ظرفیت معادن افغانستان برای توسعه معدنی خراسان رضوی

به گزارش روابط عمومی اتاق مشهد، غلامرضا نازپرور، رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق خراسان رضوی، در این نشست به مشکلات و چالش‌های موجود در صنعت معدن پرداخت و از کمبود ماشین‌آلات و فرسودگی تجهیزات سخن گفت.

فرسودگی بیش از 60 درصد ماشین‌آلات معدنی در استان

وی بیان کرد: یکی از مشکلات عمده در بخش معدن، کمبود و فرسودگی ماشین‌آلات و تجهیزات معدنی است. در حال حاضر بیش از 60 درصد ماشین‌آلات معدنی در استان به حالت فرسوده درآمده‌اند که این امر به رکود فعالیت‌های معدنی منجر شده است.

نازپرور، عوارض صادراتی به‌ویژه در زمینه مواد نیمه خام را یکی دیگر از چالش‌های این بخش دانست و افزود: این مساله باعث افزایش مشکلات برای صادرکنندگان و کاهش توان رقابتی محصولات معدنی ایران در بازارهای جهانی شده است.

وی با اشاره به مشکلات فعالان معدنی در زمینه بیمه و مالیات‌های مرتبط با پروژه‌های تحقیقاتی و توسعه‌ای، از مسئولان درخواست کرد که این مسائل را به‌صورت جدی پیگیری کنند.

نازپرور در بخش دیگری از سخنانش به ارائه گزارش‌های کارشناسی و عارضه‌یابی در کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق مشهد اشاره کرد و افزود: این گزارش‌ها در شورای معادن و همچنین اتاق ایران مورد بررسی قرار گرفته است. این تحلیل‌های دقیق و کارشناسی می‌توانند به رفع مشکلات کمک کنند.

رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق خراسان رضوی از همکاری‌های موثر با اتاق ایران در زمینه بررسی مشکلات صادراتی و تامین منابع مالی برای پروژه‌های تحقیقاتی خبر داد و افزود: این همکاری‌ها می‌تواند گامی مهم در جهت رفع موانع موجود در صنعت معدن باشد.

وی همچنین، از تلاش‌های کمیسیون برای پیگیری حل مشکلات تامین سوخت در بخش معدن سخن گفت و اظهار کرد: یک کمیته فنی در این زمینه تشکیل شده است که در حال پیگیری مشکلات سوخت برای واحدهای معدنی است.

تاکید بر اهمیت احداث واحدهای فرآوری زغال‌سنگ در استان

آریو برزن مافی، نایب رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق مشهد، با اشاره به اهمیت سرمایه‌گذاری در بخش معدن و به‌ویژه صنعت زغال‌سنگ استان، بر ضرورت احداث واحدهای فرآوری در مرکز معادن فعال این استان تاکید کرد.

وی خاطرنشان کرد: خراسان رضوی دارای ۹ معدن فعال زغال‌سنگ است و ایجاد چنین واحدهایی می‌تواند به بهینه‌سازی فرآوری و افزایش بهره‌وری کمک کند.

وی افزود: در کشورهایی مانند هند، واحدهای کوچک صنعتی قادرند سالانه تا ۳۰ هزار تن زغال‌سنگ را به محصولاتی با ارزش افزوده بالا تبدیل کنند و چنین طرح‌هایی می‌تواند نقش مهمی در توسعه صنعت زغال‌سنگ استان ایفا کند.

مافی همچنین، به روند رشد صنعت معدن در کشورهای مختلف اشاره و تصریح کرد: اجرای صحیح این طرح‌ها می‌تواند تحول قابل توجهی در بخش معدن ایجاد کرده و جایگاه استان را در صنعت زغال‌سنگ کشور ارتقا دهد.

وی با انتقاد از نگرش‌های قدیمی در بخش معدنکشور، تاکید کرد: برای بهره‌برداری بهینه و پایدار، لازم است نگاه‌ها در معدن‌کاری تغییر کند. برخی تصمیمات نادرست نه تنها چالش‌ها را حل نمی‌کند، بلکه به ثروت ملی آسیب می‌زند.

مافی افزود: معدنکاران ایرانی باید نسل جدید و به‌روزتری از معدن‌کاری را مدنظر قرار دهند. در حالی که کشورهای پیشرفته به سمت «نسل چهارم» معدن‌کاری حرکت کرده‌اند، ما هنوز در ایران در دوره‌های قدیمی «نسل دوم» باقی مانده‌ایم.

