به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی،«نسرین یوسفی عارفی»، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی خراسان رضوی در ابتدای این رویداد اظهار کرد: با توجه به اینکه حوزه تغییر اقلیم و انتشار کربن از موضوعاتی است که در دنیا به آن توجه شده و امروز جهان به سمت کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی و افزایش استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر حرکت کرده است، برآن شدیم تا دوره آموزشی در زمینه بازارهای کربن بر اساس آنچه در دنیا رخ می‌دهد، برگزار کنیم. امید است این جلسه برای صنعتگران مفید بوده و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور گسترش یابد.
کشورهای بی‌توجه به کاهش انتشار کربن، در تجارت جهانی جایی نخواهند داشت
در بخش دیگری از این نشست، «شهریار زهدی»، دبیر کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی خراسان رضوی اظهار کرد: کشورهای در حال توسعه که سال‌هاست رنج تحمیل آلودگی و گرمایش جهانی را از سمت کشورهای صنعتی به دوش می‌کشند، باید از منافع کشورهای ثروتمندتر صنعتی بهرمند شوند و کشورهای صنعتی نیز باید تاوان آلودگی جهانی را بدهند.
وی افزود: بازار کربن که در این دوره آموزشی مورد بررسی قرار خواهد گرفت نوعی از بازارهای موسوم به «بازار اثرات خارجی» است که به دنبال شکست بازارهای مرسوم عمل می کند. از آنجا که محیط زیست و هوا یک کالای عمومی اما با اثرات خصوصی می‌باشد، و چنین کالایی توجیه‌پذیری اقتصادی کمی برای ورود بخش غیردولتی دارد، لازم است مکانیزمی انگیزه بخش خصوصی در ورود به این بازار را تقویت نماید. بازار کربن همان ابزار انگیزشی است که به صورت همزمان مکانیزم تشویق و تنبیه را در خود دارد. با توجه به خروجی های COP28و سایر معاهدات بین‌المللی نظیر توافقنامه پاریس و اهدافی که برای کاهش انتشار کربن تا 2030 و حذف سوخت‌های فسیلی تا 2050 پیش‌بینی شده است، کشور می‌بایست به این نوع بازارها توجه ویژه‌ای نماید؛ چراکه امتیازات بی‌شماری برای ما در این بازارها نهفته است که اغلب ذیل تحریم نیز نیست و همچنین در صورت عدم توجه به‌هنگام عواقب سنگینی به خصوص در تجارت بین‌المللی نیز برای کشور خواهد داشت.
کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در جهان، نیازمند مشارکت بخش خصوصی است
«کاظم کاشفی»، دبیرکل باشگاه صاحبنظران انرژی ایرانیان، در ابتدای سخنانش به روند کاهش انتشار کربن در دنیا اشاره کرد و گفت: ما امروز با یک موضوع بین‌المللی در زمینه بازار کربن مواجه هستیم و نمی‌توانیم نسبت به آن بی تفاوت باشیم؛ چراکه قوانین جامعه جهانی الزاماتی را در این زمینه در نظر گرفته است.
وی به اثرات منفی گرمایش جهانی اشاره و اظهار کرد: این موضوع جامعه جهانی را تحت تاثیر قرار داده است و جامعه جهانی در حال تلاش است تا با مدیریت گرمایش جهانی، این اثرات را کاهش دهد.
کاشفی از افزایش روز افزون دمای کره زمین به دلیل انتشار گازهای گلخانه‌ای سخن گفت و افزود: دمای کره زمین به دلیل انتشار گازهای گلخانه ای در حال افزایش است و جامعه جهانی مسئولیت‌های مختلفی در این راستا دارد و مقرر شده است که تا پایان قرن حاضر، دمای زمین تنها دو درجه افزایش یابد که تحقق این امر، نیازمند مشارکت بخش خصوصی است.
