مدیریت یکپارچه زنجیره گردشگری؛ کلید تجربه مثبت مسافران خارجی

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، این نشست با حضور وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، رئیس اتاق بازرگانی خراسان رضوی، جمعی از سفیران ایران در کشورهای همسایه و فعالان حوزه گردشگری برگزار شد.

اعلام بسته‌های حمایتی وزارت میراث فرهنگی برای رونق سرمایه‌گذاری گردشگری

علی‌اصغر شالبافیان، رئیس مرکز سرمایه‌گذاری و امور اقتصادی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، در این رویداد با اشاره به اهمیت همکاری‌های منطقه‌ای در توسعه گردشگری گفت: در شرایط دشوار اقتصادی، می‌توان با بهره‌گیری از ظرفیت همسایگان و ابتکارهای تازه، مسیر جدیدی برای جذب سرمایه‌گذاری در گردشگری گشود.

شالبافیان از همکاری‌های اخیر ایران و عراق در گردشگری یاد کرد و گفت: بزرگ‌ترین رویداد گردشگری مشترک دو کشور در مهرماه برگزار شد و نتایج ارزشمندی در پی داشت. هدف این نشست نیز، شنیدن دیدگاه‌های بخش خصوصی و بررسی راهکارهای اجرایی برای توسعه همکاری‌های بین‌المللی در این حوزه است.

او با اشاره به برنامه هفتم توسعه و ماده ۷۲ فصل چهاردهم آن گفت: چهارچوب روشنی برای توسعه گردشگری سلامت تدوین شده که با همکاری وزارت امور خارجه، وزارت بهداشت، اتاق بازرگانی و دیگر نهادها دنبال می‌شود.

به گفته وی، از سال ۱۴۰۱ سامانه ویژه سامان‌دهی گردشگری سلامت فعال شده و خراسان رضوی پایلوت این طرح است.

شالبافیان در ادامه از پنج مشوق اصلی سرمایه‌گذاری در گردشگری سخن گفت و اظهار کرد: از جمله مشوق‌ها در این حوزه، تسهیل تبدیل ارز در تاسیسات گردشگری، واردات تجهیزات و وسایل نقلیه گردشگری، واگذاری اراضی با امکان پیش‌فروش تا سقف ۴۰ درصد پروژه‌ها، و معافیت از عوارض تغییر کاربری زمین‌هاست.

وی تاکید کرد: توسعه تاسیسات گردشگری با رعایت ملاحظات زیست‌محیطی و تخصیص هدفمند منابع از اولویت‌های وزارتخانه است.

شالبافیان همکاری دستگاه‌های اجرایی، بخش خصوصی و شبکه دیپلماسی کشور را لازمه رونق گردشگری و ایجاد اشتغال دانست و گفت: با استفاده از ظرفیت سرمایه‌گذاران منطقه‌ای می‌توان گام‌های مؤثری در معرفی توان فرهنگی و طبیعی ایران برداشت.

حمایت کامل از سرمایه‌گذاری در گردشگری سلامت خراسان بزرگ

محمدعلی محسنی بندپی، معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی نیز در ادامه با اشاره به مزیت‌های راهبردی کشور در حوزه گردشگری سلامت گفت: ایران از ظرفیت‌های ارزشمندی در این حوزه برخوردار است؛ از جمله اعتبار بالای خدمات درمانی، نیروی انسانی متخصص و ماهر، تجهیزات مناسب و زیرساخت‌های لازم. همه این‌ها از مزیت‌های راهبردی گردشگری سلامت کشور محسوب می‌شود که باید بیش از پیش مورد بهره‌برداری قرار گیرد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان کرد: چارچوب راهبردی ما بر اساس سند برنامه هفتم پیشرفت، ماده ۷۲ فصل چهاردهم تنظیم شده است و اقدامات خوبی نیز با همکاری وزارت امور خارجه، وزارت اطلاعات، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، اتاق بازرگانی و دیگر دستگاه‌ها انجام شده است.

معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی ادامه داد: در شورای راهبری، کارهای بسیار مؤثری از سال ۱۴۰۱ صورت گرفته و سامانه‌ای که در استان خراسان رضوی پیاده‌سازی شد، آثار مثبت و قابل توجهی به همراه داشت. جمع‌بندی ما این است که ادامه کار نیز باید بر پایه همان سامانه پیش برود.

محسنی بندپی با اشاره به اختصاص سهمیه‌های اعتباری برای استان‌های خراسان شمالی و جنوبی گفت: سهم استان خراسان شمالی دو همت و سهم استان خراسان جنوبی دو و نیم همت است و خود استان‌ها می‌توانند تشخیص دهند پروژه‌ها به چه طرح‌هایی اختصاص پیدا کند. با هماهنگی مدیران ما، چهار تا پنج درصد از بهره‌های بانکی که برای سرمایه‌گذاران ایجاد انگیزه می‌کند، از کمک‌های فنی و اعتباری پرداخت خواهد شد.

وی افزود: پیشنهادات مطرح شده در جلسه به ۱۵ بند توسعه یافته است که شامل صندوق حمایت، ایجاد منطقه آزاد گردشگری سلامت و زیارت، و برنامه‌ریزی برای توسعه خراسان بزرگ می‌شود و همه ظرفیت‌های استان در آن دیده شده است.

محسنی بندپی درباره تعاملات بین‌المللی بخش خصوصی گفت: برای حل مشکلات ارزی و تقویت همکاری فعالان بخش خصوصی با کشورهای همسایه، نشست‌ها و برنامه‌های مشترک در دستور کار است. توجه به تمام حوزه‌های گردشگری شامل سلامت، طبیعت، آب‌درمانی و سایر جاذبه‌ها در اولویت قرار دارد.

وی در پایان تاکید کرد: حمایت از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ظرفیت گردشگری سلامت خراسان بزرگ به طور کامل در دستور کار است و در صورت تمایل استان‌ها، تمام امکانات و تسهیلات لازم برای توسعه این بخش در دسترس خواهد بود.

سامانه ویزای الکترونیک ایران مسیر زیارت افغانستانی‌ها را تسهیل می‌کند

علیرضا بیگدلی، سرپرست سفارت ایران در افغانستان نیز در این نشست، با اشاره به مشکلات مدیریت صدور ویزا گفت: مسئولیت عملی این موضوع بر عهده سفارت است و بررسی صحت مدارک و درخواست‌ها با چالش‌های فراوانی همراه است.

وی افزود: برای حل این مشکل، راهکارهایی طراحی کرده‌ایم و خوشبختانه وزارت امور خارجه سامانه ویزای الکترونیک را راه‌اندازی کرده که یکی از پیشرفته‌ترین سامانه‌ها در سطح منطقه و جهان از نظر توان پاسخ‌گویی و امنیت داده‌هاست. متقاضیان می‌توانند به صورت فردی یا گروهی درخواست خود را ثبت کنند و فرآیند به طور شفاف و آنلاین انجام می‌شود.

بیگدلی خاطرنشان کرد: ویزای زیارتی به‌طور قابل توجهی ارزان‌تر از سایر ویزاهاست و همین موضوع موجب شده بسیاری از زائران پس از ورود، در ایران بمانند. آمارها نشان می‌دهد حدود ۵۰ درصد از کسانی که با ویزای زیارتی وارد ایران می‌شوند، از کشور خارج نمی‌شوند. لذا صدور ویزای زیارتی ۴۵ روزه می‌تواند فرصت اقامت کوتاه برای زیارت فراهم کند، در حالی که از سوءاستفاده‌ها نیز جلوگیری می‌شود.

وی در خصوص گردشگری سلامت گفت: در حوزه گردشگری سلامت، صدور مجوز آی‌پی‌دی (به منظور پذیرش بیماران بین‌الملل) فقط باید از طریق مراکز رسمی و تاییدشده انجام گردد تا سوءاستفاده و مدارک جعلی محدود شود. شرکت‌های ایرانی می‌توانند با هماهنگی وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، مسافران افغان را جذب کنند و شرکت‌های فورواردری افغانستان به‌عنوان کارگزار در این زمینه فعالیت خواهند داشت.

