ظرفیت بالای شرکت‌های خراسانی در توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی صنعت آب و برق

به گزارش روابط عمومی اتاق مشهد، در آغاز این نشست محمدحسین روشنک، عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی خراسان رضوی، با اشاره به چالش‌های موجود در حوزه انرژی در استان اظهار کرد: این روزها به دلیل ناترازی انرژی، فشار زیادی بر مدیران استانی وارد می‌شود. اگرچه شاهد تلاش شبانه‌روزی آنان هستیم؛ اما مشکلات ناشی از قطعی برق موجب می‌شود مطالبات به سمت مسئولان هدایت گردد. وقتی قطعی برق رخ می‌دهد و پیامدهای آن دامنگیر فعالان اقتصادی و شهروندان می‌شود، طبیعی است که نگاه‌ها متوجه مسئولان مرتبط گردد.

روشنک در ادامه با طرح مطالبه‌ای مهم تصریح کرد: استان خراسان رضوی علاوه بر تامین نیاز داخلی، مازاد تولید برق خود را نیز در اختیار سایر استان‌ها قرار می‌دهد. اما در مقابل، در حوزه‌هایی مانند زیرساخت‌های حمل‌ونقل که یکی از جدی‌ترین چالش‌های ماست، متناسب با این همراهی و ایثارگری، حمایتی دریافت نمی‌کنیم. این موضوع در زمینه میزان برخورداری استان از آزادراه‌های کشور به خوبی مشهود است. انتظار و مطالبه جدی ما این است که همان‌طور که استان نقش مؤثری در تامین برق سایر مناطق ایفا می‌کند، در رفع مشکلات زیرساختی به‌ویژه در حوزه حمل‌ونقل نیز مورد توجه و حمایت قرار گیرد.

افغانستان؛ ظرفیتی راهبردی برای توسعه صادرات

در ادامه نشست، حسین محمدیان، رئیس کمیسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق خراسان رضوی، با اشاره به پتانسیل صادراتی تولیدات استان گفت: همجواری خراسان رضوی با افغانستان فرصت ارزشمندی برای ایران ایجاد کرده است. در حال حاضر بیش از یک‌هزار و ۱۱۶ واحد تولیدی در هرات فعال است و سرمایه‌گذاران در حوزه‌های معدن، صنعت و تولید به این کشور بازگشته‌اند.  طی یک سال گذشته مبادلات تجاری ازبکستان با افغانستان صد برابر رشد کرده و این کشور تعاملات اقتصادی چشمگیری با چین، پاکستان و کشورهای حوزه خلیج فارس برقرار کرده است.

محمدیان با اشاره به تغییر ترکیب کالاهای صادراتی ایران به افغانستان گفت: در گذشته میلگرد یکی از اقلام عمده صادراتی بود؛ اما در سال گذشته جای خود را به شمش داد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بخش قابل توجهی از صادرات ایران به افغانستان در حال حاضر شامل مواد اولیه است، در حالی‌که به دلیل تعرفه‌های این کشور، صادرات محصولات نهایی کاهش یافته است.

وی فرصت‌های موجود برای توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی، به‌ویژه در حوزه آب و برق، را بسیار قابل توجه توصیف کرد.

پنج راهکار برای گسترش مراودات تجاری با افغانستان

رئیس کمیسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق مشهد در بخش دیگری از سخنان خود پنج راهکار برای گسترش مراودات تجاری فعال با افغانستان و کشورهای آسیای میانه ارائه کرد.

وی نخستین راهکار را تمرکز بر بازار و بازاریابی دانست و گفت: دومین محور، توسعه خدمات فنی و مهندسی است؛ چراکه افغانستان در حوزه تربیت نیروی انسانی فعالیت چشمگیری نداشته و می‌تواند بازار مهمی برای این خدمات باشد. سومین راهکار، مسائل مالی و اعتباری است که با توجه به تحریم‌های مشترک دو کشور، ضرورت استفاده از پول‌های محلی در مبادلات بیش از پیش احساس می‌شود.

وی افزود: چهارمین راهکار، تقویت همکاری‌های نهادی و سیاستی است و در این زمینه پیشنهاد ارائه ویزای کنسرسیوم‌ها به همکاران فعال در افغانستان مطرح شده است. توجه داشته باشیم که رقبای ایران در این حوزه بسیار قدرتمند هستند و شرکت‌های داخلی به دلیل فشار تحریم‌ها تضعیف شده‌اند و به تنهایی نمی‌توانند در بازار افغانستان نقش‌آفرینی مؤثر داشته باشند.

محمدیان در ادامه، ورود به پروژه‌های بزرگ مهندسی، تامین، اجرا، سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری را به عنوان پنجمین راهکار برشمرد و تاکید کرد: چنین رویکردی می‌تواند ارزش افزوده بیشتری برای کشور به همراه داشته باشد.

