به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، «سعید بامشکی»، رئیس این کمیسیون اظهار کرد: در مناطق آزاد اقتصادی، تجارت آزاد با سایر مناطق جهان مجاز شناخته شده است. این مناطق در راستای تسهیل در امر واردات و صادرات کالا و حمایت از صنعت داخلی کشور و همچنین جذب فناوری‌های نوین در امر تولید و توسعه منطقه ای در مبادی گمرکات و نقاط مرزی کشور ایجاد می‌شود و ضروری است از این ظرفیت به نحو احسن استفاده نماییم. امیدواریم ثمرات تبدیل منطقه ویژه سرخس به منطقه آزاد تجاری، شامل حال بنگاه‌های اقتصادی استان و کشور بشود.
خراسان رضوی نیازمند 4 الی 5 منطقه آزاد اقتصادی است
در ادامه، «محمدحسین روشنک»، عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی خراسان رضوی تصریح کرد: منطقه آزاد در تمام دنیا دارای دو ویژگی است؛ نخست آن که مالکیت آن آزاد است بدان معنا که هر فردی از هر جای دنیا می‌تواند در منطقه آزاد مالکیت داشته باشد. دوم آن که هر نوع معافیتی در این مناطق، جاری است.
روشنک با بیان اینکه خراسان رضوی نیازمند 4 الی 5 منطقه آزاد اقتصادی است، افزود: طی سالیان گذشته هدف ما از ایجاد مناطق آزاد در استان، دسترسی به بنادر خشک بود و همواره عنوان می‌کردیم که گمرک شهید مطهری و سرخس باید تبدیل به بندر خشک شوند تا بتوانیم از مزایای آن استفاده کنیم. اگر منطقه آزاد به معنای واقعی راه اندازی شود، این مهم برای اقتصاد کشورمان مطلوب خواهد بود.
لزوم رونق‌بخشی به منطقه ویژه اقتصادی سرخس برای بهره‌مندی از ظرفیت‌های آن
«مرتضی قندچی»، نایب رئیس کمیسیون مدیریت واردات و بازرگانی داخلی اتاق بازرگانی مشهد نیز اظهار کرد: به منظور بهره‌گیری هر چه بیشتر از ظرفیت منطقه ویژه اقتصادی سرخس در حوزه تجارت، به نظر می‌رسد قبل از هر چیز، باید این منطقه را رونق داد؛ به طور مثال، ابتدا باید بازارچه این منطقه به معنای واقعی فعال شود. از سویی، در یک برهه از زمان، ارتباط خواهرخواندگی میان سرخس و چابهار برقرار بود و پرواز نیز در این مسیر صورت می‌گرفت و باید بتوان مزیت‌هایی از این قبیل را برای رونق بخشی منطقه احیا کرد. علاوه بر این، واگذاری زمین در این منطقه باید رایگان باشد که مورد استقبال فعالان اقتصادی قرار بگیرد.
وی تصریح کرد: ضروری است رویکرد سوددهی و منفعت طلبی صرف حداقل برای چند سال به منظور رونق اقتصادی منطقه، تعدیل گردد. متاسفانه در شرایط فعلی هزینه بارگیری، حمل و نقل، انبارداری و… در این منطقه بسیار بالاست و اگر این روند تداوم داشته باشد، فعالیت در این منطقه برای فعالان اقتصادی جاذبه‌ای ندارد.
قندچی ادامه داد: حمل و نقل یکی از ظرفیت‌های اصلی منطقه ویژه سرخس است؛ حال از آنجا که ترانزیت یکی از مباحث درآمدزا برای کشور است، باید در بحث ترانزیت از چابهار به عنوان یکی از مباحث حائز اهمیت تمرکز ویژه داشت.
اهمیت فعال سازی کریدور جنوب به منظور افزایش حجم ترانزیت
در ادامه، «محمدرضا رجبی مقدم»، مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی سرخس تصریح کرد: طی سال‌های اخیر اتصال منطقه ویژه سرخس به نقطه صفر مرزی و همچنین منطقه بکر اقتصادی مانند آسیای میانه با 400 میلیون جمعیت سبب رونق این منطقه اقتصادی گردید.
