به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی مشهد، «عبدالله یزدان‌بخش»، رئیس کمیسیون صنعت اتاق خراسان رضوی در ابتدای این جلسه با بیان اینکه محصولات کشاورزی باید صادراتی، رقابتی و با کیفیت باشد، تصریح کرد: برای تبدیل محصولات کشاورزی در صنایع تبدیلی و صادرات آن، چالش‌های متعددی وجود دارد و ضروری است نسبت به قرارگیری صنایع تبدیلی کشاورزی در زیر مجموعه حوزه صنعت تلاش زیادی صورت گیرد.
وی گفت: یکی از موانعی که سبب عدم رشد صنعت غذا و صنایع غذایی می‌شود، قرار گرفتن این حوزه در جایگاه دوم پس از کشاورزی است. در اینکه کشاورزی در امنیت غذایی اولویت دارد، تردیدی نیست؛ اما امروزه این امر به شکلی مدرن مدیریت می‌شود.
یزدان‌بخش در بخش دیگر سخنانش، پیشنهاد شکل‌گیری کمیته صنایع غذایی در ذیل کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی مشهد را ارائه و تاکید کرد: ضروری است چالش‌ها و موانع حوزه صنایع غذایی در این کمیته طرح و بررسی گردد. چالش‌های صادرات، بسته‌بندی، مالیات، تامین ماشین‌آلات و تجهیزات و… بخشی از مسائلی است که در میان واحدهای صنایع غذایی و دیگر واحدهای صنعتی مشترک است.
وی همچنین پیشنهاد کرد: با شکل‌گیری شورای مرکزی مشترک میان استان‌هایی که در حوزه صنایع غذایی و کشاورزی تبدیلی موفق هستند، جلسات مشترک در این زمینه برگزار و چالش‌ها بررسی خواهد شد. رفع موانع صنایع تبدیلی کشاورزی از موضوعات اساسی این شورا خواهد بود.
امنیت غذایی یک اصل در تمامی کشورهای جهان است
«محمود امتی»، عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی مشهد نیز عنوان کرد: اهمیت و توجه به حوزه کشاورزی و صنایع تبدیلی کشاورزی در کشور بسیار ضروری است. امنیت غذایی یک اصل در تمامی کشورهای جهان است و نقش صنایع غذایی در برقراری امنیت در این حوزه انکارناپذیر است؛ لذا مشکلات این حوزه باید بررسی و برای رفع آن‌ها تلاش گردد.
لزوم هم‌افزایی استانهای توانمند در حوزه صنایع غذایی در مطالبه‌گری برای حل مشکلات این حیطه
«علی شریعتی‌مقدم»، رئیس کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی مشهد نیز بیان کرد: پیشنهاد می‌شود با هم‌افزایی اتاق بازرگانی در استانهای فعال و حائز رتبه در حوزه صنایع تبدیلی کشاورزی، شورای مرکزی این حوزه تشکیل گردد تا مسائل صنایع غذایی به طور ویژه در این شورا بررسی گردد و پس از بررسی در شورای مرکزی، موضوع از سوی اتاق‌های بازرگانی استان‌ها پیگیری شود. این هم‌افزایی در مطالبه‌گری در نهایت، منجر به اقدام موثر از سوی دولت خواهد شد.
وی تاکید کرد: اتحاد استراتژیک و کاربردی میان اتاق‌های بازرگانی استانهای موفق در حوزه صنایع تبدیلی کشاورزی بایستی شکل گیرد و کمیسیون‌های مرتبط اتاق‌ها در این عرصه، باید نمایندگان خود را برای بررسی چالش‌ها در این حیطه معرفی کنند.
خراسان رضوی دارای بیشترین تعداد واحدهای صنایع غذایی در کشور است
در بخش دیگر این جلسه، «شهرام عیدی‌زاده»، مدیر مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی مشهد عنوان کرد: بر اساس داده‌های آماری سازمان توسعه صنعتی ملل متحد، در فاصله سال‌های 2000 تا 2018 ایران با میانگین جمعیت شاغل بیش از 196 هزار نفر به لحاظ میزان اشتغال ایجادی در صنایع غذایی و آشامیدنی در جایگاه بیست و ششم جهان قرار گرفت. کشور چین با حدود ۶ میلیون جمعیت شاغل در این حوزه، بیشترین تعداد شاغلین این صنعت را در جهان دارد و پس از آن به ترتیب کشورهای هندوستان، ایالات متحده آمریکا، برزیل، روسیه و ژاپن قرار دارند که بیش از یک میلیون نفر در صنایع غذایی و آشامیدنی آن‌ها مشغول به کار هستند.
