توسعه صنعتی کشور در گرو بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی است

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، «عبدالله یزدان‌بخش»، رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی مشهد در ابتدای این نشست، با اشاره به ارتباط میان هوش مصنوعی و صنعت نسل چهار و پنج گفت: کمبود انرژی و چالش‌ها در حوزه صنعت با استفاده از فناوری‌های نوین رفع می‌شود و برای استفاده و بهره‌وری بیشتر از این دانش ضرورت دارد از نرم‌افزار و ابزارهای فناوری استفاده کرد تا دانش و علم‌ روز در خدمت بشر باشد.

یزدان‌بخش تاکید کرد: ایران در ابتدای راه نسل نوین صنعت است. به همین خاطر، نباید به دنبال اقدامات پیچیده بود. تنها ضرورت دارد که مدیریت و نظارت بر تولید با استفاده از ابزار هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین صورت گیرد.

عدم استفاده از فناوری‌های نوین سبب فرصت سوزی خواهد شد  

«علی محمد شریعتی‌مقدم»، رئیس کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی مشهد نیز با تاکید بر اینکه هوش مصنوعی تجربه لمس آینده را برای افراد ایجاد می‌کند، عنوان کرد: گذشته مجدد رخ نخواهد داد و باید آینده را ساخت. اشتیاق بخش خصوصی و تشکل‌ها در استفاده از‌ فناوری‌های نوین در صنعت و تلاش برای آگاهی در این زمینه، حاکی از همراهی آنان با تحولات در دنیاست. امکان استفاده از هوش مصنوعی در تمامی اقدامات و فعالیت‌های زندگی وجود دارد و عدم استفاده از این ظرفیت، سبب فرصت سوزی خواهد شد. دسته‌بندی دیتا و اطلاعات سبب ایجاد نظم در مجموعه‌ها می‌شود و از سوی دیگر، نظم در ثبت دقیق اطلاعات و داده، بسیار مهم و ضروری است.

شریعتی‌مقدم تاکید کرد: شبیه سازی کارخانه در کنار نمونه اصلی آن، یکی از خدمات هوش مصنوعی و تحولی دیگر در این حوزه است که به مدیران بنگاه‌های اقتصادی، امکان بررسی دقیق‌تر جوانب امر را می‌دهد. این امر خدمات و بهره‌وری زیادی برای واحدها ایجاد می‌کند. در مجموع، تکنولوژی‌های نوین سبب افزایش بهره‌وری می‌شود.

ضرورت شکل‌گیری کنسرسیومی در حوزه هوش مصنوعی و صنعت در استان
«سید حسن هاشمی»، نایب رئیس کمیسیون کسب‌وکارهای دانش بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی مشهد نیز در ادامه این نشست، با اشاره به اینکه خراسان رضوی، پیشتاز حوزه هوش مصنوعی در کشور است، عنوان کرد: متاسفانه به رغم ظرفیت و توان موجود در استان، به دلیل عدم حمایت از شرکت‌های دانش بنیان و فناور محور خراسان رضوی (شرکت‌های کامپیوتری، نوین و…)، برخی از این شرکت‌ها به تهران یا خارج از کشور مهاجرت می‌کنند؛ لذا ضروری است در راستای حمایت از این شرکت‌ها، کنسرسیوم‌هایی در حوزه هوش مصنوعی و صنعت در سطح استان ایجاد شود.

هاشمی خاطرنشان کرد: نیاز اصلی برای بهره‌مندی از هوش مصنوعی در بخش صنعت، برخورداری از دیتا و داده‌های صحیح است؛ لذا زمینه‌سازی برای تولید دیتا، امری ضروری است. هم اکنون در برخی از شرکت‌ها، بالغ بر 70 درصد سیستم‌ها با بهره‌گیری از هوش مصنوعی فعالیت می‌کنند.

