با توجه به اهمیت روزافزون کشاورزی در تأمین امنیت غذایی و توسعه پایدار، کشورهای مختلف به دنبال روشهایی نوین برای جذب سرمایه در این بخش هستند. کشورهای پیشرو در کشاورزی مانند هلند، ایالات متحده، و برزیل با استفاده از فناوریهای پیشرفته، تحقیقات علمی، و سرمایهگذاریهای عمومی-خصوصی توانستهاند تحولاتی عظیم در این عرصه ایجاد کنند. این کشورها با بهرهگیری از روشهای نوآورانه، توانستهاند علاوه بر افزایش بهرهوری، به کاهش مصرف منابع طبیعی مانند آب و انرژی کمک کنند و در عین حال بخش کشاورزی را به یکی از بخشهای جذاب برای سرمایهگذاری تبدیل نمایند.
در ایران، بهعنوان یک کشور با منابع طبیعی غنی و نیروی کار جوان، سرمایهگذاری در کشاورزی میتواند بهعنوان یک راهکار مهم برای حل مشکلاتی مانند کمبود منابع آبی، مشکلات زیرساختی و نیاز به نوآوری در بخش کشاورزی مطرح شود. از طرفی، توجه به سرمایهگذاری خارجی و بهبود شرایط اقتصادی و قوانین مالیاتی میتواند فرصتهای جدیدی را برای بخش کشاورزی فراهم کند. در این مقاله، ابتدا به روشهای نوین جذب سرمایهگذاری در کشورهای پیشرو پرداخته میشود و سپس پیشنهاداتی برای ایران با توجه به شرایط خاص آن ارائه میشود.
کشورهای پیشرو در کشاورزی و روشهای نوین جذب سرمایهگذاری
هلند: پیشرو در نوآوریهای کشاورزی
هلند به عنوان یکی از کشورهای پیشرو در کشاورزی، مدلهایی نوین را برای جذب سرمایهگذاری در این بخش پیادهسازی کرده است. این کشور با تکیه بر فناوریهای پیشرفته، توسعه تحقیقات علمی و همکاریهای بینالمللی توانسته است به یکی از بزرگترین صادرکنندگان محصولات کشاورزی تبدیل شود.
- نوآوری در فناوریهای کشاورزی: یکی از بزرگترین روشهای جذب سرمایهگذاری در هلند، استفاده از فناوریهای نوین مانند کشاورزی دقیق و گلخانههای هوشمند است. این فناوریها به کشاورزان کمک میکند تا بهرهوری خود را افزایش دهند و در عین حال مصرف منابع طبیعی را کاهش دهند. برای نمونه، در گلخانههای هلند، کنترل دما، رطوبت، نور و آبیاری به صورت خودکار و بهینه انجام میشود.
- مدلهای سرمایهگذاری عمومی-خصوصی:(PPP) دولت هلند با تسهیل همکاری میان بخش خصوصی و نهادهای تحقیقاتی، زمینه را برای جذب سرمایههای خارجی فراهم کرده است. این همکاریها شامل ایجاد مراکز تحقیقاتی مشترک، توسعه پروژههای مشترک و حمایت از نوآوریهای کشاورزی میشود.
- توسعه تجارت جهانی: هلند با استفاده از زنجیرههای تأمین و صادراتمحور، کشاورزان را به بازارهای جهانی متصل کرده و زمینه صادرات گسترده محصولات کشاورزی را فراهم کرده است.
آمریکا: ترکیب سرمایهگذاری و فناوری
آمریکا با داشتن یکی از پیشرفتهترین بخشهای کشاورزی در دنیا، توانسته است با استفاده از سرمایهگذاریهای بزرگ و فناوریهای پیشرفته، کشاورزی را به سطحی بسیار بالا برساند.
- سرمایهگذاری در فناوریهای کشاورزی: در ایالات متحده، سرمایهگذاریهای عظیم در استارتاپهای کشاورزی، مانند شرکتهای AgTech، انجام شده است. این سرمایهگذاریها بیشتر در زمینه توسعه سیستمهای هوشمند، پهپادها و فناوریهای کشاورزی دقیق انجام میشود. استفاده از این فناوریها به کشاورزان امکان میدهد تا تصمیمات دقیقتری در زمینه آبیاری، کاشت و برداشت محصولات بگیرند.
