به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، «نسرین یوسفی عارفی»، رئیس این کمیسیون در ابتدای این نشست اظهار کرد: با توجه به تجربه سنوات گذشته، پیش بینی می‌شود با کاهش دمای هوا، واحدهای صنعتی با مشکل کمبود و در پی آن قطعی گاز مواجه شوند؛ در همین راستا، جلسه‌ای چند هفته گذشته با دعوت اداره کل صمت و هماهنگی شرکت گاز استان به منظور آشنایی واحدهای صنعتی بزرگ با سازوکارهای قانونی در خصوص حمایت‌های مالی دولت در بحث بهینه‌سازی انرژی برگزار شد. علاوه بر این، در نشست اخیر فعالان اقتصادی استان با اعضای کمیسیون برنامه و بودجه و کمیسیون ویژه جهش تولید، به چالش واحدهای صنعتی استان در حوزه انرژی اشاره نمودیم.
وی افزود: خوشبختانه سیاست‌گذاران نیز به این نتیجه رسیده‌اند که بهینه‌سازی یکی از موضوعات مهم در بحث کاهش ناترازی انرژی است و لذا حمایت‌های مالی نیز در این خصوص در قانون پیش بینی شده است. امید می‌رود در سایه این قوانین بتوانیم فعالان اقتصادی را به حوزه بهینه‌سازی مصرف انرژی ترغیب کنیم.
یوسفی عارفی تصریح کرد: ناگفته نماند فراکسیون امنیت انرژی، منابع معدنی و توسعه پایدار مجلس شورای اسلامی نیز قول مساعدی مبنی بر اصلاح و یا نظارت بیشتر در خصوص قوانین و آیین نامه‌های اجرایی این حوزه داده است. کمیسیون انرژی اتاق مشهد نیز بسته‌ای در خصوص چالش‌ها و پیشنهادات بهینه‌سازی انرژی در حوزه برق، گاز و نفت به فراکسیون مربوطه ارائه کرد تا این موارد در راستای بهبود فضای کسب و کار در حوزه انرژی به کار گرفته شود.
طرح‌های بهینه‌سازی انرژی باید دارای توجیه اقتصادی باشد
در ادامه، «عبدالله یزدان بخش»، رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی خراسان رضوی درباره طرح جایگزینی بخاری‌های هوشمند با راندمان بالا با بخاری‌های سنتی اظهار کرد: صاحبنظران بایستی تفاوت میان بخاری هوشمند و بخاری سنتی را برای صاحبان صنایع تشریح کنند. از سویی، آنچه مسلم است دولت باید به منظور جذب سرمایه‌گذار در این حوزه بستری را فراهم کند تا این طرح‌ها دارای توجیه اقتصادی باشد. در واقع، دولت باید برای جایگزینی بخاری‌های پیشرفته به جای بخاری‌های سنتی سوبسید عرضه کند. این در حالی است که متاسفانه هنوز مطالبات بخش خصوصی در حوزه سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر و… توسط دولت پرداخت نشده است.
وی افزود: واحدهای صنعتی پس از اخذ پروانه و ورود به حوزه تولید انرژی‌های تجدیدپذیر باید اطمینان داشته باشند که مزایای ورود به این حوزه برای آنان دارای توجیه اقتصادی است. علی رغم اینکه صنایع در حال حاضر با چالشهای عدیده‌ای از جمله مطالبات دولتی مواجه هستند؛ اما شرایط به گونه‌ای است که صنایع در کشور ما برخلاف بسیاری از کشورهای دنیا باید به حوزه‌های دیگری مانند تولید انرژی ورود پیدا کنند تا علاوه بر تامین انرژی مورد نیاز خود، مابقی آن را به وزارت نیرو عرضه کنند. این در حالی است که صاحبان صنایع تخصص لازم را در این حوزه ندارند.
