واکاوی چالش‌های جدی کشاورزان در حوزه حمل و نقل

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی خراسان رضوی، احمد سلحشور، رئیس این کمیسیون در ابتدای نشست اظهار کرد: چالش‌های جدی کشور در حوزه‌های مختلف از جمله حمل‌ونقل، به‌ویژه اعتصاب کامیون‌داران، اثرات مخربی بر بخش کشاورزی داشته و باید با تدبیر و هم‌فکری، راهکارهایی برای عبور از این بحران‌ها و ارائه پیشنهادهای عملی به نهادهای اجرایی تدوین شود.

وی با اشاره به آسیب‌پذیری خاص استان خراسان رضوی در زمینه حمل‌ونقل افزود: فاصله زیاد از بنادر و دوری از مبادی ورودی نهاده‌های کشاورزی، مشکلات زیرساختی را دوچندان کرده است

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق مشهد در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به برگزاری نمایشگاه مشهد اینوکس- فاینکس گفت: در این رویداد که با حضور شرکت‌های تأمین مالی، بانک‌ها و بورس برگزار شد، فعالان اقتصادی طرح‌های خود را معرفی کردند و در صورت جذاب بودن، امکان انعقاد تفاهم‌نامه سرمایه‌گذاری از طریق صندوق‌ها و بانک‌ها وجود داشت.

وی در ادامه به مشکلات موجود در فرآیند تأمین مالی اشاره کرد و گفت: بانک‌ها حتی با نرخ سود ۲۳ درصد هم تسهیلات پرداخت نمی‌کنند و در عمل فعال اقتصادی باید با نرخ‌های بالای ۳۱ درصد وارد فرآیند سرمایه‌گذاری شود. سود تسهیلات از محل صندوق‌ها نیز بین ۴۲ تا ۴۸ درصد برآورد می‌شود، در حالی که فعال اقتصادی باید در کنار این هزینه‌ها، مالیات، بیمه، دستمزد و سایر هزینه‌های جاری را نیز تأمین کند و در نهایت بتواند به سوددهی برسد.

سلحشور با انتقاد از تمرکز صرف بر جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید در شرایط فعلی اقتصاد کشور تصریح کرد: در شرایطی که با ناترازی در حوزه انرژی مواجه هستیم و برای گاز، برق و آب زیرساخت کافی وجود ندارد، برگزاری نمایشگاه‌های سرمایه‌گذاری جدید بی‌نتیجه خواهد بود. بهتر است در گام نخست، ظرفیت‌های موجود را حفظ یا احیا کنیم؛ واحدهایی که با ۲۰ تا ۳۰ درصد ظرفیت فعالیت دارند، باید به وضعیت ایده‌آل برسند و سپس به سراغ سرمایه‌گذاری‌های تازه برویم.

ضرورت بازنگری در سیاست‌های حمل‌ونقل کشاورزی

محمد صبور، دبیر کمیسیون کشاورزی اتاق مشهد نیز با اشاره به محورهای مورد بحث در نشست گفت: با توجه به نوسانات اخیر در بازار تخم‌مرغ، قرار بر این شد که در جلسه فوق‌العاده‌ای به‌طور تخصصی به این موضوع پرداخته شود. تغییرات اخیر در قیمت‌ها موقتی به نظر می‌رسد و لازم است برای مدیریت پایدار بازار، تدابیری جدی اتخاذ شود.

وی در ادامه به موضوع نصب GPS بر روی تراکتورهای کشاورزی اشاره کرد و گفت: این طرح به‌صورت پایلوت در شهرستان خواف اجرا شده است. مقرر گردیده پیشنهادهایی از سوی کمیسیون برای بهبود و توسعه این طرح به دستگاه‌های اجرایی ارائه شود.

صبور با اشاره به پیامدهای اعتصاب کامیون‌داران بر بخش کشاورزی نیز، افزود: این اتفاق در مقطع بسیار حساس برداشت گندم و جو رخ داده است و باعث انباشت محصولات کشاورزی در مزارع و وارد آمدن فشار مضاعف به تولیدکنندگان شده است.

کاهش محدود در حمل‌ونقل درون‌استانی

جعفر شهامت، مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خراسان رضوی نیز در ادامه این نشست با اشاره به وضعیت حمل‌ونقل در روزهای گذشته اظهار کرد: حمل‌ونقل درون‌استانی با کاهش چشمگیری مواجه نبوده؛ اما 60 درصد ناوگان در بخش حمل‌ونقل برون‌استانی بوده که کاهش کمتر از ۲۰ درصد ثبت شده است.

به گفته او، روزانه حدود ۶۰۰ دستگاه تریلی از بنادر جنوبی کشور به استان وارد می‌شود که نیمی از آن‌ها حامل کالاهای کشاورزی و مصرفی هستند. این رقم به حدود ۲۰۰ دستگاه کاهش یافته و اولویت استان، تأمین ناوگان برای حمل کالاهای اساسی به‌ویژه در بخش کشاورزی است.

