نقش هوش مصنوعی در شتاب توسعه اکوسیستم گردشگری کشور

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی مشهد، علی‌محمد شریعتی‌مقدم، رئیس کمیسیون دانش بنیان، اقتصاد دیجیتال و هوش مصنوعی اتاق خراسان رضوی در ابتدای این سمینار، با اشاره به ظرفیت‌های گسترده کشور در حوزه گردشگری اظهار کرد: در بسیاری از کشورها، گردشگری بر پایه داشته‌های فرهنگی، تاریخی و حتی کشاورزی توسعه یافته و به برندهای جهانی تبدیل شده است؛ نمونه‌هایی از این دست را می‌توان در فرانسه و ایتالیا مشاهده کرد. ما نیز می‌توانیم با تکیه بر محصولات بومی مانند زعفران و ظرفیت‌هایی چون قنات‌ها، چنین مسیری را طی کنیم.

هوش مصنوعی مسیر تازه گردشگری را روشن می‌کند

وی افزود: بهره‌گیری از ابزارهای نوین دیجیتال و هوش مصنوعی به ما کمک می‌کند تا ظرفیت‌های گردشگری را بهتر معرفی کنیم، برندسازی مؤثرتری داشته باشیم و جایگاه خود را در بازار جهانی تثبیت کنیم. اما این مسیر، نیازمند همکاری و اقدامات مشترک بین بخش خصوصی، نهادهای پژوهشی و نهادهای اجرایی است. بر همین اساس، کمیسیون‌های تخصصی اتاق بازرگانی و سایر بخش‌های فعال در حوزه اقتصاد دانش‌بنیان، آمادگی کامل دارند تا در مسیر رفع مشکلات و تقویت زیرساخت‌های مرتبط با گردشگری فناورانه گام بردارند.

شریعتی‌مقدم تاکید کرد: آنچه در چشم‌انداز آینده باید مدنظر قرار گیرد، ایجاد یک اکوسیستم هم‌افزا در حوزه گردشگری هوشمند است که در آن نقش فناوری، اطلاعات و هوش مصنوعی پررنگ‌تر از گذشته خواهد بود. این موضوع می‌تواند برای استان خراسان رضوی که از ظرفیت‌های تاریخی، مذهبی و فرهنگی منحصربه‌فردی برخوردار است، مزیت رقابتی قابل توجهی ایجاد کند.

هوش مصنوعی می‌تواند در ارائه خدمات گردشگری تحول‌آفرین باشد

مژگان ثابت‌تیموری، رئیس کمیسیون گردشگری و صنایع‌دستی اتاق بازرگانی مشهد نیز، با اشاره به نقش روزافزون هوش مصنوعی در تحول صنعت گردشگری افزود: امروز شاهد آن هستیم که در بسیاری از کشورهای پیشرفته، برخی خدمات گردشگری دیگر توسط انسان انجام نمی‌شود. در واقع، هوش مصنوعی با درک نیازهای مخاطب، خدماتی ارائه می‌دهد که پیش‌تر تنها از عهده انسان برمی‌آمد.

او ادامه داد: هوش مصنوعی می‌تواند در مدیریت بحران‌ها به ما کمک کند، به‌ویژه در شرایطی که صنعت گردشگری با چالش‌هایی مانند بیماری‌های فراگیر، بلایای طبیعی یا محدودیت‌های بین‌المللی مواجه می‌شود. این فناوری قادر است با تحلیل داده‌ها، خدمات گردشگری را به‌گونه‌ای طراحی کند که در هر شرایطی پاسخگوی نیاز مخاطب باشد.

ثابت تیموری تصریح کرد: امروز صنعت سخت در خدمت صنعت نرم قرار گرفته و داده‌محوری، پایه اصلی تصمیم‌سازی و برنامه‌ریزی‌ها شده است. حتی در زمان‌هایی که فرد در حال استراحت است، تلفن همراه هوشمند او به‌روز رسانی می‌شود، اطلاعات پردازش می‌شوند و تعامل با فضای دیجیتال ادامه دارد؛ این همان ظرفیتی است که باید در گردشگری هم از آن بهره‌برداری شود.

ثابت‌تیموری با اشاره به معرفی نرم‌افزار «سفرساز» در نمایشگاه تهران، عنوان کرد: این سامانه هوشمند که با کمک فناوری هوش مصنوعی طراحی شده، فرآیند رزرو سفر و تعامل دفاتر خدمات مسافرتی با مشتریان را متحول کرده است. پیش‌تر فرایند برنامه‌ریزی سفر به‌صورت دستی و زمان‌بر انجام می‌شد اما امروز با ابزارهای دیجیتال می‌توان بسته‌های سفر را در حداقل زمان ممکن طراحی و ارائه کرد.

او در پایان ابراز امیدواری کرد که این سمینار بتواند گامی مؤثر در جهت استفاده عملیاتی از فناوری‌های نوین در حوزه گردشگری باشد و تجربه‌های ارزشمندی را در اختیار فعالان این صنعت قرار دهد.

روش‌های سنتی در گردشگری دیگر پاسخگو نیست

سپس، سعید ولی‌زاده، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی خراسان رضوی اظهار کرد: گردشگری کشاورزی یکی از حوزه‌های فعال و مهم در صنعت گردشگری است. ما در استان‌هایی مانند فارس و همچنین در شهر مشهد ظرفیت‌های ارزشمندی داریم؛ از جمله زعفران و صنایع‌دستی که می‌توانند با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین بهتر معرفی شوند.

