- امروز : جمعه - ۱۸ مهر - ۱۴۰۴
- برابر با : Friday - 10 October - 2025
جنگ
بقای بنگاه‌ها در شرایط تعلیق
حسین عبده‌تبریزی در یادداشتی اختصاصی برای «دنیای‌اقتصاد» با واکاوی وضعیت کنونی اقتصاد ایران، «تعلیق اقتصادی» را به‌مثابه «جنگ نامرئی علیه اقتصاد» توصیف می‌کند؛ وضعیتی که در آن ابهام، نااطمینانی و رکود تدریجی، اعتماد، سرمایه‌گذاری و تولید را فرسوده و مسیر توسعه را متوقف کرده است. او با مرور تجربه کشورهایی چون فنلاند، کره‌جنوبی، ترکیه و ژاپن بر ضرورت اصلاحات ساختاری و اتخاذ استراتژی‌های تاب‌آور در بنگاه‌ها تاکید می‌کند و مسیر بازگشت اقتصاد ایران را نه جهشی بلکه تدریجی و پله‌ای می‌داند؛ مسیری که تنها با شفافیت سیاستی و جسارت در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی می‌تواند به ثبات و اعتماد دوباره منتهی شود.
سراب سوزان یارانه آب
تیمور رحمانی ـ عضو هیات‌علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران // سرزمینمان روزهای سختی را پشت سر می‌گذارد و بخش اصلی این سختی پیامد نوع نگاه به تخصیص منابع طی یک دوره طولانی است. درحالی‌که سیاسیون به دنبال آن هستند تا از هر دشواری اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی رقبای خود را تخریب کنند و آینده‌ای برای خود دست و پا کنند؛ پدیده‌ای که از زمان‌هابیل و قابیل برقرار بوده و برقرار خواهد بود. ضرورت دارد اصحاب علم اقتصاد بی‌علاقه به جنگ و دعوای سیاسی به تبیین مسائل اقتصادی با عینک علم اقتصاد بپردازند و یادآوری کنند که چگونه مشکلات انباشته‌شده و تبدیل به چالش و ابرچالش و سوپر ابرچالش و از این قبیل اسامی شده‌اند و چگونه باید نوع نگاه به تخصیص منابع تغییر کند تا فقط بخشی از کژی‌های اقتصاد کاسته شود و ادامه حیات در این سرزمین را ممکن سازد.
بازنمایی اقتصاد ایران در جهان چندتکه
بررسی‌های یک پژوهش نشان می‌دهد که وقوع بحران‌های ژئوپلیتیک و اعمال تحریمهای گسترده نشان‌دهنده آسیب‌پذیری حکمرانی اقتصادی بر مبنای «مزیت نسبی» و یکپارچگی جهانی است. با شیوع ویروس کرونا در جهان و همچنین تشدید جنگ‌های فناوری، بسیاری از کشورها در سیاستگذاری‌های اقتصادی خود، «تاب آوری» و «مهار ریسک» را جایگزین «رقابت صرف» کردند. در نتیجه در حال حاضر بسیاری از دولت‌ها با ابزارهایی مانند تعرفه‌های هدفمند، کنترل سرمایه‌گذاری خارجی و حمایت‌گرایی هوشمند، به دنبال تامین امنیت زنجیره ارزش خود هستند.
رکوردهای تورمی پس از جنگ
اولین آمار تورمی بعد از جنگ ایران و اسرائیل در تیرماه حاکی از آن است که قیمت‌ها در اقتصاد ایران به طور قابل توجهی افزایش یافته‌اند. تورم نقطه به نقطه تمام کالاها و همچنین اقلام خوراکی در تیرماه سال جاری به بیشترین مقدار در دو سال اخیر رسیده است. تورم نقطه به نقطه اقلام غیرخوراکی نیز در 18 ماه گذشته بی سابقه بوده است. در کنار این موارد تورم ماهانه تعداد زیادی از اقلام خوراکی که نقش بسیار مهمی در زندگی مردم به خصوص اقشار آسیب‌پذیر دارند، افزایش شدیدی را تجربه کرده است.