جزئیات طرح جایگزینی و اسقاط یک میلیون دستگاه بخاری مرسوم با بخاری هوشمند
در ادامه، «حمیدرضا افشون»، رئیس امور پژوهش و فناوری شرکت گاز خراسان رضوی در خصوص طرح مدیریت، کاهش مصرف و جلوگیری از هدررفت گاز طبیعی در ساختمان‌ها عنون کرد: 43 درصد مصرف گاز در خراسان رضوی مربوط به بخش خانگی و تجاری است و حدود 50 الی 55 درصد مصرف بخش خانگی از طریق بخاری‌های مرسوم صورت می‌گیرد چنان که در استان حدود 2 الی 2 و نیم میلیون بخاری سنتی در حال استفاده است و عمده بخاری‌های مورد استفاده برچسب انرژیE و یا پایین‌تر از آن را دارند که راندمان آنان حدود 55 الی 60 درصد است. حال اگر این بخاری‌ها به بخاری‌های دارای راندمانA تبدیل شود، راندمان به بیش از 85 الی 86 درصد افزایش خواهد یافت و بدین ترتیب حدود 20 الی 25 درصد در مصرف انرژی صرفه‌جویی می‌شود. پیشنهاداتی چند سال پیش از استان به مرکز منعکس و منجر به مصوبه‌ای شد که در آن به راهکارهای بهینه‌سازی مصرف در بخش خانگی اشاره شده است که از جمله آن می‌توان به بهسازی موتورخانه‌ها و یا تعویض بخاری‌های موجود به بخاری‌های راندمان بالا اشاره کرد. بر اساس این مصوبه، 2 میلیارد ریال برای اجرای این پروژه‌ها در نظر گرفته شده است.
وی یادآور شد: در حال حاضر سالانه 4 الی 6 درصد مصرف کننده جدید به مشترکین گاز افزوده می‌شود که عمده آنان از پکیج استفاده می‌کنند؛ چرا که رویکرد مبحث 17 مقررات ملی ساختمان، استفاده از پکیج است؛ اما در حال حاضر 2 الی 2 میلیون و 500 هزار بخاری گازسوز در کشور فعالند که باید جایگزین بخاری هوشمند شوند. اگر مبحث 17 مقررات ملی ساختمان جدی گرفته شود، امید می‌رود شرایط رو به بهبود حرکت کند.
وی ادامه داد: طبق مصوبات و بخشنامه‌های شرکت ملی گاز ایران، هر بخاری هوشمند با ظرفیت بیش از 6500 کیلو کالری بر ساعت، 466 متر مکعب گاز در سال صرفه‌جویی خواهد داشت و براساس تعداد بخاری‌هایی که نصب شود، مقدار صرفه‌جویی محاسبه و گواهی توسط شرکت ملی گاز صادر و به سرمایه‌گذار تحویل خواهد شد. سرمایه‌گذار با مالکیت این گواهی‌ها از فهرست شرکت‌هایی که در زمستان گاز آن‌ها محدود یا قطع می‌گردد، خارج خواهد شد.
افشون افزود: گواهی‌های صادره در این طرح به دلیل ترغیب سرمایه‌گذاری به مدت 5 سال به سرمایه‌گذار ارائه می‌گردد (به ازای هر بخاری جایگزین شده مطابق این طرح به مدت 5 سال و هر سال 466 متر مکعب گواهی به سرمایه‌گذار ارائه می‌گردد) توضیح اینکه در هر سال و به هر علتی شرکت ملی گاز قادر به تحویل گاز برای گواهی به سرمایه‌گذار نباشد، این شرکت بایستی بر اساس آیین نامه بازار انرژی و محیط زیست قیمت آخرین معامله انجام شده در بورس انرژی (با لحاظ 25 درصد بالاسری) را به دارنده اوراق به عنوان جبران خسارت پرداخت نماید. در صورت عدم مصرف گاز، فروش اوراق در بورس انرژی به قیمت روز قابل انجام است.
در ادامه، مسئله ارزش حرارتی گاز استان مطرح گردید که افشون توضیحاتی در خصوص نحوه محاسبه این ارزش به صورت ملی و با درنظر گرفتن مسائل فنی خاص ارائه داد.
وی همچنین اضافه کرد: در صورت درخواست صنایع به محاسبه ارزش حرارتی گاز به نوعی دیگر، لازم است موضوع به صورت ملی بررسی و پیگیری گردد.
