به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، «مژگان ثابت تیموری»، رئیس این کمیسیون اظهار کرد: امید می رود با استفاده از پتانسیل اعضای کمیسیون بتوانیم مسائل پیش روی حوزه گردشگری و صنایع دستی را به گونه‌ای حل و فصل کنیم که برای سایر استان‌ها نیز ثمربخش باشد. تاکنون مواردی از سوی این کمیسیون به اتاق بازرگانی ایران، شورای گفت‌وگو و وزارتخانه مرتبط منتقل شده و به سرانجام رسیده است؛ حتی برخی مسائل سایر استان‌ها در حوزه گردشگری نیز در سایه این پیگیری‌ها حل و فصل گردیده است.
رئیس کمیسیون گردشگری اتاق خراسان رضوی در ادامه با بیان اینکه به منظور توسعه صنعت گردشگری در مشهد و استان خراسان رضوی، علاوه بر توجه به مقوله زیارت، بایستی به سایر پتانسیل‌های موجود در این حوزه نظیر گردشگری سلامت توجه نماییم، افزود: زیرساخت‌های قابل توجهی درخصوص گردشگری سلامت در استان وجود دارد و با توجه ویژه به این حوزه میتوان شاهد افزایش حضور گردشگران به ویژه گردشگران خارجی در استان بود. یکی از راهکارها در این میان، ایجاد شهرک سلامت و تندرستی است که یکی از مطالبات اعضای کمیسیون نیز به شمار می‌رود. در این راستا، معاونت خدمات شهری شهرداری مشهد قول مساعدت داده است و مقرر گردیده مناطقی برای تحقق این مهم از سوی شهرداری شناسایی و معرفی گردد. همچنین، ارگان‌های ذیربط در این حوزه بایستی در راستای جذب سرمایه‌گذار در موضوع گردشگری سلامت و رفع موانع موجود در این عرصه همت نمایند.
ثابت تیموری تصریح کرد: یکی از درخواست‌های ما در نشست با مسئولان شهری، مشخص نمودن پتانسیل‌های گردشگری و حریم آثار تاریخی و میراثی در نقشه هوشمند مشهد بود. با ارائه چنین نقشه‌ای از سوی رصدخانه شهری مشهد که در محل کارخانه نوآوری مستقر است، سرمایه‌گذاران نیز امکان برنامه‌ریزی مبتنی بر آینده‌نگری بیشتری در این حوزه خواهند داشت.
رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی خراسان رضوی افزود: این رصدخانه، آمار و اطلاعات ارگان‌های مختلف شهر مشهد را گردآوری کرده و آمار و اطلاعات به‌روز گردشگری را نیز در قالب SDI قابل مشاهده نموده است. البته درخواست ما همکاری و تعامل مدیران این مجموعه، افزایش تعامل با بخش خصوصی به منظور تدقیق اطلاعات به منظور کاهش خطاهای احتمالی آمارهای این بخش بود.
وی با اشاره به فعالیت شرکتهای استارتاپی قدرتمند در کارخانه نوآوری و رصدخانه شهری مشهد گفت: پتاسیل‌های موجود در این مجموعه می‌توانند به سهولت کار دفاتر خدمات مسافرتی، ایرلاین‌ها و سایر بخشهای مرتبط با گردشگری موثر باشند و میتوان از این ظرفیت‌ها به صورت بهینه استفاده نمود. همانگونه که در سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی به دستاوردهای بسیار عالی و بی رقیب دست یافته‌اند؛ اما ضرورت دارد به منظور حفظ حقوق مالکیت معنوی ارائه‌دهندگان و تهیه‌کنندگان پلتفرم‌های مربوطه، برنامه‌ریزی‌های جدی و پشتوانه قانونی لازم مورد توجه قرار گیرد. به منظور معرفی هرچه بهتر و جامع‌تر شهر مشهد، ارتباط و حمایت ذینفعان با این مجموعه بسیار حائز اهمیت بوده و دستاوردهای بسیار عالی در برخواهد داشت.
لزوم پررنگ شدن نقش آژانسهای مسافرتی در زمینه درخواست صدور ویزای گردشگران سلامت
در ادامه، «ناصر غفران»، نایب رئیس کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق بازرگانی خراسان رضوی، گریزی به برخی اقدامات این کمیسیون در ماه‌های اخیر زد و اظهار کرد: با پیگیری‌های کمیسیون، در جلسات شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی استان، احصاء کلیه قوانین مربوط به تابلوهای دوزبانه هتل‌ها و آژانسهای مسافرتی در نظر گرفته شد؛ در ادامه، جلسات متعددی در دبیرخانه و شورای گفت‌وگو برگزار شد و نتایج مطلوبی نیز در این زمینه حاصل گردید.
