تاکید بر ثبت برند ملی زعفران و تمرکز اختیارات در خراسان رضوی

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، در مراسم افتتاحیه این رویداد که با حضور فعالان و مدیران حوزه زعفران، مسئولان استانی و نمایندگان بخش خصوصی برگزار شد، محورهایی چون معرفی برندهای برتر، ارتقای کیفیت تولید و بسته‌بندی، و توسعه بازارهای صادراتی زعفران مورد توجه قرار گرفت.

روز ملی زعفران؛ فرصتی برای بازآفرینی برند جهانی طلای سرخ ایران

«محمدرضا توکلی زاده»، رئیس اتاق بازرگانی خراسان رضوی در حاشیه مراسم افتتاح این نمایشگاه‌ها، با تاکید بر اهمیت تعیین پنجم آبان‌ماه به‌عنوان «روز ملی زعفران»، این اقدام را گامی ارزشمند برای تقویت جایگاه جهانی زعفران ایران دانست و اظهار کرد: برگزاری جشنواره و نمایشگاه‌های زعفران در مشهد و سایر مناطق تولیدکننده، فرصتی کم‌نظیر برای توسعه بازارهای داخلی، جذب بازارهای جدید صادراتی و ارتقای برند ملی زعفران ایران فراهم می‌کند.

وی افزود: این رویدادها، علاوه بر بازتاب گسترده فرهنگی و اقتصادی، می‌توانند منافع ملموسی برای کشاورزان، کارگران و فعالان اقتصادی زنجیره زعفران از تولید تا صادرات به همراه داشته باشند. هدف نهایی آن است که کل زنجیره ارزش زعفران از منافع این محصول راهبردی به‌طور عادلانه بهره‌مند شود.

توکلی‌زاده با اشاره به روند نزولی تولید زعفران طی دو سال اخیر گفت: بخشی از افت صادرات ناشی از کاهش تولید است؛ اما زعفران همچنان یکی از نمادهای شاخص مزیت رقابتی ایران در بازارهای جهانی به شمار می آید و ضروری است تا سیاست‌گذاری‌های حمایتی برای حفظ این مزیت در دستور کار قرار بگیرد.

وی یادآور شد: خراسان بزرگ، با وجود گسترش کشت زعفران در سایر استان‌ها، همچنان کانون اصلی تولید طلای سرخ ایران محسوب می‌شود.

رئیس اتاق خراسان رضوی در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع تغییر نام برخی برندهای صادراتی زعفران اشاره کرد و گفت: در تجارت بین‌الملل، تغییر یا بومی‌سازی نام برند، اقدامی حرفه‌ای و بازاریابی‌محور است که با هدف انطباق با زبان، فرهنگ و ذائقه بازار هدف انجام می‌شود. این تغییر به هیچ وجه به معنای کنار گذاشتن هویت ایرانی زعفران نیست؛ بلکه راهی است برای تقویت حضور آن در عرصه رقابت جهانی.

او تصریح کرد: در بسیاری از بازارها، تلفظ دشوار یا بار معنایی متفاوت یک نام تجاری می‌تواند مانع موفقیت برند شود؛ از این‌رو صادرکنندگان، نام‌هایی برمی‌گزینند که در ذهن مخاطب خارجی، ساده‌تر و خوشایندتر جای بگیرد. چنین تصمیمی نشانه بلوغ بازاری و شناخت دقیق از رفتار مصرف‌کننده است، نه فاصله‌گرفتن از اصالت ملی محصول.

توکلی‌زاده در پایان تاکید کرد: هدف از این رویکرد آن است که زعفران ایرانی با همان کیفیت و اصالت، اما با چهره‌ای متناسب‌تر با فرهنگ و زبان بازارهای جهانی، در رده برندهای معتبر جهان جای گیرد. جشنواره ملی زعفران نیز می‌تواند سکوی مناسبی برای نمایش این ظرفیت، ایجاد هم‌افزایی میان تولید و صادرات و بازتعریف جایگاه زعفران ایران در نقشه تجارت جهانی باشد.

