ضرورت ساخت و تجهیز پارک انرژی خورشیدی در منطقه سرخس

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، «غلامرضا نازپرور»، رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق مشهد با اشاره به اهمیت رفع ناترازی انرژی در کشور، اظهار کرد: باتوجه به ناترازی جدی انرژی در کشور، ضرورت دارد که هم‌فکری برای تعیین راهکارهای برون رفت از این بحران صورت پذیرد. متاسفانه در گذشته به موضوع بحران انرژی و ناترازی‌ها توجه نشده است و به همین دلیل، امروز در این وضعیت قرار گرفته‌ایم.

وی افزود: کشور چین در گذشته، حدود ۶۰ درصد انرژی مورد نیاز خود را‌ از زغال‌سنگ تامین می‌کرد؛ اما در حال حاضر، ۳۸ درصد انرژی مصرفی این کشور از انرژی‌های تجدیدپذیر تامین می‌شود. این در حالی است که سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در تامین برق مورد نیاز ایران، کمتر از ۱ درصد است. ایران در شرایط جغرافیایی، منابع و امکانات بهتری نسبت به کشوری همچون چین در تولید انرژی تجدیدپذیر قرار دارد؛ اما عدم مدیریت صحیح و مداوم در این حوزه، سبب وضعیت و بحران فعلی در موضوع انرژی کشور ما شده است.

نازپرور، ارائه تسهیلات ارزان قیمت برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر را یکی از راهکارهای پیشنهادی در این حوزه خواند و گفت: همچنین، پیشنهاد می‌گردد مبالغ حاصل از عوارض صادراتی که در حوزه معدن و صنایع معدنی دریافت می‌شود، صرف توسعه زیرساخت تامین و نیروگاه‌های انرژی تجدیدپذیر گردد. این امر سبب تشویق تولیدکننده می‌شود و منفعت‌های فراوانی برای استان دارد.

مزایای راه‌اندازی پارک انرژی خورشیدی در منطقه ویژه اقتصادی سرخس

«نسرین یوسفی عارفی»، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی مشهد نیز، با اشاره به افزایش قطع برق صنایع در تابستان سال جاری، پیشنهاد ایجاد سازوکار لازم برای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در صنایع معدنی استان را مطرح و تاکید کرد: برای اولین بار قانون خرید تضمینی برق از نیروگاه‌های غیردولتی (ماده 62 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت) در برنامه سوم توسعه کشور تصویب و در برنامه‌های چهارم و پنجم توسعه نیز تاکید گردید و دستورالعمل اجرایی ماده 62 مصوب وزارت نیرو (سال 1384) و مصوبه هیئت وزیران (سال 1387)، شرایط و چهارچوب‌های اولیه از جمله نرخ خرید برق از این نیروگاه‌ها را تعیین کرد. سپس از ابتدای سال 1390، بند «ب» ماده 133 قانون برنامه پنجم توسعه و آیین نامه اجرایی آن فرآیند توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر غیردولتی را تکمیل کرد. هم‌اکنون ماده 61 قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی در حال اجرا است. این مقررات شبیه به قوانینFeed in Tariff در کشورهای پیشرو این صنعت است که به‌عنوان موثرترین مکانیزم برای توسعه سریع نیروگاه‌های تجدیدپذیر شناخته شده و هم‌اکنون در بیش از 50 کشور دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

یوسفی بخش دیگر سخنانش را به معرفی مدل‌های سرمایه‌گذاری در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر اختصاص داد و عنوان کرد: استفاده از ظرفیت انرژی‌های تجدید‌پذیر نیازمند سرمایه‌گذاری جدی در این زمینه است. احداث نیروگاه خورشیدی با استفاده از ظرفیت ماده 12 قانون رفع موانع تولید، احداث نیروگاه تجدیدپذیر با استفاده از سازوکار تهاتر انرژی صنایع، احداث نیروگاه تجدیدپذیر جهت ارائه در تابلو سبز بورس انرژی، صادرات برق تجدیدپذیر، خرید تضمینی برق تجدیدپذیر با استفاده از ظرفیت ماده 61 قانون اصلاح الگوی مصرف، احداث نیروگاه خورشیدی در شهرک‌های تخصصی خورشیدی و احداث نیروگاه تجدیدپذیر در شهرک‌های صنعتی و زمین‌های شخصی، از مدل‌های سرمایه‌گذاری در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر است. ارائه تسهیلات ارزان برای احداث نیروگاه تجدیدپذیر از محل وجوهدریافت شده از صنایع توسط توانیر، یکی از راهکارهای موجود در این زمینه است.