- مراکز نوآوری کشاورزی: ایالات متحده بهویژه در ایالتهایی مانند کالیفرنیا و آیووا، مراکز نوآوری کشاورزی را راهاندازی کرده است که بهعنوان پلتفرمهای مشترک برای توسعه فناوریها و ایدههای نوین کشاورزی عمل میکنند. این مراکز بستری برای همکاری بین دانشگاهها، پژوهشگران و شرکتهای کشاورزی هستند.
- حمایت دولتی و تسهیلات مالی: دولت آمریکا از طریق برنامههای حمایتی مانند یارانهها، بیمه کشاورزی، و تسهیلات اعتباری، به کشاورزان این امکان را میدهد که به راحتی از فناوریهای جدید استفاده کنند. این سیاستها، ریسک سرمایهگذاری را کاهش داده و بخش خصوصی را ترغیب به سرمایهگذاری در کشاورزی میکند.
برزیل: سرمایهگذاری در منابع و فناوری بومی
برزیل با توجه به منابع طبیعی فراوان و نیاز به نوآوری در کشاورزی، توانسته است از مدلهای ترکیبی استفاده از فناوری بومی و منابع طبیعی بهرهبرداری کند.
- تحقیقات بومی و فناوریهای بومیسازی شده: EMBRAPA (شرکت تحقیقات کشاورزی برزیل) نقش اصلی را در توسعه روشهای نوآورانه در کشاورزی ایفا کرده است. این نهاد با توسعه فناوریهای بومی برای مدیریت منابع آبی و خاکی، به کشاورزان کمک کرده تا با هزینه کمتر و بهرهوری بیشتر تولید کنند.
- مدیریت منابع طبیعی: در برزیل، استفاده بهینه از منابع آب و خاک بهویژه در مناطق نیمهخشک، یک موضوع حیاتی است. سرمایهگذاری در فناوریهایی که باعث استفاده بهینه از این منابع میشود، میتواند به رشد کشاورزی پایدار کمک کند.
- توسعه خوشههای کشاورزی: برزیل با ایجاد خوشههای کشاورزی در مناطق خاص، فرصتهای خوبی برای جذب سرمایهگذاری در کشاورزی فراهم کرده است. این خوشهها بهعنوان واحدهای اقتصادی و تجاری در سراسر کشور گسترش یافته و به یک محور مهم برای تولید و صادرات محصولات کشاورزی تبدیل شدهاند.
روشهای نوین جذب سرمایهگذاری در کشاورزی
در چند دهه گذشته، بخش کشاورزی با چالشهای فراوانی مواجه بوده است که بهویژه در کشورهای در حال توسعه بیشتر به چشم میخورند. از جمله این چالشها میتوان به کمبود منابع مالی، ناکارآمدی زیرساختها، تغییرات اقلیمی و نوسانات بازار اشاره کرد. در این راستا، کشورهای پیشرو در کشاورزی تلاش کردهاند تا با استفاده از روشهای نوین جذب سرمایهگذاری، به رفع این مشکلات بپردازند. برخی از این روشها که میتواند برای ایران نیز الگوبرداری شود، به شرح زیر است:
- کشاورزی قراردادی: تنظیم بازار، کاهش ریسک
یکی از روشهای نوین و موفق در جذب سرمایهگذاری در کشاورزی، کشاورزی قراردادی است. در این مدل، قراردادهایی میان کشاورزان و خریداران یا شرکتهای بزرگ منعقد میشود که در آن قیمت، زمان برداشت، و کیفیت محصولات بهطور دقیق مشخص میشود. این روش به کاهش ریسکهای ناشی از نوسانات قیمت و تقاضای بازار کمک میکند و اعتماد سرمایهگذاران را جلب میکند.
در کشورهای مانند هند، کشاورزی قراردادی توانسته است بخشهایی مانند برنج، گوجه و پنبه را به سطح جدیدی از بهرهوری برساند. در آمریکا، شرکتهای بزرگی مانند Cargill با استفاده از این روش، تأمین مواد اولیه خود را تضمین کردهاند. برای موفقیت این مدل در ایران، ایجاد یک چارچوب حقوقی دقیق و وجود نهادهای داوری کارآمد برای اجرای قراردادها ضروری است.
- تأمین مالی جمعی: دموکراتیزهسازی سرمایهگذاری
Crowdfunding یا تأمین مالی جمعی یکی از روشهای نوین است که به کشاورزان خرد و متوسط امکان میدهد تا بدون نیاز به سیستم بانکی سنتی، منابع مالی مورد نیاز خود را تأمین کنند. این روش به ویژه در کشورهایی با سیستم بانکی محدود مانند نیجریه و آمریکا توانسته است موفق عمل کند. پلتفرمهایی مانند”ThriveAgric” در نیجریه و “AgFunder” در آمریکا نمونههایی از این موفقیتها هستند.
