به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاوزی خراسان رضوی، «علی اکبر لبافی» رئیس این دبیرخانه در این نشست اظهار کرد: موضوع تعیین قیمت گاز مصرفی در صنایع و به ویژه صنایع بزرگ از جمله کارخانجات سیمانی، صنایع فولادی، نیروگاه ها و شهرک‌های صنعتی بر اساس ارزش حرارتی گاز به جای مصرف بر مترمکعب، یکی از موضوعات اساسی استان بوده که طی سالیان اخیر همواره از سوی تشکل‌های اقتصادی دنبال می‌شود.
وی گفت: در شکل‌گیری محصول نهایی عوامل مختلفی وجود دارد که در نهایت باعث تعیین قیمت تمام شده محصول می‌گردد و نقش مصرف انرژی نیز در این حوزه بسیار مهم است.
لبافی خاطرنشان کرد: چند سالی است که انجمن مدیران صنایع و اخیرا خانه هم افزایی آب و انرژی استان در این زمینه مطالعاتی انجام داده اند و ما نیز به عنوان دبیرخانه شورای گفت‌وگوی استان استعلاماتی از مجریان داشته‌ایم که نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد ارزش حرارتی گاز در خراسان رضوی از میانگین کشور کمتر است (و به تعبیری، ما باید گاز بیشتری مصرف کنیم تا آن میزان انرژی برای دستیابی به ارزش حرارتی گاز در استان را به دست بیاویم)؛ لذا تعیین قیمت بر اساس مترمکعب مصرف موجب پرداختی بیشتر از سوی صنایع می‌گردد که این ارقام در قیمت تمام شده کالا و محصولات صنایع تاثیر دارد و در رقابت های بین بنگاهی نیز اثرگذار است.
وی تاکید کرد: در تبصره یک ماده یک قانون هدفمند کردن یارانه ها با صراحت تکلیف شده که قیمت گاز بر اساس کیفیت و ضریب منطقه ای تعیین شود که پیشنهاد گردیده تعیین قیمت یا بر اساس ارزش حرارتی گاز باشد (که امروز صادرات کشور بر این اساس است) و یا کیفیت و ضریب منطقه‌ای، موضوعی که پیگیری آن در دستور کار ما نیز قرار دارد.
اثر ارزش حرارتی گاز طبیعی بر کیفیت احتراق و میزان انرژی حاصل از آن
«محمدرضا فلفلانی»، مدیرعامل خانه هم افزایی انرژی و آب خراسان رضوی نیز در این نشست گفت: مقدار ارزش حرارتی گاز طبیعی تاثیر مستقیمی در کیفیت احتراق و میزان انرژی حاصل از آن دارد؛ به خصوص در صنایعی که هزینه انرژی سهم بزرگی از بهای تمام شده محصولات آن‌ها را تشکیل می‌دهد. همین موضوع برای نیروگاه‌ها نیز صادق است و اگر ارزش حرارتی کمتر از مقدار طراحی شده برای کوره‌ها و تجهیزاتی که با احتراق گاز طبیعی کار می‌کنند، باشد، باعث اختلال عملکرد، کاهش راندمان و افزایش هزینه و خسارت می‌شود. این مسئله باعث شده تا خانه هم افزایی انرژی و آب استان پیگیر حل این مشکل باشد.
وی ادامه داد: در حال حاضر سیاست کاهش یارانه‌ها در حوزه انرژی وجود دارد و بر اساس آن، اثر ارزش گاز در صنایع افزایش پیدا کرده و قیمت گاز ارزش اقتصادی پیدا کرده است، به همین خاطر این موضوع نصب دستگاه در صنایع را توجیه می‌کند. از سوی دیگر با اعلام شرکت گاز در تمامی فصول، این ارزش گاز متفاوت است که با نصب دستگاه اندازه گیری این مشکل قابل حل است و صرفه اقتصادی دارد.
فلفلانی تصریح کرد: بر اساس مطالعاتی که داشتیم کشورهای واردکننده گاز مبنای قراردادی خود را بر ارزش حرارتی گذاشته‌اند اما کشورهای معدودی همچون ایران قرارداد مبتنی بر حجم دارند. با توجه به بحث عدالت در قیمت‌گذاری در مجلس شورای اسلامی، با نمایندگان مجلس نیز مکاتباتی داشتیم
«احمد فائزی»، دبیر کمیته انرژی خانه هم افزایی انرژی و آب خراسان رضوی درباره اقدامات انجام شده در این حوزه اظهار کرد: نشست‌هایی با شرکت گاز، پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌های استان داشتیم و بحث های کارشناسی برای حل این مشکل صورت گرفت و براساس آنالیزهای صورت گرفته در پالایشگاه گاز هاشمی نژاد به نتایجی رسیدیم. در حال حاضر قرارداد نیروگاه‌ها براساس ارزش حرارتی است و پژوهشگاه نیرو، آزمایشگاه‌هایی در اختیار دارد که به فاصله هرچند ماه، ارزش حرارتی گاز را اندازه گیری می‌کند. می‌توان از این روش و شرایط آزمایشگاه آنجا الگو گرفت و به عنوان منبع خوبی برای تسری فروش گاز به صنایع استان از آن استفاده کرد.
