برآیند هجدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع دستی استان

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، مژگان ثابت تیموری، رئیس کمیسیون گردشگری و صنایع‌دستی اتاق بازرگانی مشهد، با اشاره به اهمیت آموزش و تعامل فرهنگی در نمایشگاه گردشگری استان، اظهار کرد: شماری از غرفه‌ها موفق به جذب سفارش‌های قابل توجهی شدند که این امر بیانگر نقش برجسته آراستگی ظاهری و رفتار حرفه‌ای غرفه‌داران در خلق تجربه‌ای مثبت و ماندگار برای بازدیدکنندگان بود.

وی با تأکید بر تأثیر آموزش‌های پیش از برگزاری نمایشگاه، خاطرنشان کرد: آمادگی پیشینی و مهارت‌های رفتاری، به‌ویژه برای غرفه‌داران، موجب ارتقای کیفیت حضور در این رویداد شد. صرفِ پوشیدن لباس محلی کافی نیست؛ آنچه اهمیت دارد، هماهنگی رفتار و گفتار با روح هویت فرهنگی است که باید در تمام ابعاد تجلی یابد.

ثابت تیموری در ادامه، با انتقاد از ناپایداری در زمان‌بندی نمایشگاه و اطلاع‌رسانی ضعیف آن، تصریح کرد: تغییرات مکرر در تاریخ برگزاری، موجب سردرگمی و کاهش اثربخشی مشارکت فعالان این حوزه شد. ضروری است در سال‌های آتی، با برنامه‌ریزی دقیق‌تر و فاصله‌گذاری منطقی میان رویدادها، بهره‌وری این گونه نمایشگاه‌ها افزایش یابد.

رئیس کمیسیون گردشگری و صنایع‌دستی اتاق مشهد همچنین بر لزوم تحلیل و مقایسه شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی نمایشگاه‌های استان تأکید کرد و افزود: حجم تبادلات مالی در این نمایشگاه، نسبت به نمونه‌های مشابه در سایر استان‌ها، کمتر بوده است؛ مسئله‌ای که بازنگری در شیوه اجرا و جذب مخاطبان را الزامی می‌سازد.

بدون نگاه بین‌المللی، فرصت‌های گردشگری را از دست می‌دهیم

ناصر غفران، نایب رئیس کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق بازرگانی مشهد نیز با اشاره به ظرفیت‌های مشهد در حوزه ارتباطات بین‌المللی، بیان کرد: نمایشگاه فرصتی برای آغاز همکاری‌های منطقه‌ای بود، اما باید با نگاه بلندمدت و برنامه‌ریزی دقیق‌تری همراه شود.

به گفته وی، حضور شرکت‌های داخلی خوب بود، اما برای جذب مشارکت‌کنندگان خارجی، نیازمند ابزارهای مجازی، رسانه‌ای و دیپلماسی فرهنگی مؤثر هستیم.

غفران تأکید کرد: اگر نگاه ما صرفاً به داخل باشد، فرصت‌های بین‌المللی را از دست می‌دهیم. باید به سمت مدل‌هایی حرکت کنیم که هم‌زمان نیازهای فرهنگی، اقتصادی و ارتباطی مردم را پوشش دهد.

وی بر حمایت‌های بیشتر از بخش خصوصی، تسهیل فرآیندهای اداری و مالی، و ارتقاء جایگاه نمایشگاه‌های گردشگری در سطح ملی و بین‌المللی تأکید و بیان کرد: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در حمایت و نظارت بر برگزاری این رویدادها نقش زیادی دارد. این گزارش‌ها در اهمیت استمرار و بهبود مستمر رویدادهای گردشگری و صنایع دستی در استان موثر بوده و نقش مؤثری در توسعه اقتصادی و فرهنگی منطقه ایفا می‌کنند.

لزوم بازنگری در شیوه برگزاری نمایشگاه گردشگری با تأکید بر نقش بخش خصوصی

در ادامه، امید خدادادی، دبیر کمیسیون گردشگردی و صنایع دستی اتاق بازرگانی خراسان رضوی، مشکلات اجرایی نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع دستی استان را ضعف در چیدمان، محدودیت‌های ظرفیت، و زیرساخت‌های فنی و ترافیکی، مشکلات مربوط به نحوه برگزاری، زمان‌بندی، و تبلیغات نادرست دانست و افزود: این عوامل سبب کاهش جذب مخاطب و اثربخشی نمایشگاه خواهد شد.