مهمترین مزیت این روش، مشارکت مردم در توسعه کشاورزی و همچنین کاهش تمرکز منابع مالی در دست تعداد محدودی از افراد است. همچنین این روش باعث ایجاد حس اعتماد عمومی و تسهیل دسترسی به سرمایه برای کشاورزان و کارآفرینان در این حوزه میشود. در ایران، استفاده از پلتفرمهای تأمین مالی جمعی میتواند به کشاورزان کوچک و متوسط کمک کند تا به راحتی دسترسی به منابع مالی داشته باشند و از مشکلات بانکی رهایی یابند.
- مناطق ویژه کشاورزی: زیرساختهای اختصاصی برای جذب سرمایه
یکی دیگر از روشهای موفق برای جذب سرمایهگذاری در بخش کشاورزی، ایجاد مناطق ویژه کشاورزی است. این مناطق بهطور خاص برای سرمایهگذاران طراحی شدهاند و زیرساختهای مدرن، معافیتهای مالیاتی، و دسترسی به بازارهای صادراتی را برای سرمایهگذاران فراهم میآورند.
کشورهایی مانند چین با ایجاد این مناطق ویژه اقتصادی، توانستهاند نه تنها سرمایهگذاران داخلی بلکه سرمایهگذاران بینالمللی را به بخش کشاورزی جذب کنند. این مناطق معمولاً خدماتی مانند آزمایشگاههای کنترل کیفیت، مراکز بازاریابی و مشاوره صادرات را ارائه میدهند که باعث تسهیل فرآیند تولید و فروش محصولات کشاورزی میشود. این مدل قابل الگوبرداری در مناطق مرزی ایران است که میتواند به تقویت صادرات و جذب سرمایههای خارجی کمک کند.
- کشاورزی هوشمند و تحول دیجیتال
کشاورزی هوشمند و استفاده از فناوریهای دیجیتال، از جمله تکنولوژیهایی هستند که به سرعت در حال تغییر نحوه تولید و مدیریت محصولات کشاورزی هستند. IoT، Big Data، یادگیری ماشین، پهپادهای زراعی، حسگرهای خاک و ماهوارههای سنجش از دور ابزارهایی هستند که به کشاورزان کمک میکنند تا بهرهوری را افزایش دهند و همچنین شفافیت دادهای را برای سرمایهگذاران فراهم کنند.
در کشورهایی مانند استرالیا و فرانسه، ایجاد مزرعههای دیجیتال آزمایشی و پلتفرمهای مبتنی بر فناوری اطلاعات، سرمایهگذاران را به کشاورزی دیجیتال جذب کرده است. این فناوریها میتوانند برای ایران نیز مفید باشند، بهویژه با توجه به چالشهای آب و کمبود منابع طبیعی، استفاده از فناوریهای دیجیتال میتواند به کشاورزان کمک کند تا منابع را بهطور بهینهتری مدیریت کنند و از صرفهجویی در هزینهها بهرهمند شوند.
- ابزارهای مالی نوین
در کشورهای پیشرفته، استفاده از ابزارهای مالی نوین مانند اوراق بهادار مبتنی بر محصولات کشاورزی (commodity-based securities)، بیمههای شاخصمحور، بازارهای آتی و صندوقهای سرمایهگذاری کشاورزی برای جذب سرمایه بسیار رواج دارد. این ابزارها، بهویژه در بازارهای توسعهیافته، باعث کاهش ریسک، افزایش نقدشوندگی و تضمین بازدهی پایدار برای سرمایهگذاران میشوند.
ایران میتواند با طراحی این ابزارها، سرمایهگذاران داخلی و خارجی را جذب کرده و با ایجاد نقدشوندگی بیشتر در بخش کشاورزی، روند جذب سرمایه را تسهیل کند.
چالشهای جذب سرمایهگذاری در ایران
اگرچه ایران از منابع طبیعی قابلتوجهی برخوردار است، اما این کشور با موانع ساختاری و مشکلات مختلفی در جذب سرمایهگذاری در بخش کشاورزی روبهرو است. برخی از این چالشها عبارتند از:
- نبود چارچوبهای قانونی شفاف برای کشاورزی قراردادی و سرمایهگذاری خارجی: قوانین و مقررات مبهم و پیچیده در بخش کشاورزی باعث کاهش اعتماد سرمایهگذاران داخلی و خارجی میشود.