وی ادامه داد: با پیگیری‌های بسیار و رایزنی با دانشگاه علوم پزشکی و اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری وصنایع دستی استان، شرایط به گونه‌ای رقم خورد که هم‌اکنون آژانسهای مسافرتی دارای گواهینامه گردشگری سلامت از سازمان میراث فرهنگی، از فعالان این حوزه محسوب می‌شوند.
غفران در بخش دیگری از سخنانش تصریح کرد: در گذشته در دو کنسول‌گری شاهد تغییر ساختار صدور ویزا بودیم به طوری‌که صدور ویزا از حوزه تخصصی خود خارج شده بود. با توجه به مصوبات قانونی موجود، درخواست کننده صدور ویزا باید آژانسهای مسافرتی دارای مجوز گردشگری باشند و در زمینه صدور ویزا نیز آژانسهای مسافرتی دارای گواهینامه حرفه‌ای سلامت بایستی اقدام کنند.
غفران خاطرنشان کرد: هدف ما اصلاح ساختارها بود تا بدین ترتیب آژانسهای مسافرتی و گردشگری سلامت دارای مجوز که از این فرآیند حذف شدند، در این چرخه فعال گردند. در راستای تحقق این هدف همایشی نیز برگزار خواهیم کرد تا در پی آن توافق‌نامه بین دستگاهی نیز در این زمینه منعقد گردد.
نایب رئیس کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق بازرگانی خراسان رضوی افزود: فعالیت پررنگ شرکتهای گردشگری به ویژه گردشگری سلامت در این زمینه، هدف دیگر ما از برگزاری این همایش است. به طوری که کلیه فعالان حوزه گردشگری سلامت بتوانند راهبری مسافرانشان را از مبدا تا مقصد برعهده بگیرند. این مهم جز با همکاری دستگاه‌های مربوطه امکان پذیر نیست. در توافق‌نامه مذکور شرح وظایفی برای هر یک از دستگاه‌های مرتبط تدوین شده است و خوشبختانه دستگاه‌های مربوطه از جمله میراث فرهنگی و… از این امر استقبال کرده‌اند.
در ادامه، «مسعود فرهادی»، کارشناس نمایندگی وزارت امور خارجه در شمال و شرق کشور اظهار کرد: اگر مشکلی در خصوص صدور ویزای گردشگران وجود دارد، تقاضا داریم این مسائل به ما منعکس شود تا با هماهنگی با دفتر امور خارجه کشور بتوانیم در روند گردشگری سلامت تسهیل گری کنیم.
لزوم رعایت استانداردهای بین المللی در حوزه گردشگری سلامت
در ادامه، «مرتضی کرباسی»، رئیس کمیسیون سلامت اتاق بازرگانی خراسان رضوی اظهار کرد: تاکید بر رعایت استانداردهای بین المللی در حوزه گردشگری سلامت و ارائه خدمات علوم پزشکی باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد و بایستی رویکرد ویژه و جمعی به این حوزه اتخاذ کرد. در پایش و ارزیابی مستمر نیز در بلندمدت باید گام ها و مراحل اجرایی مختلفی را برای این مساله مدنظر قرار داد.
کرباسی یادآور شد: به منظور ارتقا سطح بهداشت، ضروری است که به همکاری با موسسات بین المللی و استفاده از پتانسیل های آنان توجه نماییم؛ اما متاسفانه تاکنون از این پتانسیل ها غافل بوده ایم. در واقع باید با تعامل بیشتر بتوان از خدمات بهتر این موسسات استفاده کرد.
آمارهای گردشگری سلامت با ظرفیت‌های استان در این حوزه همخوانی ندارد
در بخش دیگری از نشست، «داوود خوش شکن»، مدیر گردشگری سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه دانشگاه علوم پزشکی به منظور سازماندهی امور گردشگری سلامت در کنار بخش خصوصی خواهد بود، تصریح کرد: تمام آسیب های صنعت گردشگری سلامت در مبدا، مقصد و در مسیر مشخص است. لذا اگر تمامی دستگاه ها هم افزایی داشته باشند، شاهد دستاوردهای خوبی در این عرصه خواهیم بود.
