تخصیص ارز به واردات پنل‌های خورشیدی؛ کلید نجات صنایع خراسان از بحران برق

تولید انرژی خورشیدی؛ راهکاری راهبردی برای تضمین پایداری و آینده صنایع تولیدی

به گزارش روابط عمومی اتاق مشهد، محمدرضا توکلی‌زاده، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، در این نشست تاکید کرد: احداث مزارع و نیروگاه‌های خورشیدی به‌عنوان منبع تامین برق صنایع، امری حیاتی و ضروری برای حفظ و استمرار فعالیت واحدهای تولیدی در شرایط کنونی است. امروز بیش از هر زمان دیگری، با توجه به نوسانات و چالش‌های موجود در تامین انرژی، نگاه صنعت باید معطوف به استفاده از ظرفیت‌های انرژی‌های تجدیدپذیر به ویژه انرژی خورشیدی باشد تا بتوانیم ضمن کاهش هزینه‌ها، به پایداری تولید و توسعه اقتصادی دست یابیم.

توکلی‌زاده افزود: ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی توسط بخش خصوصی و صنعتگران، فرصت استثنایی و راهکاری مؤثر برای مقابله با مشکلات ناشی از ناترازی شبکه برق به شمار می‌رود. شرایط پیچیده جهانی و محدودیت‌های انرژی در داخل کشور، اهمیت این سرمایه‌گذاری را به شکل چشمگیری افزایش داده است.

رئیس اتاق خراسان رضوی خاطرنشان کرد: سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر نه تنها موجب کاهش وابستگی به منابع انرژی سنتی می‌شود؛ بلکه تضمینی است برای حفظ ظرفیت تولیدی واحدهای صنعتی و تحقق توسعه پایدار. این اقدام می‌تواند بخشی از مشکلات تامین برق صنایع را برطرف کرده و زمینه‌ساز آینده‌ای روشن برای تولید و اقتصاد منطقه باشد. این فرصتى است که ممکن است با توجه به شرایط منطقه از پایدارى لازم برخوردار نباشد و باید به سرعت از آن استفاده کرد.

لزوم استفاده حداکثری از اختیارات و تسریع در توسعه نیروگاه‌های خورشیدی در خراسان رضوی

غلامحسین مظفری، استاندار خراسان رضوی، با اشاره به امکان تسهیل واردات پنل‌های خورشیدی گفت: تخصیص ارز و سهمیه ارزی کارت‌های بازرگانی برای واردات این تجهیزات می‌تواند از طریق توافق میان واحدهای تولیدی و صنعتی با شرکت‌های بازرگانی انجام شود و سهمیه واحدهای تولیدی برای این منظور مورد استفاده قرار گیرد.

وی با بیان اینکه استان خراسان رضوی در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر نسبت به میانگین کشور پیشرو است، افزود: در مواردی که امکان اقدام مستقیم وجود ندارد، باید تفویض اختیار صورت گیرد. رویکرد ما در استان باید بر این اساس باشد که اختیار انجام امور را داریم و تنها در صورت عدم امکان واقعی، به سراغ دریافت مجوز برویم.

مظفری با یادآوری تاکید مقام معظم رهبری و رئیس‌جمهور بر واگذاری اختیارات به استانداران، اظهار کرد: با وجود مقاومت‌های بسیار، تفویض اختیار برای صدور پروانه احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر به استان محقق شد و اکنون باید اصل را بر اقدام مستقیم بگذاریم.

وی در پایان با اشاره به مجوز ۵ هزار مگاواتی هلدینگ خلیج فارس برای احداث نیروگاه خورشیدی (که هزار مگاوات آن در خراسان رضوی اجرا خواهد شد) گفت: نباید صدور مجوزها را به تکمیل کامل زیرساخت‌ها منوط کرد، چرا که این امر روند توسعه را متوقف خواهد ساخت.

ضرورت تسریع در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و رفع محدودیت‌های فنی

نسرین یوسفی‌عارفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی خراسان رضوی، در این جلسه گفت: توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و بهینه‌سازی مصرف، تنها راه‌های مقابله با ناترازی برق هستند و برای تسریع توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر نیازمند دستور ویژه استاندار هستیم.

وی با اشاره به نمونه‌ای از شهرک صنعتی چرم‌شهر بیان کرد: از ۱.۹ مگاوات مصرف برق این شهرک، ۱.۳ مگاوات تقاضای ایجاد نیروگاه خورشیدی شده است و رفع موانع کنترلی و تشویق صنایع به همکاری، می‌تواند گام مهمی در توسعه این حوزه باشد.