ضرورت تفویض اختیارات حوزه زعفران به خراسان رضوی

غلامحسین مظفری، استاندار خراسان رضوی، بر لزوم واگذاری اختیارات مربوط به زعفران به این استان تاکید و اظهار کرد: تمرکزگرایی در تصمیم‌گیری‌های ملی برای محصول زعفران، روند توسعه و بهره‌وری در این حوزه را کند کرده است.

وی با اشاره به اهمیت زعفران در اقتصاد و هویت خراسان افزود: زعفران یکی از کالاهای استراتژیک خراسان است و توجه ویژه به تمام مراحل آن، از مطالعات اولیه کشت تا برداشت و بازاریابی، ضروری است.

مظفری همچنین خاطرنشان کرد: متاسفانه بسیاری از امور در کشور به شکل متمرکز انجام می‌شود و حتی در زمینه زعفران، برای ارزش‌گذاری و تصمیم‌گیری‌ها نیاز به اخذ مجوز از تهران وجود دارد؛ در حالی که متخصصان اصلی و پایگاه تولید این محصول در خراسان حضور دارند.

استاندار خراسان رضوی با اشاره به مذاکرات و پیگیری‌های انجام‌شده طی سال‌های گذشته برای تمرکز مدیریت زعفران در استان بیان کرد: خواسته ما این است که تمامی مسائل مرتبط با زعفران، از قیمت‌گذاری گرفته تا سیاست‌گذاری‌های صادراتی، به خراسان واگذار شود تا تصمیم‌گیری‌ها سریع‌تر و مؤثرتر انجام شود.

وی تاکید کرد: خوشبختانه واگذاری اختیارات ملی در دستور کار دولت قرار دارد و امیدواریم این اقدام در حوزه زعفران نیز عملیاتی شود.

مظفری در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به موضوع واردات برنج و سیاست‌های اقتصادی دولت تصریح کرد: امروز قیمت برنج در بازار از نرخ وارداتی آن حتی با ارز آزاد هم بالاتر است. محدودیت‌های ثبت سفارش و تخصیص ارز موجب انحصار در واردات شده، در حالی که بازرگانان و فعالان اقتصادی خراسان رضوی از توان بالایی برای تامین نیازهای استان برخوردارند. سیاست تصمیم‌گیری متمرکز برای واردات و تأمین کالاها مسیر درستی نیست و باید اصلاح شود.

وی گفت: تداخل وظایف دستگاه‌های اجرایی در بخش تجارت و تولید، مشکلاتی برای فعالان این عرصه ایجاد کرده است. باید کار بازرگانی به بازرگانان و کار تولید به تولیدکنندگان سپرده شود.

استاندار خراسان رضوی در پایان تصریح کرد: ۸ درصد جمعیت کشور در خراسان رضوی زندگی می‌کنند و این استان باید اختیار تصمیم‌گیری در زمینه تأمین مایحتاج خود را داشته باشد. اتاق بازرگانی مشهد از قدرتمندترین اتاق‌های کشور است و می‌تواند در این زمینه به خوبی نقش‌آفرینی کند و پیگیری‌های لازم را به عمل آورد.

تمرکز تصمیم‌گیری‌ها در مرکز، مانع توسعه صادرات زعفران

غلامرضا میری، رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی نیز در این مراسم گفت: سیاست‌های ارزی و تمرکزگرایی تصمیمات مربوط به صادرات زعفران در مرکز، موجب کاهش شدید صادرات رسمی این محصول شده و عملاً بخشی از زعفران کشور به‌صورت غیررسمی از مرزها خارج می‌شود.

