فرصتی‌ تازه برای توسعه همکاری‌های تجاری با چین

سین‌کیانگ می‌تواند دروازه راهبردی خراسان رضوی به شرق آسیا باشد

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، حسین محمدیان، رئیس کمیسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق بازرگانی مشهد در این جلسه گفت: سین‌کیانگ چین یکی از مناطق کلیدی برای توسعه همکاری‌های اقتصادی خراسان رضوی است و با توجه به تجربه‌های موفق اخیر در اعزام هیات‌های اقتصادی به کشورهای هم‌جوار، باید زمینه‌ اعزام هیأت‌های تخصصی و مدیریتی به سایر کشورها بیش از پیش تقویت شود.

وی اظهار کرد: سین‌کیانگ چین به‌عنوان منطقه‌ای راهبردی، می‌تواند به یکی از محورهای اصلی همکاری ما با این کشور تبدیل شود. منطقه سین‌کیانگ در حال تبدیل شدن به یکی از مهم‌ترین قطب‌های لجستیکی و صنعتی چین است و اگر امروز ما از این فرصت بهره نگیریم، ممکن است که دیگر به راحتی قابل دسترس نباشند. این منطقه با توجه به اشتراکات فرهنگی، ظرفیت‌های زیرساختی و موقعیت جغرافیایی مشابه با خراسان، می‌تواند نقطه اتصال اقتصادی ما با شرق و آسیای میانه باشد.

محمدیان تاکید کرد: باید نگاه صرفاً وارداتی به استان سین‌کیانگ را کنار بگذاریم و به آن به عنوان شریک راهبردی توسعه صادرات غیرنفتی نگاه کنیم. از همین رو، پیشنهاد ما این است که سفرهای تخصصی، به‌ویژه با حضور مدیران دولتی و فعالان اقتصادی به این منطقه ادامه یابد تا بسترهای همکاری عینی‌تر، سریع‌تر و مؤثرتر فراهم شود.

هدف‌گذاری برای یافتن شرکای جدید تجاری در چین

علیرضا صدرزاده، مدیرعامل شرکت پروژه‌های نمایشگاهی نیز در این نشست در خصوص برنامه‌ریزی برای اعزام هیاتی اقتصادی به استان سین‌کیانگ چین، اظهار کرد: هدف اصلی از این سفر، ایجاد تعاملات تجاری مؤثر میان فعالان اقتصادی و یافتن شرکای جدید در حوزه‌های مختلف به‌ویژه کشاورزی، صنعت، گردشگری سلامت و انرژی خورشیدی است.

وی ادامه داد: استان سین‌کیانگ با وجود وسعتی معادل با کشور ایران، از نظر منابع و ظرفیت‌های توسعه‌ای بسیار غنی است. در حوزه کشاورزی، پتانسیل‌هایی نظیر زعفران، پسته، گیاهان دارویی و مکانیزاسیون می‌تواند به‌عنوان محورهای همکاری دوجانبه تعریف شود. همچنین با توجه به اینکه حدود ۱۰ درصد از ظرفیت تولید انرژی خورشیدی چین در استان سین‌کیانگ قرار دارد و دولت این کشور نیز برنامه‌های توسعه‌ای خاصی برای این بخش دارد، فرصت مناسبی برای ورود سرمایه‌گذاران و فناوران ایرانی فراهم شده است.

وی اضافه کرد: با هماهنگی اتاق بازرگانی و همراهی مسئولان استانی، تلاش می‌کنیم تا در این سفر سه‌ تا چهار روزه، ضمن بازدید میدانی از ظرفیت‌های اقتصادی منطقه، جلساتی مؤثر با طرف‌های چینی برگزار کنیم. حضور رایزنان بازرگانی ایران در چین و هماهنگی‌های سفارت می‌تواند نقش مهمی در تسهیل و موفقیت این سفر ایفا کند.

صدرزاده خاطرنشان کرد: امیدواریم با برنامه‌ریزی دقیق و مشارکت فعال تجار و کارشناسان، این سفر به نتایج ملموس اقتصادی منتهی شود و زمینه‌ساز توسعه روابط پایدار میان دو منطقه باشد.

سین‌کیانگ چین می‌تواند دروازه تجاری خراسان رضوی به آسیای میانه و شرق دور باشد

در ادامه این نشست، عماد رجحانی، کارشناس حوزه چین، در خصوص ظرفیت‌های تجاری خراسان رضوی و سین کیانگ اظهار کرد: ایران با جمعیتی حدود ۸۰ میلیون نفر، در حال توسعه تجارت خود با شرق آسیاست و چین با ظرفیت اقتصادی نزدیک به ۲۸ تریلیون دلار و جمعیتی ۱۴ برابر ایران، بیش از ۹۰ درصد جمعیت خود را در کمتر از نیمی از خاکش متمرکز کرده است. این تراکم جمعیت، به‌ویژه در بخش غربی، باعث تمرکز زیرساخت‌های حمل‌ونقل و تجارت در استان‌هایی نظیر سین‌کیانگ شده است.