وی افزود: شروع بهره‌برداری نیروگاه و تهیه صورت حساب‌های ماهانه بهای برق تجدیدپذیر توسط متقاضی صورت می‌گیرد. صورت حساب‌های ماهانه بر پایه قیمت مندرج در قرارداد خرید برق و به‌صورت ریالی و ماهیانه با اعمال ضرایب پرداخت می‌شود؛ ضریب تعدیل براساس شاخص‌‌های تورم ارزی و ریالی، ضریب آمادگی ساعتی (مطابق دیماند مصرفی برق کشور)، ضریب استفاده از تجهیزات نیروگاهی ساخت داخل ( که تاکنون اجرایی نشده است) و… از ضرایب مندرج در این قرارداد است. بخشی از هزینه برق صنعت در قالب ماده 16 قانون جهش تولید دانش‌بنیان پرداخت می‌شود و مازاد برق تجدیدپذیر نیز در بورس قابل فروش است.

گریزی به مراحل احداث نیروگاه تجدیدپذیر

یوسفی بخش دیگر سخنانش را به مراحل احداث نیروگاه اختصاص داد و افزود: اخذ مجوز احداث نیروگاه، بررسی و پیشنهاد محل تاسیس نیروگاه خورشیدی، بررسی شرایط جوی منطقه، بررسی میزان انرژی منطقه با توجه به وضعیت تابش، تهیه RFP بررسی آزمایشات ژئوتکنیک، مکانیک و مقاومت ویژه خاک و تست کشش پایه، طراحی نیروگاه با استفاده از نرم افزار، ارائه طرح اتصال به شبکه و ارائه طرح توجیهی، از مراحل احداث نیروگاه تجدیدپذیر است. دوره برگشت سرمایه در این مدل پیشنهادی، سه ساله و نرخ بازگشت 54 درصد خواهد بود.

وی تاکید کرد: احداث نیروگاه در محل کارخانه و احداث نیروگاه در پارک خورشیدی سرخس، از محل‌های پیشنهادی احداث نیروگاه تجدیدپذیر در استان ماست.

یوسفی افزود: خراسان رضوی تاکنون موفق به استفاده از منابع و قوانین موجود در خصوص دریافت تسهیلات در حوزه احداث نیروگاه تجدیدپذیر، نشده است. امکان استفاده از منابع و قوانین وجود دارد؛ اما تحقق این امر، نیازمند همت بخش خصوصی و دولتی است. درصورتی که طرح‌های پیشنهادی اجرایی شود، دو سوم مشکل ناترازی انرژی صنایع این استان رفع خواهد شد.

وی با تاکید بر کاهش استفاده از کربن در صنعت فولاد، عنوان کرد: ایران، رتبه 28 در کاهش مصرف کربن در صنعت فولاد را دریافت کرده است. کشورهای توسعه یافته، به سمت کاهش انرژی‌های سوختی حرکت می‌کنند.

یوسفی در بخش دیگر سخنانش به عرضه انرژی در تابلو سبز بورس اشاره و خاطرنشان کرد: در این مدل سرمایه‌گذاری، میزان و زمان برگشت سرمایه مشخص است. با ارائه وام‌های خرد به سهامداران، به سرمایه‌گذاری در این مدل کمک شایانی خواهد شد. و همچنین ارائه تسهیلات تبصره ۱۸ و همچنین تسهیلات از محل منابع ماده ۱۶ قانون دانش بنیان و تعیین سهم استانی می تواند به صنایع در احداث نیروگاه خورشیدی کمک نماید

«عماد رجحانی»، دبیر کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز تصریح کرد: این کمیسیون سلسله جلساتی با موضوع زنجیره آهن و فولاد برگزار می‌کند. در جلسه پیشین، مقرر گردید که کمیته‌ای برای رفع چالش‌های زنجیره فولاد تشکیل و راهکارهای پیشنهادی در قالب بسته‌ای در آن کمیته تهیه شود و به نمایندگان مجلس شورای اسلامی ارائه گردد.

محدودیت در مصرف انرژی باید عادلانه باشد

سپس «سید احسان قاضی‌زاده هاشمی»، نماینده مردم سرخس و فریمان در مجلس شورای اسلامی، با تاکید بر ضرورت سرمایه‌گذاری در حوزه زیرساخت انرژی، اظهار کرد: قطع مداوم برق و گاز در کشور نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری بلندمدت در حوزه انرژی صورت نگرفته است. در حوزه انرژی با دومینوی مشکلات به هم‌پیوسته مواجه هستیم. کشور به سرمایه‌گذاری در حوزه زیرساخت نیازمند است.