وی با اشاره به تداوم مشکلات صادرات زعفران از سال ۱۳۹۷ تاکنون گفت: با وجود پیگیری‌های متعدد از سوی اتاق بازرگانی، استانداری، سازمان جهاد کشاورزی و تشکل‌های بخش خصوصی، همچنان موانع جدی در مسیر صادرات وجود دارد. این مشکلات از زمان اجرای دستورالعمل بانک مرکزی مبنی بر الزام بازگشت ارز حاصل از صادرات از طریق سامانه نیما آغاز شد و تا امروز ادامه دارد.

میری افزود: در سال ۱۳۹۶ میزان صادرات زعفران کشور به ۳۲۵ تن رسید؛ اما از سال ۱۳۹۷ با اجرای سیاست‌های جدید ارزی، صادرکنندگان موظف شدند ارز حاصل از صادرات را با نرخ ۳۰ تا ۳۵ درصد پایین‌تر از بازار آزاد در سامانه نیما عرضه کنند. این اختلاف قیمت سنگین، زیان فراوانی به صادرکنندگان وارد کرده و موجب شده بسیاری از آنان از ادامه فعالیت بازبمانند.

وی خاطرنشان کرد: در نتیجه این وضعیت، بخشی از زعفران ایران از طریق تجار افغانستانی در بازارهای جهانی مانند آمریکا و هند عرضه می‌شود و متاسفانه این محصول با نام زعفران افغانستانی به فروش می‌رسد؛ امری که جایگاه بین‌المللی زعفران ایران را تضعیف کرده است.

رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی تصریح کرد: در حالی‌که در سال ۱۳۹۶ صادرات زعفران به ۴۷ کشور انجام می‌شد، با وجود افزایش تعداد مقاصد به ۷۱ کشور، میزان صادرات رسمی به حدود ۱۱۴ تن در سال ۱۴۰۳ کاهش یافته است. این در حالی است که مصرف جهانی زعفران تغییری نکرده است.

میری در ادامه به سه راهکار پیشنهادی صادرکنندگان برای بهبود وضعیت اشاره کرد و تصریح کرد: این سه راهکارها شامل: نخست، امکان عرضه ارز حاصل از صادرات به نرخ آزاد برای صادرکنندگان؛ دوم، صدور مجوز استفاده از ارز صادراتی برای واردات کالاهای مجاز به نام خود صادرکنندگان؛ و سوم، تخصیص ارز حاصل از صادرات به واردکنندگان کالاهای لوکس است.

وی افزود: در صورت اجرای حتی یکی از این سه پیشنهاد، قاچاق زعفران به صفر خواهد رسید و نیازی نیست صادرکنندگان ایرانی برای تحویل محصول خود در بازارهای جهانی، به تجار خارجی متوسل شوند.

رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی همچنین به تعرفه‌های تجاری کشورهای مقصد اشاره کرد و گفت: تعرفه واردات زعفران ایران به چین اخیراً از ۳۸ به ۱۴ درصد کاهش یافته، اما در کشور هند همچنان همان ۳۸ درصد باقی است. این در حالی است که دولت چین برای تجار افغانستانی تعرفه ترجیحی در نظر گرفته و عملاً این امتیاز به ضرر صادرکنندگان ایرانی تمام می‌شود.

میری در پایان تاکید کرد: انتظار ما از مسئولان اقتصادی کشور این است که با بازنگری در سیاست‌های ارزی و تجاری، از تضعیف برند جهانی زعفران ایران جلوگیری کنند و مسیر صادرات رسمی این محصول را هموار سازند.

وی با اشاره به جایگاه راهبردی زعفران در اقتصاد کشور اظهار کرد: مدیریت برگزاری جشنواره روز ملی زعفران بر عهده اتاق بازرگانی خراسان رضوی است و بخش نمایشگاهی آن نیز توسط اتحادیه صادرکنندگان زعفران برگزار می‌شود. امیدواریم برآیند برگزاری این رویداد، توجه ویژه به دغدغه‌های فعالان و صادرکنندگان این محصول باشد.

