به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، «محمدحسین روشنک» عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی استان در این نشست اظهار کرد: با توجه به روند اقتصاد روز دنیا، این نیاز در کشور وجود دارد که بدون شعار، وارد کسب و کارهای نوین شویم و موانع پیش روی این حوزه را برداریم. در این راه یکی از بزرگترین مشکلاتی که با آن مواجه هستیم، عدم توجه کافی به حوزه هویت یا همان برند کالا و خدمات است.
وی ادامه داد: باید توجه کنیم که برند فقط مربوط به کالا نیست؛ بلکه برندسازی شخصی، اولین گام در پیشبرد اهداف یک کسب و کار است که باید روی آن کار شود. در خصوص برند کالا نیز ضعف بزرگ داریم که مهم ترین دلیل آن، نبود رقابت کالایی در برخی حوزه‌ها و انحصارگری در کشور است؛ در این شرایط رقابت معنایی ندارد. این در حالی است که وقتی با رقبای دیگر رقابت می‌کنیم، عملکرد در زمینه بسته‌بندی کالا بهبود می‌یابد و مجبور هستیم روی برند خود کار کنیم. اگر همین حالا به اقتصاد دنیا وصل شویم و اقتصاد آزاد شکل بگیرد، بخش زیادی از صنایع و بنگاه‌های اقتصادی ما ممکن است در رقابت با کالاهای خارجی دچار شکست شوند؛ چون آنطور که باید، توان رقابت ندارند.
نشست‌های سه گانه در حوزه فرانچایز
همچنین «شهریار زهدی»، دبیر کمیسیون برند و تولید بدون کارخانه اتاق بازرگانی مشهد خاطرنشان کرد: این اولین دوره آموزشی از دوره‌های سه گانه فرانچایز است که در اولین نشست به حوزه صنعت سلامت و بهداشت می‌پردازیم. دوره دوم با محوریت صنعت غذا و کشاورزی برگزار خواهد شد و در نشست سوم نیز فرانچایز در حوزه پوشاک، چرم، طلا و جواهر و کیف و کفش را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
وی یادآور شد: مرکز آموزش اتاق بازرگانی خراسان رضوی فعالیت‌های آموزشی بسیار خوبی دارد که از طریق وبسایت این مرکز می‌توان با دوره‌های مختلف آن آشنا شد و در حوزه مورد نظر ثبت نام کرد.
رشد چشمگیر کسب و کار از مسیر فرانچایز
«علاقه مند»، یکی از فعالان حوزه فرانچایز نیز در بخشی از این نشست گفت: برندهایی همچون مک دونالد مفهوم کلی فرانچایز را می توانند تعریف کنند. برندهایی که شعبات بسیار زیادی در کشور و البته خارج از کشور خود دارند. در ایران یکی از فوشگاه‌های زنجیره‌ای 2500 شعبه در سراسر کشور دارد و سالانه بر این تعداد افزوده می‌شود. این میزان رشد با روش مدیریت انحصاری امکان پذیر نیست و قطعا روش متمایزی دارد.
وی خطاب به فعالان اقتصادی و صاحبان کسب و کار اظهار کرد: در راستای بهره گیری از روش فرانچایز، ضروری است در گام اول بهترین ورژن خود را به دست آورید، گام به گام بهترین خود را پیدا و مستند کنید. سپس تجربه، دانش و موقعیتی را که به دست آوردید، در قالب دستورالعمل‌ها و راهکارها به نیروی انسانی و فروشنده جدید خود منتقل کنید. سپس می توانید با این اعتبار کسب شده با استفاده از سرمایه و منابع انسانی فروش و سود داشته باشید. در واقع فرانچایز مدل موفق تجاری یک برند است و متد فرانچایز در توسعه چشمگیر کسب و کار شما موثر است. بر اساس تحقیقات موسسات آینده پژوهی، در 10 سال آینده دیگر نمی‌توان مستقل کار را پیش برد و تقسیم فعالیت‌ها و حمایت شرکت مادر از شرکت‌های تابعه بسیار موثر است.