وی اظهار کرد: گزارش 9 ماهه گردشگری سلامت سال 1402 حکایت از وضعیت نامطلوب این حوزه دارد. این آمار در سامانه وزارت بهداشت به ثبت رسیده است. البته شاید درصد کمی از اقدامات گردشگری سلامت در این سامانه ثبت نشود؛ چرا که برخی از مراکز درمانی هنوز شیوه نامه ای برای ثبت آمار خود ندارند؛ اما در مجموع ارزیابی ها حاکی از آن است که تا پایان آذرماه سال 1402 ، 51 هزار نفر به مشهد برای دریافت خدمات درمانی مراجعه کرده اند که این رقم به هیچ وجه با ظرفیت های موجود در استان همخوانی ندارد. به طوری که ظرفیت مراکز درمانی، پزشکان و تجهیزات پزشکی بسیار بیشتر از این رقم ارزیابی می شود.
خوش شکن عنوان کرد: چشم انداز ما در برنامه 4 ساله ای که به استانداری در قالب قرارگاه اقتصاد فرهنگ، زیارت و درمان بیماران خارجی ارائه کردیم توجه ویژه به گردشگری سلامت در سال 1402 بوده است.بایستی با همکاری بخش خصوصی، دانشگاه و… بتوانیم از تمامی ظرفیت‌های گردشگری سلامت مشهد استفاده کنیم.
فعالان حوزه گردشگری سلامت باید به رسمیت شناخته شوند
«یوسف بیدخوری»، معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی نیز اظهار کرد: اغلب اقدامات مربوط به حوزه گردشگری سلامت باید توسط بخش خصوصی انجام بگیرد؛ وظیفه بخش دولتی در این زمینه، تسهیل گری است. در حال حاضر تعدادی از شرکتهای فعال در حوزه گردشگری سلامت مجوز دریافت کرده اند و به لطف پیگیری های انجام گرفته حتی در دوران کرونا در این حوزه شاهد توقف فعالیت نبودیم.
بیدخوری افزود: به زودی بنر اطلاع رسانی در سطح شهر به منظور ارائه برنامه آموزشی برای تمام راهنمایان گردشگری و مترجمان فعال این حوزه نصب خواهیم کرد. سامانه ای در این حوزه طراحی شده و ثبت نام از طریق این سایت انجام می گیرد. در گذشته تعداد زیادی راهنمای گردشگری را ثبت نام کرده و دوره های آموزشی برای آنان برگزار کردیم.
وی با بیان اینکه امید می‌رود برای تمام شرکتهای تخصصی و راهنمایان گردشگری به ویژه در حوزه گردشگری سلامت کارت فعالیت صادر شده و در این عرصه شناسنامه‌دار شوند، عنوان کرد: در آینده نه چندان دور نرم افزاری برای ثبت نام تمامی فعالین حوزه گردشگری در حوزه‌های مختلف طراحی خواهد شد تا نواقص و چالش‌های موجود در این زمینه برطرف شود. به رغم آن که سالانه میلیون ها زائر و گردشگر به مشهد مقدس می‌آیند اما سوال اینجاست که چه میزان از این گردشگران را برای خدمات سلامت ساماندهی کرده‌ایم؟
بیدخوری در خصوص برگزاری همایش ملی گردشگری سلامت اذعان کرد: باید بتوانیم با برگزاری همایش‌ها به سطح ملی القا کنیم که گردشگری سلامت باید در چهارچوب های خاص خود فعالیت کند و در واقع باید بازیگران این حوزه به رسمیت شناخته شوند تا بتوان از این ظرفیت به خوبی استفاده کرد.
او در خصوص هفدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع وابسته در تهران نیز گفت: این رویداد در سال جاری زودتر از سنوات گذشته اطلاع رسانی شد. بر این اساس، بایستی در اسرع وقت متراژ تخصیص یافته به هر استان و هزینه های آن برای حضور در نمایشگاه مشخص شود. خوشبختانه در سال جاری نسبت به سنوات گذشته بیش از 2 و نیم برابر ظرفیت استان در نمایشگاه مذکور را افزایش دادیم چنان که 600 متر مربع را برای به نمایش گذاشتن ظرفیت های استان در اختیار داریم.
در بخش دیگری از نشست، «سید مسعود منتجبی»، مسئول دبیرخانه ستاد اجرایی خدمات سفر خراسان رضوی با اشاره به اهمیت حضور شرکتهای گردشگری استان در نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران گفت: نمایشگاه‌های گردشگری در سال های 70 الی 75 توسط دولت برگزار می شد؛ اما پس از آن با محوریت بخش خصوصی برگزار گردید که به صراحت میتوان گفت بزرگترین و ماندگارترین نمایشگاه‌های بین‌المللی تحت عنوان نمایشگاه گردشگری و صنایع وابسته در مشهد و با محوریت بخش خصوصی برگزار می شد؛ اما در حال حاضر نمایشگاه استانی بسیار کمرنگ شده و بعضأ نمایشگاه فاخری در این حوزه نداریم.