بیگدلی پیشنهاد کرد: مسیر زیارت امام رضا (ع) به‌صورت آزمایشی به خراسان رضوی واگذار شود، به‌طوری که زائران افغانستانی تنها اجازه ورود به این استان را داشته باشند و سفرشان در قالب بسته‌های مشخص زیارتی تعریف شود. صدور ویزای زیارتی ۴۵ روزه نیز فرصت کوتاهی برای اقامت و زیارت در حرم امام رضا (ع) فراهم می‌کند و از سوءاستفاده‌ها جلوگیری می‌کند. همچنین خراسان جنوبی می‌تواند به‌عنوان مسیر جایگزین برای زائران جنوب و شرق افغانستان در نظر گرفته شود و با تکمیل مسیر فراه- ماهیرود، مسافران از این مرز وارد کشور شده و در مسیر، برنامه کوتاهی در بیرجند داشته باشند. ظرفیت‌های گردشگری سلامت این استان نیز برای استفاده زائران و بیماران افغان قابل بهره‌برداری است.

لزوم تقویت نقش بخش خصوصی و سفیران ایران در جذب گردشگران خارجی

ناصر غفران، نایب رئیس کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق مشهد، بر ضرورت ارتباط ساختارمند با بازارهای بین‌المللی تاکید کرد و گفت: در حال حاضر امکان برقراری ارتباط مشخص و منظم با گردشگران خارجی به صورت ساختاریافته فراهم نیست و انتظار داریم سفیران ایران نقش فعال‌تری در دعوت و جذب گردشگران ایفا کنند.

وی ارائه خدمات مناسب به زائران را از اولویت‌ها دانست و تاکید کرد: این خدمات باید توسط شرکت‌های بخش خصوصی ارائه شود.

او همچنین بر نقش فعال بخش خصوصی تاکید کرد و گفت: در اتاق مشهد کلیه بخش‌های گردشگری در کمیسیون گرد هم می‌آیند و هم‌اندیشی می‌کنند؛ حضور نمایندگان واقعی بخش خصوصی برای ارائه نظر و خدمت، کلید ارتقای کیفیت خدمات گردشگری خارجی است.

ضرورت تکمیل سامانه ملی گردشگری سلامت برای بهره‌برداری از بازار منطقه‌ای

در بخش دیگری از این نشست، حسین نکونام، رئیس انجمن گردشگری سلامت خراسان رضوی تاکید کرد: سامانه یکپارچه گردشگری سلامت با هدف سامان‌دهی بیماران بین‌المللی راه‌اندازی شده، اما به دلیل نبود زیرساخت فنی و هماهنگی میان نهادها هنوز کامل و کارآمد نیست. نبود نظام مشخص ثبت بیماران، تعدد متولیان و فقدان برند ملی، از اصلی‌ترین چالش‌های توسعه این صنعت است.

نکونام با اشاره به ظرفیت بالای بازار افغانستان و فرصت گردش مالی بیش از یک میلیارد دلار سالانه، گفت: کشورهای رقیب مانند ترکیه و اردن از این فرصت بهره برده‌اند، در حالی که ایران در این زمینه هنوز عقب است.

وی بر لزوم تکمیل سامانه ملی گردشگری سلامت در خراسان رضوی به‌صورت پایلوت، تشکیل انجمن ملی گردشگری سلامت، ایجاد منطقه آزاد سلامت در مشهد و حذف رانت‌های خصولتی تاکید کرد و گفت: تنها در این صورت این صنعت به محور دیپلماسی اقتصادی و جذب سرمایه و ارز تبدیل می‌شود.

توسعه گردشگری خراسان رضوی با تقویت دفاتر خدمات مسافرتی و تعامل منطقه‌ای

محمدسعید ولی‌زاده، رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرتی خراسان رضوی، مشهد را یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری کشور معرفی کرد که با بیش از ۷۰۰ دفتر فعال، زمینه اشتغال مستقیم بیش از ده هزار نفر را فراهم کرده است.