وی تاکید کرد: صنعت غذا در کشور به عنوان یکی از بزرگ‌ترین صنایع در حوزه تأمین نیازهای داخلی و نیز در حوزه صادرات غیرنفتی شناخته می‌شود. به طوری که 18.37درصد از کل کارگاه‌های صنعتی، حدود 18 درصد از کل شاغلان، 13 درصد از کل ارزش افزوده و 15 درصد از ارزش سرمایه‌گذاری کل صنعت ایران را به خود اختصاص داده است.
مدیر مرکز پژوهش‌های اتاق مشهد اظهار کرد: خراسان رضوی با سهم حدود 11درصد، بیشترین تعداد کارگاه‌های صنایع غذایی و آشامیدنی را در کل کشور دارد.
وی در بخش دیگر سخنانش با اشاره به اینکه بخش دولتی در صنایع غذایی ایران نسبت به سایر صنایع حضور کمرنگی داشته و ارزش افزوده واقعی توسط بخش خصوصی تامین می‌شود، عنوان کرد: صنایع غذایی با چالش‌های متعددی روبه‌رو هستند و تاکنون به جایگاه واقعی خود در حوزه تولید ارزش افزوده دست پیدا نکرده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: پیشنهاد می‌گردد با ایجاد شورای مشترک نمایندگان پنج اتاق استانهای برتر در زمینه صنایع غذایی، مشکلات و چالش‌ها بررسی و پیشنهادات در قالب بیانیه اطلاع‌رسانی و پیگیری شود. مطالعات عمیق و دقیقی در حوزه صنایع غذایی در مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی ایران و مشهد صورت گرفته که می‌تواند در رفع چالش‌ها موثر باشد.
تاکید بر استفاده از روش‌های نوین کشاورزی
«اشکناز اورعی»، نایب رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی مشهد نیز خاطرنشان کرد: متاسفانه در کشاورزی ایران به استفاده از روش‌های نوین کمتر پرداخته شده است. برای ایجاد ارزش افزوده بیشتر در این حوزه، کشاورزی باید به سمت روش‌های مدرن حرکت کند.
وی در بخش دیگر سخنانش به ناترازی انرژی اشاره کرد و افزود: ناترازی انرژی محدودیت‌هایی را در فعالیت بخش‌های کشاورزی و صنعت ایجاد کرده است و بر همین اساس، احداث نیروگاه خورشیدی کوچک مقیاس برای واحدهای تولیدی یک ضرورت است. در این راستا؛ بانک مهر ایرانیان تسهیلاتی برای احداث نیروگاه خورشیدی کوچک مقیاس با ۳ درصد سود به متقاضیان ارائه می‌کند که پیشنهاد می‌شود فعالان اقتصادی از این ظرفیت استفاده کنند.
پیشنهاداتی برای رفع چالش‌های صنایع تبدیلی کشاورزی با تکیه بر ظرفیت سه استان
در ادامه این نشست، «سهیل پروازی»، دبیر کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی مشهد تاکید کرد: صنایع تبدیلی به ویژه صنایع غذایی یکی از کلیدی‌ترین عوامل رشد اقتصادی استانهای خراسان رضوی و اصفهان محسوب می‌شود. این استان ها به دلیل ظرفیت‌های کشاورزی و تولید محصولات خام به توسعه صنایع تبدیلی نیاز دارند تا ارزش افزوده تولیدات خود را افزایش داده و از هدر‌رفت مواد خام جلوگیری کنند. خراسان رضوی نیز به دلیل موقعیت جغرافیایی و دسترسی به بازارهای منطقه‌ای از پتانسیل بالایی برای توسعه صنایع تبدیلی برخوردار است؛ با این حال مشکلاتی نظیر عدم دسترسی به فناوری‌های نوین و زنجیره تأمین ناکارآمد از چالش‌های اصلی این صنعت در استان و کشور به شمار می‌رود.
وی افزود: همکاری بین این استان های خراسان رضوی، اصفهان و فارس می‌تواند در رفع این مشکلات موثر باشد به ویژه اصفهان که به عنوان یکی از مراکز پیش‌رو در صنایع غذایی و تبدیلی شناخته می‌شود که می‌تواند با به اشتراک گذاشتن تجربیات خود در استفاده از فناوری‌های نوین به بهبود وضعیت صنایع تبدیلی در استانهای دیگر کمک کند. از طرف دیگر، استان فارس نیز به دلیل توسعه مطلوب در حوزه تولید و فرآوری محصولات کشاورزی می‌تواند به عنوان الگوی همکاری‌های بین استانی عمل کند.
