تکمیل تصفیه‌خانه سپتاژ، نیاز ضروری شهر مشهد

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی مشهد، «محمد علایی»، رئیس این کمیسیون در ابتدای جلسه به احداث سپتاژ به عنوان یکی از اقدامات مرتبط با مسئله کشف‌رود اشاره و اظهار داشت: احداث واحد سپتاژ یکی از اقدامات مرتبط با مسئله کشف‌رود است و تسریع در تکمیل آن، از نیازهای ضروری شهر مشهد به شمار می‌رود. در این راستا، هر واحد صنعتی باید فاضلاب خود را پیش تصفیه کرده و در اختیار شرکت شهرک‌های صنعتی بگذارد تا این شرکت نسبت به تصفیه مجدد آن فاضلاب اقدام کند. همچنین، باید با شهرداری در خصوص توافق نامه‌ها و وظایفی که در خصوص تکمیل سپتاژ برعهده دارد، رایزنی نمود تا بدین ترتیب، بخش مهمی از مساله کشف‌رود حل‌وفصل شود.

رئیس کمیسیون آب و محیط زیست اتاق بازرگانی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: بخشی از حل مسئله در خصوص ساماندهی کشف‌رود انجام شده است؛ به طوری که شرکت آب منطقه‌ای، حریم بستر رودخانه را تعیین و رفع تصرف کرده است. در حال حاضر باید بر کیفیت اقدامات انجام شده تمرکز کرد. جایگزینی پساب در آن منطقه به دلیل کمبود اعتبار سال‌هاست که بر زمین مانده و حل این مسئله نیازمند هم‌افزایی ارگان‌های ذی‌ربط است.

ضرورت توجه به مسئله کم آبی

در ادامه، «رضا حمیدی»، رئیس کمیسیون مسئولیت‌های اجتماعی و ارتقا اخلاق کسب‌وکار اتاق بازرگانی خراسان رضوی با بیان اینکه به دلیل بحران آب و خشکسالی شاهد مهاجرت از روستاها به شهرها هستیم، اظهار کرد: گسترش آموزش های مهارتی در جهت تولید صنایع دستی و سنتی، یکی از راه های ابقای روستاییان در روستاهاست. تعداد حاشیه نشینان شهر مشهد به تدریج در حال افزایش است و باید از تداوم این سیر صعودی جلوگیری گردد.

حمیدی با اشاره به کاهش شدید آب سدهای استان از 700 میلیون متر مکعب به کمتر از 50 درصد عنوان کرد: خراسان رضوی در زمره استان هایی است که بحرانی ترین منابع آب‌های زیرزمینی را دارد.واحدهای چرم‌سازی در گذشته به صورت پراکنده فرآورده‌های اولیه صنعت چرم را تولید می‌کردند که بسیار آلودگی داشت و ارزش افزوده‌ای چندانی نیز ایجاد نمی‌کرد. این واحدها با تلاش‌های صورت گرفته در یک شهرک صنعتی متمرکز شدند و این یک گام رو به جلو است چرا که امکان مدیریت و نظارت را فراهم می آورد. بایستی مراقب بود که گام های بعدی رو به جلو باشد و منجر به حفظ محیط زیست شود و واحدهای فعلی را به وضعیت گذشته سوق ندهیم.

حمیدی افزود: گسترش کشاورزی بدون خاک (اصطلاحا هیدروپونیک یا آب کشت) می‌تواند بحران کمبود آب را کاهش دهد.

در بخش دیگری از نشست، «محمدعلی قنادزاده»، نایب رئیس کمیسیون آب و محیط زیست اتاق بازرگانی خراسان رضوی تصریح کرد: طی بارندگی های اخیر سدهای کشور حدود 46 درصد پر شده است اما متاسفانه این مساله در خصوص استان ما صدق نمی‌کند. متاسفانه استان خراسان رضوی به لحاظ کم آبی و خشکسالی نسبت به سایر استان ها  دارای وضعیت نامطلوبی است. از 19 سد موجود در استان 7 الی 8 سد در حال خشک شدن است و صرفا 4 الی 5 سد شاخص وجود دارد که متاسفانه بارندگی های اخیر کمک چندانی به بهبود وضعیت استان نمی‌کند.