وی با اشاره به گلایه صنایع از بخشنامه‌های خلق‌الساعه گفت: در تصمیم‌گیری‌ها از نظرات بخش خصوصی، تشکل‌ها و صنایع استفاده نمی‌شود، به همین‌خاطر هزینه زیادی به بخش خصوصی تحمیل می‌گردد. سیاست‌گذاری در حوزه محدودیت استفاده از انرژی تنها نباید به بخش صنایع، اعمال گردد. فشار به مشترکان باید عادلانه انجام شود. درصورتی که شرایط فعلی ادامه پیدا کند، وزارت نیرو بایستی جدول روشنایی صادر کند.

قاضی زاده هاشمی تاکید کرد: هزینه انرژی مصرفی در صنایع فولادی نسبت به سال‌های گذشته، ۱۷ برابر افزایش پیدا کرده که در این شرایط، تولید از صرفه اقتصادی می‌افتد. ضرورت دارد که افق انرژی با توجه به شرایط، منابع و امکانات موجود ترسیم گردد. بازچرخانی سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی به احکام بودجه‌ای نیازمند است؛ با توجه به اینکه تدوین بودجه در آبان و آذرماه است، پیشنهادات و راهکارهای موجود در این حوزه باید به مجلس شورای اسلامی ارائه شود تا در جلسات کارشناسی با نهادهای متولی مطرح و بررسی گردد.

وی افزود: با تبدیل منطقه ویژه اقتصادی سرخس به منطقه آزاد، فرصت خوبی برای سرمایه‌گذاری در این منطقه فراهم است. باتوجه به موقعیت جغرافیایی آن منطقه و حجم زیاد تبادلات (واردات و صادرات) در آن، شرایط خوبی برای سرمایه‌گذاری در حوزه توسعه زیرساخت انرژی‌های تجدیدپذیر (پنل خورشیدی) فراهم می‌شود.

قاضی‌زاده هاشمی با تاکید بر بحران کمبود گاز در کشور، عنوان کرد: در دیدار مرحوم رئیسی با رئیس جمهور ترکمنستان مقرر گردید که خط دائمی گاز میان ایران و ترکمنستان ایجاد شود تا از طریق آن، گاز ترش به ایران وارد و پس از تصفیه در جریان قرار گیرد. در موازات این اقدامات به توسعه نیروگاه خورشیدی، اتمی، بادی و… نیز نیازمندیم.

سرمایه‌گذار خارجی بدون ویزا امکان ورود به منطقه ویژه اقتصادی سرخس را ندارد

«محمدرضا رجبی مقدم»، مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره منطقه ویژه اقتصادی سرخس نیز، با بیان اینکه سرخس دروازده ورود به آسیای میانه است، عنوان کرد: از گذشته تاکنون تلاش‌های متعددی برای منطقه ویژه اقتصادی سرخس صورت گرفته که امیدواریم به محلی برای سرمایه‌گذاری امن مردم ایران تبدیل شود. مناطق آزاد سکوی صادرات کالا هستند.

وی افزود: متاسفانه، سرمایه‌گذار خارجی بدون ویزا امکان ورود به منطقه ویژه اقتصادی سرخس را ندارد و این امر، یکی از چالش‌های موجود در جذب سرمایه است. این منطقه از تمامی استانداردهای لازم در حوزه منطقه آزاد برخوردار است و با تعریف پارک انرژی خورشیدی در منطقه سرخس و تولید پنل خورشیدی در این منطقه، شرایط خوبی برای سرمایه‌گذاری فراهم خواهد شد.

«نعمت‌زاده»، مشاور مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی سرخس نیز اظهار کرد: با احداث کارخانه پنل خورشیدی در منطقه ویژه اقتصادی سرخس، هزینه ساخت پارک خورشیدی، به میزان 20 درصد کاهش پیدا می‌کند.

وی با اشاره به احداث پارک خورشیدی در شرق کشور، عنوان کرد: کاربری صنعتی برای تاسیس این نیروگاه در نظر گرفته شده است. برای این پارک خورشیدی، تامین سرمایه از طریق بورس صورت خواهد گرفت. این پارک خورشیدی ظرفیت تولید ۱۰۰ مگاوات برق را دارد که هزینه تولید آن ۲۰ درصد ارزان‌تر خواهد بود.

