رونق تجارت با افغانستان در گرو تقویت زیرساخت‌ها و دیپلماسی اقتصادی

تحقق تجارت پنج میلیارد دلاری با افغانستان، افقی دست‌یافتنی است

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی مشهد، محمدرضا توکلی‌زاده، رئیس پارلمان بخش خصوصی خراسان رضوی، با اشاره به روند رو‌به‌رشد تعاملات اقتصادی میان ایران و افغانستان، اظهار کرد: از زمان فعالیت اتاق مشترک ایران و افغانستان در مشهد، شاهد گسترش چشمگیر فعالیت‌ها و افزایش مستمر اعضای این نهاد بوده‌ایم؛ روندی که بی‌تردید از شرایط فعلی کشور همسایه نیز تاثیر پذیرفته و در مسیر تسهیل همکاری‌های اقتصادی نقش‌آفرین بوده است.

وی ضمن قدردانی از کوشش‌ها و پیگیری‌های اعضای اتاق مشترک ایارن و افغانستان، اذعان کرد: امیدواریم این مسیر پُربار، با قوت ادامه یابد و زمینه‌ساز ارتقای مناسبات اقتصادی میان دو کشور گردد.

توکلی‌زاده با اشاره به هدف‌گذاری تجارت پنج میلیارد دلاری میان ایران و افغانستان در سال جاری، خاطرنشان کرد: با تداوم تلاش‌های صورت‌گرفته و بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود، دستیابی به این هدف مهم، دور از دسترس نخواهد بود.

رئیس اتاق بازرگانی خراسان رضوی در ادامه، بر لزوم بهره‌مندی از توانمندی‌های جامعه مهاجران افغانستانی، به‌ویژه فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران این کشور تاکید کرد و افزود: این سرمایه اجتماعی می‌تواند نقش موثری در تعمیق روابط اقتصادی، طراحی راهبردهای مشترک و تامین منافع متقابل ایفا کند.

ضرورت بهبود فضای سرمایه‌گذاری و رفع چالش‌های مرزی میان و افغانستان

«محمود سیادت»، عضو هیات مدیره اتاق مشترک ایران و افغانستان نیز در این جلسه، به مشکلات موجود در سه مرز مشترک بین دو کشور اشاره کرد و گفت: بهبود فضای سرمایه‌گذاری و رفع چالش‌های مرزی، از اقتضائات مهم برای توسعه تجارت میان ایران و افغانستان است؛ در حال حاضر، مرز ماهیرود روند فعال‌تری به خود گرفته، وضعیت دوغارون بهتر شده، اما مرز میلک همچنان با مشکلات جدی مواجه است.

وی با اشاره به تقویت روابط با وزارت امور خارجه و سازمان‌های دیگر همچون توسعه تجارت در راستای بهبود مراودات تجاری با افغانستان، گفت: آمارها گویای موفقیت اتاق مشترک ایران و افغانستان است. ما شاهد رشد چشمگیر در تعداد اعضا و پیوستن شرکت‌های بزرگ به این اتاق هستیم و می‌توان گفت اتاق مشترک به جایگاه نسبی خود دست رسیده است.

سیادت با اشاره به پویایی بازارهای منطقه و حضور پررنگ کشورهایی چون ازبکستان، چین و ترکیه در افغانستان، گفت: باید بیشتر قدر وجود چنین بازاری را در نزدیکی ایران بدانیم؛ چراکه ممکن است با وجود رقبای قدرتمند دیگر چنین فرصتی نداشته باشیم. پیشنهاد ما، استقرار رایزن بازرگانی در افغانستان است.

حمایت از تولید داخلی افغانستان و چالش برای کالاهای ایرانی

سیادت با اشاره به سیاست افغانستان مبنی بر افزایش تعرفه‌ها برای کالاهای مشابه خارجی به منظور حمایت از تولید و اشتغال داخلی، تاکید کرد: این سیاست منجر به حذف بسیاری از کالاهای کوچک و متوسط ایرانی، از بازار افغانستان شده است. راه‌حل می‌تواند انتقال بخشی از تولید این کالاها به افغانستان باشد.

وی همچنین در خصوص موضوع صادرات خدمات فنی و مهندسی به افغانستان، با اشاره به مذاکرات مثبت با صندوق ضمانت صادرات، تصریح کرد: پتانسیل عظیمی در افغانستان برای صادرات خدمات فنی مهندسی وجود دارد، اما به دلیل پنهان بودن، امکان حمایت از آن نیست. امروزه ایرانیان مقیم به‌عنوان کارشناس در کارخانجات و تولیدی‌های افغانستان فعال هستند و صدها هزار تا میلیون‌ها دلار خدمات فنی و مهندسی صادر می‌کنند، اما این ارقام هیچ‌کجا ثبت و ضبط نمی‌شود و مرجع مشخصی برای آن وجود ندارد. در صورت ثبت نیز، فعالان اقتصادی درگیر هزارتوی مسائل ارزی و بروکراسی می‌شوند. این یکی از مشکلات اساسی امروز است و برای ساماندهی آن، نیازمند ایجاد بانک اطلاعاتی و حمایت در بازار هستیم. اگر این آمار احصا می‌شد، رقم صادرات امسال که ۳.۲ میلیارد دلار از سوی افغان‌ها اعلام شده (ولی با احتساب آمار پنهان برای ما حدود ۲.۲ میلیارد دلار برآورد شده است)، بسیار متفاوت بود. صادرات فنی و مهندسی از پاک‌ترین انواع صادرات است و باید از این ظرفیت بهره برد.