وی عنوان کرد: با توجه به ظرفیت کریدور شرق و مکمل بودن سرخس و چابهار می‌توان توسعه اقتصادی شگرفی را در منطقه رقم زد. بهره گیری از ظرفیت نیروی انسانی در این منطقه سبب خواهد شد که این منطقه تاثیر شگرفی بر اشتغال و شکوفایی اقتصادی استان و کشور داشته باشد.
رجبی مقدم یادآور شد: با توجه به منازعات میان اوکراین و روسیه و تحولات منطقه اگر از ظرفیت منطقه ویژه اقتصادی سرخس به منظور رونق کریدور جنوبی استفاده نکنیم، ممکن است دیگر چنین فرصتی پیش نیاید. خوشبختانه تمامی دولتمردان و سیاستگذاران به دنبال آن هستند که بتوانیم کریدور جنوب را فعال کنیم. یقینا با کمک استاندار و مجموعه‌های اقتصادی استان امکان تحقق این مهم وجود دارد.
لزوم تخصیص اعتبار به منظور بهره‌برداری از جاده مشهد- سرخس
رجبی مقدم عنوان کرد: منطقه ویژه اقتصادی سرخس تنها منطقه اقتصادی کشور است که تمامی زیرساخت‌های آن فراهم است. شاهد این مدعا وجود حدود 40 کیلومتر خطوط عریض و نرمال ریلی با سکوهای تخلیه و بارگیری در این منطقه است که زمینه فعالیت‌های لجستیکی را در آن فراهم کرده است. وجود فرودگاه بین‌المللی در سرخس، از دیگر مزایای این منطقه است؛ اما متاسفانه طی 30 سال گذشته از آن بهره‌ای برده نشده است.
مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی سرخس تاکید کرد: به رغم وجود دستورالعمل‌های خلق‌الساعه، بر این باوریم با توجه به عزم دولت جدید و استاندار خراسان رضوی یقینا چالش‌های موجود در منطقه ویژه سرخس به زودی مرتفع خواهد شد.
وی در بخش دیگری از سخنانش به محدودیت تن- کیلومتر برای ورود کامیون‌های ایرانی به ترکمنستان اشاره کرد و گفت: در این خصوص چندین جلسه با مدیریت راهداری خراسان رضوی برگزار شده است تا مسائل مربوط به‌این حوزه حل و فصل شود.
رجبی مقدم افزود: یکی از موانع توسعه این منطقه، وضعیت نامطلوب جاده سرخس است. دولت یا وزارت راه و شهرسازی باید سهم خود را در تامین اعتبار برای جاده مشهد- سرخس تخصیص دهد. اعتباری که در دولت قبل برای این جاده مصوب شد و مقرر بود در سال 1401 به بهره‌برداری برسد، تخصیص پیدا نکرد. این در حالی است که تکمیل این جاده از اولویت‌هاست. ظاهرا توافقاتی در این رابطه میان بخش خصوصی و دولت صورت گرفته و مقرر شده است، زمین به پیمانکار ارائه شود. راهداری نیز علت عدم تکمیل این جاده را کمبود بودجه عنوان کرده است. امیدواریم با ورود بخش خصوصی و دولت این جاده به زودی به بهره‌برداری برسد. مشاور این جاده عنوان کرده است که 3 ماه دیگر در صورت تخصیص منابع، جاده مشهد- سرخس به بهره‌برداری خواهد رسید.
