شاهراه توسعه ترانزیت ایران

کریدور محور شرق که از بندر چابهار در جنوب ایران آغاز می‌شود و با عبور از استان‌های شرقی به کشورهای افغانستان، پاکستان و آسیای‌مرکزی متصل می‌شود، یکی از مهم‌ترین پروژه‌های حمل‌ونقل ایران است؛ این کریدور با هدف تقویت جایگاه ایران در ترانزیت منطقه‌ای و ایجاد درآمدهای پایدار برای کشور طراحی شده‌است؛ بندر چابهار، به‌عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران، نقش کلیدی در این کریدور ایفا می‌کند و رقیب جدی بندر گوادر پاکستان به‌شمار می‌رود.
پتانسیل اقتصادی
بر اساس برآوردها، کریدور محور شرق می‌تواند سالانه بین ۲ تا ۵‌میلیارد دلار درآمد از محل ترانزیت کالا، عوارض گمرکی و خدمات لجستیکی برای ایران به‌همراه داشته‌باشد؛ با تکمیل زیرساخت‌ها و افزایش حجم مبادلات تجاری منطقه‌ای، این رقم می‌تواند به ۷‌میلیارد دلار در سال‌افزایش یابد؛ همچنین این پروژه فرصتی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی، توسعه صادرات غیرنفتی و تقویت روابط تجاری ایران با کشورهای منطقه، به‌ویژه آسیای‌مرکزی، محسوب می‌شود.
مزیت توسعه‌‌‌‌‌‌ای
عبور این کریدور از استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان‌جنوبی و خراسان‌رضوی، می‌تواند تحول بزرگی در توسعه اقتصادی و اجتماعی این مناطق ایجاد کند؛ ایجاد زیرساخت‌های حمل‌ونقل، اشتغال‌زایی و جذب سرمایه‌گذاری، بخشی از فرصت‌هایی است که این کریدور برای مناطق کمتر توسعه‌‌‌‌‌‌یافته شرقی به‌همراه دارد. با وجود اهمیت بالای این کریدور، چالش‌هایی همچون کمبود زیرساخت‌ها، مسائل امنیتی، رقابت منطقه‌ای پیش‌روی این کریدور قرار دارد؛ کمبود زیرساخت‌های پروژه‌هایی مانند خط ریلی چابهار-زاهدان باعث شده هنوز به مرحله بهره‌‌‌‌‌‌برداری نرسد، همچنین نزدیکی به مرزهای افغانستان و پاکستان، این منطقه را در معرض تهدیدهای امنیتی قرار می‌دهد و باید توجه داشت که بندر گوادر پاکستان که با سرمایه‌گذاری گسترده چین توسعه‌یافته، رقیبی جدی برای بندر چابهار محسوب می‌شود. برای بهره‌‌‌‌‌‌برداری کامل از ظرفیت‌های این کریدور، ایران باید اقداماتی چون تکمیل زیرساخت‌های حمل‌ونقل، به‌ویژه خطوط ریلی و جاده‌ای، تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و امضای توافق‌های تجاری با کشورهای همسایه و جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای توسعه پروژه‌های کریدور محور شرق را مدنظر قرار دهد.
کریدور محور شرق، فرصتی تاریخی برای ایران است تا نقش کلیدی در ترانزیت منطقه‌ای ایفا کند و درآمدهای پایدار از محل ترانزیت کالا به‌دست آورد و با تکمیل پروژه‌های زیرساختی و رفع چالش‌های موجود، این کریدور می‌تواند به شاهراهی برای توسعه اقتصادی کشور تبدیل شود و جایگاه ایران را در تجارت‌جهانی ارتقا دهد.