وی بر اهمیت تعامل با کشورهای همسایه و برقراری پروازهای مستقیم برای تقویت گردشگری تاکید کرد.

ولی‌زاده مشکلات ارزی دفاتر خدمات مسافرتی، محدودیت در تبدیل ارز و چالش‌های مربوط به تمدید مجوزها را از موانع اصلی عنوان کرد و خواستار اجرای صحیح احکام بودجه‌ای مرتبط با توسعه زیرساخت‌های زیارتی و گردشگری و مشارکت فعالان بخش خصوصی در این مسیر شد.

ضرورت حمایت از بخش خصوصی گردشگری

محمود مادرشاهیان، رئیس جامعه حرفه‌ای هتل‌داران خراسان رضوی، با اشاره به ضعف‌های زیرساختی و محدودیت پروازهای بین‌المللی، بر اهمیت توسعه گردشگری در شرق کشور تاکید کرد.

وی چالش‌هایی مانند ممنوعیت تبدیل ارز در واحدهای اقامتی، فعالیت لیدرهای غیرمجاز، کمبود تجهیزات مدرن هتلداری و بوروکراسی اداری را از موانع مهم دانست.

مادرشاهیان راهکارهایی مانند تسهیل ورود ارز، اعطای مجوز تبدیل ارز به دفاتر گردشگری، کنترل لیدرهای غیرمجاز، تهاتر صنایع دستی با تجهیزات ناوگان گردشگری، کاهش بوروکراسی و حمایت از هتل‌ها را پیشنهاد کرد.

او هدف نهایی این اقدامات را افزایش ماندگاری زائران، جذب سرمایه‌گذاران واقعی، ارتقای کیفیت خدمات و ایجاد هماهنگی بین بخش دولتی و خصوصی برای تبدیل خراسان رضوی به قطب گردشگری سلامت، زیارت و تفریحی منطقه اعلام کرد.

خراسان رضوی نیازمند منطقه آزاد زیارتی و توسعه زیرساخت‌هاست

احمدی، فعال حوزه گردشگری و خدمات مسافرتی، خراسان رضوی را دارای ظرفیت قابل توجه اقامتی و گردشگری معرفی و تاکید کرد: زیرساخت‌های شهری متناسب با حجم گردشگران توسعه نیافته است.

وی پیشنهاد داد مشهد به عنوان منطقه آزاد زیارتی در نظر گرفته شود تا از مزایای مناطق آزاد برای توسعه گردشگری بهره‌برداری شود.

صنایع دستی خراسان رضوی؛ ظرفیت فرهنگی و اقتصادی نیازمند حمایت

در بخش دیگری از این نشست، عبدالله احراری، نماینده انجمن صنایع دستی خراسان رضوی، با تاکید بر نقش صنایع دستی در تثبیت جمعیت روستایی و توسعه پایدار گفت: بیش از ۳۰۰ هزار نفر در این حوزه فعال‌اند و در کنار کشاورزی و دامداری، هویت فرهنگی منطقه را حفظ می‌کنند.

وی مهم‌ترین چالش‌ها را شامل پیمان‌سپاری ارزی، هزینه‌های بالای صادرات و کاهش پوشش بیمه‌ای هنرمندان دانست و خواستار شبکه‌سازی هنرمندان و ایجاد برند منطقه‌ای برای معرفی صنایع دستی شرق ایران شد.

احراری بهره‌گیری از ظرفیت دیپلماسی فرهنگی، حضور در جشنواره‌ها و رویدادهای بین‌المللی و تشکیل صندوق حمایتی برای پشتیبانی مالی و بیمه‌ای هنرمندان را از راهکارهای توسعه این بخش عنوان کرد و افزود: صنایع دستی نماد فرهنگ و تمدن ایرانی است و برای بقای آن، حمایت مستمر دیپلماسی فرهنگی و اقتصادی کشور ضروری است.

پژوهش و برنامه‌ریزی علمی؛ کلید توسعه گردشگری پایدار

جواد براتی، عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی نیز، بر اهمیت برنامه‌ریزی علمی و تحلیل داده‌ها برای توسعه گردشگری تاکید کرد.

