فرهنگ‌سازی در حوزه «تولید بدون کارخانه»؛ ضرورتی راهبردی برای ارتقای بهره‌وری صنعتی

به گزارش روابط عمومی اتاق مشهد؛ احمد اثنی‌عشری، رئیس کمیسیون برند و تولید بدون کارخانه اتاق خراسان رضوی در این نشست گفت: فرهنگ‌سازی در حوزه «تولید بدون کارخانه»، ضرورتی راهبردی برای ارتقای بهره‌وری صنعتی به شمار می‌آید و باید تا حد امکان این مسیر را تسهیل کرد و دانش فعالان اقتصادی را در خصوص روندها و رویه‌های این بخش، ارتقا داد.

وی با اشاره به برگزاری همایش ملی «تولید بدون کارخانه: در تهران که با حضور بیش از ۴۰۰ فعال اقتصادی و عمدتا بانوان کارآفرین حوزه لوازم آرایشی، گفت: در تهران، انجمن تولیدکنندگان بدون کارخانه به طور رسمی ثبت شده است و شایسته است تا با الگوبرداری از این تجربه موفق، زمینه تاسیس انجمن مشابهی در استان خراسان رضوی نیز فراهم شود.

اثنی‌عشری با تاکید بر اهمیت اقتصادی برندها و ارزش‌افزوده بالای آن‌ها در بازارهای ملی و بین‌المللی افزود: انتقال و ثبت برندها گاه با ارقام کلان اقتصادی همراه است و این خود گواهی بر جایگاه کلیدی برند در زنجیره ارزش است. ازاین‌رو، کمیسیون در نظر دارد همایشی استانی در حوزه تولید بدون کارخانه برگزار کند و از برندهای برتر در این عرصه تجلیل به عمل آورد.

*ضرورت بهره‌گیری از ظرفیت نخبگان برای توسعه «برند در تولید بدون کارخانه»

محمدحسین روشنک، عضو هیأت رئیسه اتاق خراسان رضوی نیز در این جلسه با تاکید بر پیشگامی خراسان رضوی در طرح و ترویج مفهوم تولید بدون کارخانه در کشور، گفت: این ایده از اتاق بازرگانی خراسان رضوی ریشه گرفت و با پیگیری‌های مستمر، به یک گفتمان ملی تبدیل شد. هرچند در آغاز با مقاومت‌هایی مواجه بود، اما امروز همان منتقدان، از حامیان جدی این الگو هستند.

روشنک با اشاره به چالش‌های موجود در مسیر توسعه تولید بدون کارخانه، بر ضرورت استفاده از ظرفیت متخصصان و صاحبان تجربه تاکید کرد و افزود: استفاده از دانش و تجارب نخبگان می‌تواند مسیر اجرایی‌سازی این الگو را کوتاه‌تر و کارآمدتر سازد.

وی در ادامه، با مروری بر تاریخچه جایگاه برند در اقتصاد ایران اظهار داشت: در گذشته که نظام توزیع کالاها عمدتا کوپنی بود، مفهوم برند جایگاه چندانی نداشت؛ اما با گذر زمان، اهمیت آن آشکار شد. امروز نیز ضعف آگاهی نسبت به برند موجب بروز تخلفات و سردرگمی‌های قضایی در این حوزه شده است. چه‌بسا اگر آشنایی با مفهوم برند نهادینه می‌شد، بسیاری از هزینه‌های تعزیرات و بازرسی بی‌نیاز می‌شد.

عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی خراسان رضوی با انتقاد از کم‌توجهی به نقش رسانه‌ها در ارتقای فرهنگ برند افزود: با وجود تمایل مردم به خرید کالاهای باکیفیت و برند، هنوز آگاهی عمومی نسبت به اهمیت برند در سطح مطلوب نیست و باید از ظرفیت رسانه‌ها برای آموزش و فرهنگ‌سازی در این حوزه، به‌صورت هدفمند بهره گرفت.

روشنک پیشنهاد برگزاری همایشی تخصصی تحت عنوان برند در تولید بدون کارخانه را در استان مطرح نمود و یادآور شد: برند، ستون اصلی این الگوست و بدون آن، تولید بدون کارخانه معنای خود را از دست می‌دهد. در عین حال، این شیوه می‌تواند از هدررفت سرمایه‌ها جلوگیری کرده و ظرفیت‌های خالی کارخانجات غیرفعال را در جهت افزایش بهره‌وری به‌کار بگیرد.

*خراسان رضوی در جایگاه دوم کشور در صدور مجوز «تولید بدون کارخانه»

«ناصر بهزاد»، معاون امور صنایع اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان نیز در این جلسه از رشد چشمگیر صدور مجوزهای «تولید بدون کارخانه» خبر داد و گفت: خراسان رضوی با تداوم روند صعودی خود، پس از تهران در جایگاه دوم کشور از نظر صدور مجوز در این حوزه قرار دارد. این موفقیت مرهون نقش‌آفرینی موثر اتاق بازرگانی و کمیسیون برند و تولید بدون کارخانه این اتاق است.

