آثار ورود ایران به سومین رکود تورمی

*ضرورت ارتقای سواد اقتصادی جامعه و درس‌های مدیریت بحران در تجربه اخیر ایران

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی مشهد، محمدحسین روشنک، عضو هیات رئیسه اتاق خراسان رضوی، در این نشست بر اهمیت ارتقای سواد اقتصادی جامعه تاکید کرد و گفت: افزایش دانش اقتصادی مردم، زمینه‌ساز تصمیم‌گیری‌های هوشمندانه در مواقع حساس و ارتقای سطح توانمندی‌های اقتصادی کشور است. جامعه امروز بیش از همیشه به یک اقتصاد قوی نیاز دارد.

روشنک همچنین به تجربه اخیر کشور در جنگ ۱۲ روزه اشاره کرد و افزود: با وجود تلفات سنگین در میان فرماندهان عالی‌رتبه، ایران توانست به سرعت سازماندهی شود و در عرض ۱۲ ساعت پاسخ مناسبی به تهدیدها بدهد. این واکنش نشان داد که کشور در مدیریت بحران‌های امنیتی و نظامی قادر به حفظ ثبات و مقاومت است.

*شش ریسک بزرگ اقتصادی در سال جاری

سید محمد صادق الحسینی، تحلیلگر اقتصادی نیز که به عنوان سخنران در این نشست حضور داشت، با اشاره به آخرین وضعیت شاخص‌های کلان اقتصادی کشور، اعلام کرد: ایران در سال جاری وارد سومین دوره رکود تورمی خود شده و نرخ تورم مردادماه به بیش از ۴۵ درصد رسیده است که بالاترین سطح در تاریخ اقتصادی کشور محسوب می‌شود. این رکود تورمی با کاهش رشد اقتصادی بعد جنگ ۱۲ روزه، آغاز شده است.

وی عنوان کرد: این نرخ تورم همراه با کاهش شدید رشد اقتصادی، تنزل ۶.۴ درصدی مصرف خانوار و افت ۲۲ درصدی درآمد سرانه ملی، نشان‌دهنده کاهش شدید سطح رفاه عمومی است و برآورد می‌شود که در شرایط موجود، حدود ۱۰ میلیون نفر دیگر به زیر خط فقر سقوط کرده‌اند.

صادق الحسینی با اشاره به برخی تحولات اثرگذار بر فضای اقتصادی کشور، بیان کرد: به نظر می‌رسد شرایط اقتصادی کنونی تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل قرار گرفته که از جمله بازگشت ترامپ به قدرت و تهدیدات آن برای کشورمان و همچنین افزایش تنش‌های منطقه‌ای ناشی از اقدامات اسرائیل اشاره کرد. وی همچنین از افزایش فشار معیشتی بر اقشار متوسط و پایین درآمدی به‌عنوان یکی از ریسک‌های اصلی دیگر یاد کرد و افزود: موضوعاتی مانند عدم توازن در حوزه انرژی، فاصله برخی گروه‌های اجتماعی با روندهای تصمیم‌گیری و نیز تحولات داخلی در سطح ساختارهای حاکمیتی نیز می‌توانند به عنوان ریسک‌های شاخص، بر چشم‌انداز اقتصادی کشور تاثیرگذار باشد.

*بحران انرژی و زنگ خطری برای آینده

این تحلیلگر اقتصادی در بخش دیگری از سخنان خود هشدار داد: اگر جریان ناترازی انرژی اصلاح نشود، ایران تا سال ۱۴۰۸ ناچار خواهد بود تمام نفت صادراتی خود را صرف جبران کسری بنزین کند.

به گفته او، در حال حاضر روزانه ۱۴۵ میلیون لیتر بنزین مصرف می‌شود، در حالی که تولید داخلی فقط ۱۲۵ میلیون لیتر است. برای رفع این ناترازی، کشور به ۵۸۰ هزار بشکه نفت خام در روز نیاز دارد.

وی اذعان کرد: در حوزه برق نیز به دلیل ناترازی، ۴۰ درصد ظرفیت برق صنایع و خانوار در ۱۱۰ روز سال قطع می‌شود. با وجود برنامه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، هزینه تمام‌شده برق خورشیدی در ایران ۱۰ برابر قیمت برق فسیلی برآورد می‌شود که آن را از رقابت خارج کرده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که هزینه تمام شده انرژی خورشیدی در ایران ۲ سنت برای هر کیلووات‌ساعت است، این درحالی‌ست که هزینه تمام شده انرژی خورشیدی درعربستان 1.04 سنت بر کیلووات ساعت ودر قطر  1.60 سنت بر کیلووات ساعت می‎‌باشد.

*افت جدی اقتصاد ایران در مقایسه با همسایگان

صادق الحسینی روند رشد اقتصادی کشور را در مقایسه با ترکیه، عربستان و دیگر کشورهای منطقه تحلیل کرد و گفت: ایران که در سال ۱۳۸۲ از ترکیه پیشی گرفته بود، اکنون نیمی از اندازه اقتصاد ترکیه شده و در تراز کشورهای همچون پاکستان و مصر قرار گرفته است.

وی تاکید کرد: در دهه ۹۰، به دلیل تحریم‌ها و پاسخ‌های نادرست به آن‌ها، رشد حقیقی تولید ناخالص داخلی بدون نفت به شدت کاهش یافت.

این تحلیلگر اقتصادی در بخش دیگری از اظهارات خود با اشاره به ساختار بازار کار کشور، عنوان کرد: از ۲۵ میلیون شاغل، تنها ۵ میلیون نفر در بخش دولتی و عمومی غیردولتی فعال هستند و ۲۰ میلیون نفر در بخش خصوصی. از این میان، ۱۵ میلیون نفر در کسب‌وکارهای زیر پنج نفر مشغول به کارند. این ترکیب، نشان‌دهنده ضعف ساختاری و نبود نوآوری و ضعف تاب‌آوری در بخش اشتغال است.

*رشد نقدینگی و خطای سیاست‌های ارزی

صادق الحسینی یکی از دلایل رشد بی‌سابقه تورم را سیاست‌های نادرست ارزی دولت سیزدهم عنوان کرد. وی گفت: در دولت سیزدهم، به رغم افزایش فروش نفت، سیاست‌های اشتباه ارزی باعث شد تا تورم به کانال ۴۵ درصد برسد. وی این روند را خطرناک‌ترین سیکل تورمی تاریخ ایران دانست.

وی همچنین با اشاره به تنش‌های اخیر میان ایران و اسرائیل، تاکید کرد: افزایش قیمت نفت در دوره جنگ ۱۲ روزه محدود بود و اگر جنگ طولانی‌تر می‌شد، افزایش شدید قیمت نفت محتمل بود، اما این شرایط متفاوت با سیاست‌های ترامپ بود که در حال حاضر نیز با کاهش شدید محبوبیت داخلی مواجه است.

*ایران نیازمند بازی جدید و اصلاحات سخت

این اقتصاددان در جمع بندی اظهارات خود بیان کرد: ایران باید وارد بازی جدیدی شود و با اصلاحات عمیق در حوزه بانک، ارز، انرژی، محیط زیست و فضای کسب‌وکار، بحران‌های ساختاری را مدیریت کند.

به گفته صادق‌الحسینی، برخی اصلاحات ممکن است دردناک و دشوار باشند، اما تنها راه مقابله با بحران‌های فعلی و استفاده از فرصت‌های نهفته در دل بحران‌ها، همین استراتژی اصلاحی خواهد بود.