به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، «عبدالله یزدانبخش» رئیس این کمیسیون در این جلسه گفت: بعد از بررسی‌های انجام شده در شناخت چالشهای امروز صنایع، مباحث منابع انسانی یکی از مهمترین و چالش برانگیزترین موضوعات معرفی شد و با توجه به شمولیت کمیسیون صنعت، بر آن شدیم تا کمیته‌ای با این محوریت در کمیسیون صنعت اتاق مشهد راه اندازی کنیم. سایر کمیته های ذیل کمیسیون نیز بر اساس نیاز بخش صنعت تشکیل شده‌اند.
وی با اشاره به حضور مدیران واحدهای صنعتی و دانشگاهی در این نشست و ضرورت گفت‌وگو بین این اقشار در خصوص نیروی انسانی و نگهداشت آن، اذعان کرد: تاکنون به این مقوله آنطور که باید، توجه نشده است. امیدواریم بتوانیم در پایان نشست‌هایی از این دست، به احصاء چند فاکتور و معیار برای حفظ نیروی انسانی دست یابیم و آن را به سمع و نظر فعالان اقتصادی از طریق اتاق استان و در نهایت اتاق بازرگانی ایران برسانیم.
لزوم حفظ سرمایه‌های ارزشمند صنایع
یزدانبخش در ادامه، از کمبود نیروی کار متخصص در استان و چالش صنایع در این حوزه سخن گفت و بیان داشت: ضروری است همه واحدهای صنعتی و تولیدی به بحث منابع انسانی نگاه جدیدی داشته باشند. امروز حفظ و نگهداشت نیروی انسانی در این حوزه بسیار حائز اهمیت است و برای آینده صنعت کشور باید از این سرمایه‌ها حفاظت کنیم.
وی افزود: مدیران بایستی در راستای ایجاد تعلق خاطر کارکنان خود نسبت به محیط کارشان، راهکاراندیشی نمایند؛ به عنوان مثال، ارائه سرویس‌های مختلفی همچون خدمات دندانپزشکی برای خانواده و خدمات مربوط به سلامت کارکنان، ایجاد سیستم‌های ورزشی و برگزاری مسابقات، ارائه هدایای ازدواج، حمایت از کارکنان در مقوله مسکن، رسیدگی به تحصیل فرزندان و حتی سرویس‌های ایاب و ذهاب، در نظر گرفتن ایمنی خودرو‌ها، ایمنی داخل کارخانه و… فاکتورهایی هستند که برای نیروها تعلق خاطر به همراه می‌آورد.
برگزاری رویداد تخصصی در حوزه منابع انسانی
«اشکناز اورعی»، نایب رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی مشهد نیز در این نشست تصریح کرد: در کمیته منابع انسانی کمیسیون صنعت اتاق مشهد، اهدافی مشخص شده است که یک بخش از آن مربوط به راهکاراندیشی در خصوص جذب منابع انسانی و دیگری، نگهداشت نیروهاست. هدف ما در این جلسات، تمرکز بر هر دو بخش است؛ بر همین اساس، ضروری است با اعضای کمیسیون هم‌اندیشی و تبادل نظر لازم صورت گیرد. ضمن اینکه، رویدادی تخصصی نیز با موضوع منابع انسانی برگزار خواهیم کرد تا اقدام کارشناسی اثربخشی در بخش منابع انسانی صنعت صورت گیرد.
ارتقا دانش مدیران، هدف کمیته منابع انسانی است
در ادامه این جلسه، «سولماز الهامی»، رئیس کمیته منابع انسانی کمیسیون صنعت اتاق خراسان رضوی گفت: تشکیل کمیته منابع انسانی ذیل کمیسیون صنعت اتاق مشهد، اقدام ارزشمندی در این حوزه مهم صنعت است و امیدواریم در این عرصه شاهد کارآمدی فعالیت‌ها باشیم. به دنبال این هستیم که جلسات تجربه محور و مستمر باشد. در آینده از مدیران عامل صنایع نیز دعوت بیشتری به عمل خواهد آمد تا در جمع ما حضور یابند و در کنار آن، از حضور اساتید توانمند دانشگاه در حوزه مدیریت منابع انسانی به منظور انتقال دانش بهره خواهیم برد.
وی ادامه داد: در زمینه جذب و نگهداشت تاکنون مباحث زیادی مطرح گردیده؛ اما در این میان، نکته بسیار مهم و قابل توجه، بهره‌وری است که اگر جذب و استخدام یا نگهداشت به خوبی انجام شود بهره وری هم افزایش پیدا می کند. در حوزه منابع انسانی بسیاری از مدیران به صورت تجربی مهارت دارند؛ اما ارتقای مهارت‌ها و به روزرسانی علمی آن بسیار ضروری است.
