از کتابخانه‌سازی تا تیم‌داری؛ مسئولیت اجتماعی باید در میدان عمل دیده شود

به گزارش روابط‌عمومی اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، «محمدحسین روشنک»، رئیس کمیسیون مسئولیت اجتماعی اتاق مشهد سه رویداد مورد اشاره را نماد سه بُعد مهم توسعه دانست و گفت: کتابخوانی به‌عنوان پایه حکمرانی دانایی‌محور، بسیج به‌عنوان نماد مشارکت داوطلبانه و ایثار اجتماعی، و کارآفرینی به‌عنوان موتور رشد و نوآوری اقتصادی از اهمیت بالایی برخوردار هستند.

وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به غیبت نقش‌آفرینی صنایع بزرگ در توسعه فرهنگی و ورزشی استان گفت: امروز در خراسان رضوی مجموعه‌های اقتصادی قدرتمندی فعالیت می‌کنند که درآمدهای قابل توجهی دارند، اما کمترین بازگشت سرمایه به جامعه محلی در قالب مسئولیت اجتماعی مشاهده می‌شود؛ به‌ویژه در حوزه تیم‌داری فوتبال که یکی از مطالبات جوانان این خطه است.

او با بیان اینکه شرکت‌هایی همچون فولاد نیشابور، فولاد سنگان و ایران‌خودرو سهم بزرگی در اقتصاد استان دارند، افزود: با وجود گردش مالی بالا، بهره واقعی این صنایع بیشتر نصیب استان‌های دیگر شده و خراسان رضوی همچنان از داشتن یک تیم فوتبال توانمند در لیگ برتر یا دسته اول محروم مانده است.

روشنک توضیح داد: سال‌ها پیش تلاش‌هایی برای ورود صنعت فولاد و معادن سنگ‌آهن به عرصه تیم‌داری فوتبال انجام شد و حتی کنسرسیومی برای این منظور شکل گرفت؛ اما با تغییرات مدیریتی و خروج مدیران بومی از رأس این بخش‌ها، این طرح نیز عملاً متوقف شد و امروز مدیریت اغلب این بنگاه‌ها در اختیار نیروهایی خارج از استان است.

وی با تاکید بر اینکه مسئولیت اجتماعی صنایع فقط ساخت کارخانه و کسب سود نیست، اظهار کرد: انتظار می‌رود بخشی از منابع حاصل از بهره‌برداری از ظرفیت‌های استان، صرف تقویت نشاط اجتماعی و حمایت از استعدادهای ورزشی شود. غفلت از این موضوع، موجب سرخوردگی جوانانی می‌شود که می‌توانند سرمایه‌های آینده استان باشند.

او تاکید کرد: مطالبه عمومی جوانان این سرزمین، داشتن تیمی ریشه‌دار و قابل‌اتکا در لیگ‌های معتبر کشور است؛ تیمی که با سرمایه صنایع بزرگ همین استان اداره شود، نه اینکه درآمدهای حاصل از خراسان صرف رشد و افتخار تیم‌های دیگر نقاط کشور شود.

روشنک گفت: سابقه و علاقه عمیق مردم خراسان به فوتبال بر کسی پوشیده نیست؛ بنابراین ایجاد یک تیم حرفه‌ای برای استان، نه یک پروژه لوکس، بلکه ضرورتی اجتماعی است؛ ضرورتی که صنایع بزرگ باید برای آن پای کار بیایند.

وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اقدامات صورت گرفته از سوی «مجمع خیرین کتاب و کتابخوانی»، اظهار کرد: به مناسبت هفته بسیج، چند کتابخانه سیار تجهیز و در مناطق مختلف اهدا شد. همچنین در تلاشیم تعداد بیشتری از این کتابخانه‌ها را آماده‌سازی و در اختیار مردم، به‌ویژه در مناطق کم‌برخوردار، قرار دهیم تا دسترسی عموم به کتاب و محتوای فرهنگی تسهیل شود.

روشنک با یادآوری سابقه شکل‌گیری «انجمن خیرین کتابخانه‌ساز» گفت: در سال ۱۳۹۱، فرماندار وقت مشهد پیشنهاد راه‌اندازی این انجمن را مطرح کرد تا افراد و گروه‌های بیشتری در این مسیر ارزشمند مشارکت کنند. باور دارم که ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی زیربنای توسعه آموزشی و مدرسه‌سازی است؛ این دو فعالیت مکمل یکدیگرند و لازم است در کنار هم مورد توجه قرار گیرند تا چرخه توسعه فرهنگی کامل شود.