تاکید بر هوشمندسازی صنعت با تکیه بر فناوری‌های روز

«علی ملائی»، رئیس کمیته آینده پژوهی در صنعت کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی مشهد نیز در ادامه این رویداد بیان کرد: آینده‌پژوهی در صنعت یک ضرورت و الزام محسوب می‌شود. نشست‌های متعددی با فعالان اقتصادی و متخصصان حوزه فناوری اطلاعات، فناوری‌های نوین، هوش مصنوعی و… برگزار شده و برنامه و اهداف اولیه در حوزه ورود به نسل چهار و پنج صنعت ترسیم گردیده است که بر اساس آن، نقش هوش مصنوعی و علم اطلاعات در آینده‌‌پژوهی و تحقق نسل چهار و پنج صنعت بسیار پررنگ است.

وی ادامه داد: ضرورت دارد بر هوشمندسازی صنعت تمرکز شده و افق روشنی در این زمینه در نظر گرفته شود. نکته اینکه با توسعه فناوری‌های نوین در صنایع، نیاز به سرمایه‌ انسانی باز هم وجود دارد. وجود نیروی انسانی متخصص در صنایع یک ضرورت است.

توسعه صنایع باید گام به گام و با سرعت انجام شود
«روحانی»، از فعالان حوزه دانش بنیان نیز در خصوص هوش مصنوعی و نسل چهار صنعت، بیان کرد: هوش مصنوعی قابلیت استفاده در تمامی حوزه‌ها، سازمان‌ها و ادارات را دارد. این دانش در تمامی ابعاد بروز و ظهور می‌کند.

وی با اشاره به اینکه صنایع ایران هم اکنون در حیطه نسل سوم صنعت فعالیت دارند، افزود: برای ورود صنایع ایرانی به نسل چهار و پنج صنعت، استراتژی‌های متفاوتی وجود دارد. نکته مهم اینکه توسعه صنایع به صورت گام به گام انجام می‌شود. در گذشته تحولات به صورت آرام انجام شده و درحال حاضر تغییر و تحولات با سرعت و رشد بیشتری انجام می‌شود.

روحانی با تاکید بر تغییر فعالیت‌ها با سرعت و رشد تحولات دنیا، بیان کرد: درحال حاضر، بسیاری از خدمات توسط پلتفرم‌ها انجام می‌شود. عصر دیجیتال، کسب‌وکارها را متحول و تمامی حوزه‌ها را دربرگرفته است.

وی افزود: ایران در حوزه تولید مقالات علمی رتبه 15جهانی را دارد؛ اما در حوزه استفاده و بهره‌وری از هوش مصنوعی در جایگاه 77 قرار دارد. ایران دارای صدها شرکت دانش‌بنیان است که در حوزه‌های مختلف فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی فعالیت می‌کنند. این شرکت‌ها خدمات متعددی ارائه می‌دهند. یک شرکت فناوری اطلاعات با وجود ارائه چنین خدماتی نباید کمتر از یک میلیون دلار درآمد داشته باشد، درحالی که شرکت‌های ایرانی از چنین درآمدی برخوردار نیستند.

وی کنترل کیفیت، شناخت تجربیات مشتریان، کنترل موجودی، زنجیره تامین و… را از ابزارهای هوش مصنوعی در صنعت دانست و افزود: وجود سرمایه‌‌های انسانی متخصص، تعریف پروژه‌ها با مقیاس مناسب، شبکه‌سازی، اشتراک‌گذاری تجربیات و… در استفاده از هوش مصنوعی در صنعت موثر است.

تشریح فواید هوش مصنوعی مولد در کسب‌وکارها

«احمدرضا هروی»، مدرس دانشگاه و از فعالان اقتصادی حوزه دانش بنیان نیز در بخش دیگر این نشست، اظهار کرد: هوش مصنوعی مولد بوده و سرعت رشد آن بسیار زیاد است. از هوش مصنوعی، در حوزه‌های مختلف از جمله تولید محتوای ویدئویی، فهم و درک متن، تولید محتوای متنی، حل مسائل مختلف و…  استفاده می‌شود.
وی بخش دیگر سخنانش را به هوش مصنوعی در کسب‌وکار مولد اختصاص داد و افزود: در سال 2024، حدود 92 درصد ازکسب‌وکارهای دنیا در حوزه نرم‌افزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کردند. دسترسی سریع به اطلاعات، کاهش دوباره کاری و بهبود بهره‌وری، کاهش ریسک‎های منابع انسانی، پشتیبانی از تصمیم‌گیری بهتر، افزایش بهره‌وری، نوآوری و یادگیری سازمانی، خودکارسازی پاسخ به سوالات متداول، استخراج دانش از اسناد پیچیده، بهبود تجربه مشتری، مدیریت اطلاعات تخصصی در تیم‌های مختلف و… از فواید مدیریت دانش و فرآیند با هوش مصنوعی مولد در کسب‌وکارها است.