قنادزاده افزود: در سال 1396 اقدامات و تصمیمات خوبی در خصوص کشف‌رود صورت گرفت و سالهای 97 ، 98، 99 و 1400 نیز این پیشرفت ادامه داشت؛ اما از سال 1400 این پروژه کمرنگ شد.

تعویق در اجرای پروژه سپتاژ در نتیجه تغییرات نرخ ارز

در ادامه، «سعید ابطحی»، مسئول امور بهره‌برداری کمربند سبز شمالی شهرداری مشهد تصریح کرد: در گذشته نیروهایی توسط شهرداری در کشف‌رود مستقر شدند تا تمام تانکرهایی که در این منطقه تخلیه می‌شود را ثبت کنند، آمارهای آن نیز موجود است. در بدترین حالت تعداد 70 الی 80 تانکر حمل سپتاژ به کشف‌رود تردد دارند. براساس آمار سازمان حمل و نقل بار، تاکنون 112 تانکر سپتاژ ساماندهی شده اند و قابلیت رهیابی دارند اما هنوز برخی از ناوگان، مدیریت و ساماندهی نشده اند.

ابطحی با بیان اینکه شهرداری 75 میلیارد تومان برای این پروژه هزینه کرده است، افزود: این در حالی است که مبلغ اولیه پروژه 74 میلیارد تومان بوده است. متاسفانه این پروژه به دلیل افزایش نرخ ارز و تحریم ها برای پیمانکار فاقد توجیه اقتصادی شده است.

تکمیل پروژه سپتاژ درگیر قوانین دست و پاگیر دولتی است

در بخش دیگری از نشست، «حسام مرتضوی»، کارشناس امور فنی پروژه سپتاژ شهرداری مشهد اظهار کرد: طبق توافقنامه، اجرای عملیات ساخت سپتاژ بر عهده شهرداری است اما مطالعات اولیه آن بر عهده شرکت آب و فاضلاب بوده است. در واقع اجرا به شهرداری واگذار شده است، چرا که بر این باور بودند شهرداری دارای منابع مالی است و با کمک های دولتی می‌تواند پروژه را به اتمام برساند.

وی با بیان اینکه شرکت شهرک های صنعتی باید به منظور ساماندهی صنایع به لحاظ آلودگی آب و خاک تصفیه‌خانه ای را داخل شهرک صنعتی چرمشهر احداث کند، افزود: ما یکی از پیشرفته ترین ابزارآلات و ماشین آلات تصفیه آب را در چهل بازه به کار گرفتیم؛ اما به دلیل آن که بخش کوچکی از اعتبار سپتاژ توسط دولت تامین شده است، مشمول قوانین دست و پاگیر است؛ شورای شهر نمی‌تواند به این حوزه ورود پیدا کند. به بیان دیگر تفاهم نامه سپتاژ در حیطه اختیار شورای شهر نیست و درگیر قوانین دست و پاگیر دولتی است.

تصفیه‌خانه چرمشهر در سفر ریاست جمهوری به مشهد به افتتاح رسمی خواهد رسید

در ادامه، «علی هوشمند»، مدیر ایمنی، بهداشت، محیط زیست و انرژی شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی اظهار کرد: در سال 96 قراردادی به منظور احداث تصفیه‌خانه چرمشهر به مبلغ 15 میلیارد و 800 میلیون تومان با پیمانکار منعقد کردیم. در اسفند 1398 بخش فیزیکی این تصفیه‌خانه مورد بهره برداری قرار گرفت و پیشرفت فیزیکی این پروژه نیز حدود 70 درصد بود؛ اما پس از آن، پیمانکار کارگاه را نیمه فعال نگاه داشت و پروژه را تا 7 ماه پیش متوقف کرد. پس از آن که اجماعی به وجود آمد و دستگاه‌های دولتی و نظارتی به این موضوع ورود نمودند، پروژه به اتمام رسید و اکنون به دنبال تست های سرد و گرم تاسیسات موجود هستیم. این پروژه در سفر ریاست جمهوری به مشهد، به صورت رسمی افتتاح خواهد شد.