وی با اشاره به مطالعات اتاق بازرگانی ایران در زمینه توسعه تولید بدون کارخانه تصریح کرد: نتایج این پژوهش‌ها نشان می‌دهد تنها مسیر رشد پایدار واحدهای کوچک و متوسط، حرکت به سمت برندسازی و ایجاد هویت تجاری مستقل است؛ امری که می‌تواند زمینه‌ساز رشد تولید و تحریک تقاضا در بازارهای داخلی و بین‌المللی باشد.

وی در ادامه افزود: با وجود محدودیت‌های ارزی، مالی و فشارهای بین‌المللی بر بخش تولید، انعطاف‌پذیری در حوزه تجارت و استفاده از ظرفیت‌های خالی صنعتی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. امروز تمرکز بر مدل تولید بدون کارخانه نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت است؛ چرا که بسیاری از فعالان اقتصادی امکان سرمایه‌گذاری کلان یا واردات تجهیزات را ندارند، در حالی که می‌توان از ظرفیت‌های خالی کارخانجات فعال برای افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها بهره گرفت.

* لزوم مطالعه جامع درباره ظرفیت‌های خالی صنایع استان

معاون امور صنایع اداره کل صمت خراسان رضوی با اشاره به اهمیت شناخت دقیق ظرفیت‌های بلااستفاده صنعتی، عنوان کرد: ضروری است تا رویدادها و طرح‌های مطالعاتی میدانی در این خصوص تعریف و تدارک دیده شود، زیرا در حال حاضر آمار منسجم و جامعی از میزان ظرفیت خالی واحدهای تولیدی استان وجود ندارد. به‌عنوان مثال باید مشخص شود چه میزان از ظرفیت صنایع غذایی، شیمیایی یا فلزی استان بلااستفاده مانده تا بتوان آن را در اختیار متقاضیان تولید بدون کارخانه قرار داد.

*گسترش همکاری‌های فرامرزی در حوزه تولید بدون کارخانه

بهزاد با اشاره به صدور چند مجوز تولید بدون کارخانه برای برندهای خارجی گفت: به‌تازگی یک برند عراقی با یکی از مجموعه‌های تولیدی استان قرارداد همکاری منعقد کرده و محصولات تولیدشده با برند خارجی به بازارهای منطقه صادر می‌شود. این اتفاق نشان می‌دهد که با افزایش تعاملات و تقویت دیپلماسی اقتصادی، می‌توان از این الگو برای توسعه صادرات غیرنفتی بهره برد.

وی در پایان تاکید کرد: گواهی فعالیت تولید بدون کارخانه در دستورالعمل‌های رسمی، هم‌ارز پروانه بهره‌برداری تلقی می‌شود و از تمامی امتیازات قانونی آن برخوردار است. ازاین‌رو، لازم است فعالان اقتصادی بیش از پیش با این فرصت آشنا شده و از ظرفیت‌های موجود در چهارچوب قوانین بهره‌مند گردند.

* برگزاری دوره جامع تخصصی «مدیریت برند و مالکیت معنوی» در اتاق خراسان رضوی

در ادامه شهرام عیدی‌زاده، مدیر مرکز آموزش اتاق مشهد نیز از برگزاری دوره‌ای جامع و تخصصی با عنوان «مدیریت برند و مالکیت معنوی» توسط این مرکز خبر داد و هدف آن را توسعه دانش و توانمندی فعالان اقتصادی در زمینه حفاظت، ثبت و بهره‌برداری از دارایی‌های فکری و برندهای تجاری عنوان کرد.

وی با اشاره به برگزاری نشست مشترک با مسئولان سازمان مالکیت معنوی و ثبت اسناد کشور در سه ماه گذشته، گفت: در پی آن دیدار، ضرورت برگزاری یک دوره آموزشی جامع در این حوزه به‌طور جدی احساس شد. بررسی‌های انجام‌شده و نظرسنجی از فعالان اقتصادی نیز نشان داد که تاکنون دوره‌ای کامل و یکپارچه در زمینه برند و مالکیت معنوی در استان برگزار نشده است.

وی افزود: هرچند مباحثی درباره ثبت و ارزش‌گذاری برند، انواع مالکیت معنوی و دعاوی مرتبط، پیش‌تر در قالب جلسات کمیسیون مطرح شده بود، اما این نخستین دوره‌ای است که تمامی محورهای نظری و کاربردی را در قالب یک برنامه آموزشی منسجم در بر می‌گیرد.

مدیر مرکز آموزش اتاق بازرگانی خراسان رضوی با بیان اینکه این دوره از ۲۵ آبان‌ماه سال جاری آغاز خواهد شد، تصریح کرد: محتوای آموزشی آن شامل سرفصل‌هایی همچون مبانی برند و مدیریت آن، ثبت و ارزش‌گذاری برند، چهارچوب‌های قانونی مالکیت معنوی، آشنایی با نهادهای ملی و بین‌المللی مرتبط، و بررسی دعاوی حقوقی در این حوزه است.