وی زنجیره ارزش گردشگری را از دفاتر خدمات مسافرتی مبدأ تا مقصد، شامل حمل‌ونقل، اقامت و خدمات محلی دانست و ضعف ارتباط میان این حلقه‌ها در خراسان رضوی را عامل اختلال در گردشگری معرفی کرد.

براتی با اشاره به تمرکز ۹۰ درصد گردشگران خارجی ایران در پنج کشور اصلی و ریسک وابستگی به این بازارها، پیشنهاد گسترش تعاملات با بازارهای جدید منطقه‌ای و بین‌المللی را ارائه داد.

وی همچنین بر اهمیت سیستم‌های بانکی و ارزی شفاف، ایجاد تفاهم‌نامه‌های علمی و دانشگاهی بین‌المللی و پیوند پژوهش، سیاست‌گذاری و اجرا در حوزه گردشگری برای توسعه پایدار و بهره‌گیری از ظرفیت گردشگری زیارتی و فرهنگی شرق کشور تاکید کرد.

بوم‌گردی؛ توسعه پایدار و رونق اقتصادی روستاها

سید احمد حسین‌پور، رئیس جامعه بوم‌گردی خراسان رضوی، چالش‌های بوم‌گردی را شامل نبود استاندارد حرفه‌ای، کمبود آموزش تخصصی و نبود حمایت مالی و بیمه‌ای عنوان کرد و پیشنهاد تدوین نظام استانداردسازی، ایجاد مراکز مهارت‌آموزی و تشکیل صندوق حمایت از فعالان بوم‌گردی را ارائه داد.

توسعه گردشگری ایران و عراق با تمرکز بر سلامت و زیارت

محمدکاظم آل‌صادق، سفیر ایران در عراق، بر اهمیت روابط فرهنگی و گردشگری میان ایران و عراق تاکید کرد و گفت: سالانه بیش از ۱۱ میلیون گردشگر بین دو کشور تردد دارند و این امر، فرصت مناسبی برای توسعه همکاری‌های اقتصادی و فرهنگی فراهم می‌کند. تاکنون گردشگری عراقی عمدتاً حول محور زیارت مشهد بوده، اما ایران ظرفیت معرفی جاذبه‌های متنوع گردشگری و خدمات درمانی دارد.

وی افزود: ایران توانمندی بالای پزشکان و هزینه‌های پایین‌تر خدمات سلامت را دارد و بسیاری از بیماران عراقی برای درمان ناباروری، بیماری‌های قلبی، چشم، سرطان و خدمات زیبایی به ایران سفر می‌کنند.

آل‌صادق به چالش‌هایی مانند عدم شناخت گردشگران از جاذبه‌های غیرزیارتی، ضعف زیرساخت‌ها، سوءاستفاده دلالان و عدم نظارت بر خدمات گردشگری سلامت اشاره و تاکید کرد: این مسائل موجب جذب بیماران به کشورهای دیگر شده است.

وی پیشنهاد داد ظرفیت‌های گردشگری ایران به مخاطبان عراقی معرفی شود، دلالان حذف گردند، پروازها و مرزها فعال شوند، مراکز مشاوره پیش از سفر ایجاد شود و مسیرهای ویژه در فرودگاه مشهد برای بیماران و زائران فراهم گردد.

وی همچنین بر توسعه همکاری‌های صنعتی، دانشگاهی و فرهنگی میان دو کشور تاکید کرد.

ظرفیت‌های گردشگری ایران برای جذب گردشگران هندی

محمد فتحعلی، سفیر ایران در هند، با تاکید بر جایگاه ویژه ایران در گردشگری و ضرورت مدیریت مؤثر فرودگاه‌ها، گفت: ارائه خدمات مطلوب و مهمان‌نوازی ایرانی در فرودگاه‌ها تاثیر مستقیم بر جذب گردشگران دارد.

