به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی مشهد، «جواد نیشابوری»، رئیس این کمیسیون در ابتدای نشست اظهار کرد: امروز از یک سو مسئله مقایسه دستمزد کارگر در ایران با کشورهای منطقه مطرح است که موجب بی انگیزگی نیروی کار ایرانی می‌شود و از سوی دیگر نمی‌توان منکر این واقعیت شد که بنگاه‌های تولیدی توان پرداخت حقوقی بیش از این مقدار را ندارند؛ لذا تا زمانی که اقتصاد به صورت دستوری اداره گردد و شاهد تک نرخی شدن ارز نباشیم، این روند تداوم خواهد داشت. باید سیاست های اقتصادی معقول‌تری در پیش گرفته شود تا بتوانیم در بحث نگهداشت نیرو موفق عمل کنیم.
وی عنوان کرد: آمارها حاکی از آن است که با کمبود فرصت‌های شغلی مواجهیم؛ اما واقعیت این است که ما با کمبود نیروی کار مواجه هستیم. این مساله به خصوص در حوزه صنعت بسیار ملموس و مشهود بوده و امروز به یکی از دغدغه های بنگاه‌های تولیدی تبدیل شده است.
نیشابوری تاکید کرد: بنگاه‌های اقتصادی در دو حوزه جذب نیروی جدید و نگهداشت نیروی قدیمی با چالش مواجه هستند و با وجود اینکه گاهی رقمی بیش از حقوق قانون کار به کارگران در خطوط تولید پرداخت می‌گردد، باز هم شاهد کمبود نیروی کار هستیم.
بین نیروی کار جوان و شرکت ها گسست نسلی مشهود است
در ادامه، «امیرحسین صالح»، رئیس کمیته روابط کار کمیسیون کار و تامین اجتماعی اتاق بازرگانی خراسان رضوی عنوان کرد: آمار بیکاری در ایران بالاست و از طرفی، آمار فارغ التحصیلان دانشگاه ها و مراکز آموزشی عالی و دبیرستان ها و هنرستان ها نیز چشمگیر است؛ ولی همچنان عموم شرکت ها به دنبال نیروی کار هستند و کمبود نیروی کار با کیفیت و متخصص نیز بسیار مشهود است.
وی با بیان اینکه درآمد بالای مشاغل دلالی و غیرمولد و همچنین کار با موسسات کرایه خودرو و موتور اینترنتی نیز جمع کثیری از نیروی کار جوان کشور را به سوی خود جذب کرده است، خاطرنشان کرد: در عین حال متناسب نبودن میزان حداقل حقوق با نرخ تورم و مخارج زندگی کارگر، عدم تامین معیشت با حقوق دریافتی از شرکت ها و بنگاه‌های اقتصادی و نداشتن امنیت شغلی و قراردادهای کوتاه مدت و نااطمینانی به آینده کاری، مهم ترین دلایل عدم توجه نیروی کار جوان به جذب و اشتغال در شرکت ها و بنگاه‌های اقتصادی است.
وی با اشاره به متولدین سال های 1375 تا 1385 به عنوان نسل جوان نیروی کار فعلی گفت: اصطلاحا به این نسل، نسل Z گفته می‌شود. این نسل به طور کامل در عصر دیجیتال بزرگ شده است. در حالی که میان طبقه های نسلی گذشته، تفاوت های رفتاری کمتری وجود داشت و شرکت ها و سازمان ها، با ورود آن نسل ها، نیاز کمتری به تغییر رویکردها و قواعد منابع انسانی خود می دیدند، با ورود نسل Z ، گسست نسلی رخ داده به طوری که شرکت ها مجاب هستند رویه های خود را در قبال آن ها تغییر دهند.
رئیس کمیته روابط کار کمیسیون کار و تامین اجتماعی اتاق بازرگانی خراسان رضوی اظهار کرد: خوشنامی شرکت، جبران خدمت و پرداخت حقوق و مزایای مناسب، به‌روزرسانی روش های استخدام، تعادل بین کار و زندگی و رفاه شخصی و رعایت مقوله بهداشت روانی و جسمانی از مهم ترین مولفه هایی است که برای جذب و نگهداری این نسل از نیروی کار باید مورد توجه قرار بگیرد.