نیم نگاهی به فرصت‌های خاص و مزیت‌های قانونی منطقه ویژه سرخس
«یاسر نیک پرست»، مدیر سرمایه‌گذاری منطقه ویژه اقتصادی سرخس نیز تصریح کرد: تامین زیرساخت‌های لجستیک مطلوب جهت توسعه حمل و نقل ریلی، جاده‌ای، هوایی و حمل و نقل ترکیبی، تنوع ارائه خدمات در حوزه لجستیک ریلی و جاده‌ای، اتصال به نطقه صفر مرزی از لحاظ جاده‌ای و ریلی و نزدیک بودن به کشورهای حوزه سی آی اس و… از مهم‌ترین نقاط قوت منطقه ویژه اقتصادی سرخس است.
وی افزود: امکان تملک 100درصدی سهام شرکت‌های خارجی، ضمانت سرمایه‌گذاری مطابق با قانون تشویق و حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی، امکان انتقال 100 درصدی سرمایه و سود حاصل از فعالیت اشخاص ثبت شده خارجی، معافیت مالیاتی 100 درصدی بر درآمد و دارایی به مدت 13 سال و امکان تاسیس بانک، بیمه داخلی و خارجی و شعب آن‌ها از اهم تسهیلات و مزیت‌های قانونی منطقه ویژه سرخس است.
او با اشاره به وجود فرودگاه بین‌المللی در منطقه سرخس یادآور شد: این فرودگاه با در اختیار داشتن تجهیزات و امکانات ناوبری پیشرفته و باند مناسب، قابلیت نشست و برخاست انواع هواپیمای پهن پیکر را دارا می‌باشد. از امتیازات ویژه این فرودگاه، دسترسی آسان و سریع به بازارهای هدف در کشورهای چین، روسیه، حوزه CISو اروپاست.
نیک پرست با بیان اینکه منطقه ویژه سرخس به عنوان شاهراه جاده ابریشم، یکی از مناطق دارای بیشترین پتانسیل برای تبدیل شدن به هاب لجستیکی است، افزود: موقعیت‌های جغرافیایی راهبردی در دروازه ورودی به آسیای میانه، نقطه اتصال کریدور شرق- غرب، کریدور شمال- جنوب به آب‌های آزاد و اتصال به کشورهای حوزه CIS، نزدیک‌ترین نقطه تجاری، باراندازی، لجستیکی به بازارهای آسیای میانه و افغانستان، دسترسی آسان به منابع انرژی گاز خانگیران و منابع گازی ترکمنستان و… از مزیت‌های اختصاصی این منطقه است.
مدیر سرمایه‌گذاری منطقه ویژه اقتصادی سرخس اظهار کرد: در 5 سال اخیر در حجم سرمایه‌گذاری خارجی شاهد رشد خوبی بودیم به طوری که در سال گذشته 18 میلیون دلار سرمایه‌گذاری ارزی در این منطقه صورت گرفته است. علاوه بر این، حجم سرمایه‌گذاری داخلی حدود 412 میلیارد تومان بوده است. با توجه به زیرساخت‌هایی که در منطقه ویژه به تصویب رسیده است؛ پیش بینی می‌شود که با راه اندازی پارک لجستیکی با مشارکت چینی‌ها و سایر سایت‌ها حجم بار در این منطقه افزایش یابد.
وی افزود: با توجه به اینکه یکی از ظرفیت‌های منطقه آزاد، واردات خودرو و قطعات است اخیرا سایتی را منحصر به خدمات و نمایشگاه خودرویی ایجاد کردیم و از سرمایه‌گذاران حوزه خودرو دعوت می‌کنیم که از این سایت به عنوان بارانداز و نمایشگاه عرضه خودرو استفاده کنند؛ چراکه با توجه به مزیت‌های ویژه منطقه، این یک فرصت منحصر به فرد اقتصادی است.
نیک پرست در خصوص واگذاری زمین در منطقه ویژه سرخس نیز عنوان کرد: کمیته نرخ گذاری بسته به منطقه زمین، ارزش آن را محاسبه می‌کند و برآوردها حاکی از آن است که صرفا هزینه آماده سازی زمین از سرمایه‌گذاران دریافت می‌شود.
