی افزود: در جلسه آتی کمیسیون حمل‌ونقل و ترانزیت، مشکلات و کندی تردد در مرز دوغارون و هزینه‌های گزاف انبارهای عمومی این مرز و نیز مسائل مرتبط با راه‌آهن و منطقه آزاد سرخس، بررسی خواهد شد.