رجحانی افزود: استان خودمختار سین‌کیانگ، با جمعیتی معادل دو سوم ازبکستان و اقتصادی با رشد ناخالص ۱۳ برابر استان خراسان رضوی، بیشترین مرز مشترک با کشورهای همسایه از جمله هند، پاکستان، افغانستان، قزاقستان و قرقیزستان را دارد و به‌دلیل موقعیت استراتژیکش، دروازه تجارت زمینی و ریلی چین محسوب می‌شود. این استان همچنین محل اتصال سه کریدور مهم تجاری چین به سمت پاکستان، قزاقستان و دریای خزر است که در صورت تکمیل، مدت زمان حمل‌ونقل کالا از این مسیر تا ۷ الی ۸ ساعت کاهش خواهد یافت.

وی تاکید کرد: سین‌کیانگ علی‌رغم نداشتن دسترسی مستقیم به دریا، با ایجاد بندرهای خشک مانند «هورگوس» و اتصال به «کریدور ترنس‌کاسپین (تراسیکا)»، موفق شده است مسیرهای جایگزین و مؤثری برای تجارت بین‌المللی ایجاد کند. این تجربه می‌تواند الگویی برای خراسان رضوی در توسعه زیرساخت‌های ریلی و لجستیکی باشد.

حجم تجارت سین کیانگ 10 برابر خراسان رضوی است

رجحانی با اشاره به آمار تجارت خارجی سین‌کیانگ گفت: بر اساس اطلاعات اتاق بازرگانی سین کیانگ، حجم تجارت آن در سال گذشته به بیش از ۲۱ میلیارد دلار رسید که بیش از ۱۰ برابر کل تجارت استان خراسان رضوی بوده است. این در حالی است که پیش‌بینی می‌شود چین تا سال ۲۰۲۶ جایگاه اول تجارت جهانی را از آن خود کند.

وی افزود: در سین‌کیانگ سه منطقه ویژه اقتصادی برای توسعه صنایع پیشرفته، انرژی‌های تجدیدپذیر، های‌تک، و کشاورزی طراحی شده است. این استان میزبان بزرگ‌ترین پارک خورشیدی جهان با ظرفیت ۱۳.۶ گیگاوات در وسعتی معادل ۱۳ هزار کیلومتر مربع است، در حالی که نیروگاه‌های خورشیدی خراسان هنوز در مراحل اولیه توسعه هستند.

وی ادامه داد: ایران باید با تمرکز بر زنجیره‌های ارزش، از خام‌فروشی محصولات استراتژیکی چون زعفران خارج شود. آمار گمرکات نشان می‌دهد ۷۲ درصد صادرات زعفران از خراسان همچنان به صورت خام صورت می‌گیرد، در حالی که فرآوری این محصول می‌تواند ارزش افزوده قابل توجهی ایجاد کند. همچنین صنایع پایین‌دستی مانند گیاهان دارویی، تجهیزات گلخانه‌ای، و ماشین‌آلات کشاورزی در صورت سرمایه‌گذاری مشترک با چین، می‌توانند در بازار این کشور توسعه یابند.

رجحانی گفت: توسعه همکاری‌ها باید در قالب پنج محور اصلی صادرات شامل توسعه بازار، تامین مواد اولیه، تحقیق و توسعه، انتقال تجربه و سرمایه‌گذاری مشترک دنبال شود و این اقدامات در چهار حوزه صنعت، کشاورزی، زیرساخت و خدمات برنامه‌ریزی شود.

وی با بیان اینکه سین‌کیانگ را نباید صرفاً به عنوان یک استان در چین دید، افزود: این منطقه ظرفیت‌هایی دارد که می‌تواند به اندازه یک کشور برای خراسان فرصت‌ساز باشد. از تولید ۲۰ درصد پنبه دنیا گرفته تا توسعه صنایع نساجی، انرژی‌های تجدیدپذیر، کشاورزی نوین و لجستیک، همه اینها حوزه‌هایی هستند که می‌توان با سرمایه‌گذاری مشترک به آن‌ها ورود کرد.