ضرورت توجه جدی به تقویت پیوند صنعت و دانشگاه و ارائه پیشنهادات برای سرفصل‌های آموزشی
«محمد امین بابایی»، مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان رضوی در بخش دیگری از نشست اظهار کرد: دبیرخانه کارگروه اشتغال در سال 97 ایجاد شد و در پایان همان سال کمبود نیروی کار را پیش بینی کردیم. در همین راستا مصوبه ای را در کارگروه اشتغال استان تدوین نمودیم که این مصوبه برای تمام بنگاه ها و تشکل های اقتصادی ارسال شد. تقاضای ما در وهله نخست آن بود که پیوند دانشگاه با صنعت تقویت شود. در این زمینه دانشگاه فردوسی اعلام کرد سرفصل های آموزشی را منطبق با نیاز صنعت تغییر می‌دهد. اداره کل کار نیز در این خصوص با تمام تشکل های اقتصادی مکاتبه داشته و مصوبه را ابلاغ کردیم؛ اما تاکنون از تشکل‌های اقتصادی پیشنهادی بابت سرفصل های آموزشی دریافت نکرده‌ایم.
بابایی اظهار کرد: تشکل های اقتصادی باید نیاز خود را در خصوص نیروی کار و تخصص مورد نیازشان به اداره کار اعلام کنند تا این ارگان نسبت به تامین نیروی کار و آموزش آن اقدام کند.
وی تاکید کرد: سازمان فنی و حرفه ای باید با توجه به نیازهای بازار، نسبت به تربیت نیروی کار بپردازد و در این حوزه بیش از پیش فعال باشد.
مدیرکل کار استان در ادامه از تاکید قانون کار در ماده 157 به تشکیل کمیته های سازش در محل کارگاه‌ها سخن گفت و اذعان کرد: در غیر این صورت دیوان عدالت اداری می‌تواند ادعای نقض قانون را مطرح کند. طی روزهای اخیر نیز در این خصوص اصلاحیه هایی صورت گرفت و وزیر کار آن را به استان ها ابلاغ کرد و شرایط بسیار مهیا است. با احیای کمیته های کارگاهی، در صورت بروز هر گونه مشکل، دیوان نمی تواند رای کمیته را نقض کند.
بابایی عنوان کرد: دانشگاه فردوسی طرح خوبی در حوزه مهارت آموزی دارد به طوری که مقطع کارشناسی در برخی از رشته ها از 4 سال به 5 سال افزایش یافته است و یک سال به دانشجو این فرصت داده می‌شود که در واحدهای صنعتی مشغول به کار شود. اگر این ظرفیت فعال شود، نیروی فارغ التحصیل دانشگاه یکسال در محیط کار واقعی، دانش خود را عملیاتی خواهد کرد.
وی افزود: دانشگاه سجاد نخستین دانشگاهی است که مجوز کاریابی از اداره کار گرفته است. این دانشگاه نخستین همایش را به منظور انجام کار مطالعاتی و تحقیقاتی پیرامون مسائل کار در آینده برگزار خواهد کرد و نتایج تحقیقات را برای استفاده در اختیار ما خواهد گذاشت.
اجرای طرح کارآموزی بلندمدت در دانشگاه فردوسی
در ادامه، «علیرضا شادمان»، رئیس گروه مدیریت پروژه های برون دانشگاهی دانشگاه فردوسی مشهد عنوان کرد: دانشگاه فردوسی در سال جاری طرح کارآموزی بلندمدت را به صورت جدی آغاز کرده است؛ البته در گذشته نیز طرح کارآموزی کوتاه مدت (2 الی 3 ماه تابستان) وجود داشت که بازدهی موثری نداشت. به همین دلیل دانشگاه فردوسی از 5 الی 6 سال پیش دوره کارآموزی بلندمدت را به صورت آزمایشی در گروه مهندسی کامپیوتر کلید زد که نتایج خوبی به دنبال داشت.
وی ادامه داد: از سال جاری نیز این طرح را به کل رشته های دانشگاه تسری دادیم و در سال جاری 30 الی 40 نفر از دانشجویان ما در صنایع مختلف استان مشغول به کار هستند.