وی همچنین به محدودیت‌های ناشی از نبود برخی منابع و اختیارات در استان اشاره کرد که موجب کاهش کنترل‌پذیری می‌شود؛ مانند قطع برق چاه‌های کشاورزی به دلیل قطع فیوز روستاها که اعتراض کشاورزان را به همراه داشته است.

یوسفی‌عارفی تاکید کرد: منابعی که با دستور مسئولان در اختیار شرکت‌های توزیع برق قرار می‌گیرد، می‌تواند سرعت توسعه نیروگاه‌های خورشیدی را افزایش دهد و تفویض اختیار پلمپ کنتورهای نیروگاه‌های بالای ۲۵۰ مگاوات به استان خراسان رضوی که از استان‌های پیشرو در توزیع برق است، ضروری است تا از هدررفت منابع ملی جلوگیری شود.

وی یادآور شد: بیش از ۲ مگاوات برق به شبکه ملی تزریق شده اما برخی کنتورها هنوز پلمپ نشده‌اند؛ انتظار می‌رود با دستور مستقیم مسئولان و رصد مستمر اتاق بازرگانی، این موانع هرچه سریع‌تر مرتفع گردد.

ضرورت نوسازی شبکه برق و توسعه زیرساخت‌های انرژی‌های تجدیدپذیر

در ادامه این نشست، حسین محمدیان، رئیس کمیسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق خراسان رضوی، با اشاره به اهمیت پنل‌های خورشیدی در ایران و جهان، بر لزوم استفاده از سیم و کابل‌های مناسب برای انتقال انرژی به شبکه برق تاکید و خاطرنشان کرد: بخش عمده‌ای از سیم و کابل‌های مس، آلومینیوم و PVC در کشور تولید می‌شود و پیش از انقلاب، ایران در این حوزه در خاورمیانه پیشرو بوده است.

محمدیان با هشدار نسبت به فرسودگی شبکه برق کشور اظهار داشت: در حال حاضر، حدود ۲۰ درصد برق به دلیل فرسودگی شبکه هدر می‌رود. روزانه ۲۰۰ تن مفتول مس در کشور تولید می‌شود و اجرای پروژه‌های نوسازی می‌تواند نقش مهمی در بهبود شرایط ایفا کند. تولید سیم و کابل و ایجاد زیرساخت‌های مناسب، از ضروریات توسعه شبکه انرژی‌های تجدیدپذیر به شمار می‌رود.

راهکارهای تامین برق پایدار برای واحدهای صنعتی

حسین محمودی خراسانی، عضو هیات نمایندگان اتاق مشهد، با تشریح راهکارهای جلوگیری از قطع برق در واحدهای صنعتی، استفاده از نیروگاه‌های خورشیدی، ژنراتورها و خرید برق سبز همراه با نصب سیستم‌های فیدر اختصاصی را ضروری دانست.

وی تاکید کرد: واحدهای تولیدکننده کالاهای استراتژیک و صادرات‌محور باید از برق پایدار و بدون قطعی برخوردار باشند، به‌ویژه با توجه به کمبود گاز در فصل زمستان و محدودیت‌های مواد اولیه عرضه‌شده در بورس.

محمودی خواستار همکاری اداره کل صنعت، معدن و تجارت و تخصیص ارز و تسهیلات برای واردات و بهره‌برداری از ژنراتورها شد.

او همچنین پیشنهاد داد ایجاد مزارع خورشیدی در حاشیه و اطراف شهرک‌های صنعتی به‌عنوان راهکاری مؤثر برای تأمین برق پایدار این واحدها در دستور کار قرار گیرد.

ضرورت تسریع در پلمپ کنتور نیروگاه‌های خورشیدی برای تسهیل تولید برق

سیدهادی نبی‌زاده، نایب رئیس کمیسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق مشهد، با اشاره به مصوبه دولت مبنی بر امکان احداث نیروگاه‌های خورشیدی تا سقف ۴۰۰ کیلووات توسط واحدهای تولیدی، اظهار کرد: اخیراً پروژه‌های متعددی در این زمینه اجرا شده است که بخشی از آن‌ها شامل نصب و تأیید پنل‌های خورشیدی و اتصال نیروگاه به شبکه برق می‌شود. با این حال، اصلی‌ترین مشکل پیش‌رو، فرآیند طولانی و پیچیده پلمپ کنتورهای نیروگاه است که باید توسط ساتبا انجام شود و این مسئله موجب کندی روند بهره‌برداری و فروش برق تولیدی شده است.