دبیرکل باشگاه صاحبنظران انرژی ایرانیان بیان کرد: متاسفانه تغییرات اقلیمی که ناشی از افزایش دما در سطح جهانی است، بر کشور ما در منطقه خاورمیانه بیشترین تاثیر را گذاشته است. امروز جامعه جهانی به سمت کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و سازگاری با محیط زیست حرکت کرده و با برنامه‌ریزی به منظور صرفه جویی در مصرف گاز و برق در پِی کاهش انتشار این گازها بوده و با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مانع از انتشار بیشتر گازهای گلخانه‌ای می‌شود. امروز اکثر کشورها در دنیا به دنبال نقشه راه انتشار کربن منفی بوده و اغلب دارای نقشه کربن‌زدایی هستند.
وی در بخش دیگری از سخنانش به مقوله «بازار کربن» پرداخت و گفت: بازار کربن در راستای اقتصادی کردن و بهسازی عملیات تغییر اقلیم و ابزاری اقتصادی برای سرعت بخشیدن به کاهش اثرات تغییر اقلیم است.
او افزود: دو بازوی نقشه راه انتشار صفر کربن در اکثر کشورها «استاندارد، قوانین و مقرارت» و «درآمد و اعتبار» است. هم اکنون بسیاری از شرکت ها سعی دارند سوخت‌های فسیلی را از سبد خود خارج کنند و انرژی‌های تجدیدپذیر را به کار ببرند.
سرعت توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر چند برابر شده است
دبیرکل باشگاه صاحبنظران انرژی ایرانیان درباره روند رو به رشد بین‌المللی در زمینه کاهش انتشار کربن و بی تفاوتی نسبت به آن در کشورمان هشدار داد و بیان کرد: اکنون فرایندهای پالایشگاهی به شدت در حال تغییر و سرعت توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر چند برابر شده است.
وی درباره قیمت‌گذاری کربن و مالیات این حوزه نیز بیان کرد: امروز در برخی مراکز آموزشی دنیا، اقتصاد کربن را آموزش می‌دهند و بازار کربن سهم زیادی از تجارت جهانی را به خود اختصاص داده است؛ اما ایران سهمی از این بازار ندارد. قیمت گذاری کربن یک ابزار سیاستی برای کاهش انتشار کربن است. تولید یا مصرف یک محصول اغلب با تولید و آلودگی محیط‌زیست همراه است که این آلودگی بر افراد خارج از معاملات تاثیر می‌گذارد؛ بنابراین آلایندگی گازهای گلخانه ای آثار منفی و شکست بازار را ایجاد می‌کند و کاهش شکست بازار نیازمند مداخله سیاستی است.
کاشفی، قیمت‌گذاری کربن را مبتنی بر دو روش سنتی و روش مبتنی بر بازار نامید و افزود: در روش سنتی واحد آلاینده ملزم می‌شود اقدام مشخصی از جمله به کارگیری یک فناوری مشخص یا رسیدن به حد استاندار را برای کاهش انتشارکربن انجام دهد و در روش دوم، با ایجاد مشوق مالی برای کاهش انتشار یا اعمال مالیات، به واحدهای آلاینده آزادی عمل داده می‌شود؛ روش های اصلی قیمت‌گذاری کربن، روش مالیات کربن و تجارت انتشار است. در مالیات کربن مقدار مشخصی مالیات به ازای دی اکسید کربن آزاد شده واحد دریافت می‌شود که این امر باعث کاهش انتشار کربن خواهد شد؛ اما در یک برنامه تجارت انتشار، با ایجاد امکان خرید و فروش حق انتشار، به واحد آلاینده آزادی عمل داده می‌شود تا اقتصادی ترین گزینه برای رسیدن به حد انتشار تعیین شده را انتخاب کند و از میزان انتشار نهایی اطمینان پیدا نماید.
وی اتخاذ مالیات بر کربن را ساده ترین راه برای درونی کردن هزینه های خارجی انتشار گازهای گلخانه ای دانست و عنوان کرد: این مالیات مصرف کنندگان را تشویق می‌کند تا در بهره‌وری انرژی سرمایه گذاری کنند و به مالیات دهندگان انگیزه مالی می‌دهد. همچنین منبع درآمدی برای دولت ایجاد می‌کند.