اهمیت برخورداری از یک نمایندگی تشکلی ثابت در افغانستان

احمد اثنی عشری، نایب رئیس اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز عنوان کرد: داشتن نمایندگی تشکلی در افغانستان به منظور فراهم سازی حضور فعالان اقتصادی در این کشور بسیار مهم است و پیشنهاد می‌شود در این زمینه از اتاق ایران درخواست همکاری گردد.

تاکید بر توجه بیشتر بر روند پذیرش عضویت در اتاق مشترک

محمدحسین روشنک، عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی مشهد نیز در این جمع با تقدیر از عملکرد اعضای اتاق مشترک ایران و افغانستان در خصوص نحوه پذیرش عضویت در اتاق مشترک تصریح کرد: کارت عضویت اتاق مشترک ایران و افغانستان برای تجار بسیار ارزشمند است و باید شرایط و نحوه پذیرش را جدی‌تر دنبال کنیم. در بسیاری از کشورها بدون داشتن شرکت، اجازه عضو شدن در اتاق مشترک داده نمی‌شود.

وی ادامه داد: اتاق مشترک ایران و افغانستان و همه تشکل‌ها باید کمک کنند تا روابط اقتصادی و امور بازرگانی به بهترین شکل صورت گیرد. ما نیز در اتاق بازرگانی استان به صورت تخصصی از طریق اتاق مشترک مباحث مرتبط با افعانستان را پیگیری می‌کنیم.

نقش محوری اتاق مشترک ایران و افغانستان در توسعه مناسبات اقتصادی
سپس، محمود امتی، عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی خراسان رضوی، با تاکید بر نقش اتاق مشترک در توسعه روابط اقتصادی ایران و افغانستان و حتی فراتر از مسائل صرفاً اقتصادی، اظهار کرد: نقش افغانستان در اقتصاد کشور، به ویژه برای استان خراسان رضوی، بسیار حیاتی است. حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد از تولیدات خراسان به بازار افغانستان اختصاص دارد و روزانه بالغ بر سه هزار دستگاه خودرو از مرزهای شرقی کشور، به ویژه از مبادی استان، تردد نموده و کالا حمل می‌کنند.
وی با اشاره به سابقه ۳۰ تا ۴۰ ساله همکاری‌های اقتصادی و ایجاد بازار برای ایران، افزود: این همکاری‌ها به خلق بازار و تقویت اقتصاد موجود کمک شایانی کرده است. اتاق مشترک ایران و افغانستان نیز در این میان، عملکردی فراتر از موضوعات صرفاً اقتصادی داشته و در حوزه‌های مختلف همچون مهاجرتی، اقامتی، تحصیلی و بهداشتی نیز فعال بوده و به ایجاد ارتباط و چسبندگی هرچه بیشتر میان دو کشور و فعالان اقتصادی کمک شایانی داشته که این فعالیت‌ها منجر به خلق ثروت و درآمد برای طرفین شده است.
عضو هیات مدیره اتاق مشترک ایران و افغانستان در ادامه، به تلاش‌های صورت گرفته برای تقویت جایگاه اتاق مشترک در استان اشاره کرد و گفت: با وجود دشواری‌ها، موفق شدیم نقش و اختیارات لازم را از مرکز برای اتاق مشترک در استان اخذ کنیم. این اتاق نقشی محوری در بازاریابی و حمایت از اقتصاد استان در تمامی حوزه‌ها ایفا می‌کند.

وی همچنین بر لزوم حمایت بیشتر از این نهاد تاکید کرد و افزود: ارزیابی‌های ما نشان می‌دهد که تهیه یک مکان مستقل و مناسب برای اتاق مشترک ایران و افغانستان می‌تواند تأثیرگذاری آن را به مراتب افزایش دهد. بخش قابل توجهی از خدماتی که در ایران به اتباع افغانستانی ارائه می‌شود، شاید به چشم نیاید، اما به خلق ثروت برای هر دو طرف و همچنین تسهیل رفت‌وآمد و سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران افغانستانی در ایران منجر شده است.

لزوم بهره‌گیری از ظرفیت‌های جدید مالی برای سرمایه‌گذاری خارجی در روابط تجاری با افغانستان
محمدعلی چمنیان، نایب رئیس اتاق بازرگانی خراسان رضوی تصریح کرد: در کمیسیون سرمایه‌گذاری اتاق بازرگانی استان، نماینده وزارت اقتصاد ظرفیت‌هایی را در حوزه سرمایه‌گذاری خارجی مطرح کرد که از مسیر بانک توسعه اسلامی قابل تحقق است.

