ورود به بازار فیزیکی طلا و ارز مخاطرات متعددی را با خود به همراه دارد. ورود به بازار رمزارزها نیز نیازمند دانش و تخصص است. علاوه بر این کلاهبرداری‌های متعدد در این بازار باعث شده است که عموم مردم به این بازار بدبین باشند و به آن اعتماد نکنند. در چنین شرایطی مطمئن‌ترین گزینه بورس است. اما بازار سرمایه از سال1399 که آن سقوط تاریخی را تجربه کرد تا به امروز کمتر روز خوش به خود دیده است. همین حالا و در این روزها نیز حال بورس ناخوش است. دامنه نوسان قیمت سهام‌ها محدود شده و بیش از سه هفته است که شاخص اصلی بازار سرمایه در روند نزولی است. اگر تا اینجای گزارش همراه ما بوده‌اید، به این معناست که شما هم یک دغدغه در زندگی‌تان دارید. اینکه چطور دارایی‌هایتان را در برابر تورم ایمن کنید؟
انتخابی مطمئن
تقریبا تمام ما در زندگی‌مان با افرادی روبه‌رو شده‌ایم که خودشان را در تمام زمینه‌ها به‌ویژه مسائل اقتصادی کارشناس می‌دانند. افرادی که نسخه‌هایشان اغلب سمی است. به عنوان مثال رسانه‌ها و مسئولان بارها و بارها اعلام کرده‌اند که سرمایه‌گذاری در بازار طلای آب‌شده و مستعمل ممکن است با کلاهبرداری همراه باشد، اما آن‌ها این بازار را به شما پیشنهاد می‌دهند. یا به عنوان مثال به شما پیشنهاد می‌کنند در پیش‌فروش خودرو، مسکن و موبایل ثبت‌نام کنید. پیش‌فروش‌هایی که سال‌هاست تشت رسوایی‌شان بر زمین افتاده اما همچنان عده‌ای هستند که فریب بخورند.
در اقتصاد کشورها بهترین تصمیم برای سرمایه‌گذاری ایمن ورود به بازار سرمایه است. اگر می‌پرسید با چه رویی چنین پیشنهادی را مطرح می‌کنید، باید بگوییم که حتی در این بازار نزولی که بیشتر سهام‌داران زیان کرده‌اند نیز باز هم راهکارهایی وجود دارد که مردم عادی بتوانند بیش از تورم یا حداقل به اندازه تورم از سرمایه‌شان بازدهی بگیرند. این راهکار در واقع سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت است. صندوق‌هایی که ریسکی متوجه آن‌ها نیست و البته ورود به آن‌ها به‌معنای آسیب به اقتصاد کشور نیست. احتمالا خودتان هم می‌دانید که یکی از مشکلات اقتصاد ایران ورود سرمایه‌های خرد به بازار طلا و ارز است. اتفاقی که درنهایت به زیان اقتصاد کشور تمام می‌شود. اما در سوی مقابل ورود سرمایه‌های خرد به بازار سرمایه، چنین آسیبی را هم به همراه ندارد.
کدام صندوق را انتخاب کنیم؟
نگاهی به عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری بورسی از ابتدای سال تاکنون نشان می‌دهد که بیشتر این صندوق‌ها نیز به دنبال سقوط شاخص کل بازار سرمایه با کاهش قیمت روبه‌رو شده‌اند. با این حال صندوق‌های درآمد ثابت از این قاعده مستثنا بوده‌اند. واقعیت این است که صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه به دو شکل کلی فعالیت می‌کنند.
گروه اول که صندوق‌های سهامی هستند بیشتر دارایی‌شان را روی سهام شرکت‌ها و در صنایع مختلف سرمایه‌گذاری می‌کنند. گروه دوم صندوق‌های درآمد ثابت هستند. این صندوق‌ها، دارایی‌شان را در سپرده‌های بانکی و اوراق مشارکت اسلامی سرمایه‌گذاری می‌کنند. سود اوراق مشارکت و سپرده‌های بانکی نیز بدون ریسک و ثابت است. به همین دلیل عبارت «درآمد ثابت» پسوند نام صندوق‌هایی است که این روش سرمایه‌گذاری را انتخاب کرده‌اند.
