پایتخت معنوی ایران بدون نگاه ملی

ضعف در بیان واقعیت‌ها

در همین راستا رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی در گفت‌وگو با خبرنگار ما تشریح می‌کند: مشهد از گذشته جایگاه ملی داشته؛ اما نگاه ملی به این شهر و نیازهای آن وجود ندارد. براساس آمار، هر سه سال یک بار مشهد از همه جمعیت ایران میزبانی می‌کند و این جمعیت مدتی ماندگاری دارند که در این زمینه نیاز است همه خدمات رفاهی از جمله سرانه آرد، آب و انرژی، خدمات شهری، امکانات راه و حمل و نقل و سایر موارد برای زائران امام رضا(ع) مهیا باشد.
علی‌اکبر لبافی می‌گوید: برخلاف نیازهایی که در این زمینه وجود دارد، تصویر درستی از خراسان رضوی به مسئولان ملی ارائه نشده تا در سطح ملی این درک به طور صحیح ایجاد شود که استان از نظر شاخص‌ها عقب‌ماندگی‌های جدی دارد تا با توجه به میزبانی سالانه از زائران میلیونی، بهبود شاخص‌ها اتفاق بیفتد. گاهی آمار و اعدادی از سوی مسئولان استانی به مسئولان ملی داده می‌شود و این احساس را به وجود می‌آورد که مشهد و خراسان رضوی سهم خود را به درستی دریافت کرده و همین موجب شده رفع عقب‌ماندگی‌ها در استان و ایجاد نگاه ملی مغفول بماند.
وی ضمن اشاره به وضعیت آزادراها و بزرگراه‌ها و مقایسه آن با غرب کشور اظهار می‌کند: در این زمینه خراسان رضوی جزو ضعیف‌ترین استان‌ها در کشور است و بدترین شرایط راه و جاده‌ها را دارد و باید با بودجه اندکی که اختصاص پیدا می‌کند، این مسیرها ترمیم شود. در حوزه انرژی هیچ گاه در سرانه‌ها سهم زائر دیده نشده تا به سهم استان، مصارف زائران هم اضافه شود یا در حوزه سرمایه‌گذاری این تصور وجود دارد که زائران آورده دارند در حالی که آن‌ها نیاز به خدمات داشته و نیازمندی‌هایی دارند و با توجه به سطح خدمات هزینه می‌کنند. باید در نظر داشت درباره مشهد مسئله زیارت جاری است و این موضوع با مسئله مسافری و گردشگری که برای سایر نقاط کشور اتفاق می‌افتد، تفاوت دارد.

رنجی که استان می‌برد

رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی به تشریح حرکت فراملی در زمینه خدمتگزاری به زائران اربعین می‌پردازد و می‌افزاید: آحاد مردم و گروه‌های مختلف و امکانات تمام استان‌ها به میدان می‌آیند تا به زائران اربعین خدمت‌رسانی کنند و برای مشهد هم این رویه نیاز است؛ اما این موضوع کمتر دیده می‌شود و نه تنها در سطح فراملی دهه پایانی صفر در مشهد مورد توجه نیست؛ بلکه در سطح ملی هم شاهد بسیج حداقل امکانات یا کمک‌های اقتصادی جدی نیستیم تا برای خدمتگزاری به زائران دهه پایانی صفر در مشهد یک همراهی اتفاق بیفتد.
لبافی با تأکید بر نیازهای شهر مشهد ادامه می‌دهد: رویکرد خراسان رضوی و به ویژه شهر مشهد فراملی است و به اندازه جابه‌جایی همه جمعیت ایران هر سه سال یک بار، باید سهم استان در همه شاخص‌ها دیده شود؛ به عنوان مثال سرانه آب استان نباید ۲/۵ درصد کشور باشد یا سرانه درآمدی در خراسان رضوی نباید ۷۵ درصد میانگین کشور و ۵۰ درصد استان تهران را نشان دهد و بودجه عمرانی خراسان رضوی باید به نسبت جمعیت این استان و در نظر گرفتن سهم زائران دیده شود؛ اما این عدد در حال حاضر کمتر از ۶ درصد است ضمن آنکه باید یادآور شد جی‌دی‌پی خراسان رضوی نباید ۵/۲ درصد باشد؛ بلکه این عدد باید بیش از ۷/۵ درصد را نشان دهد.
وی با اشاره به سهم سرمایه‌گذاری دولت در صنایع پیشران و اثرگذار در خراسان رضوی تشریح می‌کند: این سرمایه‌گذاری نباید نزدیک به صفر باشد؛ بلکه خراسان رضوی نیاز دارد از نظر پروژه‌های اثرگذار و پیشران که کسب و کارهای خرد بخش خصوصی را می‌توانند ایجاد کنند، دیده شود تا در ادامه استان بتواند از بودجه عمومی دولت و شرکت‌های دولتی استفاده کند. در مجموع می‌توان گفت با توجه به عوامل و دلایل گفته شده، ما یک چهره واقعی از خراسان رضوی و نیازهای آن به مسئولان کشوری ارائه نداده‌ایم. به عنوان مثال مسئولان استانی عنوان کرده‌اند در خراسان رضوی رتبه دوم صنعت را داریم در حالی که این استان ۲/۵ درصد از حجم سرمایه‌گذاری صنعتی کشور سهم می‌برد که بررسی همین موضوع برای استان شرایط بسیار متفاوتی را ایجاد می‌کند و این عدد باید برای خراسان رضوی به طور واقعی به ۷/۵ درصد برسد.