پروازی خاطرنشان کرد: برای خراسان رضوی پرداختن به مشکلات صنایع تبدیلی از دیدگاه استانی و ملی اهمیت فراوانی دارد؛ زیرا افزایش بهره‌وری و کیفیت محصولات تبدیلی نه تنها می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی استان کمک کند، بلکه امکان حضور در بازارهای بین‌المللی را نیز فراهم می‌آورد. بررسی مشکلات این حیطه با دیدگاه همکاری مشترک بین استان‌ها می‌تواند منجر به ارائه راهکارهایی کارآمد برای توسعه پایدار این صنعت شود.
وی در ادامه به بیان پیشنهاداتی برای همکاری مشترک سه استان در بحث صنایع تبدیلی کشاورزی پرداخت و گفت: ایجاد شبکه‌های تحقیق و توسعه مشترک، توجه به فرآوری با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین بسته‌بندی و نگهداری محصولات غذایی (با تکیه بر تجربیات استان اصفهان)، توجه جدی به توسعه بهره‌مندی و استفاده از تکنولوژی، توجه به کشاورزی قراردادی و استفاده از تجربیات استانهای موفق و… از دیگر پیشنهادات برای توسعه همکاری‌های سه استان در زمینه صنایع تبدیلی کشاورزی است.
تاکید بر همگرایی و همکاری بخش خصوصی برای رفع چالش‌های صنایع غذایی
سپس تریبون در اختیار «مسعود بختیاری»، رئیس سندیکای کنسرو ایران قرار گرفت. او با بیان اینکه صنعت غذا امروز با چالش‌های متعددی روبروست، به واحدهای تولیدی صنایع غذایی در خراسان رضوی اشاره و بیان کرد: این استان دارای بیشترین تعداد واحدهای صنایع غذایی در کشور است. باتوجه به اهمیت صنایع غذایی و تاثیر آن در جامعه ضرورت دارد کمیسیون صنایع غذایی در اتاق‌های بازرگانی استانهای موفق و دارای پتانسیل در این عرصه تشکیل گردد، سپس شورای مرکزی این کمیسیون‌ها ایجاد شود تا موضوعات با همگرایی و هماهنگی استان‌ها بررسی گردد. تشکل‌های تخصصی ملی و استانی نیز در کنار این کمیسیون‌ها قرار گرفته و پیشنهادات لازم را ارائه کنند. همچنین نمایندگان مجلس شورای اسلامی این استان‌ها نیز همراه و متحد شوند تا با استفاده از این ظرفیت‌ها، موضوعات به صورت کشوری و متحد پیگیری و رفع گردد.
وی افزود: کمیسیون صنایع غذایی اتاق بازرگانی اصفهان آمادگی میزبانی اعضای کمیسیون صنایع غذایی اتاق‌های بازرگانی استان‌ها و این شورای مرکزی را دارد. همچنین امکان برگزاری جلسات به صورت آنلاین نیز وجود دارد. با طرح موضوعات در این شورا و با استفاده از خرد جمعی، اتحاد، همگرایی و هم افزایی در رفع موانع این حوزه گام برداشته خواهد شد.
بختیاری در بخش دیگر سخنانش به تبعات قیمت‌گذاری دستوری کالاها بر حوزه صنایع غذایی اشاره و تاکید کرد: دولت چهاردهم بر اجرای برنامه هفتم توسعه تاکید دارد. یکی از موضوعاتی که در این برنامه به آن اشاره شده است، حذف قیمت‌گذاری دستوری کالاهاست. درصورتی که برنامه هفتم توسعه به صورت کامل اجرایی شود، پرونده قیمت‌گذاری دستوری حذف خواهد شد. این امر نیاز به پیگیری جدی از سوی تشکل‌ها و اتاق‌های بازرگانی استان‌ها دارد.
«حسین اسدی»، رئیس هیئت مدیره انجمن صنایع تبدیلی استان نیز بیان کرد: خراسان رضوی به عنوان قطب صنایع کنسروی کشور، بالغ بر ۶۰ واحد تولیدی رب و کنسرو داشته و ظرفیت دریافت روزانه ۱۵ هزار تن گوجه فرنگی و تولید رب را دارد.
وی از ناهماهنگی میان دستگاه‌های متولی و ناظر، ناترازی انرژی، قیمت‌گذاری دستوری، عدم ارائه تسهیلات سرمایه در گردش، مشکلات مربوط به رفع تعهد ارزی و… به عنوان بخشی از چالش‌های صنایع غذایی استان نام برد و گفت: تولید رب در کشور مازاد مصرف است ودرصورتی که صادرات آن انجام نشود، تولیدکنندگان ورشکسته خواهند شد؛ لذا ضروری مشکلات موجود در مسیر صادرات این کالا مرتفع گردد.
