چالش‌های تامین برق و تعلل در صدور مجوزها، سد راه تولید در خراسان رضوی

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی مشهد، احمد سلحشور، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق خراسان رضوی، با اشاره به لزوم اتحاد و هم‌افزایی در حوزه تولید، انتظار ایجاد نیروگاه تولید برق توسط هر واحد تولیدی یا کشاورزی را غیرفنی خواند و گفت: این رویکرد در آینده نزدیک چالش‌های جدی ایجاد خواهد کرد. دولت باید دستورالعمل‌های شفافی در زمینه تامین انرژی ارائه دهد و به جای تحمیل راه‌حل‌های غیرعملی، به دنبال راهکارهای تجمیعی و پایدار باشد.

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق مشهد با اشاره به مجوزهای دولتی برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی، بر ضرورت افزایش دانش و سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی خورشیدی تاکید کرد و افزود: خودتحریمی‌ها و موانع موجود در این بخش باعث فشار بیشتر شده است و وزارت نیرو برای رفع این مشکلات باید ورود جدی داشته باشد.

سلحشور با اشاره به وعده وزارت نیرو مبنی بر عدم قطع برق واحدهایی که برق خورشیدی تولید می‌کنند، گفت: در عین حال کمیسیون کشاورزی اتاق مشهد ضمن درک محدودیت‌های موجود در شبکه برق منطقه‌ای، عدم قطع برق واحدهای کشاورزی که احداث نیروگاه دارند را در راستای تشویق تولید برق خورشیدی در واحدهای کشاورزی ضروری می‌داند.

سلحشور در بخش دیگری از سخنان خود به ابهامات موجود در زمینه قیمت‌گذاری و بازگشت سرمایه در طرح‌های تولید برق خورشیدی اشاره کرد و گفت: زمانی که قیمت‌گذاری و پروسه مشخص نشود، کشاورزان حاضر به سرمایه‌گذاری در حوزه تولید برق نخواهند بود.

وی خواستار تدوین طرح‌های توجیهی دقیق و مشخص شدن تمام ضوابط برای جلب اعتماد سرمایه‌گذاران شد و تصریح کرد: امنیت غذایی کشور و لزوم حمایت از بخش کشاورزی امروزه برکسی پوشیده نیست و همه این تلاش‌ها برای پیشبرد طرح‌های توسعه‌ای در استان است که امیدواریم با همکاری همه سازمان‌ها، مشکلات موجود برطرف شود.

سلحشور با اعلام آمادگی اتاق مشهد برای همکاری کامل با سازمان جهاد کشاورزی در حل این مشکلات، ابراز امیدواری کرد که با هم‌فکری و همکاری، بتوانند به جمع‌بندی درستی در این زمینه دست یافته و پیگیری کارها را با سرعت بیشتری ادامه دهند.

چالش‌ها و راهکارها در صدور مجوز نیروگاه‌های خورشیدی

نسرین یوسفی عارفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق خراسان رضوی نیز در این جلسه با تاکید بر پیچیدگی فرآیند اخذ مجوز برای ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی اظهار کرد: پیش از تفویض اختیار صدور مجوزهای ساتبا به استان، متقاضیان برای ثبت‌نام و دریافت مجوز نیروگاه‌های بیش از 100 کیلووات، فروش برق در بورس و سایر مدل‌های خارج از سامانه مهرسان، می‌بایست در سامانه ملی مجوزها ثبت‌نام می‌کردند که فرآیند طولانی و وقت‌گیری بود و حتی چهار ماه برای صدور مجوز اولیه به طول می‌انجامید. تنها چهار کارشناس برای کل کشور در این زمینه وجود داشت که با پیگیری، این تفویض اختیار به استان صورت گرفت.

رئیس کمیسیون انرژی اتاق مشهد در خصوص الزامات تاسیس نیروگاه‌های خورشیدی گفت: برای ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی بیش از یک مگاوات، ثبت شرکت الزامی است و افراد به صورت حقیقی نمی‌توانند ثبت‌نام کنند. از سویی، در اساسنامه شرکت‌های متقاضی، حتماً باید «احداث نیروگاه خورشیدی» و «خرید و فروش برق طبق مدل‌های جاری کشور» قید شده باشد تا در آینده با موانع قانونی مواجه نشوند.

وی ادامه داد: زمین مورد نظر باید دارای سند اداره ثبت و کد یکتا باشد. برای استفاده از زمین‌های منابع طبیعی نیز باید به امور اراضی جهاد کشاورزی مراجعه شود. البته برای زمین‌های ملی، سامانه پس از انتخاب زمین ملی، مجوز را صادر می‌کند. در حال حاضر، محل جذب دفتر سرمایه‌گذاری در بلوار امامت مشهد است. در صورت تکمیل صحیح اطلاعات در سامانه، مجوز در عرض ۴ روز صادر می‌شود.