- ریسک بالای سیاسی و اقتصادی برای سرمایهگذاران بینالمللی: تحریمها و مشکلات اقتصادی میتوانند باعث بروز ریسکهای جدی برای سرمایهگذاران شوند.
- عدم وجود پلتفرمهای نوین تأمین مالی: نبود پلتفرمهای تأمین مالی مدرن مانندcrowdfunding باعث محدودیت در جذب سرمایهگذاران خرد و متوسط میشود.
- کمبود زیرساختهای صادراتی مانند پایانههای صادرات کشاورزی، لجستیک سردخانهای: عدم وجود زیرساختهای مناسب برای صادرات کشاورزی، بر رشد بخش کشاورزی تأثیر منفی میگذارد.
- نبود بازارهای شفاف قیمتگذاری محصولات کشاورزی: نبود شفافیت در بازارهای کشاورزی باعث میشود که قیمتها به صورت ناپایدار نوسان کنند و منجر به کاهش سودآوری کشاورزان و سرمایهگذاران شود.
- ضعف در بازاریابی دیجیتال و عدم استفاده از برند ملی برای محصولات با کیفیت ایرانی: عدم استفاده از فناوریهای نوین در بازاریابی باعث شده است که محصولات کشاورزی ایران نتوانند در بازارهای جهانی حضور قویتری داشته باشند.
پیشنهادات برای ایران در جذب سرمایهگذاری در کشاورزی
ایران با توجه به چالشهای خاصی که در بخش کشاورزی خود با آن روبهرو است، میتواند با بهرهگیری از تجربیات کشورهای پیشرو و استفاده از روشهای نوین سرمایهگذاری در کشاورزی، مشکلات خود را کاهش دهد و رشد پایدار در این بخش را تجربه کند. برخی از پیشنهادات کلیدی برای ایران به شرح زیر است:
- توسعه کشاورزی دقیق و استفاده از فناوریهای نوین
کشاورزی دقیق، بهعنوان یکی از پیشرفتهترین روشهای کشاورزی، بهویژه در کشورهایی مانند هلند و ایالات متحده، توانسته است میزان مصرف منابع (آب، انرژی، کود و سموم) را کاهش دهد و در عین حال بهرهوری را افزایش دهد. این روش بر استفاده از فناوریهایی نظیر پهپادها، حسگرها، سیستمهای آبیاری هوشمند و دوربینهای مادونقرمز برای پایش دقیق شرایط کشاورزی تمرکز دارد. ایران به دلیل چالشهایی همچون کمبود منابع آبی، نیاز دارد که کشاورزی دقیق را در سطح گستردهتری پیادهسازی کند.
پیشنهادات:
- توسعه و ترویج آبیاری هوشمند: استفاده از سیستمهای آبیاری قطرهای هوشمند و فناوریهای مبتنی برIOT میتواند مصرف آب را به حداقل برساند و کارایی را افزایش دهد.
- استفاده از پهپادها: استفاده از پهپادها برای نظارت بر وضعیت زمینهای کشاورزی، بررسی کیفیت محصولات و ارزیابی میزان آفات و بیماریها میتواند کشاورزان را از نیاز به بازدیدهای فیزیکی مکرر بینیاز کند و باعث کاهش هزینهها و زمان مصرفی شود.
- تحلیل دادههای کشاورزی: استفاده از دادههای جمعآوریشده توسط حسگرها و پهپادها برای تحلیل روند رشد محصولات، وضعیت خاک و شرایط جوی میتواند به تصمیمگیریهای هوشمندانهتر و بهینهتر کمک کند.
- پشتیبانی از مراکز تحقیقاتی داخلی و ترویج فناوریهای بومی
یکی از روشهای اصلی در جذب سرمایهگذاری در کشاورزی، توسعه مراکز تحقیقاتی و همکاریهای پژوهشی در سطح ملی و بینالمللی است. ایران دارای منابع گستردهای در زمینه کشاورزی است، اما بهطور سنتی بیشتر از تکنیکهای کشاورزی سنتی استفاده میکند. اگر ایران بتواند فناوریهای نوین را از طریق مراکز تحقیقاتی داخلی و همکاریهای بینالمللی گسترش دهد، میتواند بهرهوری خود را افزایش دهد و در جذب سرمایهگذاریهای خارجی موفقتر باشد.