لزوم تغییر نگاه سازمان‌ها به منابع انسانی
«کیهان کاووسی»، رئیس کمیسیون اقتصاد کلان و برنامه‌های راهبردی اتاق بازرگانی مشهد نیز در تعریف بهره‌وری گفت: به میزان منابع صرف شده در راه رسیدن به اهداف، بهره وری گفته می‌شود؛ اما بزرگترین مشکل این است که هنوز بعضا اهداف سازمان‌ها مشخص و روشن نشده است. هر سازمانی تا زمانی که اهداف خود را مشخص نکند، بحث بهره‌وری برای آن معنا ندارد.
وی ادامه داد: سطح بلوغ سازمانی و بلوغ فرایندی بایستی رشد یابد و نگاه مدیران نیز باید در این مسیر تغییر کند؛ وقتی بحث منابع انسانی و سرمایه انسانی می‌شود نگاه سیستم مالی نیز ناگزیر باید تغییر کند و به چشم سرمایه‌گذاری به این مقوله بنگرد. آنچه باعث رشد نیروی انسانی می‌شود، بحث بلوغ سازمانی است که همزمان باید در سازمان به آن توجه شود.
کاووسی تصریح کرد: اغلب صنایع در استان ما کوچک هستند و اغلب دارای سطح تکنولوژی پایینی می باشند و به دنبال این امر، نیاز به نیروی متخصص نیز کمتر می‌شود و حتی برخی تخصص‌ها برای برخی صنایع فاقد کارکرد است. این در حالی است که متناسب با رشد صنعت، نیاز به نیروهای متخصص نیز رشد می‌یابد.
نبود نیروی متخصص، بحران مدیران امروز
«محمدرضا موحد» دبیر کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی مشهد نیز در این جلسه خاطر نشان کرد: کسب تجربه در حوزه منابع انسانی با رویکردی جدید، هدف از برگزاری این نشست فوق‌العاده کمیسیون صنعت است و این امر در برنامه‌های آتی کمیسیون پیگیری خواهد شد. همچنین، در ادامه این مسیر، همایشی در زمینه منابع انسانی در اتاق بازرگانی برگزار خواهیم کرد تا بدین ترتیب، به نتیجه‌ای عملیاتی در این حوزه (با وجود مشکلات موجود همچون معضل مهاجرت و نبود نیروی متخصص کافی)، دست یابیم؛ زیرا یکی از بحران‌ها و دغدغه‌های اصلی مدیران واحدهای صنعتی در حال حاضر، به موضوع کمبود منابع انسانی متخصص ارتباط دارد.
ایجاد تعلق خاطر، کلید گم شده در مدیریت منابع انسانی
«محسن شرکا»، از فعالان اقتصادی استان نیز در بخشی از این نشست اظهار کرد: موضوع حیاتی و کلیدی موجود در صنعت ما، بحران نیروی انسانی است و بزرگترین تهدید موجود، کمبود نیروی انسانی است. منابع انسانی نیاز دارند که نگرانی از فردای خود نداشته باشند. بایستی در بنگاه خود به عنوان یک دولت کوچک در همه مواضع ورود کنیم و همه موارد همچون آموزش، بهداشت، خانواده و… را برای کارکنان مدنظر قرار دهیم. اگر به همه جنبه ها بپردازیم، بهره‌وری بالا می‌رود. از سویی، حس تعلق خاطر نیروی انسانی، منجر به بالا رفتن سود سازمان می‌شود. مدیران باید با نیروهای خود دور یک میز بنشینند و هرکسی در شغل خود ایده و نظری دارد، ارائه دهد تا بهره‌وری سازمان بالا برود.
تغییر تفکر از سطح به عمق
«عبدالمجید سقاءرضوی»، از فعالان اقتصادی استان نیز در این جلسه گفت: ما نیاز داریم در حوزه منابع انسانی کتب جدیدی نوشته شود و مدیران عالی بنگاه ها نیز باید آموزشهای تخصصی جدید ببینند. باید بین قسمت‌های مختلف یک کسب و کار درک مشترک صورت گیرد. به همین دلیل درک تفاوت نگرش خطی و عمقی به موضوع نیروی انسانی بسیار مهم است. نگرش خطی به تعداد کارکنان می پردازد در حالیکه وقتی عمیقتر نگاه می کنیم کارکنان شایسته و کارآمد، اصل قرار می گیرد و بهره وری به همین معنا است. در هر قسمت از مدیریت منابع انسانی باید عمیقتر نگاه کنیم و وقتی مسئله های یک انسان را در تمام ابعاد درنظر بگیریم، بایستی برای برطرف کردن آنها تلاش کنیم.
