تشریح راهکارهای افزایش اثربخشی شرکت‌های دانش‌بنیان در استان

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، «علی‌محمد شریعتی‌مقدم»، رئیس کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی مشهد در ابتدای این جلسه، اظهار کرد: با توجه به اینکه بایستی در جهت صنعتی و پیشرو شدن بخش دانش‌بنیان گام برداشته شود، کمیسیون کسب و کارهای دانش بنیان با کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی مشهد، پارک علم و فناوری خراسان و دیگر نهاد‌های ذی‌ربط در این حوزه گفت‌وگوهایی نموده است و ضرورت دارد که الگویی در این حوزه شکل گرفته و حرکت شرکت‌ها به سمت دانش‌بنیان شدن به صورت جمعی انجام شود.

وی خاطرنشان کرد: خروجی جلسات کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی مشهد باید منجر به تدوین بسته پیشنهادی حمایتی جامع در این حوزه شود. با هم‌افزایی و همکاری بخش خصوصی و دولتی ذی‌نفع در این حوزه اقدامات موثرتری در حوزه کسب‌وکارهای دانش‌بنیان رخ می‌دهد. نکته اینکه از منظر کمی و کیفی، نباید به افزایش تعداد شرکت‌ها تمرکز کرد.

لزوم راهکاراندیشی به منظور رفع چالش‌ها در مسیر دانش‌بنیان شدن

«سهیل پروازی»، دبیر کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی مشهد نیز در تشریح دستورکار ابتدایی این جلسه، عنوان کرد: بررسی راهکارهای افزایش شرکت‌های دانش‌بنیان در استان به‌صورت اثربخش، اولین دستور کار این جلسه است. بررسی روش‌ها و مدل‌های افزایش تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان در استان و شناسایی راهکارهایی برای بهبود اثربخشی این شرکت‌ها در حوزه‌های اقتصادی و فناورانه از محورهای این موضوع است. با دانش‌بنیان شدن محصولات، واحدهای تولیدی از حوزه‌ی اصلی فعالیت خود جدا نمی‌شوند؛ بلکه به توسعه آن بخش منجر می شود و نباید آن شرکت را به حوزه‌ی جدیدی نسبت داد.

وی افزود: شرکت‌های دانش‌بنیان به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل محرک توسعه اقتصادی مبتنی بر نوآوری، سهم به‌سزایی در ایجاد اشتغال پایدار، انتقال دانش و توسعه فناوری دارند. باتوجه به موقعیت ویژه خراسان رضوی در حوزه‌های علمی و صنعتی، افزایش تعداد این شرکت‌ها و ارتقاء اثربخشی آن‌ها می‌تواند نقش کلیدی در تحقق اهداف اقتصادی و فناوری استان ایفا کند.

پروازی در تشریح دستورکار دوم این جلسه، اظهار کرد: هم‌اندیشی در خصوص تشکیل کمیته هوش مصنوعی ذیل کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی مشهد دستورکار بعدی این جلسه است که اعلام اهداف، چشم‌انداز و برنامه‌ها مبتنی بر نیازهای کسب‌وکارهای استان، از رویکردهای این موضوع است.

تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان استان متناسب با ظرفیت خراسان رضوی نیست

در ادامه، «مسعود جمشیدیان»، معاون پارک علم و فناوری خراسان رضوی اظهار کرد: یکی از آسیب‌هایی که استان را در حوزه دانش‌بنیان، توسعه و فناوری درگیر کرده است، تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان استان در مقایسه با ظرفیت‌های موجود است. در حال حاضر میان تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان با ظرفیت استان تناسبی وجود ندارد. در مقایسه خراسان رضوی با اصفهان، به لحاظ عرصه‌ها و مزیت‌های دو استان تفاوتی وجود نداشته و برش خراسان رضوی بیشتر از اصفهان است.