وی همچنین از اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان خواستار شد که موضوع پیگیری و تخصیص «نیم درصد سهم کتابخانه‌های عمومی از محل درآمد شهرداری‌ها» در قالب دستورکار شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی مطرح و پیگیری شود؛ به‌نحوی که این سهم قانونی، بدون واسطه و مستقیماً از سوی سازمان امور مالیاتی به حساب کتابخانه‌ها واریز گردد.

به گفته روشنک، تحقق این امر می‌تواند پشتوانه مالی مهمی برای توسعه زیرساخت‌های کتابخانه‌ای و ارتقای خدمات فرهنگی در استان باشد.

مسئولیت‌های اجتماعی امروز سنگین‌تر از گذشته است

در ادامه جلسه، علی عسگری، معاون فرهنگی، اجتماعی و زیارت استانداری خراسان رضوی، با اشاره به ریشه‌دار بودن روحیه بسیجی در مردم استان گفت: مسئولیت‌های اجتماعی ما امروز سنگین‌تر است و باید تاب‌آوری اجتماعی مردم تقویت شود. اگر همه بخش‌ها مسئولیت اجتماعی خود را ایفا می‌کردند، امروز شرایط به این سختی نبود. در استان ۷۵۰ تشکل مردم‌نهاد فعال داریم و طی ماه‌های اخیر پروانه‌های بیشتری صادر کرده‌ایم.

وی از تدوین «سند اجتماعی استان» با همکاری دانشگاهیان خبر داد و اظهار کرد: طرح محله‌محوری نیز ثبت شده و امیدواریم به اهداف خود دست یابد.

عسگری اظهار کرد: در حوزه مدرسه‌سازی، تاکنون ۳۰۲ مدرسه تکمیل و افتتاح شده و بخش قابل توجهی از این مدارس به صورت هیئت امنایی اداره می‌شوند.

او همچنین اعلام کرد: راه‌اندازی موزه دفاع مقدس به شهرداری سپرده شده و مدیریت شهری وعده داده‌ این پروژه را به سرانجام برساند.

درخواست حمایت از تیم‌داری در مشهد

در بخش دیگری از این جلسه، محمدرضا عباسی، مدیرعامل باشگاه ابومسلم مشهد، خواستار حمایت از تیم‌داری در این کلانشهر شد.

وی با اشاره به حضور پرشور تماشگران در دیدار اخیر ابومسلم ثامن و شاهین بجنورد افزود: این موضوع که تیم مشهد در دسته‌سوم باشد، در شأن مردم این کلانشهر نیست. اینکه در یک مسابقه لیگ دسته سومی، ۲۳ هزار نفر در ورزشگاه حضور یابند، اتفاق بی‌سابقه‌ای است و این نشان داد فرهنگ ورزشی این شهر بالاست و ما پتانسیل داشتن یک تیم بزرگ را داریم.

سیدمحمد حسینی، کاپیتان پیشین ابومسلم و مشاور ورزشی مجمع نمایندگان استان نیز گفت: ورزش یکی از موثرترین ابزارهای ایفای مسئولیت اجتماعی است و بالاترین بازتاب را در سطح جامعه دارد. پویایی و نشاط اجتماعی از مسیر ورزش ایجاد می‌شود؛ اما متاسفانه نگاه‌ها در استان ما به ورزش سطحی است. در حالی که در استان‌های دیگر، وضعیت متفاوت است.

لزوم تدوین الگوی مشترک برای رویدادهای فرهنگی- ‌اجتماعی در اتاق بازرگانی

سهیل پروازی، دبیر کمیسیون مسئولیت اجتماعی اتاق بازرگانی خراسان رضوی، با انتقاد از رویکرد موجود نسبت به برنامه‌های فرهنگی‌ـ ‌اجتماعی اظهار کرد: بخش خصوصی و به ویژه تشکل‌های این حوزه باید نگاه تحلیلی‌تری به مسائل اجتماعی داشته باشند و تاثیر رویدادهای فرهنگی- اجتماعی را بر اقتصاد و جامعه به‌طور شفاف رصد کنند.

وی افزود: نبود یک الگوی مشترک و توافق‌شده برای طراحی و اجرای برنامه‌های مرتبط با این رویدادها موجب شده است خروجی‌ها غالباً به مجموعه‌ای از فعالیت‌های کوچک، پراکنده و کم‌اثر محدود بماند و شبکه‌سازی مردمی در آن‌ها شکل نگیرد.