وی افزود: ایرانی‌ها باید تمامی اجزای زنجیره گردشگری، شامل حمل‌ونقل، اقامت، خدمات و جاذبه‌ها را به‌طور هماهنگ مدیریت کنند؛ زیرا ضعف در هر بخش کل زنجیره را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

فتحعلی اشاره کرد: هندی‌ها به زیارت امام رضا (ع) علاقه زیادی دارند و این فرصت ویژه‌ای برای جذب گردشگران است.

وی بر بهره‌برداری دقیق از ظرفیت‌های ایران، برنامه‌ریزی هدفمند و توجه به نیازهای گردشگران تاکید کرد تا تجربه‌ای مثبت و یکپارچه برای مسافران هندی ایجاد شود.

توسعه گردشگری سلامت ایران و تاجیکستان، مستلزم گسترش پروازها و ساماندهی خدمات است

سپس علیرضا حقیقیان، سفیر ایران در تاجیکستان، با بیان ظرفیت‌های طبیعی، فرهنگی و زبانی مشترک دو کشور، بر توسعه گردشگری و همکاری‌ها در حوزه سلامت تاکید کرد.

وی گفت: پروازهای مستقیم بین پایتخت‌های دو کشور و همچنین پروازهای مشهد به دوشنبه برقرار شده و در ایام نوروز و ماه‌های اخیر افزایش یافته است.

حقیقیان به چالش‌های گردشگری سلامت اشاره کرد و افزود: پیش از این بیماران دچار سرگردانی و گرفتار سیستم‌های دلالی می‌شدند، اما سامانه جدید این مشکلات را کاهش داده و روند خدمات سلامت بهبود یافته است.

وی تاکید کرد: ایران آماده توسعه همکاری‌های گردشگری و سلامت با تاجیکستان است و تلاش می‌کند از تمامی ظرفیت‌ها برای ارتقای روابط بهره‌برداری شود. برنامه‌های انجام‌شده شامل افزایش پروازها، ارائه خدمات درمانی و ساماندهی بیماران است تا تاجیک‌ها تجربه مثبت گردشگری و سلامت در ایران داشته باشند و زمینه‌های همکاری علمی، فرهنگی و اقتصادی نیز تقویت شود.

حمایت از سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های گردشگری خراسان بزرگ

مژگان ثابت تیموری، رئیس کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق بازرگانی خراسان رضوی و دبیر این میزگرد، در بخش پایانی این نشست، چکیده‌ای از مباحث مطرح شده در این نشست را عنوان کرد و گفت: در این جلسه به تشریح ظرفیت‌ها، چالش‌ها و راهکارهای توسعه گردشگری در استان‌های خراسان پرداختیم و عنوان شد که جذب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در حوزه گردشگری، مستلزم حمایت و ایجاد انگیزه در این بخش است.

وی گفت: بخش گردشگری شامل زیارت، سلامت و سیاحت است و به دلیل تعداد بالای متقاضیان، مدیریت صحیح آن اهمیت فراوان دارد. پیشنهاداتی نیز برای تقویت این حوزه ارائه شده است که شامل ایجاد صندوق حمایت از گردشگری، تاسیس منطقه آزاد گردشگری سلامت و زیارت، و استفاده از تمامی ظرفیت‌های خراسان بزرگ است.

رئیس کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق بازرگانی مشهد به مشکلات ارزی اشاره کرد و افزود: سرمایه‌گذاران در تعامل با کشورهای همسایه با مشکلات ارزی مواجه هستند. برگزاری نشست‌های تخصصی برای رفع این موانع ضروری است.

وی همچنین بر تنوع جاذبه‌های گردشگری خراسان بزرگ تاکید و اظهار کرد: در کنار گردشگری سلامت، ظرفیت‌های طبیعی، آب‌درمانی و گردشگری زیارتی نیز موجود است که همگی می‌توانند در جذب گردشگر مؤثر باشند. حمایت از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه سلامت نیز بسیار مهم است تا تمامی ظرفیت‌های استان به‌طور کامل بهره‌برداری شود و توسعه اقتصادی و فرهنگی منطقه تسهیل گردد.