موانع پیش روی فرانچایز در کشور
در ادامه این دوره آموزشی، «جمیل نیک اندیش» رئیس کمیته فرانچایز کمیسیون برند و تولید بدون کارخانه اتاق بازرگانی خراسان رضوی اظهار کرد: با رشد و توسعه کسب و کار، ممکن است شعبه دومی راه اندازی کنید اما هیچ گاه به اندازه شعبه نخست موفق نبوده و سود نداشته باشد. این اتفاق زمانی روی می دهد که شعبه دوم شما، ویژگی و استانداردهای برند اول را نداشته باشد که در نهایت باعث می شود هر دو برند و شعبه شما خراب شود.
وی افزود: شاخص‌هایی در کشور وجود دارد که ممکن است منجر به زمین خوردن پروژه فرانچایز شود؛ چون خشت اول آن بد نهاده شده است. با مواردی روبرو بودیم که صدها شعبه داشتند اما بعد از مدتی با تعطیل روبرو شدند؛ زیرا مسیر قانونی و مجوز را به درستی پیش نبرده بودند. در این مسیر گاهی کلاهبرداری‌های زیادی صورت می گیرد که قانون هم نمی تواند به شما کمک کند. به همین دلیل است که نیاز به آموزش وجود دارد تا مسیر درست آن طی شود. در این راه نیاز است از برندهای موفق فرانچایز مهندسی معکوس کنیم، از سوی دیگر نباید عجله کنیم و گام های کوچک اما موثر برداریم و از مشاوره کمک بگیریم.
رئیس کمیته فرانچایز کمیسیون برند و تولید بدون کارخانه اتاق بازرگانی مشهد، با بیان اینکه ممکن است در حوزه سلامت و درمان در داخل کشور به دلایل مختلفی آمادگی فرانچایز کردن نداشته باشیم، ادامه داد: برای این موضوع دو دلیل وجود دارد، دلیل اول چهارچوب‌ها و قوانین، مجوزها، انحصارها، تحریم‌ها و کمبود سرانه‌هاست و دلیل دیگر این است که در این حوزه نیاز به نوآوری در ارائه خدمات وجود دارد که در کشور بسیار کمرنگ است. از سوی دیگر درک کاملی از برند و هویت بصری نداریم.
راه‌های پیاده سازی فرانچایز در ایران
نیک اندیش در پاسخ به اینکه چگونه در ایران فرانچایز موفقی داشته باشیم، تصریح کرد: باید الگوهای دنیا را ببینیم، تفاوت‌ها را بشناسیم. درک صحیحی در شروع مسیر از این مدل داشته باشیم. انگیزه‌ها را درست تعریف کنیم. با اکوسیستم ارتباط بگیریم و سایر روش‌های توسعه را بشناسیم.
وی خاطرنشان کرد: لیست فرانچایز 500 مورد برتر دنیا هر ساله اعلام می‌شود که براساس فاکتورهای مختلفی همچون حق امتیاز اولیه، دانشی که در اختیار افراد قرار می‌گیرد، استفاده از برند، رقم سرمایه گذاری اولیه، نیاز خالص ارزش، نیاز نقدی، مشوق های حق امتیا و سود از فروش تعیین می شود. می توان با بررسی این برندهای برتر نقشه راه مناسبی برای توسعه کسب و کار خود ایجاد کرد.
وی با اشاره به تفاوت ایجاد شعبه و فرانچایز گفت: برای تاسیس شعبه شما به عنوان مالک برند می‌گویید خودم ملک می‌خرم، خودم اجرا می‌کنم، خودم وسایل را چیدمان می‌کنم و به مدیر و کارکنان حقوق می دهم؛ اما برای ایجاد 100 شعبه چقدر نیاز به سرمایه و نیرو و زمان و مدیریت است؟ این در حالی است که در فرانچایز با مشخص کردن سیستم و دستورالعمل کلی و ارائه مسیر و سیستم حمایتگر، می‌توان با استفاده از سرمایه دیگران، برند خود را گسترش داد؛ البته برای گام برداشتن در مسیر فرانچایز دست کم باید دو شعبه با مالکیت خود داشته باشید.