سهم صنعت فولاد از انرژی برق تنها 7 درصد است

«بهروز اسماعیلی»، مدیر بومی‌سازی و توسعه تکنولوژی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران نیز در بخش دیگر این نشست در خصوص اهمیت صنایع معدنی، اظهار کرد: بخش بزرگی از صنایع معدنی ایران، متعلق به فولاد است. فولاد ایران در 7 رسته تخصصی فعالیت و تولید دارد. ایران دهمین تولیدکننده بزرگ فولاد در دنیا و اولین تولیدکننده آهن اسفنجی بر پایه گاز در جهان است. در ایران حدود 90% از فولاد میانی به روش کوره قوس الکتریکی EAF و عمدتا با استفاده از آهن اسفنجی تولید می‌شود. میزان تولید فولاد میانی در 1402 بالغ بر 32 میلیون تن بوده و بسیاری از صنایع پایین دستی وابستگی مستقیم به محصولات نهایی فولادی دارند. صنعت آهن و فولاد بزرگترین صنعت مصرف کننده انرژی در جهان بوده و این صنعت متقاضی حدود 8% انرژی جهانی است.

وی افزود: سهم صنعت فولاد از انرژی برق در ایران تنها 7 درصد و در انرژی گاز 2 درصد است. از مهم‌ترین چالش‌های حوزه انرژی، تامین پایدار انرژی و افزایش فزاینده نرخ انرژی است. نرخ انرژی برق برای صنایع با 17 درصد رشد همراه بوده؛ درحالی که قیمت محصولات فولادی تنها 5 برابر شده است. از سال 1398، نرخ بهای گاز نیز رشد 14درصدی داشته است.

اسماعیلی خاطرنشان کرد: مازاد تولید فولاد کشور بالغ‌بر ۱۴ میلیون تن است که اگر از صادرات آن ممانعت به عمل آید، به معنای برنامه کاهشی تولید خواهد بود. فاصله ارز مصرفی و ارز صادراتی صنعت فولاد رو به افزایش است و مهم‌ترین عامل عدم‌ صادرات این صنعت به شمار می‌رود. ظرفیت نصب شده تولید فولاد، ۴۵ میلیون تن است؛ اما در تامین انرژی برای ظرفیت ۳۲ میلیون تن نیز دچار مشکل هستیم.

«سید امیر طباطبائیان»، مدیر انرژی و سیالات فولاد مبارکه اصفهان، عنوان کرد: حامل‌های انرژی افزایش قیمت زیادی پیدا کرده است. به دلیل عرضه فولاد در بورس و قیمت‌گذاری دولتی، امکان افزایش قیمت فولاد وجود ندارد و از سویی، قیمت‌ فولاد داخلی با وارداتی مقایسه می‌شود.

«علی گلشنی»، معاونت طرح و توسعه فولاد خراسان نیز خاطرنشان کرد: متاسفانه محدودیت‌های زیادی از حوزه انرژی به صنعت فولاد وارد می‌شود، درحالی که این صنعت، بیشترین درآمد و ارزآوری را برای کشور دارد. هفت و هشت دهم (7.8 دهم) میلیارد ارزآوری از طریق صنعت فولاد صورت گرفته است. با محدودیت بی‌سابقه انرژی در حوزه صنعت فولاد، ضربه زیادی به ارزآوری و صنایع وارد خواهد شد.

«محمدکاظم صباغی»، مدیر پشتیبانی فولاد مبارکه اصفهان، خاطرنشان کرد: صنایع پرمصرف برای احداث نیروگاه خورشیدی اقدام کردند؛ اما متاسفانه وزارت صمت نسبت به تعهدات خود در حوزه نیروگاه خورشیدی عمل نکرده است. درصورتی که وزارت صمت به دیگر تعهدات خود عمل نکند، صنایع نیز تمایلی به ساخت و تجهیز نیروگاه نخواهند داشت. مشکل اصلی وزارت نفت، عدم تامین گاز برای صنایع است.

«مهدی کرمی»، مدیر بهینه‌سازی مصرف انرژی ذوب آهن اصفهان نیز در ادامه تاکید کرد: صنایع فولادی با چالش‌های متعددی مواجه هستند. تاب آوری صنایع فولاد به نقطه بحرانی رسیده است. صنعت فولاد  تنها ۷ درصد از برق مصرفی کشور را استفاده می‌کند. با این اوصاف، اعمال محدودیت‌های انرژی برای صنایع فولادی ناعادلانه است. ضروری است در تدوین محدودیت‌ها از تشکل‌ها و بخش خصوصی مشورت گرفته شود. مادامی که زیرساخت در حوزه انرژی ایجاد نشود، امکان افزایش تولید وجود ندارد. پیشنهاد می‌گردد بخشی از ارزآوری صنعت فولاد به ساخت و احداث نیروگاه اختصاص پیدا کند.