به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، «احمد زمانیان» رئیس این کمیسیون در ابتدای نشست با اشاره به مکاتبه مسئولان منطقه ویژه دوغارون با اتاق بازرگانی مشهد در خصوص مشکلات ناشی از اخذ خاک پولی اظهار داشت: مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی دوغارون در مکاتبه مذکور اعلام نموده که: «طرف افغانستانی خاک پولی یا همان عوارض را به مبلغ 5011 افغانی حذف نموده است؛ در مقابل، طرف ایران که طی سالیان گذشته، مبلغ 104 دلار را (معادل 5011 افغانی) دریافت می‌نمود، با کسر 70 دلار، آن هم به صورت تبعیض‌آمیز از ناوگان افغانی که محمولات ترانزیتی را حمل می‌نمایند، دریافت می‌کند؛ بر همین اساس، هم اکنون صدها دستگاه کامیون حامل سیمان در مرز دوغارون متوقف گردیده و کامیون‌های کفی افغانستانی جذب حمل محمولات ترانزیتی شده است و با افزایش کرایه از 50 هزار افغانی تا یکصد هزار افغانی، عملا از بارگیری سیمان (که امکان افزایش نرخ کرایه حمل را برای آن ندارند)، اجتناب می‌کنند.»
رئیس کمیسیون حمل‌ونقل اتاق بازرگانی استان در پاسخ به بخشی از این نامه در بحث ادعای حذف خاک پولی از سوی طرف افغانستانی تصریح کرد: چنین اتفاقی رخ نداده و صرفا عوارض کاهش یافته است. در گذشته در مرز دوغارون، ورود کامیون‌ها از منطقه ویژه و پایانه مرزی صورت می‌گرفت و کامیون‌های ورودی از منطقه ویژه، عوارضی پرداخت نمی‌کردند. همان زمان به دنبال یکدست شدن سازوکار پرداخت عوارض یا عدم پرداخت عوارض در دو ورودی بودیم؛ به همین دلیل، پیگیری‌ها صورت گرفت و ورودی منطقه ویژه بسته شد تا همه از مسیر پایانه مرزی وارد شوند و عوارض را پرداخت نمایند. بر همین اساس، تاکید ما بر این است که عوارض حذف نشده و فقط کاهش پیدا کرده است.
وی با بیان اینکه در بحث ترانشیپمنت نیز اخیرا شرکت‌های حمل ایرانی دچار مشکل شده‌اند، تصریح کرد: درباره انجام عملیات ترانشیپ در بندرعباس (که پیش از این، با این کار موافقت نشده بود)؛ با پیگیری‌هایی که صورت گرفت اعلام گردید که با مکاتبه گمرک ایران درخصوص ترانشیپ، این موضوع در گمرکات بندرعباس صورت می‌گیرد؛ به جز کالاهای خاصی که مشخص شده‌اند.
زمانیان در بخش دیگر سخنانش از چالش‌های ناشی از قطعی سیستم‌ها در مرز سخن گفت و افزود: به دلیل قطعی سیستم و صادرنشدن پروانه تردد، ماشین‌های ایرانی در مرز متوقف می‌شوند؛ در این زمینه، پیشنهاد ما این است که با تعهد نماینده مرز، ماشین عبور کرده تا پس از آن، با اتصال سیستم، پروانه تردد نیز صادر گردد و ارائه شود.
وی خاطرنشان کرد: متاسفانه کامیون‌ها هم اکنون در مرزهای شرقی کشور دچار مشکل تردد هستند؛ در مرز پاکستان اخیرا مشکل توقف ماشین‌ها را داشتیم. درخواست ما از افراد فعال در این عرصه و شرکت‌های حمل‌ونقلی این است که مشکلات را به کمیسیون حمل‌ونقل اتاق مشهد و انجمن حمل‌ونقل بین المللی استان منتقل کنند تا پیگیری لازم در جهت رفع موانع صورت گیرد.