لزوم ایجاد جذابیت در سازمان
«نیکی رزاززاده»، مدرس دانشگاه با بیان اینکه یکی از مولفه‌های مهم در حوزه اشتغال، بحث بیکاری پنهان است، ادامه داد: یکی از حلقه‌های گم شده در صنعت این است که برخی نیروهای جذب شده مهارت، انگیزه و استعداد کافی ندارند و کاهش بهره‌وری در همین قدم اول یعنی جذب نیرو صورت می گیرد. موضوع دیگر این است که برخی سازمان‌ها، فاقد جذابیت لازم برای نیرو هستند؛ اگر به دنبال جذب نیروی متخصص هستیم، باید جذابیت ایجاد کنیم.
ایجاد یک سازمان دیجیتال
«حمیرا نیک رو»، از فعالان اقتصادی استان نیز در این نشست اظهار کرد: در کسب و کارهای حوزه تکنولوژی، نگهداشت نیروهای متخصص به دلیل شرایط کاری به مراتب سخت‌تر است؛ زیرا به راحتی می‌توانند با کل کشور و جهان کار کنند و همچنین از دانش روز جهانی برخوردار شوند. ما در سازمان خود به بهره‌وری نگاه متفاوتی داریم. در واقع منابع انسانی صرفا یک واحد اداری نیست. به جای نگاه قدیمی، ادبیات متفاوت و جدیدی باید استفاده شود و از قابلیت‌ها به ساختار جدید برسیم. ما به بازار و اقتضائات آن می‌نگریم و بر اساس نیاز بازار، ساختار نیروی انسانی چیده می‌شود.
نیک رو گفت: در ساختار بازار محور، تک تک مدیران واحدها یک مدیر منابع انسانی هستند و این نگرش، در نهایت منجر به بهره‌وری بالا و کاهش هزینه‌ها می شود. بحث تفویض اختیار به مدیران نیز یکی از نکات مهم است به گونه ای که استخدام، اخراج و تعیین دستمزد با همان مدیر واحد است و در این راستا، باید مدیران را آموزش دهیم و سپس اختیارات به آنان سپرده شود.
وی خاطرنشان کرد: انجام این اقدامات امکان پذیر نیست؛ مگر با وجود یک سازمان دیجیتال؛ زیرا باید داده‌های تصمیم‌ساز داشته باشیم تا نیاز بازار را تشخیص دهیم و به بهره‌وری و کاهش هزینه تمام شده، دست یابیم.
«سید مجید خاتمی» از مدیران منابع انسانی صنایع استان در این خصوص اظهار کرد: در سازمان باید نگرش و اندیشه بهره وری در نظر گرفته شود. در شرکت ما به دو حوزه توجه ویژه ای شده است، یکی درآمد کارکنان و یکی شاد سازمانی، یک مدیر باید به موفقیت مالی کارمندانش توجه کند. ما در پذیرش نیروها این نکته را مدنظر قرار می دهیم که هر شخصی سه مهارت در سه حوزه کاری باید داشته باشد و در کنار مهارت کاری، مدیریت زندگی و مهارتهای نرم نیز بلد باشد. سهیم شدن کارکنان در سود شرکت یکی دیگر از موضوعات مهم در حوزه مدیریت منابع انسانی است؛ اینکه فرد احساس مسئولیت کند و خود را در قبال موفقیت سازمان مسئول بداند. علاوه بر اینها هر کاری که باعث شود کارکنان شما لحظات شادتری را تجربه کنند به بهره وری کمک می کند.
ضرورت ایجاد نگرشهای صحیح در حوزه مدیریت منابع انسانی
«علی کوشازاده» عضو هیات علمی دانشگاه بجنورد نیز در ادامه این جلسه خاطرنشان کرد: در خصوص منابع انسانی نیاز به تغییر نگرش داریم؛ در واقع، نباید دانش محوری صرف داشته باشیم. در مدیریت منابع انسانی، اصلاح و بهبود نگرش‌ها مغفول مانده است. از سویی، از انتقال نگرشهای صحیح در حوزه منابع انسانی هم غافل شده‌ایم. در محیط‌های کاری باید اصلاح نگرش‌ها صورت گیرد و در این زمینه، نقش مدیر بسیار مهم است. نکته اینکه، آموزش به تنهایی فاکتور اصلی بهره‌وری نیست؛ بلکه تاکید بر مهارت محوری و اصلاح نگرش‌ها بسیار مهم است. کوچینگ ابزاری است برای تغییر در باورها و نگرشهای مدیران و آموزشهای مدیر در نقش کوچ می تواند موثر واقع شود.