وی در بخش دیگر سخنانش به اهداف و رویکردهای موجود برای افزایش شرکت‌های دانش‌بنیان در استان پرداخت و افزود: هدف‌گذاری مرتبط و متقن با معاونت علمی ریاست جمهوری برای تدوین سند بالادستی که به تسهیل دانش‌بنیان‌شدن شرکت‌ها کمک کند، صورت گرفته است. نکته مهم اینکه فرآیند دانش‌بنیان شدن شرکت‌ها بسیار سخت و پیچیده است. تسهیل شدن شرایط برای ورود شرکت‌ها به حوزه دانش‌بنیان از جمله اقدامات مهم در این حوزه است.

جمشیدیان از اجرای طرح نهضت دانش‌بنیانی شدن شرکت‌ها به عنوان یکی دیگر از اقدامات در این حوزه نام برد و گفت: ارائه خدمات مشاوره و تدوین اسناد از موارد طرح نهضت دانش‌بنیان است. با افزایش تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان شرایط برای بهره‌برداری از ظرفیت و منابع موجود استان فراهم می‌شود. یکی از منابع دولتی در حوزه دانش‌بنیان بهره‌مندی از ظرفیت‌های مالیاتی است‌. باید توجه و تمرکز جدی در این حوزه صورت گیرد. امیدواریم بتوانیم از ظرفیت‌های استان بیش از پیش استفاده کنیم.

وی تاکید کرد: همکاری و هم‌افزایی نهادهای متولی ذی‌ربط در حوزه دانش‌بنیان، نشر بیشتر و جامع‌تر اطلاعات تبدیل واحد‌های صنعتی به دانش‌بنیان، تدوین سند جامع برای شرکت‌های دانش‌بنیان در استان و اجرای اهداف برنامه هفتم توسعه در حوزه دانش‌بنیان‌ها، از راهکارهای موجود برای توسعه کمی و کیفی و ارتقای شرکت‌های دانش‌بنیان در استان است.

سپس، «علی‌اصغر صادق‌پور»، از فعالان حوزه دانش بنیان استان گفت: برای ورود شرکت‌ها به حوزه دانش‌بنیان ضرورت دارد که مشاوره، راهنمایی و اطلاعات کافی به افراد ارائه شود. همچنین باید مستندات فنی، قوی و دقیقی از این حوزه ارائه شود.‌ برخی از واحد‌های صنعتی پتانسیل بسیار خوبی برای ورود به حوزه دانش‌بنیان دارند‌ اما از آگاهی کافی برخوردار نیستند. باید مشاوره و راهنمایی برای حضور آنان در ورطه دانش‌بنیان انجام شود. امیدواریم با تمرکز بیشتر در حوزه ثبت شرکت‌ها گام برداریم.

«میثم روحبخش»، دبیر انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان استان با اشاره به تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان خراسان رضوی در مقایسه با استان اصفهان، بیان کرد: خراسان رضوی جایگاه بالایی در حوزه فناوری، اطلاعات، تجهیزات پیشرفته و… دارد. یکی از موضوعات مهم علت دانش‌بنیان شدن شرکت‌ها، انگیزه آنان است. با دانش‌بنیان شدن شرکت‌ها حدود ۱۱۰ خدمت به آنان ارائه می‌شود که از جمله آن می‌توان به معافیت مالیاتی، توسعه محصولات در بازار، ارائه خدمات نمایشگاهی و… اشاره کرد که می‌تواند انگیزه شرکت‌ها در حوزه دانش‌بنیان افزایش دهد.‌ به نظر می‌رسد که ظرفیت بسیار خوبی برای بسیاری از شرکت‌های حوزه علوم انسانی و صنایع خلاق فرهنگی و حوزه تجاری در این زمینه وجود دارد.

تاکید بر ضرورت مشاوره و راهنمایی شرکت‌های دانش‌بنیان در مسیر پیش رو

در ادامه «هدی پیروی»، رئیس کمیته ترویج و توسعه تولید نوآورانه و دانش‌بنیان کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی مشهد خاطرنشان کرد: موضوع دانش‌بنیان برای برخی صنایع استان گنگ و نامفهوم است و فرآیند تبدیل برخی از محصولات شرکت‌های استارت‌آپی که قابلیت دانش‌بنیان شدن را دارند، بسیار گنگ و پیچیده است. باید در این حوزه مشاوران و شرکت‌های مشاوره ورود پیدا کرده و فرآیند شفاف و مشخصی در پیش گیرند.