تاکید بر کاربردهای واقعیت مجازی در صنعت
«حمیدرضا جمشیدی مقدم»، از دیگر فعالان اقتصادی حوزه دانش بنیان به کاربردهای واقعیت مجازی در صنعت پرداخت و اظهار کرد: با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، میان دنیای مجازی و دنیای حقیقی ارتباط ایجاد می‌شود. واقعیت مجازی، واقعیت ترکیبی بوده که بر اساس آن، لایه دیجیتال به دنیای واقعی افزوده شده است. واقعیت مجازی گسترده، ترکیبی از دنیای فیزیکی و دیجیتال است که کاربردهای متعددی برای آن تصور شده‌ و در صنایع مختلف همانند نفت، گاز، پتروشیمی و… استفاده می‌شود. در این روش، با استفاده از یک عینک دیجیتال، متخصصین دستگاه‌ها و ماشین‌های صنایع از راه دور به دستگاه متصل شده و خرابی یا مشکل آن را برطرف می‌کنند. واقعیت گسترده سبب می‌شود که تجربه محیط واقعی سخت، پرهزینه، پیچیده و غیرممکن، شبیه سازی شود.

وی افزود: آموزش فرآیندهای عملیاتی، شبیه سازی عملیات، تعمیر و نگهداری، آموزش ایمنی، آموزش تصمیم‌گیری و مدیریت بحران و… از کاربردهای واقعیت مجازی در صنعت است. اهمیت این حوزه در حدی است که کشور عربستان سعودی، سرمایه‌گذاری 400 میلیون دلاری در زمینه واقعیت مجازی کرده است.

شرکت‌ها راهی جز نوآوری با مدل خاص خود ندارند

«مصطفی مکارم»، مدیرعامل یک شتاب‌دهنده کسب‌وکار نیز در خصوص نقش نوآوری در توسعه صنعتی مبتنی بر هوش مصنوعی، عنوان کرد: سه اکوسیستم نوآوری، فناوری و کارآفرینی در بحث کسب و کار وجود دارد که از این میان، صنایع با اکوسیستم فناوری درگیر هستند. تغییر فناوری سبب افزایش ارزش افزوده و نوآوری می‌شود و تغییر در نحوه جذب نیروی انسانی، تغییر مدل توسعه صنعتی، رقابتی شدن و چابک شدن سیستم بر اساس نیاز بازار، از رویکردهای موجود برای ورود صنایع به حوزه نوآوری است.

وی افزود: نوآوری از شناخت نیاز آغاز می‌شود و ریسک سرمایه‌گذاری در حوزه نوآوری برای شرکت‌های قدیمی بالاست. مراکز رشد، شتاب دهنده، پارک علم و فناوری و… در این مسیر هر یک وظایفی به عهده ‌دارند. درصورتی که یک شرکت بدون برنامه‌ریزی به حوزه فناوری و نوآوری ورود پیدا کند، از مسیر اصلی خود دور خواهد شد.

مکارم با بیان اینکه مزیت رقابتی شرکت‌ها، نوآوری در بازار است، گفت: قوانینی در حوزه دانش‌بنیان‌ها وجود دارد که ریسک سرمایه‌گذاری شرکت‌ها در حوزه نوآوری را کاهش می‌دهد.

ارتباط بیشتر دانشگاه و صنعت از الزامات توسعه صنعتی است

«فیروز ابراهیمی»، رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت استان نیز با تاکید بر اهمیت خروج از اقتصاد نفتی، بیان کرد: لازمه تحقق صنعت نسل چهار و پنج در کشور ما، فاصله گرفتن اقتصاد از نفت است. باید توجه داشت که با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، تکنولوژی و هوش مصنوعی، هزینه‌های تولید کاهش پیدا کرده و سهم صنعت از تولید ناخالص داخلی اصلاح خواهد شد. در این راستا، ضرورت دارد که فعالیت‌هایی از قبیل توسعه ارتباط صنعت و دانشگاه در این حوزه مدنظر قرار گیرد؛ چراکه دستیابی به فضای علمی، تکنولوژی و فناوری‌ نوین، یک الزام است و برای رشد و شکوفایی صنعت، دستیابی به این الزامات ضروری است.