پیشنهادات:
- حمایت از نهادهای تحقیقاتی: ایران باید بهطور فعال از مؤسسات پژوهشی کشاورزی مانند مؤسسه تحقیقات کشاورزی ایران (AREEO) و دانشگاههای فعال در این زمینه حمایت کند. این مراکز میتوانند به توسعه فناوریهای بومی و مناسب با شرایط خاص ایران پرداخته و به کشاورزان راهحلهای عملی و مؤثری ارائه دهند.
- توسعه کشت و کار بهروشهای نوین: از طریق تحقیق و توسعه، ایران میتواند روشهای نوین مانند کشت عمودی، کشت بدون خاک(hydroponics) و کشت با استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر را برای مناطقی که با بحران آب مواجه هستند، معرفی کند.
- ایجاد مراکز نوآوری و شتابدهندههای کشاورزی
یکی از بزرگترین چالشها برای جذب سرمایهگذاری در بخش کشاورزی ایران، عدم وجود پلتفرمهای نوآوری و شتابدهندههای کشاورزی است که بتوانند کارآفرینان و استارتاپها را به هم متصل کنند. این مراکز میتوانند با فراهم آوردن زیرساختهای مناسب برای تحقیق و توسعه، بستری برای جذب سرمایهگذاران داخلی و خارجی فراهم کنند. همچنین این مراکز میتوانند به کشاورزان و سرمایهگذاران جدید فرصتی برای همکاری در پروژههای مشترک بدهند.
پیشنهادات:
- ایجاد شتابدهندههای کشاورزی: مشابه آنچه که در ایالات متحده یا اروپا اتفاق افتاده است، ایران میتواند شتابدهندههای کشاورزی را برای حمایت از استارتاپها و پروژههای نوآورانه در این بخش ایجاد کند. این شتابدهندهها میتوانند فرصتهایی برای معرفی ایدهها، دریافت حمایتهای مالی و فنی و جذب سرمایهگذار ایجاد کنند.
- پشتیبانی از پروژههای مشترک: برگزاری رویدادهایی مانند Hackathonهای کشاورزی یا مسابقات نوآوری میتواند انگیزهای برای همکاری بین دانشمندان، کارآفرینان و کشاورزان ایجاد کند.
- حمایت از سرمایهگذاری خارجی و اصلاح سیاستها
یکی از مهمترین راهها برای جذب سرمایهگذاری در کشاورزی ایران، حمایت از سرمایهگذاریهای خارجی است. با توجه به تحریمهای اقتصادی و شرایط خاص اقتصادی کشور، سرمایهگذاری خارجی در بخش کشاورزی میتواند به تأمین منابع مالی، انتقال فناوریهای نوین و بهبود بهرهوری این بخش کمک کند. اما این نیازمند ایجاد سیاستهای شفاف، پایدار و جذبکننده است.
پیشنهادات:
- ایجاد بستههای حمایتی برای سرمایهگذاران خارجی: دولت ایران میتواند بستههای حمایتی و مشوقهای مالی برای سرمایهگذاران خارجی در نظر بگیرد. این بستهها میتواند شامل معافیتهای مالیاتی، تسهیلات اعتباری و حمایت از انتقال فناوری باشد.
- حذف موانع اداری و مالیاتی: یکی از بزرگترین چالشها در جذب سرمایهگذاری خارجی، پیچیدگیهای اداری و مالیاتی است. ایران باید این موانع را از طریق سادهسازی فرآیندها، کاهش بروکراسی و ایجاد شفافیت قانونی برطرف کند.
- توسعه مناطق آزاد کشاورزی: با ایجاد مناطق ویژه برای سرمایهگذاری کشاورزی، مشابه مناطق آزاد تجاری میتوان زمینه را برای جذب سرمایهگذاری خارجی در این بخش فراهم کرد.
- توسعه خوشههای کشاورزی و زنجیرههای تأمین
ایران میتواند با ایجاد خوشههای کشاورزی و زنجیرههای تأمین در مناطق مختلف، فرصتهایی برای جذب سرمایهگذاری در این بخش فراهم کند. این خوشهها میتوانند شامل تمام فرآیندهای تولید، فرآوری، بستهبندی، بازاریابی و صادرات محصولات کشاورزی باشند. به این ترتیب، میتوان ضمن کاهش هزینهها و افزایش بهرهوری، فرصتهای شغلی جدیدی نیز ایجاد کرد.
پیشنهادات:
- تقویت زنجیرههای تأمین کشاورزی: ایجاد زنجیرههای تأمین یکپارچه از تولید تا مصرف میتواند به کاهش ضایعات، بهبود کیفیت محصولات و گسترش بازارهای صادراتی کمک کند.
