سوم فروردین معادل 22 مارس (از سال 1993) تحت عنوان روز جهانی آب(World Water Day) نامگذاری گردیده است، امسال نیز سازمان ملل متحد، شعار «آب برای صلح» را برای این روز در نظر گرفت.
روز جهانی آب روزی است که به اهمیت حفظ منابع آبی به خصوص آب شیرین در دسترس، می‌پردازد. هر ساله در این روز موضوعات مختلفی در زمینه آب پاک، بهداشت آب، حفظ منابع آبی و سایر موضوعات که اهمیت زیادی دارند، مطرح می‌شود. یکی از اصلی‌ترین اهداف در این حوزه، آگاهی رسانی، آموزش عمومی و بحث در زمینه موضوع منتخب هر سال جهت حفاظت از منابع و آینده بشریت است.
هرچند از سال ۱۹۹۴ میلادی شعار پایه و همیشگی «آب برای زندگی» (Water For Life) توسط سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی ملل متحد- فائو (FAO) تصویب شده است؛ اما هر ساله بنا به شرایط روز، موضوعات گردشی روز جهانی آب نیز ذیل شعار «آب برای زندگی» تصویب و طی مراسمی در اکثر کشورهای دنیا گرامی داشته می‌شود. نکته مهمی که در این 21 سال مورد توجه متخصصان بخش بوده، بحران خشکسالی است که همواره ساکنان زمین را تهدید می‌کند و نامگذاری این روز به عنوان «روز جهانی آب» تلاشی برای عبور از این بحران است.
بحرانی که باعث شده در استان خراسان رضوی اغلب دشت‌ها، در وضعیت بحرانی و فوق بحرانی باشند، بحرانی که سبب شده علیرغم موقعیت این خطه به عنوان قطب کشاورزی و تولید محصولات خاص و با ارزش ریالی و دلاری، نتوانیم شاخص‌های خود را ارتقا دهیم. بحرانی که موجب گردید کارگروه تدبیر آب در سال 1393 و کارگروه سازگاری با آب در سال 1398 شکل گیرد تا از پتانسیل اجرایی و علمی کل استان برای حل مشکلات در این حوزه استفاده شود؛ هرچند در عمل توفیق چشمگیری شامل حال ذی نفعان این عرصه نگردید.
روز جهانی آب به ما یادآور می‌شود برای خروج از بحران آب باید مشارکت کرد؛ مشارکتی از جنس حضور مردم در صحنه. البته مشارکت شرط لازم برای خروج از بحران است و شرط کافی آن، مدیریت صحیح منابع آب در سطح و زیرزمین است. منابعی که امروز در سطح و پشت سدهای استان، کمتر از نیاز مردم مشهد و استان است. در منابع زیرزمینی نیز بیش از 30 درصد آب استحصالی تجدیدپذیر نیست؛ با این حال، هم در بخش پروانه‌های مجاز و هم غیرمجاز، از این منابع برداشت می‌گردد.
دو دهه تلاش جدی در استان برای رفع بحرانی که از دهه 50 شمسی گریبانگر کشور و استان خراسان رضوی شده، صورت گرفته است و راهکارهایی در این زمینه احصا گردیده است که مبتنی بر همین دو شرط لازم و کافیست تا بتوانیم در بخش آب شرب، کشاورزی، صنعت و خدمات نیازها به درستی سنجیده شود و تخصیص مناسب و متناسب بر اساس نیازها و بر اساس میزان آب در دسترس، صورت پذیرد.
*محمدعلی قنازاده، نایب رئیس کمیسیون آب و محیط زیست اتاق بازرگانی خراسان رضوی