«سهیل پروازی»، دبیر کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی مشهد، استفاده از هوش مصنوعی در دنیای امروز یک ضرورت و الزام غیرقابل‌انکار دانست و خاطرنشان کرد: بسیاری از شرکت‌ها و صنایع بزرگ جهان، با بهره‌گیری از این فناوری به فعالیت‌های خود رونق داده‌اند و پیشرفت ایران نیز در تمامی حوزه‌ها با استفاده از علوم نوین و دانش‌های روز از جمله هوش مصنوعی امکان‌پذیر است.

وی در ادامه توضیح داد: هوش مصنوعی از سال 1956 میلادی به‌طور رسمی با رویکرد قاعده‌محور (Rule-based)  آغاز شد؛ رویکردی که مبتنی بر قوانین ثابت و دستورات از پیش تعیین‌شده بود و به دلیل این محدودیت‌ها، قابلیت پردازش داده‌ها و یادگیری این فناوری بسیار محدود بود. در ادامه و طی دهه‌های اخیر، هوش مصنوعی به سمت سیستم‌های یادگیرنده (Learning-based) تحول یافت و امروزه به فناوری‌ای تبدیل شده که می‌تواند داده‌های پیچیده و عظیم را تحلیل کند و به‌صورت مستقل تصمیم‌گیری کند.

پروازی در ادامه تأکید کرد: در حال حاضر سوخت اصلی هوش مصنوعی یادگیرنده، داده و اطلاعات است که به‌عنوان موتور پیشران برای پیشرفت و توسعه این فناوری عمل می‌کند و برای استفاده موفقیت‌آمیز از این فناوری در فعالیت‌های مختلف، دسترسی به حجم عظیمی از داده‌ها ضروری است. این داده‌ها که از منابع مختلفی همچون شبکه‌های اجتماعی، تعاملات آنلاین و اطلاعات صنعتی جمع‌آوری می‌شوند که به هوش مصنوعی این امکان را می‌دهند که با تحلیل دقیق‌تر، به درک و یادگیری بهتری از محیط پیرامون دست یابد.

وی به کاربردهای گسترده هوش مصنوعی در صنعت نیز اشاره کرد و گفت: امروزه این فناوری نقش کلیدی در اتوماسیون صنعتی دارد و با کاهش نیاز به نیروی کار انسانی، دقت و بازده تولید را افزایش می‌دهد. از جمله این کاربردها می‌توان به سیستم‌های نگهداری پیش‌بینی‌شده در خطوط تولید، بهینه‌سازی زنجیره تأمین، تشخیص عیوب دستگاه‌ها، و تحلیل داده‌های بزرگ در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی اشاره کرد. به‌علاوه، هوش مصنوعی در حوزه سلامت نیز تحولات چشمگیری ایجاد کرده و می‌تواند در تشخیص بیماری‌ها، تحلیل تصاویر پزشکی و مدیریت بحران‌های درمانی مانند همه‌گیری‌ها نقشی اساسی ایفا کند.

«بدری»، از فعالان صنعتی استان نیز در بخش دیگر این نشست، نمونه‌هایی از پروژه‌های فناوری و هوش مصنوعی در یک مجموعه صنعتی را تشریح و تاکید کرد: در صنعت نسل چهار، انسان حالت مشاهده‌گر دارد و نیاز او، در مرکز توجه قرار می‌گیرد.
وی افزود: در یک مجموعه صنعتی در استان، پروژه‌های رباتیک متعددی در تولید قطعات ایمنی خودرو استفاده شده است. طراحی و راه اندازی رباتیک خط مونتاژ رام خودرو، خطاناپذیری و افزایش تولید رام خودرو، جوشکاری دقیق قطعات، ماشین‌کاری قطعات سی ان سی و… از جمله‌ پروژه‌های رباتیک یک مجموعه صنعتی است.

گزارش تصویری نشست نقش هوش مصنوعی در توسعه صنعتی