صنایع اثرگذار؛ کلید توسعه و خدمت‌رسانی به زائر

رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی توضیح می‌دهد: عوامل یاد شده باید به هر شکل توسط مسئولان ملی دیده شوند و فراخوان ملی در یک قالب برنامه‌ریزی شده برای کمک به پذیرایی از زائران امام رضا(ع)، دست‌کم در این ایام اتفاق بیفتد. تصویری که در بیشتر مواقع از استان‌ها عنوان می‌شود، رتبه‌بندی استانی است؛ به عنوان مثال خراسان رضوی با ۷/۵ میلیون نفر جمعیت با خراسان جنوبی و سمنان که حدود ۱/۵ میلیون نفر جمعیت دارند، دیده می‌شود؛ اما باید گفت مهم‌ترین قضاوت برای اینکه متوجه شویم یک استان برخوردار دیده می‌شود یا خیر، بررسی شاخص‌هاست که این موضوع در سرانه‌های درآمدی، جی‌دی‌پی و سهم‌های سرمایه‌گذاری دولتی معنا می‌شود.
لبافی در تکمیل توضیحات خود عنوان می‌کند: شاید تصور شود خراسان رضوی در بخش بازرگانی قوی است؛ اما باید به سهم این استان در بخش خدمات توجه کرد که در آنجا این عدد حدود ۵۰ تا ۵۶ درصد است ضمن آنکه بخش خدمات در مواقع بحران‌ها به ویژه هنگام جنگ به شدت آسیب می‌بیند. ۵۰درصد هتل‌های کشور در مشهد قرار دارند؛ اما در زمان جنگ و قطع پروازها با چالش مواجه شدند و به طور کل نمی‌توان بر بخش خدمات استان تأکید کرد و باید گفت سهم تولید هر کجا بیشتر باشد، همان استان قوی‌تر است.
وی با اشاره به اهمیت وجود صنایع پیشران و تولیدی دولتی در استان تأکید می‌کند: از ۱۰ درصد مجموع ارزش افزوده، ۴ درصد سهم شهرداری برای خدماتی که ارائه می‌کند، دیده شده که در اصفهان این سهم به نسبت خراسان رضوی بیشتر محاسبه می‌شود چون تولید بیشتری دارد که عمده آن دولتی است. به عبارت دیگر شهرداری مشهد هم زائران و هم جمعیت مشهد را دارد؛ اما به دلیل نبود صنایع تولیدی قوی و دولتی، سهم ارزش افزوده کمتری می‌برد.
رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی در تکمیل توضیحات خود در پایان می‌گوید: خراسان رضوی یا مشهد تولید قابل توجهی ندارند که از محل فروش آن‌ها ارزش افزوده قابل توجهی را بدست بیاورند. فولاد خراسان حدود ۲۲ همت بودجه و مجتمع سنگان حدود ۳۰همت فروش دارد؛ اما فولاد مبارکه اصفهان به تنهایی به اندازه پنج برابر بیشتر از فولاد خراسان تولید و فروش دارد ضمن آنکه کارخانه‌های فراوان دیگری در این استان فعال هستند که می‌توانند در سهم تولید، فروش و کسب ارزش افزوده برای این استان نقش اساسی ایفا کنند؛ اما در خراسان رضوی هر فشاری وارد شود، به همین کسب و کارهای خرد است که نباید از اثرگذاری سهم ارزش افزوده در خدمت‌رسانی به زائران هم غافل شد و این موضوعات است که وجود و نقش صنایع پیشران دولتی در خراسان رضوی را بیش از پیش جدی می‌کند.