وی افزود: بر اساس این ظرفیت، شرکت‌های فعال و دارای شرایط لازم می‌توانند از تسهیلات این بانک استفاده کنند. این فرصت، به‌ویژه برای شرکت‌های عضو اتاق مشترک ایران و افغانستان، گامی مهم در جهت توسعه مناسبات اقتصادی میان دو کشور خواهد بود.

چمنیان همچنین به تحرکات مثبت در حوزه صادرات خدمات فنی و مهندسی اشاره کرد و گفت: در این زمینه دو مصوبه مهم به تصویب رسیده که مسیر فعالیت‌های مشترک را میان ایران و افغانستان تسهیل و قانونمند خواهد کرد.

افغانستان همچنان بازار اولویت‌دار صادرات استان است

علی کبیر، دبیرکل اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی نیز با اشاره به عملکرد رو به رشد اتاق مشترک ایران و افغانستان پس از تغییرات مدیریتی اخیر، از تدوین سند توسعه صادرات استان خبر داد و خواستار ارائه پیشنهاداتی از سوی این اتاق برای بهبود روند صادرات به کشور همسایه شد.

وی افزود: صادرات خراسان رضوی به افغانستان در سال‌های اخیر با نوساناتی همراه بوده و بین ۵۰ تا ۶۰ درصد از حجم کل صادرات استان را تشکیل داده است. با این حال، سهم فعلی خراسان رضوی از صادرات به افغانستان کاهش یافته است. این کاهش، از یک سو نشانه‌ای مثبت از تنوع‌بخشی به بازارهای هدف استان است؛ اما نباید باعث غفلت از بازار افغانستان شود؛ چرا که این کشور همچنان یکی از مقاصد مهم و استراتژیک برای تجارت خراسان رضوی به شمار می‌رود.

کبیر با بیان اینکه سند توسعه صادرات استان آماده ارائه است، تصریح کرد: انتظار می‌رود اتاق مشترک نیز با ارائه پیشنهادات مشخص، به ما در تعیین ترکیب بهینه کالاهای صادراتی و اولویت‌بندی محصولات کمک کند تا بتوانیم بسترهای لازم برای رشد بیشتر مبادلات اقتصادی میان ایران و افغانستان را از مسیر خراسان رضوی فراهم سازیم.

لزوم تقویت زیرساخت‌های اتاق مشترک ایران و افغانستان برای حفظ بازار صادراتی شرق

هادی نبی‌زاده، عضو هیات مدیره اتاق مشترک ایران و افغانستان نیز با اشاره به ترکیب ۶۲۰ عضوی این نهاد (شامل یک‌سوم ایرانی و دوسوم افغانستانی)، از ضرورت تأمین فضایی دائمی و مستقل برای فعالیت‌های اتاق سخن گفت.

به گفته او، پیشنهاد خرید دو واحد در مجتمع فیروزه با استفاده از تسهیلات اتاق ایران و همکاری اتاق مشهد، در دست بررسی است.

وی با هشدار نسبت به تغییر شرایط تجارت با افغانستان، بر لزوم چاره‌اندیشی برای چالش‌هایی نظیر انتقال پول، هزینه‌های جانبی و کاهش حمایت‌های صادراتی تأکید کرد و خواستار دیپلماسی فعال اقتصادی برای تنظیم قراردادهای دوجانبه و حفظ منافع صادرکنندگان ایرانی شد.

در ادامه، دین‌محمد فیض‌محمدی، بازرس اتاق مشترک ایران و افغانستان، با اشاره به فرصت‌های ایجادشده در پی کاهش وابستگی افغانستان به پاکستان، خواستار توسعه کریدور شرقی از مسیر بندر چابهار شد.

وی همچنین بر ضرورت ایجاد منطقه آزاد تجاری در دوغارون به‌عنوان راهکاری برای تسهیل تجارت مرزی و تقویت وابستگی اقتصادی بین دو کشور تأکید کرد.

امین صیقل‌زنان، دبیر اتاق مشترک نیز با ارائه گزارشی از عملکرد شش‌ماهه این نهاد، از رشد چشمگیر اعضا و افزایش تقاضا برای صدور کارت بازرگانی توسط تجار افغانستانی خبر داد.

او خواستار حمایت اتاق مشهد در رفع موانع اداری و تأمین مکان مناسب برای ادامه فعالیت‌ها و توسعه ساختار تشکیلاتی در مشهد شدو اعلام کرد چهار شعبه جدید در سایر استان‌ها در حال راه‌اندازی است.

گفتنی است؛ در بخش ابتدایی چهل و ششمین جلسه هیات رئیسه اتاق بازرگانی خراسان رضوی، مکاتبه استانداری با اماکن و مراکز دولتی و عمومی در خصوص قطعی برق و تعطیلی روزهای پنجشنبه و ساعت کاری قرائت شد و در این خصوص میان اعضا تبادل نظر گردید.

به گفته امتی، عضو هیات رئیسه اتاق خراسان رضوی، در ادامه این جلسه، در خصوص تعرفه‌های طرح‌های در دست اجرا در اتاق خراسان رضوی، مصوبه‌ای به تصویب رسید.