عیدی‌زاده همچنین از حضور اساتید برجسته ملی در این دوره خبر داد و خاطر نشان کرد: مدرسان این برنامه، ترکیبی از اعضای کمیسیون برند و تولید بدون کارخانه و کارشناسان مدعو از سازمان ثبت اسناد و سازمان مالکیت معنوی کشور خواهند بود. طول دوره نیز ۹۰ ساعت آموزشی پیش‌بینی شده است.

وی در پایان تاکید کرد: با توجه به رشد اهمیت دارایی‌های فکری در فضای رقابتی امروز، این دوره می‌تواند زمینه‌ساز شکل‌گیری نگاه حرفه‌ای‌تر به مقوله برند و حقوق مالکیت معنوی در میان فعالان اقتصادی استان باشد.

* گسترش فرهنگ تولید بدون کارخانه؛ زمینه‌ساز رشد بهره‌وری

در ادامه این نشست «محمدهاشم صفار»، دبیر کمیسیون برند و تولید بدون کارخانه، بر ضرورت انتقال دانش و تجربه فعالان این حوزه تاکید کرد و گفت: با گسترش فرهنگ تولید بدون کارخانه، زمینه برای بهره‌وری بیشتر، افزایش ارزش برندهای بومی و ارتقای جایگاه صنایع خلاق و دانش‌محور در اقتصاد استان فراهم خواهد شد.

وی با بیان اینکه تولید بدون کارخانه، حوزه‌ای متکی بر نوآوری، خلاقیت و مالکیت فکری است، متذکر شد: برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی در زمینه‌های نوین بازاریابی، مشتری‌مداری بین‌المللی و حفظ حقوق مالکیت معنوی از ضرورت‌های توسعه این الگو در کشور است.

صفار تصریح کرد: کمیسیون درصدد است با هدف آگاهی‌بخشی و فرهنگ‌سازی، بروشوری جامع درباره الزامات و مراحل ورود به حوزه تولید بدون کارخانه تهیه و در اختیار فعالان اقتصادی قرار دهد.

* پیشنهاد تشکیل «کمیته ایجاد برند منطقه‌ای»

در ادامه این جلسه، اعضا به طرح پیشنهادات خود در حوزه تولید بدون کارخانه پرداختند.

ناطقی، عضو این کمیسیون در همین رابطه با تاکید بر ضرورت سامان‌دهی فرآیندهای مرتبط با ثبت برند و نام تجاری، پیشنهاد تشکیل کمیته‌ای تخصصی برای ایجاد برند منطقه‌ای ذیل کمیسیون را مطرح کرد.

وی گفت: یکی از مهم‌ترین مشکلات این حوزه، نبود مرجع واحد و فرآیند مشخص برای ثبت برند می‌باشد و همین مسئله فعالان اقتصادی را با سردرگمی مواجه ساخته است.

وی افزود: ضروری است تا کمیسیون برند و تولید بدون کارخانه با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط، مسیر ثبت برند و نام تجاری را به‌صورت شفاف برای فعالان اقتصادی تدوین و تبیین کند تا از موازی‌کاری‌ها و ناهماهنگی‌های اداری جلوگیری شود.

این عضو کمیسیون همچنین به وجود رویه‌های متفاوت میان دستگاه‌های اجرایی در زمینه انعقاد قراردادها اشاره کرد و اظهار داشت: در حال حاضر اداره کل صمت و اداره کل جهاد کشاورزی هر یک سازوکار جداگانه‌ای در بحث انعقاد قرارداد دارند. پیشنهاد می‌شود برای رفع این ناهماهنگی، تیپ قرارداد واحدی طراحی و مورد توافق دستگاه‌ها قرار بگیرد.

ناطقی تاکید کرد: تشکیل کمیته‌ای تخصصی برای ایجاد برند منطقه‌ای در ذیل کمیسیون می‌تواند به یکپارچه‌سازی اقدامات، تسهیل فرایندها و حمایت هدفمند از توسعه برندهای بومی استان بینجامد؛ اقدامی که در نهایت، زمینه‌ساز تقویت هویت اقتصادی و رقابت‌پذیری برندهای خراسان رضوی در سطح ملی و بین‌المللی خواهد بود.

رضا مقدم، دیگر عضو این کمیسیون نیز با اشاره به ضرورت بازنگری در عنوان و محتوای دوره‌های آموزشی پیش‌ِرو، پیشنهاد کرد عنوان این دوره‌ها به «مالکیت معنوی» تغییر یابد.

وی با تاکید بر اینکه نشان تجاری بخشی از حوزه گسترده مالکیت معنوی است، اظهار داشت: موضوعاتی همچون ساخت و مدیریت برند، ارزش‌گذاری، چهارچوب‌های قانونی، دعاوی و ارزیابی حقوقی همگی در ذیل مقوله مالکیت معنوی تعریف می‌شوند؛ ازاین‌رو، تمرکز دوره بر این عنوان جامع‌تر، دقت علمی و کارآمدی آموزشی آن را افزایش می‌دهد.

وی افزود: در استان خراسان رضوی موسسات متعددی در زمینه ارزش‌گذاری برند فعالیت دارند که می‌توان از ظرفیت و دانش اساتید و کارشناسان این مراکز برای برگزاری هرچه پُربارتر این جنس دوره‌های آموزشی بهره گرفت.