وی بر آمادگی کامل این اداره برای همکاری با اتاق بازرگانی و تشکل‌های صنفی تأکید کرد.

لزوم اصلاح سیاست‌های حمل‌ونقل و رفع ناهماهنگی در توزیع نهاده‌ها

محمدرضا اورانی، مدیرعامل شرکت تعاونی کشاورزی خراسان رضوی نیز در این نشست اظهار کرد: بخشی از مشکلات حمل‌ونقل به نبود هماهنگی میان دستگاه‌ها بازمی‌گردد. به‌طور مثال، با وجود تولید سالانه ۶۰۰ هزار تن کود شیمیایی در پتروشیمی خراسان، کود مورد نیاز استان از مبادی دورتری همچون عسلویه و مرودشت تأمین می‌شود. این در حالی است که کود تولیدشده درخراسان شمالی بابت صادرات به بندر می رود و دوباره از همانجا کود عسلویه به خراسان رضوی بازمی‌گردد.

اورانی افزود: یکی از معضلات، حمل‌ونقل مازاد و ناکارآمد برخی کالاهاست. به‌عنوان مثال، کالایی از مشهد به یک شهرستان حمل می‌شود و سپس به مشهد بازمی‌گردد، در حالی که سهم حمل‌ونقل در قیمت تمام‌شده کالا به بیش از ۴۰ درصد رسیده است. برای کنترل هزینه‌ها و حمایت از مصرف‌کننده، ضروری است ساماندهی جدی در نظام حمل‌ونقل صورت گیرد.

او با هشدار نسبت به پیامدهای سوءمدیریت در فصل برداشت، افزود: در این ایام برخی رانندگان از فرصت سوءاستفاده کرده و کرایه‌های غیرمتعارف دریافت می‌کنند. انتظار می‌رود اداره کل راهداری برای کنترل این وضعیت، ورود جدی‌تری داشته باشد. همچنین پیشنهاد می‌شود حمل‌ونقل ریلی در حوزه نهاده‌های دامی تقویت شده و سهم ۴۰ درصدی از این بخش را به خود اختصاص دهد.

در ادامه نشست، حمیدرضا رضوی خبیر، مدیرعامل صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی خراسان رضوی، با اشاره به کاهش بیش از ۴۰ تا ۵۰ درصدی حمل‌ونقل در بخش نهاده‌های دامی و کود شیمیایی اظهار کرد: این وضعیت کل زنجیره اقتصادی را مختل کرده و باید با مدیریت مؤثر و کوتاه‌سازی مسیرها، این بحران کنترل شود.

او پیشنهاد کرد برای جبران کمبود ناوگان، از ظرفیت ناوگان نظامی استفاده شود. همچنین خواستار بررسی امکان بهره‌گیری از بیمه‌های تجاری برای پوشش ریسک‌های حمل‌ونقل شد.

انتقاد از نقش واسطه‌ها در بحران کرایه حمل

در ادامه نشست، مهدی عباسی، از فعالان حوزه کشاورزی، عنوان کرد: دریافت کرایه‌های بالا توسط رانندگان، ناشی از کارمزدهای غیرشفاف و بالا در صدور بارنامه است.

عباسی از نفوذ صاحبان قدرت در برخی ساختارهای سازمان حمل‌ونقل انتقاد کرد و خواستار نظارت جدی بر باربری‌ها و شفاف‌سازی نرخ‌های حمل شد.

استفاده ناکافی از ظرفیت انبارهای استان

فریدون کافی، از فعالان بخش کشاورزی نیز در این جلسه با اشاره به تجربه موفق سال‌های گذشته گفت: در گذشته از انبارهای موجود در استان برای دپوی محموله‌های ورودی استفاده می‌شد؛ اما اکنون علی‌رغم وجود انبارهای بزرگ، این ظرفیت مغفول مانده و بارها با ناوگان فرسوده تا مرکز استان منتقل می‌شود و سپس به نقاط دوردست بازگردانده می‌شود که هزینه‌زا و ناکارآمد است. وی خواستار افزایش تعامل بین دستگاهی و استفاده از حمل‌ونقل ریلی برای کاهش فشار بر ناوگان جاده‌ای شد.

ضرورت بازنگری در سیاست توزیع کود و سهمیه‌بندی منطقه‌ای

امید وظیفه‌دان، عضو هیئت‌مدیره انجمن تخصصی مروجان کشاورزی، با اشاره به سهمیه ۲۴۰ هزار تنی کود شیمیایی استان اظهار داشت: امکان توزیع منطقه‌ای کود بر اساس سهمیه‌ پتروشیمی‌ها وجود دارد، اما در حال حاضر عمده کود پتروشیمی خراسان به بندرعباس ارسال و از آنجا به‌صورت فله کود ازته عسلویه برای خراسان شمالی و رضوی ارسال می‌گردد. این روند هم موجب افزایش هزینه‌ها می‌شود و هم بسته‌بندی استاندارد محصولات داخلی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

ضرورت حل ریشه‌ای مسائل ساختاری در نظام حمل‌ونقل

مجتبی پیام عسکری، از فعالان حوزه تعاونی استان نیز با انتقاد از عدم کنترل حمل‌ونقل گفت: چگونه نظارت بر خروج گندم از شهر با دقت اعمال می‌شود، اما نظارت بر شبکه حمل‌ونقل امکان‌پذیر نیست؟

وی خواستار بازنگری ساختاری و اصلاح قوانین در این حوزه شد.