چهار ضربه، یک پیام: چگونه مدیران اقتصادی ایران تابآورتر شوند؟
در سال‌های اخیر، اقتصاد ایران با چهار بحران سنگین و هم‌‌‌پوشان مواجه شده است: تحریمهای گسترده، پاندمی جهانی کرونا، بحران مزمن آب و جنگ ترکیبی اخیر که فراتر از نبرد نظامی، حوزه‌‌‌های رسانه، روان عمومی، انرژی و نظام بانکی را نیز تحت‌تاثیر قرار داده است.
ضرورت یکپارچگی ملی و الزامات آن
موسی غنینژاد ـ اقتصاددان // در وضعیت جنگ تحمیلی اسرائیل به ایران و در شرایطی که دولت‌‌‌های اکثریت قریب به اتفاق کشورهای غربی و در رأس آنها ایالات متحده آمریکا که دیگر مستقیما وارد جنگ شده است، عملا طرف کشور مهاجم را گرفتهاند، کشور ما در مجامع بین‌المللی مانند سازمان ملل متحد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گوش شنوایی در مقابل خود نمی‌بیند. در این شرایط به نظر می‌رسد اتخاذ دو تدبیر اصولی و موثر ضرورت مبرم دارد: یکی مخاطب قرار دادن افکار عمومی جهانیان به منظور ایجاد فشار روی دولت‌‌‌هایی که طرف کشور مهاجم را گرفتهاند و دیگری فراهم آوردن زمینه‌‌‌های لازم برای گسترش و تحکیم اتحاد میان اقشار و آحاد ملت ایران.
تمرکز آیندهنگرانه در بدترین شرایط
از آغاز جنگ روسیه و اوکراین، مدیران عامل اوکراینی با بحرانی بی‌‌‌سابقه روبهرو بوده‌‌‌اند. این گزارش ماحصل گفت‌وگو با ۱۵ مدیرعاملی است که از آموخته‌‌‌هایشان در این مدت می‌‌‌گویند و درس‌‌‌هایی را برای سایر مدیران، به‌ویژه آنهایی که با موقعیت‌‌‌های پیچیده و پیش‌بینی‌ناپذیری روبهرو هستند، پیشنهاد می‌دهند.
سیاست پولی در شرایط دشوار
تيمور رحماني ـ اقتصاددان // همانطور که پزشکان وظایفی دارند، علمای علم سیاست و روابط بین‌الملل وظایفی دارند، روانشناسان و جامعه‌شناسان وظایفی دارند، اقتصاددانان نیز وظایفی دارند و هدف از انجام همه این وظایف آن است که از درد و رنج شهروندان در شرایط جنگی کاسته شود. همانطور که یک هموطن با درک مشقت هموطنان خود در حد توان امکان اسکان و پذیرایی آنهایی که خانه و کاشانه خود را ترک کرده‌اند، فراهم می‌کند، متخصصان هم لازم است آنچه با آموزش و تحقیق یاد گرفتهاند را به‌کار گیرند، بلکه آلام هموطنان خود را اندکی بکاهند. همانطور که یک پزشک هنگام مراجعه بیمار کاری به این ندارد که چرا کار به بیماری کشیده است و به عنوان یک واقعیت باید نگران مداوای بیمار باشد، یک اقتصاددان هم در چارچوب کار حرفه‌ای خود به این موضوع کاری ندارد که چرا چنین شرایط جنگی پیش آمده‌است و موظف است در چارچوب دانش تخصصی خود به راه‌های کاهش آسیب مردم در شرایط دشوار بیندیشد. واضح است که در مورد سیاست پولی در شرایط دشوار جنگی دستگاه سیاستگذاری پولی در چارچوب محدودیت‌های بیشتری که با آن روبهرو می‌شود، لازم است اهداف اساسی خود را پیگیری کند. در ضمن، اظهارنظر و توصیه توسط متخصصان بسیار ساده‌تر از مدیریت سیاست پولی توسط کسانی است که در مسند سیاستگذاری و اجرای سیاست پولی هستند. به قول معروف، ما که از دور دستی بر آتش داریم ممکن است انجام سیاست پولی را کاری ساده تشریح کنیم، در حالی‌که در عمل دشوار است؛ با این حال ما با پول این مردم درس خوانده‌ایم و تا آنجایی که لازم است باید بدهی خود را به مردم پس بدهیم.