ارتباط صنعت و دانشگاه؛ کلید ارتقای بهره‌وری و معدن‌کاری پایدار

سپس عماد رجحانی، دبیر کمیسیون معدن  و صنایع معدنی اتاق خراسان رضوی، با تاکید بر اهمیت ارتباط میان صنعت و دانشگاه گفت: توسعه این تعامل می‌تواند بسیاری از چالش‌های موجود در معدن‌کاری را حل کرده و به ارتقای بهره‌وری و پایداری این بخش کمک کند.

وی افزود: همکاری علمی و صنعتی می‌تواند راهکارهای عملی و نوآورانه‌ای برای بهره‌برداری بهینه از منابع و افزایش کارایی ارائه دهد.

رجحانی با اشاره به تحولات جهانی در اقتصاد، از جمله گذار دیجیتال و گذار سبز، اظهار کرد: گذشتن از سیستم‌های سنتی و حرکت به سمت فناوری‌های نوین و معدن‌کاری سبز ضروری است.

وی توضیح داد: معدن‌کاری سبز با هدف کاهش آسیب به محیط زیست و منابع آبی طراحی شده و ایران با سرمایه‌گذاری در این حوزه می‌تواند به استانداردهای جهانی نزدیک‌تر شود.

دبیر کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق مشهد همچنین بر ضرورت استفاده از فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی و معدن‌کاری نسل چهارم تاکید کرد و گفت: این فناوری‌ها می‌توانند بهره‌وری را افزایش داده و مصرف انرژی و هزینه‌ها را کاهش دهند، اما ایران هنوز در مراحل ابتدایی این تحولات قرار دارد.

رجحانی یادآور شد: برنامه هفتم توسعه هدف رشد ۱۳ درصدی بخش معدن را دنبال می‌کند، اما مشکلات ساختاری و کمبود زیرساخت‌ها مانع تحقق این هدف هستند.

معادن غیرفعال فرصت‌های بالقوه سرمایه‌گذاری هستند

در ادامه جلسه زهرا سپهری، عضو این کمیسیون، با اشاره به ظرفیت‌های معادن غیرفعال گفت: این معادن می‌توانند به‌عنوان فرصت‌های بالقوه برای جذب سرمایه‌گذاری مطرح شوند، اما مشکلاتی مانند عدم اطلاع‌رسانی و محدودیت‌های زیرساختی مانع ورود سرمایه‌گذاران است.

وی تاکید کرد: همکاری با دانشگاه‌ها و پژوهشگران بخشی ضروری از پروژه‌های تحقیقاتی و اجرایی محسوب می‌شود.

سپهری همچنین به تشکیل کنسرسیومی اشاره کرد که به گفته او از سال ۱۴۰۲ فعالیت خود را آغاز کرده و چندین شرکت در آن مشارکت دارند.

او اظهار کرد: هدف این کنسرسیوم تامین سنگ‌آهن از معادن افغانستان برای تولید محصولات فولادی و صادرات یا نیاز داخلی است.

وی با اشاره به برنامه‌های تولید الکترود در استان، تاکید کرد: هرچند فعالیت‌ها آغاز شده، اما تولید صنعتی گسترده هنوز انجام نمی‌شود و تسهیل شرایط ورود تولیدکنندگان جدید می‌تواند تحول بزرگی در صنعت فولاد و معدن ایجاد کند.

پایداری معادن، الزام توسعه پایدار استان

محبوبه حسن‌زاده، کارشناس اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی نیز با تاکید بر ضرورت توجه به پایداری معادن گفت: توسعه پایدار معادن باید از یک ایده تزئینی به الزام واقعی تبدیل شود تا محیط زیست حفظ و شرایط اجتماعی و اقتصادی بهبود یابد.

وی با اشاره به وسعت اراضی معدنی استان بیان کرد: بیش از ۱۱۸ هزار کیلومترمربع از اراضی استان به معادن اختصاص دارد و اهمیت جنبه‌های اجتماعی و زیست‌محیطی در توسعه این بخش دوچندان است.

حسن‌زاده افزود: توسعه پایدار معادن نه‌تنها باید محیط زیست را حفظ کند، بلکه اقتصاد منطقه‌ای را تقویت و آسیب‌های اجتماعی را کاهش دهد.

وی همچنین پیشنهاد کرد: الگویی جامع برای مدیریت معادن طراحی شود تا فرآیندها بهینه شده و هم‌زمان حقوق جامعه و محیط زیست رعایت گردد و با نگاهی یکپارچه، رشد پایدار در این بخش محقق شود.