زمانیان همچنین به مشکلات ناشی از نبود سند حمل برای کالاهایی که از بازارچه مرزی بارگیری می‌شود، اشاره کرد و گفت: در این مورد متاسفانه بازارچه مرزی دوغارون اقدامی انجام نداده است، بار که از بازارچه بارگیری می‌شود، فاقد سند حمل معتبر است و در صورت بروز حادثه یا مفقود شدن، امکان پیگیری آن وجود ندارد و سند حمل رسمی صادر نمی‌شود.
ضرورت تعریف سیستمی یکپارچه از بندرعباس تا مرزهای مختلف به منظور تعیین زمان ورود و خروج ناوگان
«ابراهیم عطایی»، نایب رئیس کمیسیون حمل‌ونقل، ترانزیت و امور مرزی اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در این نشست تصریح کرد: طبق مکاتبه انجمن رانندگان بندرعباس، در خصوص توقف‌های احتمالی ناوگان در مرز، مبلغی به بارنامه رانندگان اضافه شده بود. از طرفی، به دلیل اعتصاب کارگران افغانستانی، ناوگان به مدت یک هفته در مرز ماهیرود متوقف شده بود که البته هزینه این توقف از طرف شرکت‌های حمل‌ونقلی پرداخت گردید.
وی تاکید کرد: نیاز است با تعریف و تعبیه سیستمی یکپارچه از بندرعباس تا مرزهای مختلف و زمان‌بندی صحیح و دقیق برای ورود و خروج ناوگان، مشکل توقف‌ها در مرزها مرتفع گردد؛ اما گاهی به دلیل قطعی سیستم سامانه پایانه‌ها در بندر عباس( دو الی سه روز)، اجازه تردد یا ورود ناوگان به مرز داده نمی‌شود و در این مدت رانندگان ناگزیر به توقف هستند.
تاخیر در تحویل بار سیمان و نارضایتی رانندگان از توقف در مرز
«امید خدادادی»، دبیر کمیسیون حمل‌ونقل، ترانزیت و امور مرزی اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز درخصوص چالش‌های رانندگان و شرکت‌های حمل در منطقه ویژه دوغارون گفت: یکی از مشکلات ناشی از عدم حذف عوارض یا خاک پولی در مرز دوغارون از طرف ایران و در مقابل، حذف این عوارض از طرف افغانستان، افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل برخی از کالاها از جمله سیمان است؛ چرا که کامیون‌های افغانستانی به دلیل افزایش کرایه حمل از 50 هزار افغانی به یکصد هزار افغانی، از بارگیری سیمان (که امکان افزایش نرخ کرایه حمل ندارد)، اجتناب می‌کنند. این امر باعث کاهش رقابت پذیری محصولات صادراتی ایران می‌شود.
وی افزود: یکی دیگر از تبعات این موضوع، توقف صدها کامیون حامل سیمان در مرز دوغارون است که باعث تاخیر در تحویل کالاها و ایجاد نارضایتی بین صادرکنندگان و رانندگان شده است. اعمال تعرفه‌ها توسط طرف ایرانی باعث نارضایتی و مشکلات در حمل‌ونقل ترانزیتی شده است. این امر نیازمند بازنگری و تغییر سیاست‌ها برای ایجاد تعادل و انصاف در بحث تعرفه‌هاست.
دبیر کمیسیون حمل‌ونقل، ترانزیت و امور مرزی اتاق بازرگانی خراسان رضوی با اشاره به راهکار پیشنهادی برای حل مشکلات منطقه ویژه دوغارون تصریح کرد: برای رفع این مشکلات، نیاز به همکاری و هماهنگی بیشتر بین دو کشور و اعمال سیاست‌های منصفانه‌تر در تعیین تعرفه‌ها و هزینه‌های حمل‌ونقل است تا تجارت بین دو کشور روان‌تر انجام شود و مشکلات اقتصادی و اجتماعی مرتبط با آن کاهش یابد. تعیین یک متولی مشخص بر اساس قانون، جهت هماهنگی امور مربوط به مرز دوغارون می‌تواند در رفع این مسائل بسیار راهگشا باشد.