در بخش دیگری از نشست، «پروین دلیری»، عضو کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق مشهد اظهار کرد: به نظر می رسد اگر تمام متولیان اعم از دانشگاه، اتاق بازرگانی، بخش دولتی و… در حوزه گردشگری سلامت در کنار یکدیگر قرار بگیرند، می‌توانیم شاهد دستاورد خوبی در این عرصه باشیم. بررسی تجربیات گردشگری سلامت در کشورهای موفق حاکی از آن بود که در ساختار سازمانی تمامی این کشورها، انجمن‌های علمی حضور دارند.
آمارهای موجود در حوزه گردشگری زنگ خطری است که باید جدی گرفته شود
در ادامه، «حسین نیکونام»، رئیس انجمن حرفه‌ای گردشگری سلامت خراسان رضوی اظهار کرد: چالش های بسیاری در حوزه گردشگری سلامت وجود دارد و به رغم آن که تلاش های بسیاری برای حل آن به کار گرفته شده است؛ به قوت خود باقیست. متاسفانه بخش خصوصی نیز اختیار لازم را برای حل مشکلات ندارد؛ لذا اگر این روند تداوم پیدا کند 2 سال دیگر نیز همان معدود کشورهای هدف گردشگری سلامت را از دست خواهیم داد. متاسفانه در حوزه گردشگری سلامت بازارهای اروپایی جامعه هدف ما نیستند و صرفا عراق و افغانستان حدود 80 درصد جامعه هدف ما را تشکیل می دهند.
وی با بیان اینکه بخش خصوصی باید در حوزه تصمیم سازی و سیاستگذاری حوزه گردشگری سلامت نقش‌آفرینی کند، افزود: آمارهای موجود در حوزه گردشگری زنگ خطری است که باید جدی گرفته شود. متاسفانه با روند فعلی، بازار گردشگری سلامت ایران در حال واگذاری به ترکیه است و قسمتی از بازار گردشگری سلامت ایران نیز توسط امارات غصب خواهد شد.
در حوزه سیاستگذاری یا فراهم کردن زیرساخت‌ها از رقبا عقب مانده‌ایم
«ابراهیم محرابی»، عضو کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق مشهد در ادامه این جلسه گفت: توان رقابتی ایران در حوزه منابع خدادادی در شرایط مطلوبی است؛ اما در حوزه‌های عملکردی به مانند سیاستگذاری یا فراهم کردن زیرساخت‌ها به کلی از رقبا عقب مانده است.
وی ادامه داد: تنش زدایی و تغییر نگرش، ارتقاء زیرساخت ها (حمل و نقل هوایی، زمینی، گردشگری، فناوری ارتباطات و اطلاعات، سلامت و بهداشت و…) و تقویت نیروی انسانی (امور داخلی و کارکردهای آن) از مهم‌ترین اقداماتی است که بایستی برای خروج از رکود گردشگری در دستور کار قرار داد.
محرابی یادآور شد: مشهد از نظر مذهبی، قطب گردشگری زیارت کشور محسوب می شود. در حوزه گردشگری سلامت نیز می تواند با توجه به وجود پزشکان مجرب و امکانات درمانی مجهز همچون بیمارستان رضوی و جراحان زبده با انجام اقدامات مکمل در جذب، قطب گردشگری سلامت محسوب شود.
او عنوان کرد: معرفی ظرفیت های درمانی کشور برای کشورهای هدف، ساماندهی مسیرهای درمانی گردشگران، ایجاد سامانه 24 ساعته داخلی و بین‌المللی جهت دسترسی آسان آژانس های مسافرتی به مراکز درمانی، جلوگیری از فعالیت راهبرهای غیرمجاز (راهنمایان غیرمجاز) گردشگری به مراکز درمانی غیرمجاز و مجاز، تقویت زیرساخت های گردشگری سلامت از جمله بیمارستان ها و مراکز درمانی، مدیریت یکپارچه گردشگری سلامت با مکان یابی سایت حقیقی و با ایجاد شهرک سلامت و… از جمله اقداماتی است که میتوان به منظور ارتقاء استان در حوزه گردشگری سلامت به کار بست.