توجه ویژه کشورهای همجوار به منطقه ویژه اقتصادی سرخس
در بخش دیگری از نشست، «علی غفوری مقدم»، معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی اظهار کرد: خوشبختانه کشورهای همجوار و منطقه تمایل به استفاده از کریدور شرق به غرب و منطقه ویژه سرخس دارند؛ به طور مثال این کریدور و منطقه ویژه سرخس مورد توجه مسئولین کشور قرقیزستان است.
وی خاطرنشان کرد: وزارت صمت مشخصا برای دو منطقه ویژه سرخس و دوغارون استان خراسان رضوی برنامه‌هایی را تدوین کرده و در حال برنامه ریزی بر روی این مناطق است.
غفوری مقدم در بخش دیگری از سخنانش گفت: هفته آینده طی دیداری با وزیر صمت مقرر است بخشی از مشکلات مربوط به حوزه واردات به ویژه موضوع سهمیه ارزی واحدهای صادرات محور مطرح شود. مصوبه شورای گفت‌وگوی استان در این زمینه نیز به تهران منعکس شده و پیگیری‌های لازم انجام خواهد شد.
رئیس اداره بازرگانی داخلی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در بخش دیگری از سخنان خود عنوان کرد: لایحه بودجه نیز در حال بررسی بوده و کلیات آن تصویب شده است و جزییات آن نیز در صحن علنی مجلس شورای اسلامی مطرح خواهد شد. حال از آن جا که امکان ارائه هر گونه پیشنهاد برای اصلاح و تکمیل تبصره‌های بودجه وجود دارد و استاندار نیز پیگیر این مساله است، از کمیسیون واردات و صادرات اتاق بازرگانی استان تقاضا داریم که پیشنهادات خود را در این رابطه به ما منعکس کنند.
لزوم راه‌اندازی هر چه سریعتر بازارچه مرزی منطقه ویژه سرخس
در ادامه، «علیرضا فرامرزی»، مشاور امور گمرکی اتاق بازرگانی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: اخیرا 3 منطقه ویژه به منطقه آزاد تبدیل شده است که از جمله آن می‌توان به منطقه آزاد امیرآباد، دوغارون و سرخس اشاره کرد. اساسنامه دوغارون به تصویب هیات دولت رسیده؛ اما تصویب اساسنامه منطقه ویژه سرخس زمان بر شده است.
فرامرزی افزود: استقرار گمرک و اتصال آن به منطقه صفر مرزی از مهم‌ترین مزیت‌های منطقه ویژه سرخس است. چنان که در گذشته این منطقه چند هزار متر تا دیوار حائل مرزی فاصله داشت حال با تفاهم نامه‌ای که میان گمرک و منطقه به امضا رسید، مشکل عمده تجار در این زمینه حل شد.
وی اظهار کرد: حدود 32 الی 33 منطقه ویژه در کشور وجود دارد؛ اما آیا به نحو احسن از این مناطق استفاده شده است؟ ظرفیتی که در سرخس وجود دارد بی نظیر است؛ اما چرا نمی‌توان از این امکانات و زیرساخت‌ها به نحو احسن استفاده کرد؟ صادرات از مناطق آزاد و ویژه سهل‌تر وآسانتر از مناطق سرزمینی و قلمرو گمرکی بود ولی با توجه به نوسانات ارزی از سال ۹۷ به بعد صادرات این مناطق هم همانند صادرات مناطق وقلمرو گمرکی شد.
فرامرزی خاطرنشان کرد: حل مشکلات منطقه ویژه سرخس در گرو تسهیل و ساده سازی مقررات در این منطقه و پیگیری راه اندازی بازارچه مرزی مشترک و تخفیفات تن- کیلومتر است که باید مصوبه آن اخذ شود. اگر امکان ایجاد این بازارچه به صورت دو طرفه وجود ندارد، باید بازارچه یک طرفه ایجاد شود؛ چرا که این یک پتانسیل ویژه است.
لازم به ذکر است در پایان این جلسه پرسش و پاسخی در خصوص موانع موجود در منطقه ویژه سرخس صورت گرفت.