وی ادامه داد: مشکلات مرزی بین ایران و افغانستان به ویژه در مرز دوغارون، موضوعی پیچیده و چندجانبه است که تبعات زیادی بر تجارت و حمل‌ونقل بین دو کشور دارد. یکی از مسائل مهم در این زمینه، هزینه‌های مرتبط با ترانزیت کالاهاست که بر فعالیت‌های تجاری تاثیر می‌گذارد.
لزوم نگاه ویژه مدیران استانی به حوزه حمل‌ونقل
«مرتضی قندچی» نایب رئیس کمیسیون مدیریت واردات و بازرگانی داخلی اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در بخشی از این نشست گفت: در گمرک شهید مطهری، حداقل 99 درصد امور توسط شرکت‌های حمل‌ونقلی انجام می‌شود و ناوگان داخلی و بین‌المللی زمینی و جاده‌ای و نیز حمل‌ونقل ریلی داخلی و بین‌المللی در این منطقه فعال است. امیدواریم در بازدیدهای آتی از این گمرک، علاوه بر مسئولان استانی، شاهد حضور بخش خصوصی نیز باشیم.
قندچی خاطرنشان کرد: نیاز است اهمیت حوزه حمل‌ونقل استان مورد توجه قرار گیرد و برنامه اقتصادی ویژه‌ای برای مرزها داشته باشیم و طرح‌ها و برنامه‌های جدید استان با حضور بخش خصوصی پیگیری گردد.
تاکید بر لزوم پاسخگویی شرکت نفت درباره کارت سوخت ناوگان حمل افغانستانی
«نصیر برادران» رئیس اداره ترانزیت اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده ای خراسان رضوی نیز در ادامه این نشست، در پاسخ به مشکلات توقف ناوگان حمل‌ونقل بین‌المللی در مرز، تصریح کرد: با پیگیری‌هایی که هفته گذشته انجام دادیم، عنوان شد توقف‌ها در بندرعباس برای کامیون‌هایی است که تغییر مسیر دارند و هنوز پروانه تردد آنها صادر نشده است؛ اما برای رفع مشکل، در نهایت شرکت تعهدات لازم را ارائه می‌دهد و اجازه خروج به ماشین داده می‌شود.
وی ادامه داد: مشکل کلی دیگری که در این حوزه مطرح شده است، درباره ماشین‌های ایرانی است که به طور مثال، از بندرعباس به سمت دوغارون آمده و به دلیل قطعی سیستم، پروانه تردد برای آنها صادر نشده است. به همین خاطر، دچار معطلی در مرز می‌شوند؛ در راستای رفع این مشکلات، نیاز است که حجم این خودرو‌ها و تعداد توقف‌ها بیشتر بررسی شود تا برای حل آن اقدامات لازم صورت پذیرد.
برادران در بخش دیگری از سخنانش به اختلاف بین راننده و شرکت حمل و نقلی در خصوص تامین سوخت ناوگان اشاره و اظهار کرد: در بحث شارژ نشدن کارت سوخت ناوگان، اشکالاتی وجود دارد که برای رفع آن، بهتر است نماینده‌ای از شرکت نفت در جلسه کمیسیون حضور داشته باشد. بحث کارت سوخت و شارژ نشدن کارت‌های رانندگان جزو مشکلات همیشگی ماست. همه اطلاعات مربوط به این موضوع در سامانه ما ثبت می‌شود؛ اما اینکه چرا در شرکت نفت ثبت نمی‌گردد، شاید به دلیل اشکالات زیرساختی باشد. در این خصوص ما نیز مطالبه‌گر رفع مشکل هستیم و شرکت نفت باید پاسخگوی این امر شود.