شادمان یادآور شد: دانشجویان در مقطع کارشناسی بسیار فعال و پیگیر هستند اما در مقاطع ارشد و دکتری به دلیل سطح انتظارات بالای دانشجویان همچنان با چالش مواجه هستیم. دوره کارآموزی بلندمدت در جهت ایجاد جذابیت برای دانشجو و کارفرما بسیار موثر است. علاوه بر این در تلاش هستیم که دوره مهارت افزایی ایجاد کنیم.
وی ادامه داد: از 4 الی 5 سال پیش در خصوص سرفصل های آموزشی نیز بازنگری صورت گرفته است و در این بازنگری ها از مطالعات پشتیبان استفاده کردیم. درواقع در حوزه مطالعات پشتیبان همواره بحث ارتباط با صنعت و نیازهای بازار کار در کانون توجه بوده است. در حال حاضر نیز به صورت جدی به دنبال ایجاد رشته های جدید منطبق با نیاز بازار کار هستیم.
قوانین برای سرپا نگهداشتن واحدهای صنعتی باید اصلاح شوند
«احمد عبدالله زاده»، عضو هیات مدیره کانون کارفرمایی خراسان رضوی در بخش دیگری از نشست یادآور شد: متاسفانه تاکنون نظام آموزشی ما مدرک محور بوده است و نیروی جوان نیز به این سمت سوق پیدا کرده است. از سویی، متاسفانه فرهنگ کار در جامعه بسیار ضعیف است و هیچ ارگان و سازمانی به دنبال تقویت این فرهنگ نیست. نظام آموزشی تاکنون از تربیت نیروی جوان در حوزه های تخصصی، کاربردی و آموزشی غافل شده و صرفا سیل عظیمی از دانشجو را به سمت بازار کار روانه کرده است.
عبدالله زاده اظهار کرد: کارفرمایان به دنبال جذب نیروی کار هستند و تمام تلاش واحدهای صنعتی معطوف به آن بوده که نیروی کار مفیدشان را حفظ کنند و خدمات رفاهی مطلوبی را برای کارگر و خانواده اش فراهم کنند؛ اما متاسفانه نیروی جوان با استعداد سودای مهاجرت در سر دارد؛ چرا که بعضا فضای کار مطلوبی را متناسب با استعدادش مهیا نمی بییند.
عضو هیات مدیره کانون کارفرمایی خراسان رضوی با بیان اینکه بعضا قوانین دست و پاگیر مانع استخدام این نیروی کار شده است، افزود: قوانین بعضا مخل کسب و کار است و منافع کارفرما در این خصوص لحاظ نمی‌شود؛ لذا برای سرپا نگهداشتن واحدهای صنعتی باید قوانین اصلاح شوند.
صنایع استان نیازهای تخصصی خود در حوزه نیروی کار را به اداره کل فنی و حرفه ای اعلام کنند
در ادامه، «علیرضا داوودی»، رئیس اداره آموزش و پژوهش اداره کل آموزش فنی و حرفه‌ای خراسان رضوی خاطرنشان کرد: برنامه ریزی ما در حوزه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، بر مبنای نیاز بازار کار و صنایع استان است. با این حال اگر فعالان حوزه اصناف و صنایع نیازهای تخصصی دیگری دارند می توانند به ما اعلام کنند تا برنامه ریزی ما معطوف به تربیت نیروی انسانی در این حوزه باشد. آموزش های فنی و حرفه ای نسبت به آموزش دانشگاه ها از نظر مدت زمان آموزش، سن، مدرک تحصیلی انعطاف بسیاری دارد. به طوری که به صراحت می توان عنوان کرد که بحث مدرک و سن برای ما مطرح نیست و گاهی آموزش ما معطوف به اشخاص بازمانده از تحصیل برای ورود به بازار کار است.
داوودی ادامه داد: ما در مراکزمان با کمبود نیروی کارآموز مواجه نیستیم چنان که برای تامین 15 نیروی کار 200 متقاضی ثبت نام می‌کنند و باید مراحل مصاحبه و گاهی آزمون ورودی را طی کنند. در حوزه بخش خصوصی نیز این امکان فراهم است که در محل صنعت یا صنوف آموزش های لازم را به نیروی کار ارائه دهیم تا برای کارآموز نیز مدرک فنی و حرفه ای صادر شود. البته توجه به مقوله آموزش در صنایع، نسبت به گذشته کمرنگ شده است. با این حال ما می توانیم آموزش در جوار کارگاه را برای نیروی کار در نظر بگیریم که این اقدام می تواند با همکاری صاحبان صنایع با سازمان فنی و حرفه ای انجام بگیرد یا این که استادی برای آموزش اعزام کنیم. لذا هیچ گونه محدودیتی بابت آموزش نداریم.