در واکنش به انتقادات مطرح‌شده، شهامت، مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان خراسان رضوی، با تشریح ساختار پراکنده مدیریت حمل‌ونقل در کشور گفت: متولی نوسازی ناوگان و برنامه ریزی وزارت صمت است، وظایف زیرساختی به وزارت راه محول شده است. این ساختار چندپاره موجب کندی تصمیم‌گیری شده است.

وی از آمادگی برای همکاری با اتاق بازرگانی برای پیگیری رفع این مسائل خبر داد و تأکید کرد: در صورت اعلام شرایط اضطراری از سوی نهادهای امنیتی، امکان اعزام تریلی برای حمل کالاهای خاص وجود دارد.

صنعت طیور در تنگنای قطعی برق، سیاست‌های قیمتی و مجوزهای بی‌رویه

سلحشور، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی مشهد نیز، با اشاره به خسارت واردشده به پرورش‌دهندگان مرغ تخم‌گذار در پی تأخیر دو ماهه در تخصیص یارانه تخم‌مرغ، گفت: این تأخیر زنجیره تولید را با اختلال مواجه کرد و واسطه‌ها بیشترین سود را از این شرایط بردند.

وی با انتقاد از بروکراسی و رویه‌های دولتی در حل مسائل بخش کشاورزی، بر ضرورت طراحی راهکارهای مستقل و بومی برای ثبات قیمت و تأمین نیاز بازار تأکید کرد.

وی همچنین قطعی‌های مکرر و بعضاً بدون برنامه برق را تهدیدی جدی برای واحدهای پرورش طیور در تابستان دانست و افزود: اگرچه تأمین زیرساخت‌ها وظیفه دولت است، اما نباید منتظر اقدام دولت ماند و باید برای رفع این معضل به راهکارهای جایگزین فکر کرد.

خرید تخم‌مرغ مازاد؛ راهکار مدیریت نوسان قیمت

در ادامه نشست، محمدرضا خبیری، نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی خراسان رضوی، به بررسی دلایل افزایش اخیر قیمت تخم‌مرغ پرداخت و گفت: حذف یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار قطعه مرغ زیر ۸۰ هفته در مردادماه، عامل اصلی افزایش نرخ بوده است.

وی پیشنهاد خرید تخم‌مرغ مازاد از مرغداران با استفاده از ظرفیت‌های بازار و انعقاد تفاهم‌نامه‌هایی با متقاضیان را به عنوان یکی از راه‌حل‌های قابل اجرا برای تنظیم بازار مطرح کرد.

احمد داوطلب، مدیر طیور سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز با اشاره به اقدامات وزارت جهاد و اتحادیه‌ها برای کنترل بازار تخم‌مرغ، گفت: اگرچه با مکاتبات انجام‌شده برخی مشکلات از جمله قطعی برق و تخصیص سوخت اضطراری پیگیری شده، اما برخی چالش‌ها مانند اعتصاب کامیون‌داران، توزیع نهاده‌ها و عدم شفافیت در کوتاژها همچنان باقی است.

وی افزود: قیمت مصوب تخم‌مرغ در حال حاضر برای مرغداری‌ها ۶۱ هزار تومان، قیمت درب واحد ۵۸ هزار تومان و قیمت مصرف‌کننده ۷۲ هزار تومان تعیین شده است. تولید تخم‌مرغ استان در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۵۶ هزار تن بوده که ۹۵ هزار تن آن مصرف داخلی و ۶۰ هزار تن مازاد محسوب می‌شود. همچنین از ابتدای سال ۱۴۰۴ تاکنون، ۲۰ هزار تن تخم‌مرغ از کشور صادر شده که ۶۲۰۰ تن آن از خراسان رضوی بوده است.

هشدار نسبت به صدور بی‌رویه مجوزها

سعیدرضا یزدی، مدیرعامل اتحادیه مرغداران تخم‌گذار خراسان رضوی در بخش پایانی این جلسه، با انتقاد از تداوم صدور مجوزهای بی‌رویه گفت: در حال حاضر حدود ۱۰۰ میلیون قطعه مرغ تخم‌گذار و پولت در کشور وجود دارد، در حالی‌که مجوز تأسیس برای ۱۵۰ میلیون قطعه صادر شده و این رشد نامتوازن آینده این صنعت را تهدید می‌کند. از سویی، صادرات پولت نیز فعلاً ممنوع شده است.