وی افزود: همچنین در جلساتی که با نمایندگان مجلس داشتیم نیز، این موضوع مطرح شد که میزان تاثیر گاز خراسان رضوی بر قیمت تمام شده محصولات گزارش شود تا بهتر بتوان در این زمینه پیگیری کرد.
«امیرمهدی مرادی»، دبیر انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی در ادامه این جلسه خاطرنشان کرد: پیش از این، از سوی انجمن مدیران قیمت‌های گاز در سه شرکت استان، مورد بررسی قرار گرفت و تفاوت هزینه‌ها در هر سال بابت این اختلاف ارزش با شرکت‌های مشابه در استان‌های دیگر بررسی شد. یکی از راهکارها در این حوزه، قرار دادن دستگاه اندازه گیری ارزش حرارتی گاز بود که با توجه به هزینه سنگین تجهیزات، پیشنهاد شد این دستگاه در ورودی شهرک‌های صنعتی به صورت مشترک قرار گیرد و شرکت‌های بزرگ نیز که خرید این دستگاه برای آنان توجیه اقتصادی دارد، آن را به صورت مستقل خریداری کنند.
وی تصریح کرد: اما بهترین راهکار برای تعیین قیمت گاز، اعمال ضریب منطقه‌ای و کیفیت است، با توجه به اینکه قیمت گاز به ناچار گران می‌شود، قطعا روی قیمت تمام شده محصولات صنعتی اثرگذاری قابل توجهی خواهد داشت و صنایع استان را در بازار رقابت دچار مشکل خواهد کرد.
همچنین، «مجید فریور»، رئیس واحد انرژی مجتمع فولاد خراسان گفت: به عنوان مصرف کننده عمده گاز در استان با یک حساب سرانگشتی، در حال حاضر براساس 6 درصد کسری ارزش حرارتی در استان، 80 تومان بابت هر کیلوگرم گاز، مبلغ اضافه پرداخت می‌کنیم. کاهش متان گاز و گوگرد نیز در دوره‌های مختلف به سیستم و محصولات ما آسیب می زند، مصرف بالاتر می‌رود و در نرخ تولید بسیار تاثیرگذار است. ما این مشکل را با اداره برق نیز داریم.
وی تاکید کرد: مصرف کننده حامل انرژی را باید با کیفیت و کمیت مشخصی دریافت کند. اینکه این مسئولیت و اندازه گیری و تهیه دستگاه برعهده مصرف کننده قرار گیرد، صحیح و منطقی نیست. شرکت گاز باید دستگاه اندازه گیری را تهیه کند و در نقطه مصرف، که مرز مصرف کننده و تامین کننده است، استفاده شود.
اهمیت ارزش حرارتی گاز برای 40درصد صنایع
در ادامه، «محمدعلی نجاری»، سرپرست اداره صنایع معدنی اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در بخشی از این جلسه اظهار کرد: گاز طبیعی مصارف مختلفی برای واحدهای مختلف دارد، برخی امکان استفاده از سوخت‌های جایگزین را دارند و واحدهایی نیز به جز گاز طبیعی امکان استفاده از هیچ سوخت جایگزینی را ندارد. از سوی دیگر، ارزش حرارتی شاید برای برخی صنایع به عنوان سوخت مهم باشد؛ ولی برای برخی صنایع کاربردی و مهم نیست؛ به همین خاطر برای محصولات مختلف ضرایب متفاوتی دارد و بر این اساس، تعرفه‌ها برای احیا، تجزیه و مصرف متفاوت خواهد بود و نمی‌توان یک نسخه واحد نوشت. ارزش حرارتی برای 40 درصد صنایع اهمیت دارد و بهتر است که طی پژوهشی، تاثیر ارزش گاز حرارتی موجود، بر روی تمام محصولات بررسی گردد تا تاثیر آن را روی محصولات مختلف مشخص شود.
«اسماعیلی»، کارشناس شرکت گاز خراسان رضوی نیز با اشاره به وجود دو مبحث فنی و تجهیزات اندازه گیری و نیز مقررات ملی و قوانین بالادستی در این حوزه خاطرنشان کرد: شرکت‌های گاز استانی به صورت حق‌العمل کاری خدمات می‌دهند و تحویل و توزیع گاز برعهده آنهاست. مکاتبه و پیگیری های زیادی برای حل مشکل گاز صنایع صورت گرفته و رایزنی برای تعرفه‌ها انجام می‌شود ولی در این مسیر مشکلات متعددی وجود دارد و باید تصمیمات عملیاتی اخذ شود. ضریب ارزش حرارتی در حال حاضر فقط برای مشترکین خانگی وجود دارد و برای صنایع این ضریب وجود ندارد. مقیاس مترمکعب گاز در حال حاضر قابل اندازه گیری است و اکثر دستگاه‌های آن در داخل ساخته می‌شود؛ اما برای آنالیز گاز، سیستم کاملی در کشور نداریم و در واقع سیستم‌های آن هزینه‌بری هستند. اما مهم‌تر از همه مباحث در این حوزه، اهمیت رویکرد ملی و وجود مقررات کشوری برای حل این معضل است.