حقوق کارگر به دلیل تورم حاکم بر اقتصاد، کفاف معیشتش را نمی‌دهد
در بخش دیگری از نشست، «مهران مرشد»، مشاور مالی بنگاه‌های اقتصادی یادآور شد: درحال حاضر 5 سایت بخش خصوصی برای یافتن شغل فعال هستند که به دلیل ارتباط با کارفرمایان قابل استناد و استفاده می باشند.
مرشد عنوان کرد: متاسفانه به دلیل تورم شدید حاکم بر اقتصاد حتی اگر کارفرما ماهانه مبلغی چند برابر حقوق قانون کار را پرداخت کند، با توجه به کسر مالیات و حق بیمه از حقوق کارگر و مخارجی چون اجاره منزل، باز هم رقمی که برای کارگر باقی می‌ماند، با توجه به تورم 40 درصدی در کشور، کفاف نیازهای معیشتی او را نمی‌دهد.
نظام آموزشی باید با تغییر و تحولات روز همراه شود
در بخش دیگری از نشست، محمد هاشم صفار، کارشناس مرکز بررسی ها و مطالعات اقتصادی اتاق بازرگانی خراسان رضوی عنوان کرد: در حوزه آموزش فنی و حرفه ای با آموزش های قدیمی مواجه هستیم. متاسفانه سیستم دانشگاهی نیز به روز نیست و همین مساله پیوند صنعت و دانشگاه را دشوار ساخته است این در حالی است که نظام آموزشی باید خود را با تغییر و تحولات تکنولوژی در جامعه همراه کند.
در بخش پایانی این نشست، بابایی، مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان رضوی در پاسخ به برخی از مباحث مطروحه اظهار کرد: اداره کار همواره به دنبال آن بوده است که در دانشگاه ها کرسی کارآفرینی ایجاد کند. این مساله قطعا موجب آشنایی دانشجو با فرهنگ کار، کارآفرینی و تقویت پیوند دانشگاه و صنعت خواهد شد.
بابایی یادآور شد: رویکرد اداره کار، تعاون و رفاه اجتماعی تغییر پیدا کرده است کارفرمایان در صورت بروز مشکل می توانند مسائل خود را در حوزه های مختلف به ویژه تامین اجتماعی به شورای هماهنگی در اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کنند. این شورا جلساتی با 10 دستگاه زیرمجموعه برگزار می‌کند. کارفرمایان می توانند مسائل خود را به ما منعکس کنند تا اداره کار با میانجی گری درصدد رفع آن برآید. ما به دنبال آن هستیم که کارآفرینی سازمانی را نهادینه و فرهنگ سازی کنیم تا خدمات متقابلی به جامعه کارفرمایی و کارگری بدهیم.
نیشابوری، رئیس کمیسیون کار و تامین اجتماعی اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در جمع بندی موضوعات مطروحه در این جلسه عنوان کرد: نیروی جوان خواسته یا نخواسته به سمت مشاغل غیرمولد حرکت کرده است ما سعی می کنیم در کارگروه کار حتما طرحی را به منظور آسیب شناسی و حل مشکلات موجود با همکاری اداره کار تهیه کنیم. علاوه بر این، تشکل های اقتصادی قطعا همکاری لازم را با اداره کار خواهند داشت و پیشنهادات این اداره کل را در کمیسیون مطرح می‌کنیم.
وی اظهار کرد: علاوه بر این جلسه مشترکی با اداره کل آموزش فنی و حرفه ای برگزار خواهیم کرد تا ارتباط صنایع را با آموزش فنی و حرفه ای تقویت کنیم. تمام سعی ما انعقاد تفاهم نامه دراین حوزه است. علاوه بر این، درصددیم نشست مشترکی با مدیران دانشگاه فردوسی برگزار کنیم تا در راستای تقویت پیوند دانشگاه و صنعت گام برداریم.