هوشمند با اشاره به اینکه تصفیه‌خانه چرمشهر ظرفیت تصفیه 3 هزار مترمکعب فاضلاب را در شبانه روز دارد، تصریح کرد: طبق قانون، واحدهای صنعتی باید پیش تصفیه را انجام دهند و استانداردهای اولیه را برای خروجی تصفیه‌خانه خود رعایت کنند.

مدیر ایمنی، بهداشت، محیط زیست و انرژی شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی با اشاره به اینکه شهرک صنعتی چرمشهر دارای مجهزترین و به‌روزترین تصفیه‌خانه چرمی کشور است، افزود: در خصوص میزان فاضلاب تصفیه شده و تصفیه نشده در کشف‌رود اعداد و ارقام مختلفی از 150 الی 300 هزار مترمکعب در شبانه روز مطرح می‌شود. ظرفیت تصفیه‌خانه چرم شهر 3 هزار متر مکعب در روز است و آن چیزی که به تصفیه‌خانه ما وارد می‌شود، بین 2 الی 2500 متر مکعب در شبانه روز است.

وی با بیان اینکه فاضلاب چرمشهر دارای دو ویژگی وجود کروم و شوری آب است، خاطرنشان کرد: واحدهای صنعتی مکلفند کروم را از فاضلاب خود حذف کنند. در حال حاضر عمده واحدهای صنعتی این اقدام را انجام می دهند. کشاورزان با هزینه خود خروجی تصفیه‌خانه چرمشهر را از کشف‌رود جدا کرده اند؛ به طوری که فاضلاب چرمشهر در یک محیط حدود 2 کیلومتری وارد کشف‌رود نمی‌شود.

در بخش دیگری از نشست، «علیرضا اسلامی»، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی خراسان رضوی تصریح کرد:  مسئولین باید در خصوص کشف‌رود، مدیریت یکپارچه و جامع حوزه آبخیز را لحاظ کنند. در این راستا، تعامل بین دستگاهی و نقش آفرینی جامعه بهره‌بردار و مردمی بسیار ضروری است. همچنین در دنیا تجارب موفقی در این خصوص وجود دارد که بایستی مورد توجه و الگو برداری قرار بگیرد.

شهرداری از محل عوارض شهری و صدور پروانه، منابع مالی طرح سپتاژ را تامین کند

در ادامه، «محمدرضا علوی مقدم»، رئیس پژوهشکده محیط‌های خشک دانشگاه آزاد عنوان کرد: باید به کیفیت آب تصفیه شده چرمشهر توجه ویژه ای شود. اگر آب به دست آمده قابلیت استفاده مجدد نداشته باشد به بیراهه رفته ایم.

او تصریح کرد: چالش ها و مسائل کشف‌رود باید اولویت بندی شود. در حال حاضر مشکل اصلی کشف‌رود آلودگی است نه درختکاری و احداث پارک. در این حوزه دو اقدام اصلی باید انجام می شد؛ نخست، آزادسازی بستر کشف‌رود که توسط سازمان های مردم نهاد و معاون دادستان انجام شد و بخش دوم، رفع آلودگی است که تاکنون اقدام موثری در این حوزه انجام نشده است. مابقی امور در اولویت های بعدی قرار دارد که باید برای ساماندهی این امور مدیریت یکپارچه ای صورت بگیرد.

