به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، «منوچهر مالکی» در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار کرد: مقرر بود نمایندگان استان ردیف بودجه خاصی را در برنامه هفتم توسعه به منظور ساماندهی حوزه زعفران پیشنهاد کنند. ما انتظار داریم همان گونه که چای با سطح زیرکشت به مراتب پایین‌تر از زعفران دارای ردیف بودجه خاصی است، زعفران نیز با 130 هزار هکتار سطح زیر کشت، دارای ردیف بودجه مشخصی باشد.
وی با بیان اینکه متاسفانه تاکنون اقدامات چندانی در حوزه ایجاد زنجیره ارزش زعفران در کشور صورت نگرفته است، تصریح کرد: شاهد این مدعا آن است که بخش عمده‌ای از زعفران تولیدی در کشور ما خام فروشی می‌شود. تاکنون زعفران در کشور ما به عنوان چاشنی شناخته شده؛ این در حالی است که این محصول، یک گیاه دارویی است و از تمام اجزای آن در ساخت داروهای ضد سرطان، مکمل‌های دارویی و محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود.
مالکی ادامه داد: به رغم آن که در حوزه ارزش افزوده زعفران در کشور گام‌هایی برداشته شده؛ اما برای تکمیل زنجیره ارزش این محصول، باید اقدامات موثرتری را در دستور کار قرار داد. در حال حاضر، برخی از شرکت‌های داخلی نسبت به ساخت مکمل‌های دارویی از زعفران اقدام کرده و توفیقات خوبی در این حوزه داشته‌اند و علی رغم آن که مراکزی همچون پژوهشکده زعفران تازه آغاز به کار کرده و در حال انجام مطالعات ابتدایی هستند، به نظر می‌رسد اگر دولت نسبت به ایجاد یک پژوهشکده مطالعاتی در حوزه زعفران اقدام کند، می‌توان گام‌های موثری در این حوزه برداشت. در واقع، تقویت زنجیره ارزش زعفران مستلزم آن است که پژوهشکده ویژه‌ای در این حوزه ایجاد شود و مطالعات عمیقی در این حوزه انجام بگیرد. علاوه بر این، در این زمینه باید با صاحبنظران خارجی نیز تبادل اطلاعات صورت بگیرد.
نماینده اتاق خراسان رضوی در شورای ملی زعفران خاطرنشان کرد: مطالعات حاکی از آن است که سرانه مصرف محصول زعفران در سال، بایستی حدود 10 گرم باشد. حال اگر این میزان مصرف را برای 80 میلیون نفر در نظر بگیریم می‌بایست سالانه حدود 800 تن زعفران در کشور تولید شود. این در حالی است که تولید زعفران در سال گذشته حدود 270 تن بوده است.
90درصد زعفران خام فروشی می‌شود
مالکی با اشاره به اینکه در حال حاضر 90 درصد محصول زعفران خام فروشی می‌شود و تنها 10 درصد از زعفران تولیدی فرآوری می‌گردد، افزود: برخی از خام فروشی محصول زعفران، سود زیادی عایدشان می‌شود؛ لذا تمایلی به ایجاد ارزش افزوده این محصول ندارند؛ اما نباید از این مهم غافل شد که با ایجاد ارزش افزوده محصول زعفران، درآمد زیادی عاید کشورمان می‌شود.
مالکی یادآور شد: آنچه مسلم است، قیمت گذاری زعفران توسط نهادی مشخص، ضروری است؛ اما هم اکنون چندین نهاد در حوزه قیمت گذاری این محصول دخیل هستند. از سویی، به رغم آنکه 95 درصد زعفران تولیدی دنیا در ایران کشت می‌شود، متولی واحد یا اتحادیه‌ای قدرتمند در این حوزه برای قیمت گذاری وجود ندارد.
نماینده اتاق بازرگانی مشهد در شورای ملی زعفران با بیان اینکه 90 درصد کشاورزان زعفران خرده مالک هستند و کشاورزی در این حوزه معیشتی است و سود چندانی عاید آنان نمی‌شود، افزود: در حوزه قیمت گذاری این محصول باید نهاد و شورایی تشکیل شود که تمامی ذی‌نفعان اعم از کشاورز، صادرکننده و فرآوری کننده در آن حضور داشته باشند تا به دور از هرگونه جانبداری قیمت منصفانه‌ای برای این محصول تعیین شود.
مالکی تصریح کرد: آمارها حاکی از آن است که صادرات زعفران در اردیبهشت ماه 1402 نسبت به مدت مشابه دو برابر افزایش یافته است؛ اما پیش‌بینی می‌شود که در سال جاری به دلیل خشکسالی با کاهش تولید مواجه شویم.
برای حفظ جایگاه زعفران ایران در دنیا چه باید کرد؟
نماینده اتاق بازرگانی مشهد در شورای ملی زعفران معتقد است برای حفظ جایگاه زعفران ایران در عرصه بین‌المللی، باید به سراغ ایجاد بازارهای جدید باشیم؛ چرا که بازارهای قدیمی همچون اسپانیا که زعفران ایران را به نام خود در عرصه بین‌المللی عرضه می‌کنند، به رقیبی جدی برای ما تبدیل شده‌اند. از طرفی، به دلیل قاچاق پیاز زعفران به افغانستان، این کشور قطعا رقیبی جدی برای ایران در این حوزه خواهد بود.
به گفته مالکی، در حوزه معرفی زعفران به سایر کشورها بسیار ضعیف عمل کرده‌ایم. او اظهار کرد: اگر در این حوزه اطلاع رسانی مطلوبی صورت بگیرد، قطعا در شناسایی بازارهای جدید گام‌های بزرگی برداشته‌ایم. رایزن‌های اقتصادی ما در سفارتخانه‌های کشورهای مختلف بایستی در شناسایی این محصول و ظرفیت‌های آن و معرفی زعفران ایرانی، بسیار قوی عمل کنند و لازم است در این زمینه تدابیری اندیشیده شود.