یوسفی عارفی به برخی چالش‌های باقی‌مانده در این حیطه اشاره کرد و گفت: مشکل گرید زمین هنوز به طور کامل حل نشده است. اگرچه در حال حاضر در سامانه چشم‌پوشی می‌شود، اما دستگاه‌های نظارتی ممکن است در آینده مشکلاتی را در این مسیر ایجاد کنند و لازم است که این موضوع تعیین تکلیف شود.

در خصوص تامین مالی تجهیزات، وی به پیشنهاد دولت مبنی بر استفاده از صندوق توسعه ملی اشاره کرد که ۲۰ درصد سرمایه توسط سرمایه‌گذار تامین شده و مابقی از محل درآمد طرح برداشت می‌شود.

موانع بوروکراتیک، سد راه توسعه انرژی خورشیدی در بخش کشاورزی خراسان رضوی

در بخش دیگری از این نشست، محمد صبور، دبیر کمیسیون کشاورزی اتاق مشهد، به چالش‌های جدی در مسیر توسعه نیروگاه‌های خورشیدی در بخش کشاورزی استان اشاره کرد و خواستار معرفی و تسهیل فرآیندها و حمایت متولیان از متقاضیان شد.

وی خاطرنشان کرد: بعضا شرکت‌های خصوصی دو ماه است که درگیر مسیر ثبت‌نام و اخذ مجوز هستند و حتی ثبت‌نام نیز به صورت کامل انجام نشده است. این وضعیت نگران‌کننده است و دستگاه‌های متولی باید با هم‌افزایی، مسیر را برای متقاضیان هموار کرده و آن‌ها را در این فرآیند تنها نگذارند.

صبور تصریح کرد: در ۶ ماهه نخست سال قبل ، قطعی برق ۳۵ هزار میلیارد تومان خسارت به بخش کشاورزی استان وارد کرده است و سال جاری هم متاسفانه شرایط مشابه و بعضا بدتری در بخش کشاورزی شاهد بودیم. امیدواریم با حل فوری موانع در مسیر ثبت‌نام و اخذ مجوزهای اولیه برای تاسیس نیروگاه‌های خورشیدی و مشارکت سرمایه گذاران، از تکرار چنین خسارت‌هایی جلوگیری شود و بخش کشاورزی بتواند با تکیه بر انرژی‌های پاک، فعالیت‌های خود را توسعه دهد.

وی تاکید کرد: با وجود این موانع، کمیسیون کشاورزی با نشست های مختلف از ظرفیت‌های موجود برای پیگیری موضوع و برداشتن موانع از سر راه توسعه استفاده خواهد کرد.

تامین آب بخش کشاورزی از حدود 12هزار حلقه چاه کشاورزی

در ادامه، محمد میری، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی اظهار داشت: در حال حاضر 12هزار حلقه چاه کشاورزی وظیفه آب‌رسانی به اراضی کشاورزی خراسان رضوی را بر عهده دارند. این بدان معناست که ۸۲ درصد از آب کشاورزی استان به منابع آب‌های زیرزمینی و برق وابسته است و تنها ۱۸ درصد از آب‌های سطحی و رودخانه‌ها تامین می‌شود.

وی با بیان اینکه قطع برق در سه سال اخیر شدت یافته و امسال به صورت روزانه وحتی شبانه اتفاق می‌افتد، افزود: خاموشی‌های ۸ تا ۱۲ ساعته چاه‌های آب، خسارات جبران‌ناپذیری به تولیدات کشاورزی وارد کرده است. بر اساس بررسی‌های اولیه، صرفاً در محصولاتی که عمدتا بهاره هستند، بین ۳۵ تا ۴۰ درصد خسارت وارد شده و این عدد بسیار سنگین است. همچنین خسارت بالغ بر ده همت نیز به تاسیسات، زیرساخت‌ها، گلخانه‌ها، مرغداری‌ها و صنایع وابسته به کشاورزی وارد شده است.

جانشین رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی، با تاکید بر لزوم اندیشیدن چاره‌ای برای این مشکل، راه‌حل را در توسعه استفاده از پنل‌های خورشیدی برای تامین برق چاه‌های کشاورزی دانست و گفت: امسال تعهد ۶۶ مگاوات تولید برق خورشیدی برای بخش کشاورزی در نظر گرفته شده و تا پایان سال ۱۴۰۶ مجموعا تولید ۳۲۶ مگاوات برق پیش‌بینی شده است.