لزوم بهره‌گیری از ظرفیت اتاق‌های مشترک در هیات‌های تجاری

وی با تاکید بر نقش مهم اتاق‌های مشترک در هیات‌های تجاری گفت: امروز ظرفیت ارزشمندی در این بخش وجود دارد و در مشهد نیز دو اتاق مشترک فعال هستند.

او همچنین تفاهم‌نامه اوراسیا را مهم‌ترین توافق منطقه‌ای دانست که 87 درصد اقلام مشمول آن با تعرفه صفر مبادله می‌شوند.

محمدیان با اشاره به چالش‌های انرژی و آب در کشور افزود: مشکلات موجود تنها ناشی از عوامل خارجی نیست، بلکه ضعف مدیریتی و نبود سرمایه‌گذاری در سال‌های گذشته نیز در آن نقش داشته است.

وی به فرسودگی شبکه برق و هدررفت ۲۰ درصدی انرژی در این بخش اشاره کرد و خواستار توجه جدی به اصلاح زیرساخت‌ها شد.

ظرفیت خراسان رضوی در توسعه دیپلماسی اقتصادی

در ادامه این نشست، پیام رشیدی، مدیر امور بین‌الملل اتاق بازرگانی خراسان رضوی، با اشاره به نگاه ویژه استاندار به دیپلماسی اقتصادی و توسعه تجارت گفت: این رویکرد فرصتی ارزشمند برای فعالان اقتصادی فراهم کرده است. به‌ویژه آن که برنامه‌های متعددی برای اعزام هیات‌های تجاری در دستور کار قرار دارد.

رشیدی همچنین بر اهمیت برگزاری نشست‌های منطقه‌ای در حوزه دیپلماسی استانی تاکید کرد.

تعامل مثبت بخش خصوصی و دولتی در استان

امیررضا رجبی، مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز اظهار کرد: در استان تعامل سازنده‌ای میان بخش خصوصی و دولتی برقرار است که بستر مناسبی برای پیشبرد اهداف اقتصادی و تقویت ظرفیت‌های توسعه‌ای فراهم می‌آورد.

وی برگزاری چنین نشست‌هایی را گامی ارزشمند در جهت هم‌افزایی و ارتقای همکاری‌ها عنوان کرد.پ

توانمندی شرکت‌های خراسانی در حوزه تولیدات برقی و آبی

در ادامه این نشست، محمدولی علاءالدینی، رئیس مرکز امور بین‌الملل وزارت نیرو، با اشاره به ظرفیت‌های مشهد و خراسان رضوی در حوزه آب و برق گفت: شرکت‌های خصوصی و دولتی این استان با توان فنی و انسانی بالا، محصولات استاندارد و باکیفیتی تولید می‌کنند.

وی افزود: موقعیت جغرافیایی خراسان رضوی و همجواری آن با افغانستان، پاکستان و ترکمنستان، فرصت‌های ارزشمندی برای توسعه همکاری‌های اقتصادی فراهم کرده است.

علاءالدینی از اجرای چند پروژه مشترک آبی و برقی با افغانستان و ترکمنستان خبر داد و گفت: وزارت نیرو برنامه دارد هیات‌های تخصصی آب و برق را در قالب هیات‌های تجاری و سیاسی به این کشورها اعزام کند.

به گفته او، خراسان رضوی به‌عنوان پایلوت این همکاری‌ها انتخاب شده است. این استان همچنین در پیمان‌های بین‌المللی همچون شانگهای، بریکس، اوراسیا و اکو، هاب اقتصادی مهم کشور است.

وی با تاکید بر اهمیت شرکت‌های دانش‌بنیان اظهار کرد: این شرکت‌ها توان صادرات و رقابت بین‌المللی دارند اما نیازمند حمایت مالی هستند.

دستورالعمل ارزیابی صلاحیت صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی

علیرضا سلامت، معاون توسعه صادرات مرکز بین‌الملل وزارت نیرو نیز در این نشست از تدوین «دستورالعمل ارزیابی صلاحیت صادرکنندگان کالا و خدمات فنی و مهندسی در صنعت آب و برق» خبر داد و گفت: این دستورالعمل با هدف ایجاد وحدت رویه در ارزیابی، تایید توانمندی شرکت‌ها، معرفی به پروژه‌های خارجی و بهره‌مندی از مشوق‌های صادراتی تهیه شده است.

به گفته سلامت، این دستورالعمل شامل کلیه شرکت‌های مادر تخصصی وزارت نیرو، ساتبا، پژوهشگاه نیرو، انجمن‌ها و تشکل‌های مرتبط است و مرکز بین‌الملل وزارت نیرو به عنوان ناظر و شرکت‌های مادر تخصصی به عنوان مجریان عملیاتی در آن نقش دارند.

وی درباره نحوه ارزیابی توضیح داد: شرکت‌ها باید درخواست کتبی و مدارک خود را طبق فراخوان ارائه کنند. پس از بررسی اولیه توسط دبیرخانه و شرکت‌های مادر تخصصی، متقاضیان واجد شرایط به کمیته ارزیابی معرفی می‌شوند. در این مرحله شاخص‌های عمومی و تخصصی از جمله دارا بودن گواهی‌نامه صلاحیت پایه یک سازمان برنامه و بودجه برای مشاوران و پیمانکاران بررسی می‌شود.