وی افزود: با توجه به ظرفیت ایجاد شده نیروگاه‌های خورشیدی، ضروری است که فرآیند پلمپ کنتور در سطح استان و به صورت تسهیل‌شده انجام شود تا روند اتصال به شبکه و فروش برق تسریع گردد. به رغم اتصال نیروگاه‌ها به شبکه، تا زمان انجام پلمپ کنتورها، امکان دریافت هزینه برق تولیدی وجود ندارد که این موضوع می‌تواند اثرات منفی بر سرمایه‌گذاری‌ها و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر داشته باشد.

حذف سقف سهمیه ارزی برای واردکنندگان پنل‌های خورشیدی ضروری است

در ادامه این نشست، سعید بامشکی، رئیس کمیسیون مدیریت واردات اتاق خراسان رضوی اظهار کرد: در حال حاضر، سهمیه ارزی هر کارت بازرگانی ۵۰۰ هزار دلار تعیین شده و ضروری است که واردات پنل‌های خورشیدی از این قاعده مستثنی دانسته شود.

وی تاکید کرد: دولت به واردات پنل‌های خورشیدی نیاز دارد و بخش خصوصی آمادگی تامین آن را دارد؛ اما ضروری است سهمیه ارزی تعیین‌شده برای این گروه معاف شود. حذف سقف سهمیه ارزی در این حوزه می‌تواند مسیر واردات رسمی را تسهیل کرده و از انحرافات جلوگیری کند.

قطع فیدرها، ظرفیت نیروگاه‌های خورشیدی را به طور مستمر کاهش می‌دهد

شهریار صابر، از فعالان حوزه انرژی اظهار کرد: با توجه به ناترازی موجود در شبکه برق، قطع فیدرها باعث می‌شود نیروگاه‌های متصل نیز از مدار خارج شوند. این موضوع در نیروگاه‌های ۴۰۰ کیلوواتی که سرمایه‌گذاری سنگینی برای احداث آن‌ها انجام شده، موجب می‌شود درآمد حاصل، پاسخگوی هزینه‌ها نباشد و بخشی از ظرفیت تولید دائماً از دست برود. پیشنهاد ما این است که سازمان توزیع برق، برنامه‌ای مدون و اجرایی برای حمایت از نیروگاه‌داران تدوین کند تا این افراد متحمل خسارت بیشتر نشوند و از تداوم ضرر در آینده جلوگیری شود.

ضرورت حمایت بانکی از تامین مالی پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر

احسان شجاعی، نایب‌رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری، تامین مالی و اقتصاد کلان اتاق مشهد نیز با تاکید بر اهمیت تامین مالی پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر و نیاز استان به جذب منابع در این حیطه اظهار کرد: نگرانی اصلی این است که بانک‌ها به اندازه کافی گرایش به سرمایه‌گذاری در این حوزه ندارند و همواره تسهیلات تکلیفی یا خانوار را یکی از مشکلات عدم پرداخت تسهیلات به این حوزه برمی‌شمارند؛ لذا پیشنهاد می‌شود که منابع مالی برای این پروژه‌ها از محل‌هایی مانند صندوق توسعه ملی، احصا شود.

هزینه بالای زمین مانع جذب سرمایه‌گذار در نیروگاه‌های خورشیدی است

دانشمند، از فعالان حوزه انرژی در استان، با اشاره به بالا بودن قیمت زمین و هزینه‌های جانبی مانند زیرساخت و دیوارکشی، تاکید کرد: این موضوع جذابیت سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های خورشیدی را کاهش داده است.

وی خواستار تسهیل در واگذاری زمین و کاهش هزینه‌ها شد تا انگیزه سرمایه‌گذاران برای اجرای پروژه‌های خورشیدی در استان افزایش یابد.

ضرورت معافیت مالیاتی برای توسعه نیروگاه‌های خورشیدی

حسین کلانتر، فعال صنعتی نیز اظهار کرد: برای حمایت از توسعه نیروگاه‌های خورشیدی، باید معافیت‌های مالیاتی مشخصی ایجاد شود. حمایت‌های مالی و قانونی می‌تواند روند اجرای پروژه‌ها را تسریع و سرمایه‌گذاران را به این حوزه جذب کند.

مشکلات تخصیص ارز و ترخیص کالا، چالش فعالان صنعتی است

صداقت پور، فعال صنعتی، با اشاره به صف طولانی تخصیص ارز و محدودیت‌های سهمیه کارت‌های ارزی، اعلام کرد: این موضوع برنامه‌ریزی برای تامین کالا را دشوار کرده است.

وی خواستار امکان انتقال سهمیه بین شرکت‌های دارای قرارداد شد و گفت: حتی با ارز آزاد نیز مشکلات ترخیص کالا وجود دارد که بسیاری از تامین‌کنندگان را به استفاده از منابع شخصی یا صادرات سوق داده است.