وی تأکید کرد: روش‌های سنتی و قدیمی دیگر در حوزه گردشگری جواب نمی‌دهد. اگر برنامه‌ای وجود دارد که بر پایه هوش مصنوعی طراحی شده و در حال حاضر بهترین و پیشرفته‌ترین است، باید از آن استفاده کرد. به فعالان حوزه گردشگری توصیه می‌شود در همایش‌ها و برنامه‌های مرتبط با هوش مصنوعی شرکت نموده تا از این برنامه‌ها استفاده کنند و از مزایای استفاده از آن بهره‌مند شوند.

تحول گردشگری در گرو تطبیق با فناوری

در ادامه این سمینار، رضا کامل، استاد گروه کامپیوتر دانشگاه آزاد اسلامی مشهد با اشاره به اهمیت ورود جدی فعالان حوزه گردشگری به دنیای فناوری، گفت: ما امروز در آستانه تحولی بزرگ قرار داریم؛ تحولی که ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی در حال رقم زدن آن هستند.

کامل با بیان اینکه زمزمه‌هایی در خصوص حذف برخی مشاغل به واسطه گسترش هوش مصنوعی وجود دارد، تصریح کرد: برخلاف تصورات رایج، واقعیت این است که هوش مصنوعی مشاغل را از بین نمی‌برد، بلکه آن‌ها را متحول می‌کند. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۶ بیش از ۱۲ میلیون شغل جدید در جهان ایجاد شود؛ یعنی همان‌طور که ماده و انرژی از بین نمی‌روند و فقط از حالتی به حالت دیگر تبدیل می‌شوند، مشاغل نیز در حال تغییر شکل هستند.

وی با اشاره به اینکه نباید نگران حذف مشاغل سنتی مانند راهنمایان گردشگری یا کانترهای آژانس‌های مسافرتی بود، گفت: این مشاغل حذف نمی‌شوند، بلکه با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، شکل جدیدی به خود می‌گیرند و کارها با دقت و سهولت بیشتری انجام خواهد شد. صنعت گردشگری نیز باید خود را با این تغییرات تطبیق دهد. در آینده نه چندان دور، تنها کسانی در عرصه باقی می‌مانند که بتوانند از ابزارهای نوین به‌درستی استفاده کنند.

او در بخش بعدی به معرفی مدل‌های مختلف یادگیری در هوش مصنوعی پرداخت و گفت: مدل‌های هوش مصنوعی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند؛ مدل‌های یادگیری با نظارت (Supervised Learning) که در آن داده‌های برچسب‌دار به سیستم داده می‌شود تا آموزش ببیند، و مدل‌های بدون نظارت (Unsupervised Learning) که در آن، سیستم به صورت مستقل الگوهای موجود در داده‌ها را شناسایی می‌کند. نوع سوم، مدل‌های مولد (Generative Models) هستند که در حال حاضر به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند پزشکی تحول‌آفرین شده‌اند. این مدل‌ها می‌توانند روابط پنهان میان داده‌ها را کشف کنند؛ روابطی که حتی انسان نیز قادر به درک آن نیست.

کامل با اشاره به تحولات سریع در این حوزه، افزود: فناوری خاصی در هوش مصنوعی طی ۱۰ تا ۱۵ سال گذشته به‌طور بنیادی تغییر نکرده، اما آنچه باعث جهش اخیر شده، ورود گسترده داده‌ها به واسطه اینترنت، به‌ویژه نسل دوم آن یعنی شبکه‌های اجتماعی است. زمانی تنها سازمان‌ها داده تولید می‌کردند، اما با ورود پلتفرم‌هایی مانند یوتیوب، فیسبوک و اینستاگرام، مردم نیز تبدیل به تولیدکننده داده شدند و این داده‌ها به سوخت اصلی آموزش مدل‌های هوش مصنوعی تبدیل شد.

در عصر حاضر، ارزشمندترین ثروت، داده‌‌ و اطلاعات است

او با اشاره به نقش محوری داده‌ها در قدرت یافتن سیستم‌های هوشمند، گفت: این داده‌ها هستند که به هوش مصنوعی امکان یادگیری می‌دهند. در حال حاضر، الگوریتم‌ها و مدل‌ها به صورت مستمر در حال یادگیری هستند و این فرآیند بدون داده‌های کاربران امکان‌پذیر نبود. حتی برخی از شرکت‌های بزرگ خودروسازی جهان در سال گذشته از محل فروش داده، درآمدی بیش از فروش خود خودروها کسب کرده‌اند. این یعنی باارزش‌ترین دارایی امروز، نه محصول فیزیکی بلکه اطلاعاتی است که در اختیار دارید.

او افزود: اگر بتوانید داده‌هایتان را ساماندهی و ترید (مبادله یا تحلیل) کنید، این داده‌ها تبدیل به نیروی کاری برای شما می‌شوند. به‌عبارتی، داده امروز همان چیزی است که نیروی انسانی دیروز بود. برای مثال، سیستم‌های نوبت‌دهی هوشمند یا پاسخگوهای هوشمند در صنعت گردشگری، تنها زمانی می‌توانند برای کسب‌وکار شما کارآمد باشند که به داده‌های شما دسترسی داشته باشند و این داده‌ها تنها در اختیار خود شماست.

در ادامه این سمینار، مجموعه‌ای از ابزارهای کاربردی هوش مصنوعی برای استفاده در کسب‌وکارها معرفی شد.