فرانچایز خارج از کشور مناسب حوزه سلامت و درمان
وی همچنین گفت: تا زمانی که در شبکه داخلی فرانچایز نداشته باشیم قانون به ما اجازه نمی‌دهد در خارج از کشور فرانچایز کنیم. در این راه کشورهایی مثل عربستان در فرانچایز گرفتن پیشرو هستند و کشورهایی همچون فیلیپین در ارائه فرانچایز موفق‌ترین هستند.
نیک اندیش تصریح کرد: در حوزه درمان و سلامت، می‌توان از فرصت وجود نخبگان استفاده کرد. این افراد می توانند با نام برند ایران در کشورهای دیگر در شعبات فرانچایز حاضر شوند. این موضوع به رشد اقتصادی کمک می‌کند.
نقشه راه شروع فرانچایز
وی در پاسخ به اینکه نقشه راه فرانچایز چیست؟ تصریح کرد: در گام اول باید مشخص شود برای فرانچایز کردن چقدر آماده‌ایم و قابلیت سنجی کنیم که در این راه سوال‌هایی وجود دارد که امتیازدهی آن نشان می‌دهد چقدر شما نزدیک یا دور هستید. گام دوم این است که برند خود را ثبت کنید. در واقع برند قابل فرانچایز را ثبت کنید و در گام بعدی، شعب اولیه را راه اندازی کنید و در آن، به مکان قرارگیری شعبه و چیدمان و رنگ توجه شود. سپس اف دی دی (franchise disclosure document یا سند افشای حق امتیاز اختصاصی) خود را آماده کنید. کسی که فرانجایز می‌فروشد اگر اف دی دی نداشته باشد کلاهبردار است، در این خصوص 17 بند در ایران تایید شده و به زودی ارائه خواهد شد. کتابچه عملیاتی و دستورالعمل‌های آموزشی و حمایتی از شعبات را نیز تدوین کنید که بتوان صفر تا صد با آن پیش رفت. قراردادها، قوانین و خط قرمزها نیز در آن مشخص باشد. در نهایت تیم خود را نوسازی کنید و فرانچایز خود را بفروشید.
وی خاطرنشان کرد: انجمن فرانچایز ایران و کمیته فرانچایز کمیسیون برند و تولید بدون کارخانه اتاق بازرگانی مشهد می‌توانند در این راه مشاوره لازم را به صاحبان کسب و کار ارائه دهند و منابعی همچون کتاب‌ها وجود دارد که در شروع این راه می‌توان از آن‌ها کمک گرفت.
ضرورت اعمال نگاهی جدید به حوزه برند
«حسام عسکری»، از فعالان حوزه فرانچایز نیز در این جلسه گفت: برند شما لوگوی شما نیست و دوران نشانه و لوگو 10 سالی است که تمام شده است. برند باید هویت مفهومی، کلامی و… داشته باشد و برای مخاطب خلق تجربه شود. در واقع شما و مخاطب قرار است ارزش های مشترکی را خلق کنید و تصمیم می‌گیرید با هم یک برند بسازید. عرصه برند یک نمایش است که باید مخاطب را به بازی بگیرید.
وی تاکید کرد: دانش دقیقی که در حوزه فرانچایز وجود دارد، برگرفته از آرایه‌های دیداری در برند است. به طور مثال، در شعبات یک برند، مبلمان، چیدمان قفسه‌ها، بر مبنای یکرنگی و یکسان است و سرویس های یکسانی ارائه می‌شود. همچنین باید ابزاری در اختیار مخاطب قرار گیرد که درگیر برند ما شوند. گفت و گوی مشترک بین دو طرف بسیار مهم است و باید باورهایی ایجاد شود تا مخاطبان عضوی از جامعه برند ما شوند.