وی، راهکارهای بهره‌برداری بهتر از ظرفیت‌های تاسیسات گردشگری و هم‌افزایی بین بخش‌های مختلف شهرداری و نهادهای مرتبط را مطرح و پیشنهاد کرد: در دوره‌های بعد، برنامه‌ریزی دقیق‌تر، تفکیک موضوعی غرفه‌ها، و بهبود زیرساخت‌ها و ترافیک شهری در زمان برگزاری نمایشگاه‌ها صورت گیرد. همچنین، نقش بخش خصوصی در برگزاری و تبلیغات، و اهمیت استفاده از ظرفیت‌های وزارت امور خارجه و دیگر نهادهای استانی برای جذب بازار هدف، اهمیت دارد.

خدادادی در ادامه بر لزوم تقویت پیوندهای بین تشکل‌های فعال در حوزه صنایع دستی و گردشگری تأکید و اذعان کرد: پیشنهاد می‌شود تفاهم‌نامه‌های همکاری و برنامه‌ریزی‌های مشترک در دوره‌های بعدی صورت گیرد تا بهره‌وری و کیفیت برگزاری نمایشگاه‌ها افزایش پیدا کند. اهمیت نوآوری در محتوا، تبلیغات، و برنامه‌های جانبی مانند جشنواره‌ها و برنامه‌های فرهنگی اهمیت دارد که در این دوره برگزار گردید اما باز هم ضعیف اجرا شد.

برنامه‌ریزی دقیق و اطلاع‌رسانی هوشمند، پیش‌نیاز موفقیت نمایشگاه‌های گردشگری

محمد رکنی، معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان نیز در ادامه این جلسه بر اهمیت اصلاح ساختار برگزاری، افزایش مشارکت فعال بخش خصوصی و بهره‌گیری بهتر از امکانات و زیرساخت‌های موجود تأکید و عنوان کرد: در دوره‌های آینده، برنامه‌ریزی دقیق‌تر، اطلاع‌رسانی هوشمند، و تفکیک موضوعی غرفه‌ها برای جذب بهتر مخاطب و ارتقاء سطح نمایشگاه‌ها در نظر گرفته شود. همچنین ضرورت دارد که رویدادهای گردشگری و صنایع دستی استان به صورت مستمر ادامه داشته باشد تا بتواند نقش مؤثری در توسعه اقتصادی و فرهنگی منطقه ایفا کنند.

سپس، علی اکبر احمدزاده، رئیس گروه آموزش و توسعه گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گزارشی از برگزاری و وضعیت هجدهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی ارائه و بیان کرد: تعاملات و همکاری‌های متعددی میان مسئولان و تیم‌های مختلف صورت گرفت. تعداد غرفه‌ها و فعالیت‌های انجام شده هجدهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی مشهد شامل 318 غرفه، 175 غرفه صنایع دستی سالن عطار، 90 غرفه هتل‌ها و ادارات کل میراث در سالن فردوسی، 36 غرفه و 17 سیاه چادر در محوطه نمایشگاه بوده است. مجموع فضای برگزاری حدود ۶۸۵۴ متر مربع بود و ۲۰ پنل آموزشی در سالن همایش اصلی و فضاهای آموزشی برپا شد.

محمد نیکو، عضو کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق بازرگانی مشهد نیز بیان کرد: دیدگاه‌ها نسبت به برگزاری نمایشگاه نباید درآمدزایی برای مراکز دولتی باشد. برای برگزاری یک نمایشگاه مطلوب، باید یک تیم قدرتمند اجرایی از ۶ ماه قبل فعال و هماهنگ باشد.