یوسفی عارفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق مشهد در این بخش از نشست و در واکنش به سخنان افشون یادآور شد: البته باید این مساله را مدنظر داشت که آیا زیرساخت‌های اجرایی تعیین قیمت گاز بر اساس ارزش حرارتی در کشور وجود دارد؟ از آنجا که ارزش حرارتی در طول سال متغیر بوده و در مخازن مختلف متفاوت است، آیا ابزارهای اندازه‌گیری را می‌توان در کارخانجات ایجاد کرد؟ راهکارهای اجرایی برای این طرح وجود دارد؛ اما نکته این است که آیا اجرای آن توجیه اقتصادی دارد و پیاده‌سازی آن در کل کشور امکان پذیر است؟
ورود صنایع دارای پروانه بهره‌برداری به حوزه تولید بخاری‌های هوشمند
در بخش دیگری از نشست، «مسعود خلوصی»، کارشناس مسئول اداره کل صمت استان تصریح کرد: استان خراسان رضوی یکی از قطب‌های تولیدکننده بخاری است. تاکنون حدود 5 الی 6 شرکت در تولید بخاری‌های هوشمند اعلام آمادگی کردند. یکی از الزامات ورود بخش صنعت به این حوزه، داشتن پروانه بهره برداری فعال است. البته تایید پروانه بهره برداری و تجهیزات استاندارد بر عهده سه ارگان می‌باشد و فعلا بر واحدهای صنعتی تمرکز داریم.
استفاده از بخاری‌های مرسوم مساوی است با هدررفت زیاد انرژی
در بخش دیگری از نشست، «مسعود یاوری»، از فعالان اقتصادی حوزه انرژی تصریح کرد: تقریبا تمامی بخاری‌های استفاده شده در ایران از نوع B11 (دودکش‌دار با مکش طبیعی محصولات احتراق) است. این نوع بخاری ایرادات خاص خود را دارد؛ از جمله اینکه در این نوع بخاری، بخش عمده‌ای از حرارت از طریق دودکش اتلاف می‌شود که اثرات مخرب زیست محیطی دارد. همچنین، برای مکش طبیعی دودکش، بایستی کلاهک تعدیل تعبیه شود که همین موضوع سبب می‌شود تا چنانچه به هر دلیل مسیر دودکش دچار انسداد شود، محصولات احتراق به داخل خانه برگشته و باعث مرگ خاموش شود. سوم، از لحاظ فنی و ایمنی، امکان افزایش راندمان در آن ها وجود ندارد و راندمان انرژی در این بخاری‌ها پایین بوده است. موضوع دیگر، داغ بودن بدنه بخاری است که همواره خطر سوختگی مصرف کننده را تهدید می‌کند.
وی در خصوص بخاری‌های گروه C یا بخاری هرماتیک یادآور شد: با توجه به اینکه این بخاری‌ها معمولا دارای فن جهت تخلیه محصولات احتراق هستند، در کاهش مشکلات ناشی از برگشت محصولات احتراق بسیار موثرند؛ اما با توجه به معماری ساختمان های مسکونی و تجاری در ایران، امکان استفاده از این محصولات وجود ندارد.
یاوری افزود: با توجه به مشکلات بخاری‌های موجود مدل B11، C پیشنهاد می‌گردد تا از بخاری‌های مدل B22، B23 برای جایگزینی استفاده شود. از اصلی ترین مزایای این مدل بخاری‌ها می‌توان به وجود فن مکنده اشاره کرد که سبب شده تا محصولات احتراق با فشار به محیط بیرون منتقل شوند و خطرات جانی به شدت کاهش یابد. همچنین، با توجه به استفاده این بخاری از هوای داخل منزل عملا فقط یک عدد دودکش مورد نیاز است که منطبق با شرایط فعلی منازل مسکونی ایران اعم از آپارتمان و ویلایی است. امکان ارتقا رده انرژی تا بالاترین رده A نیز در این مدل ها وجود دارد.
او یاداور شد: در شرایط فعلی حدود 20 میلیون بخاری در کشور در حال استفاده است و بخش قابل ملاحظه‌ای از سرانه مصرف گاز در این زمینه مصرف می‌شود و متاسفانه مطابق اطلاعات سایت بهینه‌سازی مصرف سوخت، عمده بخاری‌های موجود کشور دارای رده انرژی F، E هستند که این خود حاکی از میزان بسیار زیاد هدر رفت انرژی است.