- ایجاد خوشههای کشاورزی تخصصی: با ایجاد خوشههایی برای محصولات خاص مانند خرما، زعفران، کشاورزی ارگانیک یا محصولات گلخانهای، ایران میتواند از طریق توسعه برندهای کشاورزی و ایجاد توسعه بازارهای صادراتی، سرمایهگذاران را جذب کند.
نتیجهگیری
با توجه به تجارب موفق کشورهای پیشرفته در جذب سرمایهگذاری در کشاورزی، ایران نیز میتواند با بهکارگیری روشهای نوین مانند کشاورزی قراردادی، تأمین مالی جمعی، ایجاد مناطق ویژه کشاورزی، کشاورزی هوشمند و ابزارهای مالی نوین، به تحول بزرگی در بخش کشاورزی دست یابد. این روشها، که در کشورهای پیشرفته همچون هلند، ایالات متحده و برزیل با موفقیت پیادهسازی شدهاند، به دلیل قابلیت کاهش ریسکهای اقتصادی، افزایش بهرهوری و بهرهبرداری بهینه از منابع طبیعی، ظرفیتهای بالایی برای تقویت بخش کشاورزی ایران دارند.
برای موفقیت در پیادهسازی این روشها، ایران به اصلاحات قانونی و قانونی شفاف در حوزه کشاورزی نیاز دارد. بهویژه، ایجاد قوانین و چارچوبهای حقوقی برای کشاورزی قراردادی و تضمین اجرای قراردادها میتواند به کاهش ریسکهای سرمایهگذاری کمک کند. همچنین، گسترش پلتفرمهای تأمین مالی جمعی و ابزارهای مالی نوین در بازار کشاورزی میتواند به جذب منابع مالی از مردم و سرمایهگذاران خرد کمک کرده و امکان تأمین مالی پروژههای کشاورزی را در مقیاس وسیعتری فراهم سازد.
از سوی دیگر، ایران باید بهبود زیرساختهای کشاورزی از جمله سیستمهای آبیاری هوشمند، حملونقل و لجستیک کشاورزی و بازاریابی دیجیتال را در دستور کار خود قرار دهد. این زیرساختها میتوانند نقش کلیدی در جذب سرمایهگذاران داخلی و خارجی ایفا کنند. بهویژه با توجه به شرایط جغرافیایی و اقلیمی ایران، سرمایهگذاری در کشاورزی هوشمند و استفاده از فناوریهای نوین مانند IoT، بیگ دیتا، پهپادها و حسگرهای دیجیتال میتواند نه تنها بهرهوری بخش کشاورزی را افزایش دهد بلکه به کاهش مصرف منابع و حفاظت از محیط زیست نیز کمک کند.
علاوه بر این، ایران میتواند با ایجاد مناطق ویژه کشاورزی، مشابه آنچه که در چین و برزیل مشاهده میشود، بستر مناسبی برای جذب سرمایهگذاران داخلی و خارجی فراهم کند. این مناطق با زیرساختهای پیشرفته، معافیتهای مالیاتی، خدمات مشاورهای و دسترسی به بازارهای صادراتی میتوانند سرمایهگذاران را ترغیب به سرمایهگذاری در پروژههای کشاورزی کنند.
در نهایت، توجه به موضوعاتی همچون پایدارسازی محیط زیست، حفاظت از منابع طبیعی و بهبود شرایط معیشتی کشاورزان میتواند موجب رشد پایدار در بخش کشاورزی شود. به عبارت دیگر، استفاده از فناوریهای نوین و سرمایهگذاریهای هدفمند در کنار حمایت از کشاورزان خرد و متوسط، نه تنها به افزایش تولید و کیفیت محصولات کشاورزی کمک میکند، بلکه باعث بهبود سطح زندگی و رفاه اجتماعی در مناطق روستایی نیز میشود.
در نتیجه، ایران با بهرهگیری از این تجربیات جهانی و توجه به نیازهای داخلی خود، میتواند به یکی از مقاصد جذاب برای سرمایهگذاران تبدیل شود و گامی مؤثر در جهت توسعه پایدار و شکوفایی اقتصادی بردارد. با ایجاد محیطی مطلوب برای سرمایهگذاری و با استفاده از پتانسیلهای بینظیر خود در کشاورزی، ایران میتواند به عنوان یک بازیگر مهم در بازارهای جهانی کشاورزی شناخته شود.
ثبت دیدگاه
مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : ۰