احمدرضا زهی، دیگر عضو دیگر کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق بازرگانی مشهد نیز تاکید کرد: شرایط و امکانات برای حضور برندها در نمایشگاه باید فراهم شود تا آنان حضور پیدا کنند. در این دوره نمایشگاه، بازاریابی تخصصی صورت نگرفت. از سویی، باید تسهیلات و تخفیفات در نمایشگاه داده شود تا دانشگاهیان نیز امکان حضور پیدا کنند. متاسفانه سال‌هاست که تغییری در کیفیت غرفه‌های نمایشگاه صورت نمی‌گیرد.

عبدالله احراری، عضو دیگر کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق بازرگانی مشهد با اشاره به برخی چالش‌های موجود در برگزاری نمایشگاه گردشگری و صنایع دستی، اظهار کرد: عدم هم‌ترازی نمایشگاه مشهد با نمونه‌های مشابه در تهران، محدودیت زمانی، ضعف در بازاریابی و فقدان برنامه‌ریزی دقیق، از جمله عواملی بود که بر کیفیت و اثربخشی این رویداد تأثیر منفی گذاشت. با این حال، تلاش‌های انجام‌شده در حوزه تجربه‌نگاری، ارزیابی نمایشگاه و شناسایی نقاط ضعف، اقدامی شایسته و قابل‌تقدیر بود.

وی همچنین با تأکید بر ضرورت حضور فعال شرکت‌های گردشگری و هنرمندان، به‌ویژه فعالان حوزه صنایع دستی، افزود: در این نمایشگاه، ۲۸۷ نفر مشارکت داشتند که حدود ۲۲ درصد از فعالان صنایع دستی کشور را شامل می‌شود. از مشهد، ۱۴ شرکت و چهار خانه صنایع دستی حضور یافتند و در مجموع ۴۰۰ محصول به‌صورت عرضه مستقیم ارائه شد. با این حال، در مقایسه با دوره‌های گذشته، کمبود محصول و افت نسبی کیفیت در برخی موارد قابل مشاهده بود.

نمایشگاه باید به سطح ملی و بین‌المللی ارتقا یابد

حسین نیکونام، رئیس انجمن گردشگری سلامت خراسان رضوی نیز، با تأکید بر ضرورت ارتقای جایگاه نمایشگاه‌های گردشگری و صنایع‌دستی در سطح ملی و بین‌المللی، اظهار کرد: حضور مؤثر در بازارهای خارجی و بهره‌گیری از ظرفیت تبلیغات بین‌المللی باید به‌عنوان راهبردی کلیدی مورد توجه قرار گیرد.

وی همچنین بر لزوم بازنگری در ساختار اجرایی نمایشگاه، تقویت مشارکت بخش خصوصی و استفاده بهینه از زیرساخت‌ها و امکانات موجود تأکید کرد و افزود: تفکیک موضوعی غرفه‌ها، طراحی برنامه‌ریزی دقیق، اطلاع‌رسانی هوشمندانه و اجرای تبلیغات هدفمند از جمله اقداماتی است که می‌تواند به جذب مخاطبان گسترده‌تر و اثربخشی بیشتر رویداد منجر شود.

در بخش دیگری از این جلسه، حسین نمایی عضو کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق مشهد به وضعیت برگزاری نمایشگاه‌ گردشگری پرداخت و عنوان کرد: چالش‌هایی از جمله محدودیت‌های زمانی، و ضعف در بازاریابی در این نمایشگاه به چشم می‌خورد. ضرورت دارد که همکاری بیشتری میان نهادهای دولتی و بخش خصوصی صورت گرفته تا حضور فعال‌تری در بازارهای خارجی داشته باشیم. امیدواریم در سال آینده، با برنامه‌ریزی بهتر و مشارکت فعال‌تر این رویدادها با کیفیت و شکوه بیشتری برگزار شود.

مهدی حشتمی، دیگر عضو کمیسیون با اشاره به چالش‌های اقتصادی و ناهماهنگی‌های موجود در برگزاری نمایشگاه، اظهار کرد: برای شرکت‌های هواپیمایی ممکن است حضور در نمایشگاه صرفه اقتصادی نداشته باشد؛ اما برای فعالان حوزه گردشگری و برندهای مطرح هتلداری، این فرصت ارزشمند بود و باید از آنان درباره میزان اثربخشی مشارکت پرسید.