وی در خصوص تجارت انتشار کربن نیز اظهار کرد: تجارت انتشار به شکل‌های مختلفی همچون برنامه‌های سقف و مبادله انتشار، برنامه‌های پروژه محور یا اعتباری و برنامه‌های نرخ محور تقسیم می‌شود. در برنامه سقف و مبادله انتشار، نهاد قانون‌گذار سقف مجاز انتشار را اعلام و به مجوز تبدیل کرده و این مجوزها را از طریق مزایده توزیع می‌کند. چنانچه منتشر کننده‌ای به اندازه انتشار خود مجوز نداشته باشد، از طرف نهاد قانون‌گذار جریمه می‌شود. وجود حداقل هزینه‌های کاهش انتشار، جمع آوری اطلاعات دقیق و شفاف و… از مزایای این برنامه است.
وی اذعان کرد: اکنون ۳۷ برنامه مربوط به مالیات کربن و ۳۴ برنامه مربوط به تجارت انتشار در ۴۷ کشور فعال است و 23 درصد از کل انتشار کربن دنیا تحت کنترل بازار کربن است که معادل ۱۲ میلیون تن کربن می‌شود.
دبیرکل باشگاه صاحبنظران انرژی ایرانیان درباره وضعیت قیمت‌گذاری کربن در برنامه تجارت انتشار بیان کرد: درآمد کسب شده از برنامه قیمت‌گذاری کربن در سال 2021، 84 میلیون دلار بوده است که بخش عمده افزایش درآمد در بازار کربن، به دلیل افزایش قیمت کربن بوده است.
کاشفی در بخش دیگری از این نشست، در پاسخ به سوال یکی از شرکت‌کنندگان مبنی بر چندوچون اندازه‌گیری آلایندگی کربن تصریح کرد: در پروژه‌های بازار کربن، مانیتورینگ و پایش مصرف برق و گاز برای کاهش انتشار کربن الزامی است. شرکت‌ها باید در زمینه پایش تقویت شوند و البته باید تجهیزاتی در این خصوص پیش بینی گردد. اکنون در برخی از صنایع، دستگاه‌هایی برای سنجش برخی از گازهای گلخانه ای وجود دارد.
کشورهای بی‌توجه به کاهش انتشار کربن، در تجارت جهانی جایی نخواهند داشت
در بخش دیگری از این نشست، «شهریار زهدی»، دبیر کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی خراسان رضوی اظهار کرد: کشورهای در حال توسعه که سال‌هاست رنج تحمیل آلودگی و گرمایش جهانی را از سمت کشورهای صنعتی به دوش می‌کشند، باید از منافع کشورهای ثروتمندتر صنعتی بهرمند شوند و کشورهای صنعتی نیز باید تاوان آلودگی جهانی را بدهند.
وی افزود: امروز وارد بحران جهانی تغییرات اقلیمی شده‌ایم و تا سال2050 کشورهایی که روند کاهش کربن و آلایندگی را رعایت نکنند در تجارت جهانی سهمی نخواهند داشت. بر همین اساس، با توجه به مسئولیت اجتماعی کمیسیون انرژی بر آن شدیم تا در راستای آگاهی‌رسانی بیشتر برای استان و کشور و نیز، در جهت کاهش خسارت جهانی به زمین گام برداریم.
گفتنی است؛ در این دوره آموزشی در خصوص موضوعاتی همچون: انواع بازارهای موجود در بخش تجارت کربن، قیمت گذاری کربن، مالیات کربن، الزامات مورد نیاز جهت ورود، جریان‌های مالی، نحوه ارائه پروژه‌ها و متدولوژی‌های لازم،حوزه‌های مورد قبول صندوق‌های بین‌المللی، شرکت‌های مشاور در بخش ارائه پروژه، قوانین بین‌المللی، تکنولوژی‌های ملی قابل انجام و … گفت‌وگو شد.