پروازی تصریح کرد: در حال حاضر، شاخص روشن و قابل ارزیابی برای سنجش میزان اثرگذاری رویدادها تعریف نشده و همین مسئله، مسیر برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری در این حوزه را مبهم می‌کند.

وی افزود: روایت تحول‌آفرینی و ادعاهایی که درباره نقش این برنامه‌ها در توسعه اجتماعی مطرح می‌شود، در عمل به برگزاری چند مراسم، خرید کتاب و چند سخنرانی محدود شده است؛ حال آن‌که انتظار می‌رود این رویدادها به مشارکت اجتماعی پایدار، افزایش سرمایه اجتماعی و پیوند میان بخش خصوصی و جامعه منجر شود.

او تاکید کرد: اصلاح این روند، مستلزم طراحی چهارچوب مشخص، ایجاد سازوکارهای نظارتی و توجه جدی به دستاوردهای ملموس و قابل سنجش برای مخاطبان و ذی‌نفعان است.

ارائه گزارشی از فعالیت مجمع خیرین توسعه کتابخانه‌ها استان

در ادامه این جلسه، مرتضی کرباسی، عضو هیات رئیسه مجمع خیرین توسعه کتابخانه‌های عمومی استان، با اشاره به اقدامات ۱۲ سال اخیر این مجمع گفت: چندین کتابخانه جدید ساخته و آماده بهره‌برداری شده‌اند. پروژه کتابخانه رباط‌سفید نیز به پایان رسیده است. در حوزه کتابخانه‌های سیار نیز با مشارکت خیرین و اختصاص بودجه استانی، برنامه توسعه این ناوگان در دست اجراست و طی ماه‌های آینده چند دستگاه جدید به آن اضافه می‌شود. در کنار ساخت کتابخانه‌ها، تامین کتاب‌های موردنیاز، اجرای طرح‌های ترویجی کتاب‌خوانی و همکاری با گروه‌های فرهنگی در دستور کار مجمع قرار دارد.

او افزود: کتابخوانی فقط یک فعالیت فرهنگی نیست؛ کیفیت هم مهم است. تمرکز ما بر کیفی‌گرایی و ترویج فرهنگ مطالعه است. کتابخانه‌های سیار در مناطق کم‌برخوردار علاوه بر کتاب، مهارت‌آموزی را نیز توسعه می‌دهند.

کرباسی گفت: کتابخانه‌سازی چیزی کمتر از مدرسه‌سازی نیست؛ حتی تولید دانش در کتابخانه‌ها ارزشمندتر هم هست. یکی از راهکارهای ترویج کتابخوانی، ایجاد کتابخانه در مدارس، برج‌ها و پاساژها است.

نگاهی به وضعیت اخذ سهم قانونی کتابخانه‌ها از شهرداری مشهد

حسین نوربخش، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان، با تشریح وضعیت بودجه‌ای این حوزه در استان گفت: دو سال متوالی شهرداری مشهد سهم قانونی خود از محل درآمدها را به کتابخانه‌ها پرداخت نکرده که مبلغ قابل توجهی است.

او ضمن تقدیر از عملکرد مجمع خیرین توسعه کتابخانه‌ها در نوسازی، تجهیز، ایجاد کتابخانه‌ها و حتی تامین کتابخانه‌های سیار گفت: با همه اینها، نگاه ما این است که خیرین باید در سرمایه‌گذاری مشارکت کنند نه پرداخت هزینه‌های جاری؛ بخشی از هزینه جاری بر عهده شهرداری است که در دو سال اخیر از سوی این ارگان پرداخت نشده است.

نوربخش در خصوص وضعیت پروژه‌ها و کتابخانه‌های سیار نیز توضیح داد: کتابخانه دیزباد آماده شده؛ اما نیروی انسانی آن هنوز پذیرش نشده است. کتابخانه رباط سفید نیز تکمیل و تجهیز شده است. اولین کتابخانه سیار خراسان رضوی نیز با نام شهید روشنک در منطقه طوس فعال است.

او همچنین با بیان اینکه یکی از بازوهای اجرایی و یکی از تکیه‌گاه‌های بزرگ ما مجمع خیرین است، گفت: خوشبختانه در بسیاری از شاخص‌های خدمات کتابخانه‌ای رتبه اول کشور را داریم؛ از جمله بیشترین مخاطبان کتابخانه‌های سیار را در این استان شاهد هستیم و هر کتابخانه سیار پنح نقطه محروم را پوشش می‌دهد. در بحث برگزاری محافل ادبی و عمومی نیز رتبه برتر را داریم و 12 هزار فعالیت فرهنگی ثبت شده است. همچنین با ۴۰ سالن، عنوان نخست بیشترین تعداد سالن‌های مطالعه به خراسان رضوی رسیده است.