سید مسعود منتجبی، عضو کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق مشهد تأکید کرد: برخی شرکت‌ها با وجود محدودیت زمانی، مشارکت جدی داشتند و حتی در فاصله چهار روز، دو تفاهم‌نامه مهم با منطقه آزاد امضا کردند. هزینه‌های مشارکت در این نمایشگاه، برای برخی فعالان سه برابر شده بود، اما آن را فرصتی برای دیده شدن می‌دانستند.

در ادامه جلسه، مسعود فرهادی، کارشناس وزارت امور خارجه با اشاره به برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته برای این نمایشگاه از اواسط فروردین‌ماه، گفت: اتاق بازرگانی خراسان رضوی باید حرفه‌ای‌تر در زمینه برگزاری نمایشگاه ورود کند. حضور ۲۸۷ نفر در این رویداد، آن هم به‌صورت رایگان، نشان‌دهنده ظرفیت نهفته این حوزه است. حدود ۲۲ درصد مشارکت‌کنندگان از خارج از استان بودند.

وی همچنین به مشارکت نمایندگانی از کشور افغانستان اشاره کرد و افزود: با هماهنگی استانداری خراسان رضوی و وزارت امور خارجه، هیأتی از افغانستان در نمایشگاه حاضر شدند که این امر، نشان از ظرفیت‌های منطقه‌ای برای توسعه گردشگری دارد.

بیش از ۵۵ درصد هنرمندان حاضر در نمایشگاه را زنان تشکیل دادند

مصطفی شریف، مدیرعامل شرکت گردشگری شهرداری مشهد نیز با اشاره به حضور پررنگ زنان در نمایشگاه اظهار کرد: از میان ۲۷۷ هنرمند صنایع دستی، ۱۵۴ نفر از بانوان بودند که بسیاری از آن‌ها دارای نشان ملی یا یونسکو بودند. از سراسر کشور، هنرمندان صنایع دستی از شهرها و روستاهای جهانی در این رویداد حضور یافتند.

محمد اسماعیل اعتمادی، معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان با ابراز خرسندی از هم‌افزایی بین حوزه گردشگری، صنایع دستی و موسیقی در این نمایشگاه گفت: این ترکیب فرهنگی، می‌تواند الگوی مناسبی برای سایر استان‌ها باشد. حضور اقشار مختلف مردم در این رویداد، ارزش‌افزوده فرهنگی و اقتصادی قابل توجهی داشت.

او تأکید کرد: باید به گردشگری در مشهد به عنوان بخشی از یک اقتصاد پویا نگاه کرد. این نمایشگاه گامی در جهت فعال‌سازی ظرفیت‌های فرهنگی شهر بود.

سمیه روانخواه، مسئول دبیرخانه گوهرسنگ‌های استان نیز با بیان اینکه نمایشگاه امسال فرصت مناسبی برای نمایش ظرفیت هنر صنعت گوهرسنگ‌ها بود، گفت: تفاهم‌نامه‌ای که با وزارت صمت در حوزه هنر صنعت گوهرسنگ‌ها امضا شد، می‌تواند الگویی برای کل کشور باشد. در این تفاهم، قرار شد معدن خاصی از سنگ‌آهن در خراسان، در حوزه هنر صنعت مورد حمایت قرار گیرد. این موضوع می‌تواند به رشد مشاغل نوظهور در استان کمک کند.

گفتنی است؛ در این جلسه پیشنهاداتی برای بهبود برگزاری نمایشگاه گردشگری در دوره‌های آینده از جمله، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق‌تر، تبلیغات مؤثر، تفکیک موضوعی غرفه‌ها، و بهبود زیرساخت‌ها و ترافیک شهری در زمان برگزاری مطرح شد.

همچنین، نقش بخش خصوصی و نهادهای استانی در جذب بازار هدف و ارتقاء کیفیت نمایشگاه مورد تأکید قرار گرفت. تقویت روابط بین تشکل‌های فعال در حوزه صنایع دستی و گردشگری، تفاهم‌نامه‌های همکاری، و نوآوری در محتوا و برنامه‌های جانبی مانند جشنواره‌ها و برنامه‌های فرهنگی از دیگر پیشنهاداتی بود که در این نشست مطرح شد.