میری از اقدامات خوب شهرستان‌های جنوبی استان در این زمینه تقدیر کرد و گفت: در حال حاضر، شرایط برای کشاورزان در کنار ناترازی انرژی، خشکسالی و شوری، بسیار سخت شده است. ما در حال افتتاح پروژه‌هایی هستیم و در کنار پنل‌های خورشیدی، پکیج‌هایی را نیز برای جبران ناترازی انرژی در نظر گرفته‌ایم.

عقب‌ماندگی خراسان رضوی در توسعه نیروگاه‌های خورشیدی

محمد شجعی، رئیس اداره مدیریت بحران سازمان جهاد کشاورزی با اشاره به هدف‌گذاری ۳۶۶ مگاواتی برق خورشیدی تا پایان سال ۱۴۰۶ در زمینه توسعه نیروگاه‌های خورشیدی در خراسان رضوی، تاکید کرد: با وجود پیشرفت در قراردادها و پروژه‌های در دست احداث، نیاز به تسریع در اجرای پروژه‌ها و رفع چالش‌های موجود برای رسیدن به اهداف تعیین شده وجود دارد.

وی در این باره اظهار داشت: هدف‌گذاری ۳۶۶ مگاواتی برای سال ۱۴۰۶ و افزایش ظرفیت‌ها در سال‌های بعد نشان از اهمیت این موضوع برای استان دارد. در حال حاضر، گزارش قرارداد با شرکت‌ها نشان می‌دهد که حدود ۹۶ چاه کشاورزی در طرح تجمیعی حضور دارند.

وی افزود: باید تا هفته ۲۶ امسال، ۳۳.۲ مگاوات اجرا و به شبکه متصل می‌شد، اما وضعیت فعلی نشان می‌دهد که ۲۶.۳۹ مگاوات افتتاح شده و ۲۸۰. ۶۶ مگاوات نیز در حال احداث است. این به معنای عقب‌ماندگی در وصل به شبکه حدود ۱۱ مگاواتی از شرایط پیش‌بینی براساس زمان بندی است که با توجه به حجم تقاضا در صورت تسریع، قابل جبران است.

پروژه‌های بزرگ و ورود سرمایه‌گذار خارجی

شجعی به پنج پروژه بزرگ در دست احداث اشاره کرد که یکی از آنها یک پروژه ۲۱ مگاواتی توسط شرکت تعاونی کشاورزان مشهد است و در مرحله صدور پروانه قرار دارد.

وی همچنین از وجود سه پروژه سه مگاواتی خبر داد که در حال رفع موانع قانونی هستند.

او به مذاکره با یک شرکت فاینانس دولتی چینی برای سرمایه‌گذاری در حوزه نیروگاه‌های خورشیدی در استان اشاره کرد و گفت: این شرکت قصد دارد با مشارکت افراد و سرمایه‌گذاران داخلی، نیروگاه‌ها را اجرا کند که جزئیات آن پس از قطعی شدن اعلام خواهد شد. ورود شرکت‌های خارجی، چه چینی و چه سایر کشورها، می‌تواند به رفع مشکلات و تسریع در روند توسعه کمک کند.

نیاز به تسریع در ارسال تجهیزات و تامین هزینه

مقدسان، نماینده شرکت برق استان نیز در این جلسه با اشاره به پیگیری‌های انجام شده برای توسعه استفاده از انرژی خورشیدی در بخش کشاورزی اظهار کرد: در جلسات گذشته، بررسی‌ها و پیگیری‌هایی انجام شد و صندوق حمایت و جهاد کشاورزی لیست‌هایی را به ما ارائه دادند. اما برای پیشرفت کار، نیاز مبرم به اخذ پروانه و عقد قرارداد با کشاورزان داریم. همانطور که قبلاً با مسئولین مربوطه نیز صحبت شد، برای ارسال تجهیزات، حتماً باید قراردادها نهایی شده باشند.

وی به چالش‌های موجود در این زمینه اشاره کرد و گفت: پیگیری‌ها برای اخذ پروانه و قرارداد انجام شده است. قرار شد که صندوق حمایت و جهاد کشاورزی لیست‌ها را بررسی کنند تا تجهیزات ارسال شود. اما این پیگیری‌ها باید از سوی جهاد کشاورزی با جدیت بیشتری انجام شود.

وی افزود: بارها مکاتبه کرده‌ایم که ابتدا تجهیزات را بگیریم و بعداً به دنبال تامین هزینه باشیم. بایستی در ابتدای امر تلاش کنیم که کار را جلو ببریم تا تجهیزات وارد شده و به دست کشاورز برسد و پس از آن، به دنبال تامین پول آن باشیم. این روند باید تسریع یابد تا کشاورزان بتوانند از این ظرفیت بهره‌مند شوند.