لزوم اعمال پیشنهادات بخش خصوصی در به‌روزرسانی مبحث 19 مقررات ملی ساختمان
در بخش دیگر نشست، «علی سپهر»، عضو کمیسیون انرژی اتاق مشهد تصریح کرد: آخرین ویرایش مبحث 19 مقررات ملی ساختمان مربوط به سال 1399 بوده با این حال پیش نویس جدید آن در سال 1404 منتشر می‌شود. همچنین دفتر مقررات ملی اعلام کرده که این مبحث در سال 1405 براساس ناترازی گاز به طور ویژه بازنگری می‌شود. حال از آن جا که مبحث 19 به صورت استانی مدنظر قرار نگرفته و موضوع ناترازی گاز برای استان‌های مختلف، متفاوت است. به نظر می‌رسد این مهم از طریق شرکت ملی گاز و دفتر مقررات ملی ساختمان پیگیری شود؛ چرا که یکی از چالش‌ها در خصوص مبحث 19 مربوط به مسائل اقلیمی و شرایط آب و هوایی است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر الزامی به استفاده از بخاری‌های هوشمند نیست، افزود: استاندارد بخاری‌های گازی بدون دودکش در حال تدوین است، چرا که بخش عمده‌ای از تولیدکنندگان کشور به سمت بخاری‌های گازی بدون دودکش مشابه بخاری ژاپنی حرکت کرده اند، لذا تجدیدنظر در استانداردهای آن از حدود یک ماه پیش آغاز شده است.
نیم نگاهی به ظرفیت‌های پژوهشگاه نیرو در خراسان رضوی
در بخش دیگری از این نشست، «ایمانی جاجرمی»، رئیس مجتمع آموزشی و پژوهشی خراسان- پژوهشگاه نیرو اظهار کرد: مجتمع آموزشی و پژوهشی خراسان در سال 1359 در شرق کشور با هدف ارائه آموزش‌های تخصصی کوتاه مدت، راه اندازی مرکز رشد و فناوری و صلاحیت حرفه‌ای پیمانکاران صنعت آب و برق در سه استان خراسان شمالی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان تاسیس شد. این مجموعه دارای امکانات تخصصی پارک بین المللی، آموزش‌های تخصصی فوق توزیع و انتقال، سایت نیروگاهی فتو ولتائیک چهل کیلو وات، سایت آموزشی هیبرید باد و خورشید 5 کیلووات و سایت خط و توزیع هوایی است.
وی ادامه داد: پس از ابلاغ بخشنامه استقرار نظام صلاحیت حرفه‌ای به منظور ارتقای کیفیت و حفظ ارتقای عرضه برق، آب سالم و پایدار و بهداشتی به مشترکین و حفظ زیرساخت‌ها و منابع ملی، همچنین در راستای پیاده سازی نظام نامه صلاحیت حرفه‌ای نیروی انسانی مشاغل تخصصی شرکت‌های پیمانکار صنعت آب و برق، مجتمع‌های آموزشی و پژوهشی تحت پوشش پژوهشگاه نیرو به عنوان مراکز مجاز ارزیابی صلاحیت حرفه‌ای معرفی گردیدند.
جاجرمی افزود: تامین و آماده سازی ابزارهای سنجش و ارزیابی، تامین امکانات سخت افزاری و نرم افزاری مورد نیاز برای انجام امور اداری، مالی و اجرایی ارزیابی، برنامه ریزی برای اجرای ارزیابی دانشی، مهارتی و روانشناختی هر یک از مشاغل تخصصی پیمانکاران و هماهنگی های لازم با ارزیابان، ثبت اطلاعات و نتایج در سامانه جامع راهبری آموزش و صلاحیت حرفه‌ای به منظور صدور گواهی صلاحیت حرفه‌ای و ارائه برنامه توسعه فردی از جمله اقداماتی است که در دستور کار این مجتمع قرار دارد.
برگزاری دوره‌های آموزشی بهینه‌سازی مصرف برای صاحبان صنایع و مدیران دستگاه‌های اجرایی
یوسفی عارفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق خراسان رضوی نیز در این زمینه یادآور شد: بی شک حرکت به سمت بهینه‌سازی مصرف انرژی یکی از الزاماتی است که لازمه تحقق آن، تربیت مدیران حوزه انرژی است؛ از این رو، مقرر شده دوره آموزشی با همکاری پژوهشگاه انرژی و مرکز آموزش و پژوهش اتاق بازرگانی برگزار گردد. البته دوره تربیت مدیران انرژی در دستگاه‌های اجرایی نیز ضروری است، چرا که آمارها حاکی از آن است که دستگاه‌های اجرایی نیز یکی از کانون های پرمصرف انرژی هستند و متولی در این حوزه وجودد ندارد. لذا اتاق بازرگانی در راستای مسئولیت اجتماعی به‌این حوزه ورود پیدا کرده تا بدین ترتیب دوره‌ای در حوزه صنعت در رسته‌های مختلف و دوره‌ای نیز برای مدیران یا مسئولین انرژی دستگاه‌های اجرایی برگزار شود.