«محمدرضا خلیلی»، رئیس پردیس پارک فاوا استان نیز بیان کرد: انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان استان دارای شاکله‌ای است که باید علت عدم ورود شرکت‌ها به حوزه دانش‌بنیان را مطرح کنند. بایستی چالش‌ها و علل، شناسایی گردد و سپس نسبت به رفع آن اقدام شود. این امر نیازمند برنامه‌ریزی جامع و تخصصی است تا موانع رفع گردد. خراسان رضوی ظرفیت بالایی در حوزه فناوری دارد.

«مصطفی باقری»، کارشناس اداره کل امور اقتصادی و دارایی استان نیز در این بخش از جلسه، عنوان کرد: اقتصاد باید مبتنی بر نیاز کشور و استان باشد. ضرورت دارد کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال، آینده پژوهی براساس نیازهای استان در حوزه اقتصاد دیجیتال و دانش‌بنیان انجام داده و این نیازها شناسایی شود. پس از چنین مطالعاتی، شرکت‌های دانش‌بنیان مبتنی بر نیاز، درآمد و شرایط شکل خواهند گرفت. با این کار توجیه اقتصادی صورت می‌گیرد.

خراسان رضوی تنها دارای یک ارزیاب شرکت‌های دانش‌بنیان است

«زهرا اطهری»، عضو کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی مشهد نیز در بخش دیگر این جلسه، عنوان کرد: شرکت‌هایی که در مراحل پذیرش دانش‌بنیان شدن هستند، از اطلاعات کافی حقوقی و مشاوره‌ای برخوردار نیستند و برگزاری دوره‌های آموزشی و توانمندسازی شرکت‌ها از راهکارهای موجود است. عدم آشنایی کامل با ظرفیت‌های دانش‌بنیان شدن، عدم داشتن فناوری‌های نوین کافی و… از دیگر موانع شرکت‌ها در حوزه دانش‌بنیان شدن است. خراسان رضوی تنها دارای یک ارزیاب شرکت‌های دانش‌بنیان است و نیاز است تعداد آنان افزایش پیدا کند.

بررسی ضرورت تشکیل کمیته هوش مصنوعی در کمیسیون

سپس جلسه وارد بررسی دستورکار دوم شد. «علی جاهدی»، عضو هیات مدیره انجمن بلاکچین استان در خصوص ضرورت تشکیل کمیته هوش مصنوعی در کمیسیون عنوان کرد: هوش مصنوعی موضوع جهانی است و تشکیل کمیته هوش مصنوعی ذیل کمیسیون سبب انسجام و همسوکردن فعالیت‌ها در این زمینه خواهد شد.

وی از شناسایی نیازها و ظرفیت‌های حوزه هوش مصنوعی و نقش آن در بهبود بهره‌وری، نوآوری، تاب‌آوری و رقابت‌پذیری کسب‌وکارهای استانبه عنوان اهداف پیشنهادی کمیته هوش مصنوعی نام برد و گفت: این کمیته می‌تواند به عنوان بستری برای هماهنگی و پیشبرد برنامه‌های فناورانه عمل کرده و هم‌افزایی میان دانشگاه‌ها، کسب‌وکارها و بخش دولتی را تقویت کند. خراسان رضوی در حوزه فناوری‌های تولید هوش مصنوعی در رتبه‌های نخست قرار دارد و سرمایه‌های انسانی باارزشی در این زمینه وجود دارد.

جاهدی خاطرنشان کرد: فضای هوش مصنوعی بسیار متفاوت بوده و باید براساس داده عمل کرد. استارت‌آپ‌ها در این زمینه نقش پررنگی دارند. از سوییف وجود بازار در حوزه هوش مصنوعی یکی از موضوعات مهم است.