بررسی عملکرد صندوق‌ها
احتمالا شما هم شنیده‌اید که بازدهی اوراق خزانه اسلامی یا همان اخزا به محدوده ۳۸درصد رسیده است و اصلا همین افزایش سود اوراق خزانه اسلامی باعث شده که بورس با کله به زمین بخورد. حرفی که کم‌وبیش درست است. سال گذشته بود که بانک مرکزی اعلام کرد بانک‌ها می‌توانند گواهی سپرده خاص با نرخ سود علی‌الحساب۳۰درصد سالانه (پرداخت سود ماهانه) را عرضه کنند. در ادامه این تصمیم شاهد رشد نرخ بازدهی اوراق اخزا در بازار سرمایه نیز بودیم. این اتفاقات درمجموع باعث کوچ سرمایه‌های کلان از بازار سهام به بازار اوراق بود و درنهایت به زیان بورس تمام شد.
با این حال برای سرمایه‌گذاران خرد همچنان بهترین گزینه و بدون ریسک‌ترین گزینه ورود به همین بازار اوراق است. مطمئن‌ترین روش سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت است. بیشتر صندوق‌های درآمد ثابت ظرف سه ماه گذشته حدود بیش از 6درصد بازدهی را نصیب سهام‌داران خود کرده‌اند، این در حالی است که از میان صندوق‌های سهامی که پرتعداد هم هستند فقط سه صندوق بیش از یک درصد رشد کرده‌اند و البته هیچ‌کدام از آن‌ها بازدهی 6درصدی هم نداشته‌اند.
چطور در اوراق اخزا سرمایه‌گذاری کنیم؟
اوراق اخزا تنها در فرابورس قابل معامله هستند. برای خریدوفروش این اوراق با قیمت روز آن، می‌توان در یکی از کارگزاری‌های معتبر اقدام به معامله کرد. اگر کدبورسی و سامانه برخط معاملات بورسی یکی از کارگزاری‌ها را در اختیار دارید این‌کار برایتان امکان‌پذیر است. برای مشاهده فهرست نماد اوراق خزانه به سایت سازمان بورس مراجعه و «اخزا» را جست‌وجو کنید. نماد اخزا با ارقامی در مقابل آن قابل مشاهده است که این ارقام بیانگر تاریخ سررسید آن‌هاست. به عنوان مثال در سایت نماد «اخزا 030821» نشانگر آن است که زمان سررسید این اوراق تاریخ 21آبان 1403 است. سود این اوراق به صورت ثابت بین 21 تا 23درصد است و قیمت اسمی آن‌ها نیز 100هزار تومان است. قیمت اسمی در واقع بهایی است که دارنده اوراق در تاریخ سررسید از بانک مرکزی و توسط بانک عامل دریافت خواهد کرد. حمید اسدی، کارشناس بازار سرمایه، درباره عملکرد صندوق‌ها می‌گوید: در بازار سرمایه صندوقی با عنوان درآمد ثابت نداریم، بلکه صندوق با تضمین سود حداقلی داریم. به نظر من حتی سازمان باید سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها را هم موقتی کند. به‌عنوان مثال، یک فرد سرمایه‌گذار یا یک کد نباید بتواند پول خود را بیش از شش ماه در صندوق‌های درآمد ثابت قرار دهد. چراکه این بازار سرمایه است و صندوق درآمد ثابت در آن معنی ندارد. اگر فردی می‌خواهد به مدل درآمد ثابت عمل کند، باید سرمایه خود را به بانک یا بازار ملک ببرد که ریسک نداشته باشد. بازار سرمایه همواره ریسک داشته و خواهد داشت.
وی ادامه می‌دهد: حتی اگر صندوق‌های درآمد ثابت بخواهند میزان بیشتری از سبد خود را از سهام بچینند، همچنان مجبورند اصل سود را تضمین کنند و در نتیجه ریسک بالایی را متحمل می‌شوند که طبعا زیر بار آن نمی‌روند. این در واقع یک دومینو است. وقتی یک حقوقی مبلغ هزار میلیارد تومان سرمایه خود را در صندوق‌های درآمد ثابت می‌گذارد و سود سالانه بالای 30درصد تضمین‌شده می‌گیرد، هیچ انگیزه‌ای برای ورود به بازار سهام ندارد.