ثبت برند ملی زعفران ایران در مراحل نهایی قرار دارد

«محسن احتشام»، رئیس شورای ملی زعفران نیز در حاشیه این مراسم در گفت‌وگو با خبرنگار ما، از نهایی‌شدن فرایند ثبت برند ملی و جمعی زعفران ایران در سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) خبر داد و گفت: با تامین منابع مالی از سوی اتاق بازرگانی ایران، مقدمات این ثبت انجام شده و به‌زودی شاهد نهایی شدن آن خواهیم بود. ثبت برند ملی زعفران یکی از الزامات اساسی برای حفظ جایگاه این محصول در بازارهای جهانی است. این موضوع سال‌هاست در دستور کار شورای ملی زعفران قرار دارد، اما تامین منابع مالی آن با چالش‌هایی مواجه بود.

وی افزود: پس از چندین سال پیگیری، خوشبختانه در سال گذشته اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران هزینه ثبت این برند را تامین کرد و فرایند ثبت در سازمان جهانی مالکیت فکری مستقر در سوئیس آغاز شد. هم‌اکنون صورتحساب رسمی هزینه ثبت به ما ابلاغ شده و در حال انجام اقدامات لازم برای انتقال وجه و نهایی‌سازی ثبت این علامت هستیم.

احتشام ادامه داد: هدف از ثبت این برند ملی و جمعی، ایجاد یک نشان جغرافیایی معتبر برای زعفران ایران است تا هر صادرکننده‌ای بتواند از آن برای تمایز زعفران اصیل ایرانی باکیفیت از محصولات تقلبی در بازار جهانی استفاده کند. این اقدام، گامی مؤثر در جهت مقابله با فروش زعفران بی‌کیفیت به نام ایران خواهد بود.

رئیس شورای ملی زعفران همچنین با اشاره به نقش جشنواره‌های تخصصی در معرفی ظرفیت‌های این محصول گفت: تجربه برگزاری جشنواره‌های زعفران در کشور نشان داده که این رویدادها تاثیر قابل‌توجهی در جلب توجه مسئولان و فعالان اقتصادی داشته است. در سال 1381 جشنواره زعفران در شهرستان قائن برگزار شد و نتایج ارزشمندی در ابعاد اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی به همراه داشت.

احتشام تاکید کرد: هدف ما این است که این جشنواره‌ها به بستری برای هم‌افزایی میان بخش خصوصی، کشاورزان و دستگاه‌های دولتی تبدیل شود تا در نهایت منجر به ارتقای جایگاه جهانی زعفران ایران گردد.

او با اشاره به ضرورت توسعه این رویدادها در سطح بین‌المللی خاطرنشان کرد: پیشنهاد ما این است که در بازارهای هدف بزرگ مانند چین نیز جشنواره‌هایی تحت عنوان «جشنواره زعفران خالص ایرانی» برگزار شود. چین یکی از بزرگ‌ترین بازارهای مصرف زعفران در دنیاست، اما متاسفانه بخشی از زعفران تقلبی در این کشور عرضه می‌شود که به اعتبار محصول لطمه می‌زند.

احتشام گفت: با برگزاری جشنواره‌های تخصصی در خارج از کشور و معرفی زعفران اصیل ایرانی، می‌توانیم سهم کشورمان را در بازار جهانی افزایش دهیم و زمینه صادرات فرآورده‌های زعفران و محصولات دارای ارزش افزوده را بیش از پیش فراهم کنیم.

رئیس شورای ملی زعفران در پایان اظهار امیدواری کرد که ثبت برند ملی و تداوم برگزاری جشنواره‌های تخصصی، منجر به تحول در جایگاه جهانی زعفران ایران و تقویت برند ملی این محصول شود.

گفتنی است؛ نمایشگاه‌های جشنواره روز ملی زعفران تا پنجم آبان دایر خواهد بود و بازدید عمومی از ساعت ۱۰ تا ۲۰ برای علاقه‌مندان آزاد و رایگان است.

آیین افتتاح دومین جشنواره روز ملی زعفران