نقش کتابخانه های مشارکتی در توسعه کتابخوانی

اسدی، دبیر مجمع خیرین توسعه کتابخانه‌های استان نیز گفت: مشهد ۳۶ کتابخانه دارد؛ تنها ۱۳ مورد توسط نهاد کتابخانه‌ها ساخته شده و ۸ کتابخانه توسط خیرین احداث شده و بقیه توسط مساجد یا سازمان‌ها اهدا شده‌اند. اگر مشارکت خیرین نبود، امروز فقط ۱۳ کتابخانه داشتیم. بسیج هم می‌تواند در توسعه شبکه کتابخانه‌ها همراه ما باشد.

تاکید بر ضرورت احیای مدل مسئولیت‌پذیری اجتماعی بنگاه‌ها در استان

در ادامه این نشست، علی‌اکبر لبافی، رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی، با اشاره به لزوم تقویت نقش بنگاه‌های اقتصادی در توسعه اجتماعی استان اظهار کرد: از ابتدای آغاز به کار معاون فرهنگی‌- ‌اجتماعی و زیارت استانداری، وعده‌ای جدی برای اجرای الگوی مسئولیت اجتماعی سازمانی (CSR) در سطح استان مطرح شد و انتظار می‌رود این موضوع با سرعت بیشتری دنبال شود.

او با تاکید بر اینکه بسیاری از مشکلات خراسان رضوی بدون مشارکت فعال بخش خصوصی قابل حل نخواهد بود، افزود: مدل مسئولیت اجتماعی، سازوکاری است که براساس آن شرکت‌ها خود را در قبال محیط و جامعه پیرامونی‌شان متعهد می‌دانند و بخشی از منافع کسب‌شده را در مسیر توانمندسازی مردم و مناطق هزینه می‌کنند.

لبافی به نمونه‌ای از سرمایه‌گذاری‌های کلان استان اشاره کرد و گفت: طی سال‌های اخیر، بیش از دو میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در منطقه خواف انجام شده و مسیر درآمدزایی پایداری برای شرکت‌های بزرگ ایجاد کرده است؛ با این حال، اثرات این سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه توانمندسازی جامعه محلی به‌صورت کافی مشاهده نمی‌شود و باید در این زمینه بازنگری صورت گیرد.

وی با بیان اینکه حضور استاندار کنونی می‌تواند نقطه عطفی در اجرای این مدل باشد، خاطرنشان کرد: اگر اکنون برای احیای مسئولیت اجتماعی اقدام نشود، بیم آن می‌رود که این فرصت برای همیشه از دست برود.

رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی استان تاکید کرد: طبق اهداف برنامه هفتم توسعه، بخش قابل توجهی از رشد اقتصادی کشور باید از محل ارتقای بهره‌وری حاصل شود؛ بنابراین پیاده‌سازی مدل مسئولیت اجتماعی و شکل‌گیری یک رویکرد منطقه‌محور در توسعه، تنها مسیر قابل اتکا برای تحقق این هدف خواهد بود.

انتقال تاریخ دفاع مقدس به نسل آینده

ابوطالب جوان، مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خراسان رضوی نیز در بخش دیگری از این جلسه ارتباط میان ورزش، انسجام اجتماعی و هویت فرهنگی را مهم دانست و گفت: پرداختن به ورزش در جامعه اثرگذاری بالایی دارد. در حوزه کتابخوانی نیز باید قبل از هر چیز، به کیفیت محتوا توجه کرد. موضوع عزت، سربلندی، جهاد و رشادت‌ها باید در قالب کتاب ثبت شود.

او افزود: در سال گذشته ۵۶ عنوان کتاب در حوزه دفاع مقدس منتشر شد و امسال نیز تاکنون ۴۰ عنوان آماده شده است. تاریخ دفاع مقدس تاریخ بی‌نظیری است و نسل‌های آینده باید آن را بشناسند.

وی گفت: رسالت داریم که نقش استان خراسان رضوی را در دفاع مقدس ثبت و مستند کنیم. این استان بیش از ۱۸ هزار شهید تقدیم وطن کرده و باید این میراث را به جهان معرفی کنیم.