رئیس پژوهشکده محیط‌های خشک دانشگاه آزاد مشهد با بیان اینکه طبق قوانین بالادستی واحدی که آلودگی ایجاد می‌کند مسئول حذف آن نیز خواهد بود، افزود:  متاسفانه ماه‌هاست که شهرداری در خصوص تغییر نرخ ارز و توقف پروژه سپتاژ صحبت می‌کند؛ اما تغییر قراردادی در این رابطه صورت نگرفته است. به نظر می رسد شهرداری باید از محل منابع حاصل از عوارض شهری، صدور پروانه و … منابع مالی پروژه را تامین کند.

در بهره‌برداری از سپتاژ باید تمامی جوانب در نظر گرفته شود

در بخش دیگری از نشست، «عماد رجحانی»،  دبیر کمیسیون آب و محیط زیست اتاق بازرگانی خراسان رضوی اظهار کرد: متاسفانه به رغم تعیین زمان‌های مقرر اجرای کار  در تفاهم‌نامه سپتاژ، کار در این حوزه بسیار به طول انجامیده است. از طرفی، باید به این نکته توجه داشت که در صورت عدم مدیریت فاضلاب بیمارستانی در سپتاژ، خروجی مورد نظر از این تصفیه‌خانه حاصل نخواهد شد. لذا در بهره برداری از سپتاژ نباید از هدف و فلسفه اصلی احداث آن غافل شویم. بر این اساس، بایستی در خلال جلسات کارشناسی، راهکارهای مورد نظر در این زمینه استخراج شود.

وی افزود: متاسفانه در حال حاضر در خصوص مباحثی نظیر سرمایه گذاری و بهره برداری از این طرح، اتفاق نظری وجود ندارد. آنچه مسلم است در بهره برداری از این پروژه باید تمامی جوانب در نظر گرفته شود؛ در غیر این صورت از تحقق هدف اصلی باز می‌مانیم.

در ادامه، «حمیدرضا رضوی خبیر»، مدیرعامل صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی خراسان رضوی گفت: نظام بهره برداری در اطراف کشف‌رود باید مشخص شود. در واقع کسانی که برای ساماندهی کشف‌رود هزینه کردند باید در این زمینه نیز بهره برداری  داشته باشند. همچنین در صورتی که مسئولیت مصرف پساب، به شرکت آب و فاضلاب بازگردد، بسیاری از مشکلات در این عرصه حل خواهد شد.

در ادامه، «علی خردمند»، کارشناس شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی با بیان اینکه تا زمانی که بودجه و اعتباری وجود نداشته باشد، پروژه سپتاژ اجرایی نخواهد شد، تصریح کرد: تعهداتی که در تفاهم نامه مربوطه بر عهده آب منطقه ای بودهانجام شده است.

خردمند تصریح کرد: بهره برداری از تصفیه‌خانه چرمشهر اقدام بزرگی است، اگر این تصفیه‌خانه به شکل صحیح به بهره برداری برسد، یک دستاورد بزرگ خواهد بود. برای حل مشکلات موجود در مباحث مدیریت آب باید نگاه علمی و یکپارچه به این مسائل اخذ کنیم وگرنه پیشرفتی در این حوزه عاید نخواهیم کرد.

در ادامه علایی، رئیس کمیسیون آب و محیط زیست اتاق بازرگانی خراسان رضوی یادآور شد: زمانی که تصفیه‌خانه وارد مدار می‌شود باید آزمایشات لازم در خصوص چگونگی وضعیت و کیفیت آب تصفیه شده آن انجام بگیرد. این اقدام باید توسط اداره محیط زیست و آزمایشگاه‌های معتبر آن صورت پذیرد. در واقع این که آب باید به حدی تصفیه شود تا در کشف‌رود قابل تخلیه باشد، الزام قانونی است. تا آن زمان نیز بایستی از کاشت صیفی جات خودداری نمود و گیاهان تزئینی مورد نیاز شهرداری را به کشت رساند تا معیشت مردم منطقه نیز تهدید نشود.