«رضا دایی زاده» از مدیران منابع انسانی صنایع استان با بیان اینکه باید مشکلات واقعی کارکنان را مورد توجه قرار دهیم، اظهار کرد: زمانی بهره‌وری بالا می‌رود که کارکنان در خانواده خود حال خوبی داشته باشند؛ به همین دلیل ما از مشاور خانواده در کسب و کار خود استفاده کردیم. باید دغدغه کارکنان را هر چند کوچک بررسی کنیم. از طرفی، با استفاده از امکانات ورزشی و برگزاری مسابقات، شاهد بالا رفتن بهره‌وری منابع انسانی بودیم. از سویی، با ایجاد یک کمیته جذب تلاش داریم در زمان استخدام سخت‌گیری‌های متخصصانه داشته باشیم.
«سیده زهرا فاطمی» عضو هیات علمی دانشگاه تابران نیز در این نشست گفت: در حوزه منابع انسانی نیاز است فرآیندها در گذر زمان بازنگری شود و صحت فرآیندها بررسی شود؛ به طور مثال آیا با توجه به نسل موجود، معیارها و فرآیندهای ما صحیح است؟ آیا حسابداری منابع انسانی در شرکتها انجام می شود تا مشخص شود هزینه‌ها به جا صورت می‌گیرد؟
«مجتبی غفاری» کارشناس مسئول منابع انسانی یکی از بنگاه‌های اقتصادی استان تاکید کرد: باید قبول کنیم منابع انسانی تاثیر مستقیمی در بهره‌وری دارد و این موضوع از لحظه انتخاب فرد که با فرهنگ سازمانی ما سازگار باشد، آغاز می‌شود. توجه به خانواده یکی از موضوعات مهم و تاثیرگذار در این حوزه است، آموزش کارکنان نیز موثر است اما چیزی که نادیده گرفته می‌شود فرآیند مدیریت عملکرد است، در واقع بعد از جذب و استخدام، مدیریت فرایند مهمترین گام است.
وی افزود: در مدیریت علمکرد گفت‌وگوی موثر مهم است؛ اما در اکثر مواقع مدیر خواسته خود را شفاف عنوان نمی‌کند. ارتباط عملکرد فرد با عملکرد تیم بسیار مهم است و روی بهره‌وری تاثیر زیادی دارد.
تعلق و عشق سازمانی عامل مهم بهره وری
در ادامه نشست، «منصور سالاری»، کارشناس بهره وری شرکت توزیع برق مشهد گفت: چالش اصلی ما نداشتن بهره‌وری در سیستم‌ها نیست، در واقع در بحث بهره وری چیزی گم شده و بیشتر درگیر سیستم شده‌ایم این در حالی است که فضای فکری بسیار مهم است. تعلق سازمانی و عشق به سازمان یکی از موضوعات مهم در ارتقای بهره وری است. در راستای ایجاد تعلق خاطر، تنها راهکار توانمندسازی، آموزش نیست بلکه باید به تفویض اختیار هم پرداخت. اجازه بدهیم کارکنان نیز حل مساله کنند؛ زیرا مدیران در همه زمینه‌ها تخصص کافی ندارند.
«فرحناز جهانبخش»، از فعالان اقتصادی خراسان رضوی در ادامه این نشست اظهار کرد: در سازمان از دید کیفی باید روابط انسانی بررسی شود. در این حوزه ما با نگاه اقتصادی مسائل را بررسی کردیم و دلیل بهره وری پایین در سازمان ها بررسی کردیم. در واقع همدلی، عامل و محرک وفاداری در سازمان‌هاست. اگر مدیرعامل گوش فعال نداشته باشد و نیاز کارمند را درک نکند، نمی‌تواند تعامل موثر داشته باشد.
وی ادامه داد: در اقتصاد همدلی، تفویض اختیار وجود دارد و برای هر شخص یک وظیفه تعریف شده که خود آن را دنبال می‌کند. آمار و ارقام می‌گویند اگر سازمانی همدلی را در تعاملات خود پیاده‌سازی کند، 5 درصد از هزینه‌هایش کم می‌شود و در نهایت روی مدل بهره وری سازمانی تاثیرگذار است.
«امیرحسین تارخ» از کارشناسان بنگاه‌های اقتصادی، در خصوص شاخص نرخ بازگشت سرمایه انسانی در مناطق مختلف جغرافیایی جهان اطلاعات و آماری را ارائه کردند. در کشورهای حوزه منا عموما تورم های بالا و اتکای دولت به درآمدهای نفتی و بدهی های بالای دولت نسبت به تولید ناخالص ملی باعث عدم توجه به نهادسازی و تربیت نیروی متخصص می شود. در کشورهای حوزه OECD توجه به نیروی انسانی و وجود نهادهای قوی در سطح جامعه و تاکید بر مهارت اموزی بر روی نرخ بازگشت سرمایه انسانی اثر مثبتی دارد.