مزایای استفاده از فیدر تضمینی برای صاحبان صنایع
«محمد نجاتیان احدی»، از فعالان اقتصادی حوزه انرژی در استان نیز در ادامه این نشست، به مقوله فیدر تضمینی برای صاحبان صنایع اشاره و اظهار کرد: در تابستان سال جاری، مجوز فعالیت پروژه فیدر تضمینی اخذ و بخشنامه آن اجرا شد و برای نخستین بار بخش خصوصی از طریق توانیر توانسته برق پایدار (با تضمین عدم قطع برق) را تامین کند.
وی خاطرنشان کرد: مزایایی برای سرمایه‌گذاری در بازار مبادله در این مصوبه پیش بینی شده و فروش و مبادله برق مازاد تولید شده توسط واحدهای صنعتی در این بازار یکی از مزایا است. در واقع با توجه به شرایط بازار، هر واحد صنعتی که زیرگروه بازار باشد، می‌تواند برق صرفه‌جویی شده و تولید شده مازاد خود را در این بازار به واحدهای دیگری در آن محدوده، با قیمت توافقی انتقال دهد.
نجاتیان افزود: یکی از معضلاتی که نیروگاه‌های خورشیدی و CHP با آن مواجه هستند، عدم تخصیص گاز به این واحدها و یا نرخ های اجباری برای خرید آن است که توجیه اقتصادی ندارد. لذا در این طرح، شرایطی فراهم شده تا واحدهایی که تعهد برق توانیر را ندارند، بتوانند در این بازار برق شان را به واحدهای صنعتی فعال در بازار شرکت توزیع انتقال دهند.
یوسفی عارفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق مشهد نیز در این خصوص افزود: براساس مصوبه توانیر، اگر 35 درصد مدیریت مصرف در یک فیدر انجام بگیرد، دولت تضمین خواهد داد که قطعی در این فیدر اعمال نمی‌شود. این 35 درصد شامل تولید، بهینه‌سازی مصرف انرژی و یا مدیریت بار است. یکی از بزرگترین چالشهای صاحبان صنایع در سال جاری، قطع فیدرهای گاز شهرک‌های صنعتی بود که به دلیل تحمیل خسارت فراوان، نارضایتی بسیاری از فعالان اقتصادی را به دنبال داشت.
وی بابیان اینکه متاسفانه به دلیل ناهماهنگی میان واحدهای صنعتی هنوز موفق به اجرای این طرح در استان نشدیم، اظهار کرد: ما باید بتوانیم این مصوبه را در استان به راحتی تعیین تکلیف کنیم. اگر واحدهای صنعتی همراهی و همکاری لازم را با هم داشته باشند با برنامه‌های کمیسیون می‌توان از فرصت به وجود آمده در بازه زمانی 6 الی 7 ماهه بهره برد.
برگزاری سومین رویداد انرژی ایده پردازی و فرهنگ سازی مدیریت مصرف برق و توسعه انرژی های تجدیدپذیر
در بخش پایانی این نشست، «سعید حسین پور»، مدیر گروه برق دانشگاه سجاد مشهد در خصوص دستور کار سوم مبنی بر معرفی سومین رویداد انرژی ایده پردازی و فرهنگ سازی مدیریت مصرف برق و توسعه انرژی های تجدیدپذیر اظهار کرد: اقتصاد صنعت شرق، اثرات ناترازی بر خاموشی برق، توسعه انرژی های تجدیدپذیر، مدیریت مصرف برق، بهینه‌سازی مصرف برق در سیستم های سرمایشی، ذخیره سازی برق و خودروهای برقی و هوشمندسازی شبکه برق از مهم ترین محورهای رویداد است.
حسین پور اظهار کرد: ایده‌های فناورانه، ایده‌های اقتصادی، تجربه‌های مدیریتی، آثار هنری، مقاله علمی، محتوای آموزشی برای مقاطع مختلف دانش آموزی، طراحی بازی و سرگرمی‌دیجیتال و فیزیکی، طراحی پارک آموزشی مدیریت مصرف و با نگرش بازی انگاری، ایده پردازی و طراحی مبلمان شهری از مهم ترین زمینه‌های ارسال ایده و آثار به این همایش است.