«حسن فروزان‌فر»، عضو هئیت مدیره سندیکای صنایع کنسرو ایران نیز در بخش دیگر این نشست تاکید کرد: همگرایی تشکل‌های صنایع غذایی اهمیت دارد. اغلب چالش‌های این صنایع مشترک است. باید از ظرفیت‌های قانونی برای گفت‌وگو با دولت استفاده کرد. با گفتگو و اولویت‌بندی بخشی از مشکلات رفع می‌شود. باید بر روی موضوعی اتحاد داشته و سپس به صورت متمرکز برای حل آن پیگیری کرد. تامین مالی زنجیره‌ای در صنایع و دیگر بخش‌های آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و در مطالبه‌گری و پیگیری‌ها باید به این مسئله توجه نمود.
«رضا بابایی»، رئیس هیئت مدیره انجمن صنایع تبدیلی استان با بیان اینکه صنایع تبدیلی کشاورزی با چالش‌های متعددی مواجه هستند، عنوان کرد: مسائل مرتبط با حملونقل بین‌المللی و رفع تعهد ارزی، از جمله چالش‌ها در حوزه صادرات این محصولات است. متاسفانه، کوچک‌ترین ابزار و زیرساخت برای ارسال محصولات غذایی به آفریقا وجود ندارد و ضروری است برای بهره‌مندی از ظرفیت‌های بازار قاره آفریقا، با همگرایی تشکل‌های بخش خصوصی، در این عرصه مطالبه‌گری نماییم.
«مهدی کرباسی‌زاده»، یک فعال اقتصادی در حوزه صنایع غذایی نیز تاکید کرد: با همگرایی و همکاری تشکل‌ها و پیگیری جدی موضوعات از تعبیر غیرتخصصی قوانین جلوگیری می‌شود. استان‌ها باید با استفاده از ارتباطات و ظرفیت‌های خود به رفع چالش‌ها بپردازند. این امر بدون همبستگی، اتحاد و همدلی میان بخش خصوصی امکان‌پذیر نیست.
آسیب نوسانات ارزی بر پیکره صنایع غذایی
«سید مهدی سردشتی»، عضو هیات مدیره انجمن صنایع غذایی استان اصفهان نیز بیان کرد: صنعت غذا متمایز از دیگر صنایع است. صنایع غذایی بیشترین آسیب را در نوسانات ارزی بازار، تجربه می‌کنند. به همین خاطر ضرورت دارد که چالش‌ها در این حوزه پیگیری و رفع گردد.
«عبدالرضا دیداری»، عضو هیئت مدیره انجمن صنایع غذایی و تبدیلی کارفرمایی استان فارس نیز اظهار کرد: یکی از مشکلات موجود در حوزه صادرات مواد غذایی و زنجیره ارزش، وجود سموم کشاورزی است. تولیدکنندگان و صادرکنندگان برای دریافت استانداردهای صادرات با مشکلات متعددی مواجه هستند و این امر سبب می شود که محصولات غذایی قابلیت صادرات نداشته و از رده خارج شوند.
«ابوالفضل پهلوانلو»، از فعالان حوزه دانش بنیان استان خراسان رضوی تاکید کرد: سند ملی امنیت غذایی در سال گذشته به تصویب رسیده است. راهبردهای مشخصی در این سند در نظر گرفته شده و راه‌های برون رفت مشکلات در آن مشخص است. شرکت‌های دانش‌بنیان نقش زیادی در این سند دارند. بهره گیری از حوزه دانش بنیان، یک ضرورت در صنعت غذایی است.
«علیرضا کیوانی»، رئیس کمیته استاندارد کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی مشهد بیان کرد: باید با واحدهای زیرپله‌ای که تولید مشابه کالاهای برند دارند، برخورد گردد تا فروش و صادرات محصولات دارای استاندارد صنایع غذایی دچار مشکل نشود. البته نکته ای که باید مطرح کرد این است که برخی از قوانین استاندارد سبب بی‌اعتبار شدن برندهای تولیدی می‌شود و ضرورت دارد در این عرصه پیگیری لازم برای اصلاح قوانین صورت گیرد.
«حمیدرضا رضوی خبیر»، مدیرعامل صندوق حمایت از توسعه کشاورزی خراسان رضوی نیز عنوان کرد: مجلس باید نظارت لازم بر اجرای صحیح قوانین داشته باشد؛ چرا که امروز کارآفرین و تولیدکننده هزینه زیادی برای تفسیر به رای قانون از سوی کارشناسان دستگاه‌های اجرایی پرداخت می‌کند. همچنین ضرورت دارد که ضمانت اجرایی برای تحقق کشاورزی قراردادی پیش بینی شود تا اقتصاد کشور از ثمرات این موضوع بهره‌مند گردد.