ظرفیت تولید برق تجدیدپذیر خراسان رضوی سه برابر شد

جواد خدایی، جانشین ستاد توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر خراسان رضوی با بیان اینکه تا پایان سال ۱۴۰۲ مجموع تولید برق تجدیدپذیر استان ۵۱ مگاوات بود، گفت: این رقم در سال ۱۴۰۳ به ۱۲۹ مگاوات رسید و اکنون به حدود ۱۵۰ مگاوات افزایش یافته است. این رشد بیانگر حرکت جدی استان در مسیر توسعه انرژی‌های پاک بوده و حاصل برخی تغییرات اساسی و اراده مشترک بخش خصوصی و دستگاه‌های اجرایی است.

وی با اشاره به اینکه طی ماه‌های اخیر ثابت شده بسیاری از مشکلات این حوزه قابل حل است، افزود: خراسان رضوی با بهره‌گیری از ۳۳ مگاوات انرژی تجدیدپذیر در بخش کشاورزی، جایگاه پیشرویی در کشور دارد. پروژه‌های متوسط‌مقیاس این حوزه به‌زودی به بهره‌برداری می‌رسند و پروژه‌های بزرگ‌مقیاس نیز که تامین مالی شده‌اند، تا تابستان ۱۴۰۶ وارد مدار خواهند شد.

خدایی ادامه داد: باقیمانده مراحل تفویض اختیارات به استان تا هفته آینده پیگیری و نهایی خواهد شد. همچنین یکی از موضوعات مهم، ضرورت تفکیک مشترکان دارای نیروگاه تجدیدپذیر به دلیل عدم کنترل‌پذیری فیدرهاست که در ستاد توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر استان بررسی و راهکارهای اجرایی آن تدوین شده است و اقدامات لازم تا پایان سال انجام خواهد شد.

اختصاص ۳۰۸ هکتار زمین در شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی برای توسعه نیروگاه‌های خورشیدی

جعفر فرشچی طوسی، مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی، اعلام کرد: در حال حاضر در ۱۱ شهرک صنعتی استان، حدود ۳۰۸ هکتار زمین برای نصب نیروگاه‌های خورشیدی اختصاص یافته است که ۲۴ مگاوات ظرفیت برق خورشیدی ایجاد شده است.

وی افزود: امید داریم، تفاهم‌نامه چهار جانبه‌ای برای توسعه زیرساخت‌ها در هفته دولت امسال مبادله شود تا انتقال و پست برق با هزینه کمتر و بهره‌وری بیشتر صورت گیرد.

مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی ادامه داد: سال گذشته دستورالعمل مشخصی برای واگذاری زمین به پروژه‌های خورشیدی وجود نداشت، اما امسال امکان اجاره زمین به مدت ۴۸ ماه در شهرک‌های صنعتی فراهم شده است و تا کنون ۳۸ هکتار به متقاضیان واگذار شده است.

وی در پایان گفت: برای حمایت از مناطق محروم، تخفیف ۳۰ درصدی برای استقرار نیروگاه‌های خورشیدی در این مناطق در نظر گرفته شده که می‌تواند به توسعه پایدار استان کمک شایانی کند.

حامد حسینی، مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان رضوی نیز اعلام کرد: تامین مالی نیروگاه‌های تجدیدپذیر از اولویت‌های اصلی استان است. بانک مسکن برای واحدهای کوچک‌مقیاس خانگی تا ۲۰۰ میلیون تومان و بانک رفاه از طریق گواهی سپرده خاص، این پروژه‌ها را حمایت می‌کنند.

وی از برگزاری جلسات هماهنگی با بانک‌ها و برنامه‌ریزی برای استفاده از ظرفیت‌های مالی وزارت نیرو خبر داد و گفت: ظرفیت تبصره ۱۸ می‌تواند تا ۳ همت تسهیلات جذب کند. در این بخش، صندوق کارآفرینی امید و بانک ملت به‌عنوان بانک‌های عامل فعالیت می‌کنند و بانک توسعه تعاون نیز برای شرکت‌های تعاونی تا ۸ همت تسهیلات در نظر گرفته که سهم استان (۴۰ میلیارد تومان) تقریباً استفاده نشده است.

حسینی افزود: از محل جزء ۳ و ۴ تبصره 18 نیز نیروگاه‌های تجدیدپذیر در اولویت تسهیلات هستند و با مدیریت صحیح، منابع مالی به این حوزه هدایت می‌شود.

گزارش تصویری هشتمین جلسه «یکشنبه‌های اقتصادی خراسان رضوی»