وی محور موضوعات پیشنهادی برای بررسی در کمیته هوش مصنوعی را نیازسنجی و نیز، شناسایی مشکلات و چالش‌هایی که استفاده از فناوری هوش مصنوعی می‌تواند برای کسب‌وکارهای استان ایجاد کند، دانست و افزود: تعریف مسیر آینده برای توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی و تأثیرگذاری مثبت بر شاخص‌های اقتصادی استان، چشم‌انداز کمیته هوش مصنوعی است. تدوین طرح‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت برای اجرای پروژه‌های پایلوت، آموزش و ظرفیت‌سازی از برنامه‌های اصلی پیشنهادی در این حوزه است. تدوین استراتژی استانی برای توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی، برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی برای آشنایی صنایع با این فناوری، ایجاد بانک اطلاعاتی از نیازها و ظرفیت‌های کسب‌وکارهای استان، تسهيل تعاملات میان شرکت‌های فناور استارتاپ‌ها و صنایع برای اجرای پروژه‌های مشترک و شناسایی منابع مالی و سرمایه‌گذاری برای حمایت از توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی، از دیگر پیشنهادات کاربردی کمیته هوش مصنوعی ذیل کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی مشهد است.

تاکید بر ایجاد پل ارتباطی میان شرکت‌های نوآور و صنایع استان

در ادامه، «هادی کلماتی»، مدیرعامل یک شرکت فناوری اطلاعات، نوآور و هوش مصنوعی در مشهد نیز در خصوص اهمیت هوش مصنوعی، بیان کرد: ساختن یک پل میان شرکت‌های نوآور و صنایع ضروری است. همگرایی میان اعضای کمیته هوش مصنوعی ذیل کمیسیون باید شکل بگیرد. همچنین اهداف، رویکرد و برنامه‌های مشخصی برای این کمیته تعیین گردد. توسعه فرهنگ استفاده از مجموعه‌های فناور، شناسایی نیازهای اولیه واقعی صنایع، تعریف پروژه پایلوت در صنایع و نتایج اثرگذار آن، ایجاد زیرساخت و بسترهای حمایتی و… از دیگر پیشنهادات در این حوزه است.

تاکید بر تامین زیرساخت در حوزه هوش مصنوعی

«علی جاویدی»، عضو کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی مشهد تاکید کرد: برای افزایش جایگاه کشور در حوزه هوش مصنوعی و علوم نوین دیگر، نیاز ویژه‌ای به تامین زیرساخت از جمله برق، اینترنت آزاد و پرسرعت، تامین سخت‌افزارهای مورد نیاز، نگهداشت نیروهای انسانی و سرمایه‌ها و… است. متاسفانه واحد‌های صنعتی اطلاعی از نیاز خود نسبت به هوش مصنوعی و مدل نوآور ندارند. این چالش‌ها در ابتدا باید رفع شود.

خلیلی، رئیس پردیس پارک فاوا استان نیز خاطرنشان کرد: همزمان با تشکیل این کمیته، ساختارها در این حوزه تدوین و براساس آن اقدامات و پیگیری انجام شود. ‌ظرفیت‌های استان سبب می‌شود که خراسان رضوی گام بیشتری نسبت به این موضوع بردارد. خراسان رضوی از زیرساخت لازم در حوزه داده بهره‌مند است. فرهنگ‌سازی هوش مصنوعی و آموزش نیز یکی از الزامات در این حوزه است.

هوش مصنوعی می‌تواند ظرفیت‌های استان را جهت‌دهی کند

«ابوالفضل ناصری»، دیگر عضو کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی مشهد نیز تاکید کرد: نیازسنجی و اولویت‌بندی، طراحی و اجرای پروژه‌های آزمایشی، آموزش و ظرفیت‌سازی و گسترش و پایش پروژه‌ها، گام‌های ابتدایی در حوزه هوش مصنوعی است که باید انجام شود. هوش مصنوعی می‌تواند در حوزه ظرفیت‌های استانی جهت‌دهی شود. همچنین پیشنهاد می‌شود، برخی از محصولات کشاورزی برتر استان به صورت هوشمند تولید شود.

در انتهای این نشست، شریعتی مقدم، رئیس کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی مشهد در جمع‌بندی مباحث عنوان شده در این جلسه اذعان کرد: با توجه به اهمیت موضوع، پیشنهاد می‌شود که کمیته هوش مصنوعی به صورت دائمی و مداوم برگزار شود و موضوعات گردش کاری جدی‌تری پیدا کند.