تهیه دستگاه آنالیزور گاز، منوط به اقدام در راستای واردات است
«زندی دشت بیاض»، رئیس واحد اندازه گیری شرکت گاز استان با بیان اینکه ما در خراسان رضوی با استفاده از دستگاه‌ها فشار، دما و آنالیز گاز را بررسی و ضرایب مد نظر صنایع را اعمال می‌کنیم، اظهار کرد: دستگاه تصحیح کننده در استان فعالیت می‌کند و با آن، درصد اتان و متان را تفکیک می‌کنیم که از این طریق، اعمال بخشی از ضرایب ارزش حرارتی جبران می‌شود.
وی ادامه داد: اگر تعیین نرخ گاز بر اساس ارزش حرارتی باشد، باید برای صنایع فولادی هم آنالیزور گذاشته شود که بدین ترتیب، نرخ گاز برای فولاد گران‌تر خواهد شد. همچنین در خصوص اینکه گفته می‌شود دستگاه اندازه گیری را شرکت گاز باید خریداری کند نه مصرف کننده، باید به این نکته اشاره کنیم که در حال حاضر تمام دستگاه‌ها، کنتورها و ایستگاه‌ها که توسط شرکت گاز تهیه می‌شوند، هزینه آن از مشترکین و مصرف کنندگان اخذ می‌شود و در نهایت این مصرف کننده است که هزینه دستگاه‌ها را می‌پردازد؛ اما مشکل این است که این دستگاه، ساخت داخل نیست و باید از خارج خریداری و وارد شود. پس از مدتی نیز نیاز به کالیبره دارد؛ در غیر این صورت بلااستفاده خواهد بود.
زندی تصریح کرد: اگر ارزش حرارتی گاز خراسان 6 درصد کمتر از میانگین کشوری است، باید ببینیم این امر در قیمت تمام شده چقدر خود را نشان می‌دهد؟ این مسئله احتمالا 6 دهم درصد تاثیر دارد و شاید نسبت به اینکه خود را درگیر خرید و واردات دستگاه آنالایزر نکنیم، از توجیه بیشتری برخوردار باشد. به نظر می رسد 60درصد از صنایع استان مشکلی با وضعیت فعلی ندارند. ضمن اینکه، تعرفه حرارتی گاز را استان مشخص نمی‌کند و روش فروش و قراردادها همگی از سوی شرکت ملی گاز اعلام می‌شود، در نتیجه باید نگاه ملی و کشوری در این زمینه وجود داشته باشد و تغییر رویکرد از عهده استان خارج است.
«کفاش» کارشناس انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی نیز در بخش دیگری از این نشست اظهار کرد: ارزش حرارتی مثل یارانه است که قیمت آشکار و پنهان دارد و این یارانه پنهان است که مشکل اصلی ماست. تفاوت ارزش حرارتی و تفاوت نرخ گاز مشهد و عسلویه می شود که صنایع بزرگ استان هزینه اضافی بپردازند. شاید افزایش قیمت گاز سهم محسوسی در قیمت تمام شده محصول نداشته باشد؛ اما در مجموع هزینه شرکت در پایان سال اثر بزرگی دارد.
وی خاطرنشان کرد: چالش ما در استان با توجه به هزینه ظاهری که حدود 6 درصد ارزش حرارتی است، هزینه‌های فرایند است که منجر به افزایش دور فن، مصرف انرژی بیشتر و دیگر موارد پنهان می‌شود. پیشنهاد ما این است که مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی مشهد، قیمت آشکار و پنهان را در صنایع مصرف کننده انرژی بررسی و تحلیل کند و در پایان در قالب گزارش از اتاق به سمت مجلس برسد و پیشنهادهای ارائه شده در شورای گفت‌وگو نیز ضمیمه آن شود.
در ادامه، «فرشاد فیروزآبادی» نماینده اداره کل استاندارد استان تصریح کرد: برای حل این مشکل می‌توان از ظرفیت اداره استاندارد با درخواست شرکت ها استفاده کرد. این اداره دستگاه‌های آنالیزور ورودی و خروجی دارد و می توان پیشنهاد داد تا شرکت‌های بازرسی دستگاه‌های مورد نیاز را خریداری و به صورت مشترک برای صنایع استفاده کنند.
«لبافی»، رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی استان در جمع‌بندی مباحث این جلسه تصریح کرد: بخش خصوصی و دولتی اختلاف جدی در موضوع چگونگی تعیین قیمت‌ها در صنایع ندارند؛ اما اقدامات اصلی در تهران انجام می‌شود و به تکالیف قانونی تبدیل می‌گردد. پیشنهاد دبیرخانه به شورای گفت‌وگوی استان این است که بر اساس تبصره ماده یک قانون هدفمند نمودن یارانه‌ها قیمت گاز با فاکتورهای کیفیت و ضریب منطقه‌ای تعیین گردد که در واقع همان ارزش حرارتی گاز است.