اصلاح ساختارهای مدیریتی معادن ضروری است

محمد ساقی، عضو کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق مشهد، با بیان اینکه برخی معدن‌کاران با مشکلات اساسی در ساختارهای داخلی و مدیریتی مواجه هستند، افزود: این موضوع روند تولید و استخراج را مختل می‌کند.

او بر لزوم تغییرات ساختاری و اصلاحات در سازمان‌ها تاکید کرد و گفت: بسیاری از معادن با کمبود منابع و مدیریت ضعیف روبرو هستند و در برخی مناطق، منابع زیرزمینی به دلیل مدیریت نادرست هدر می‌رود.

ساقی همچنین بر اهمیت مسئولیت اجتماعی معادن تاکید و اظهار کرد: معادن باید با برنامه‌های اجتماعی و فرهنگی خود به توسعه محلی و حفظ منابع طبیعی و آبی توجه ویژه داشته باشند.

ناآگاهی از قوانین و کمبود زیرساخت‌ها مانع توسعه است

ساقی یکی از مهم‌ترین مشکلات صنعت معدن را ناآگاهی از قوانین و مقررات معدنی عنوان کرد و افزود: حتی برخی اعضای کارگروه‌ها و نهادهای نظارتی از جزئیات قوانین اطلاع دقیقی ندارند.

او همچنین بر مدیریت حقوق دولتی معادن تاکید کرد و گفت: بخشی از این منابع باید به استان‌ها و مناطق آسیب‌دیده اختصاص یابد، اما نگرانی‌هایی درباره هزینه‌کرد صحیح بودجه وجود دارد. کمبود زیرساخت‌ها به ویژه در حوزه انرژی، افزایش هزینه‌های سوخت و ارز نیز فشار جدی بر فعالان این بخش وارد کرده است.

بازدیدهای میدانی ابزار تصمیم‌سازی بهتر

نجمه صمصامی، از فعالان حوزه معدن، بر اهمیت حمایت‌های حیاتی از بخش معدن و توجه به ابعاد اجتماعی و زیست‌محیطی تاکید و بیان کرد: بازدیدهای میدانی از معادن و کارخانجات فرآوری به تصمیم‌گیری شفاف‌تر و ارائه راهکارهای عملی برای بهبود شرایط کمک می‌کند و می‌تواند توسعه پایدار معدن را در استان خراسان رضوی تقویت کند.

لزوم بازنگری در مسئولیت اجتماعی معادن

نازپرور، رئیس معدن و صنایع معدنی اتاق مشهد در این بخش از جلسه، پیشنهاد تشکیل جلسه‌ای مشترک با کمیسیون مسئولیت اجتماعی اتاق را ارائه کرد و گفت: این اقدام برای تدوین آیین‌نامه جدید و تقویت همکاری بخش‌های دولتی و خصوصی در مدیریت مسئولیت اجتماعی معادن، مفید است.

وی با اشاره به مشکلات اقتصادی بنگاه‌های معدنی بیان کرد: معادن هم‌اکنون با چالش‌هایی جدی مواجه هستند که شامل ناترازی‌ها، هزینه‌های بالای سوخت و انرژی و محدودیت‌های زیرساختی در مناطق دورافتاده می‌شود.

او افزود: در چنین شرایطی حفظ فعالیت اقتصادی یک معدن بسیار دشوار است و هزینه‌های سوخت، تامین مواد اولیه و پرداخت عیدی و سنوات کارکنان فشار اقتصادی بیشتری بر بنگاه‌ها وارد می‌کند.

وی ادامه داد: حتی وقتی تامین سوخت به‌صورت آزاد امکان‌پذیر باشد، باز هم فعالیت مؤثر در بسیاری از معادن با مشکل مواجه است. بسیاری از کارگران و مدیران معادن با مشکلات متعدد دست‌وپنجه نرم می‌کنند، در حالی که سیاست‌های اقتصادی و مدیریتی کشور هنوز با این شرایط سازگار نیست.

او بر لزوم تقویت همکاری میان بخش‌های دولتی و خصوصی در توسعه معادن تاکید کرد و افزود: دولت می‌بایست با تخصیص بودجه‌های لازم و حمایت از پروژه‌های معدنی، شرایط فعالیت بنگاه‌ها را تسهیل کند.

نازپرور همچنین برگزاری بازدیدهای مشترک از معادن و معرفی توانمندی‌های آن‌ها به مقامات دولتی و خبرنگاران را به‌عنوان راهکاری مؤثر در توسعه فعالیت‌های این بخش مطرح کرد و یادآور شد: رسانه‌ها می‌توانند نقش مهمی در معرفی ظرفیت‌های معدن‌کاری و جلب حمایت‌های لازم ایفا کنند.