وی همچنین به مشوق‌های صادراتی اشاره کرد و افزود: حضور شرکت‌های واجد شرایط در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی، معرفی به هیات‌های خارجی، مشارکت در کمیسیون‌های مشترک با کشورهای دیگر و حمایت برای دریافت تسهیلات ماده ۱۹ آیین‌نامه حمایت از صادرکنندگان، بخشی از این امتیازات خواهد بود.

ظرفیت‌ها و چالش‌های صادرات خدمات فنی و مهندسی در خراسان رضوی

هادی مدقق، مدیرعامل برق منطقه‌ای خراسان رضوی، با اشاره به توانمندی شرکت‌های فعال در صنعت برق استان گفت: این شرکت‌ها نقشی مؤثر در توسعه و توازن شبکه برق کشور داشته‌اند و می‌توانند در مسیر اهداف صادراتی وزارت نیرو نیز اثرگذار باشند.

او افزود: با توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و ارتباط الکتریکی خراسان رضوی با ترکمنستان و افغانستان، ظرفیت‌های مناسبی برای صادرات و همکاری‌های منطقه‌ای فراهم شده است.

محمدعلی نعمت‌نژاد، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی نیز بر ضرورت توجه به بحران آب در دیپلماسی‌های تجاری تاکید کرد و گفت: در حوزه آب در زمینه مشاوران، پیمانکاران و تولیدکنندگان تجهیزات آب و آبفا در استان ظرفیت‌های بسیار خوبی داریم؛ اما نباید صرف صدور خدمات فنی و مهندسی را در نظر داشته باشیم چرا که در حوزه آب استان شرایط فعلی و آینده بسیار نگران کننده است. در دیپلماسی با کشورهای افغانستان، ترکمنستان و تاجیکستان نیز مباحث انتقال آب باید در نظر گرفته شود تا بتوانیم نگرانی‌های که در این زمینه وجود دارد را بکاهیم.

کاظم شیردل، رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی، با بیان اینکه سهم بالایی از صادرات کالا و خدمات فنی و مهندسی کشور توسط این استان انجام می‌شود، خواستار توجه بیشتر به حضور نمایندگان استان در کمیسیون‌های ملی و اجرای مصوبات معوق در حوزه تعرفه ترجیحی و تهاتر نمایشگاهی شد.

محسن پورقاسمی، دبیر اتحادیه صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی استان نیز به چالش‌های این حوزه اشاره کرد و گفت: مهم‌ترین مطالبه فعالان اقتصادی رفع موانع مربوط به ضمانت‌نامه‌های بانکی و استفاده از ظرفیت صندوق ضمانت صادرات است.

او توزیع ناعادلانه پروژه‌ها میان شرکت‌های خصولتی و دولتی را یکی دیگر از مشکلات اساسی دانست و پیشنهاد داد اولین اکسپو بین‌المللی خدمات فنی و مهندسی به میزبانی مشهد برگزار شود.

تاکید بر منافع مشترک و ظرفیت‌های نوین در توسعه صادرات

علیرضا کفشکشان، مدیرعامل یک هلدینگ انرژی نیز، توسعه صادرات را منوط به تامین منافع مشترک با کشورهای هدف دانست و گفت: در شرایط ناترازی انرژی، واردات برق و گاز از ترکمنستان می‌تواند راهکاری برای تامین برق پایدار خراسان رضوی باشد.

صادق صالحی، از فعالان حوزه انرژی، از احداث نیروگاه ۸۰ مگاواتی خورشیدی در نیروگاه توس و اخذ مجوز واردات ۵۰ مگاوات برق از ترکمنستان خبر داد و همچنین، پیشنهاد ایجاد نیروگاه فراسرزمینی ۵۰۰ مگاواتی در ترکمنستان را برای رفع بخشی از ناترازی برق شمال و شمال شرق کشور مطرح کرد.

در ادامه، سیدمهدی مدنی، رئیس انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان استان، با انتقاد از تضعیف جایگاه شرکت‌های خصوصی در صادرات خدمات فنی و مهندسی تاکید کرد: نقش دولت باید صرفاً تسهیل‌گری و رفع موانع قانونی باشد، نه دخالت مستقیم در این حیطه.

در پایان این نشست، علاءالدینی، رئیس مرکز امور بین‌الملل وزارت نیرو، با تاکید بر اهمیت شبکه‌سازی و بازاریابی در حوزه صادرات خدمات فنی و مهندسی در بحث نیرو، اعلام کرد: دولت در این زمینه نقش تسهیل‌گر دارد و سامانه‌های طراحی‌شده برای همین منظور است.

او ضمن حمایت از ایده نیروگاه‌های فراسرزمینی و برگزاری اکسپو بین‌المللی در مشهد، مهم‌ترین مشکل شرکت‌های دانش‌بنیان را ارائه ضمانت‌نامه دانست.