برگزاری نشست تصمیم گیری برای عوارض تردد در ایران و افغانستان؛ به زودی در مشهد
رئیس اداره ترانزیت اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده ای خراسان رضوی در خصوص مسائل مربوط به حذف خاک پولی که از سوی منطقه ویژه اقتصادی دوغارون مطرح شده، تصریح کرد: در مکاتبه منطقه ویژه به چند نکته اشاره شده است. در نامه به تبعیض در عوارض و بحث حذف کامل خاک پولی و عوارض اشاره شده است. در نشست مشترک 10 دی ماه 1402 در زمینه تعرفه بین ایران و افغانستان توافق شد. در حوزه حذف یا کاهش عوارض، بلافاصله طرف مقابل، «خاک پولی» یا عوارض طرف خود را از 5 هزار افغانی به 3800 افغانی کاهش داد. در واقع، خاک پولی حذف نشده، بلکه کاهش پیدا کرده است. 27 دی ماه 1402 نیز، با توجه به اقدامات طرف مقابل، سازمان راهداری کشور، به همان میزان کاهش خاک پولی از سوی طرف مقابل، عوارض را از 245 دلار بابت ماشین‌هایی که به کشور می‌آیند، به 70 دلار کاهش داد. ماشین‌های پلاک افغان نیز 175 دلار عوارض پرداخت می‌کنند. با این حال قرار است در آینده ای نزدیک نشستی با طرف افغانستانی در مشهد برگزار شود و درخصوص کاهش دوباره یا حذف کامل عوارض صحبت شود.
وی افزود: در خصوص بحث تبعیض که در مکاتبه منطقه ویژه دوغارون آمده است نیز، مقصود، تفاوت عوارض دریافتی از ماشین‌هایی است که به منطقه ویژه اقتصادی و بازارچه مرزی ورود می‌کنند؛ از دسته اول 120 دلار عوارض اخذ می‌شود؛ اما از خودروهایی که وارد بازارچه می‌شوند، عوارضی گرفته نمی‌شود که بر اساس قانون، این موضوع دارای اشکال نیست و اقدامی قانونی به شمار می‌رود.
در ادامه این جلسه، «احمد فرخی حاجی آباد» عضو کمیسیون حمل‌ونقل اتاق بازرگانی مشهد به موضوع تخصیص سوخت به ناوگان حمل‌ونقل بین‌المللی اشاره کرد و گفت: در بحث سوخت، تمامی سامانه‌های داخلی براساس بارنامه، به تخصیص سوخت می‌پردازند. در حمل داخلی، سوخت به رفت و برگشت تعلق می‌گیرد؛ اما در حمل بین‌المللی چون ماشین از یک طرف خالی است، برای مسیر خالی سوخت شارژ نمی‌شود؛ در حالی که برای آن مسیر نیز ماشین نیاز به سوخت دارد و این رویه مشکلات عدیده ای را ایجاد کرده است.
فرخی با اشاره به مسئله رانندگان سرویسی یا مرزی نیز خاطرنشان کرد: مالکان ناوگان حمل‌ونقل به جهت درآمدهای غیرمتعارفی که در مرز برای رانندگان سرویسی وجود دارد، با مشکل جذب راننده مواجه هستند. این مشکل در حال حاضر در سیستان و بلوچستان است و در آینده نزدیک در دیگر مرزها همچون دوغارون مشهود خواهد بود.
وی افزود: راننده‌های مرزی دفترچه های خود را از شرکت‌های حمل‌ونقل می‌گیرند و نیاز است انجمن‌های حمل و نقلی در ساماندهی تعداد رانندگان دخالت کنند.
«رسول نصیری»، رئیس هیات مدیره انجمن کامیونداران خراسان رضوی نیز در بخشی از این جلسه اظهار کرد: تمام سیاست مناطق ویژه به خصوص دوغارون، در جهت تضعیف رانندگان ایرانی است. حذف عوارض باعث افزایش رغبت ناوگان افغانستانی برای تردد به ایران خواهد شد و این امر به ضرر رانندگان ایرانی تمام می‌شود. خاک پولی در مرز افغانستان توسط صاحبان کالا پرداخت می‌شد با بحث حذف عوارض مخالفیم و در مقابل، خواستار حمایت در این حوزه هستیم.