وی با اشاره به پیشرفت پروژه‌های زیرساختی در منطقه سرخس گفت: ایجاد سایت لجستیکی مشترک و تکمیل راه‌آهن سرخس با بیش از ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی، افق روشنی برای همکاری ریلی با سین‌کیانگ فراهم کرده است. در صورت افتتاح این مسیر طی دو ماه آینده، اتصال ریلی ما به چین از طریق این کریدور امکان‌پذیر خواهد شد. این پروژه می‌تواند به مزیتی استراتژیک برای خراسان تبدیل شود و نقش آن را در صادرات و واردات منطقه‌ای ارتقا بخشد.

وی در پایان با اشاره به فرصت‌های گردشگری و تبادل فرهنگی گفت: با توجه به اینکه سین‌کیانگ استان مسلمان نشین چین است، پرواز مستقیم میان خراسان و سین‌کیانگ و تبلیغات هدفمند گردشگری می‌تواند نه‌تنها به افزایش ترددهای تجاری کمک کند، بلکه زیرساخت فرهنگی مناسبی برای گسترش روابط فراهم آورد.

نباید ظرفیت‌های اقتصادی ورود به استان سین کیانگ را دست کم بگیریم

سعید ابراهیمی، مشاور طرح و برنامه اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در ادامه این جلسه، با اشاره به ظرفیت‌های مغفول‌مانده صادراتی استان، بر لزوم بازنگری در نگاه به بازارهای هدف و استفاده از داده‌های دقیق و به‌روز تاکید و اظهار کرد گزارش‌هایی که طی ماه‌های اخیر در کمیسیون‌ها و کارگروه‌های تخصصی تهیه شده، نشان می‌دهد که بازارهای در دسترس استان همچنان پتانسیل بالایی برای رشد دارند. با این حال، فضای اقتصادی جهانی به‌سرعت در حال تغییر است و در این میان، بازارهای جدیدی نیز در حال شکل‌گیری‌اند که می‌توانند فرصت‌های تازه‌ای برای خراسان رضوی به ارمغان بیاورند.

ابراهیمی با اشاره به تنوع صادرات استان اظهار کرد: هم‌اکنون حدود ۱۹۰ قلم کالا از استان به ۱۱ بازار هدف صادر می‌شود. با این حال، بررسی روندهای زمانی این صادرات حاکی از آن است که برخی کالاها در حال از دست دادن جایگاه خود در بازارها هستند. بنابراین یا باید با اصلاح استراتژی، این کالاها را در بازار حفظ کرد، یا به‌دنبال جایگزینی آن‌ها با محصولات نو و متناسب با نیازهای روز بود.

وی افزود: برخی از گزارش‌های موجود، متاسفانه دقت کافی در ارائه آمار را ندارد؛ اما به طور کلی تصویر واقعی و آینده‌نگرانه‌ای از ظرفیت‌های صادراتی ترسیم می‌کند یکی از چالش‌های ما نیز این است که در تحلیل‌ها، استان سین‌کیانگ چین صرفاً به‌عنوان یک استان در نظر گرفته می‌شود؛ در حالی‌که به‌لحاظ وسعت بازار، این منطقه اقتصادی به اندازه یک کشور است و حتی از برخی کشورهای آسیای میانه مانند ازبکستان نیز ظرفیت بیشتری دارد.

ابراهیمی تاکید کرد: بازار سین‌کیانگ چین دست‌کم سه برابر ازبکستان ظرفیت اقتصادی دارد و در حوزه‌هایی همچون کشاورزی، صنایع تبدیلی، انرژی‌های تجدیدپذیر و لجستیک، فرصت‌های بی‌نظیری برای همکاری با استان خراسان رضوی فراهم کرده است. این منطقه نه‌تنها مانعی برای اقتصاد ایران نیست، بلکه می‌تواند فرصتی مناسب برای ورود صادرات خراسان به شرق آسیا و حتی اروپا باشد.

کریدور جنوبی چین به سرخس، مسیر تجارت را متحول می‌کند

امیر جباری، مدیرعامل پارک بین‌المللی لجستیک سرخس نیز، با اشاره به ظرفیت‌های قابل توجه استان‌های شرقی چین در حوزه سرمایه‌گذاری، بر لزوم تقویت ارتباطات تجاری و لجستیکی میان استان خراسان رضوی و منطقه سین‌کیانگ تاکید کرد و با اشاره به برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده برای اعزام هیات تجاری از خراسان رضوی به سین‌کیانگ اظهار کرد: استان‌های شرقی چین، به‌ویژه سین‌کیانگ، فرصت‌های مناسبی برای همکاری‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری مشترک دارند. پیش‌بینی ما این است که با اقدامات مؤثرتر در حوزه لجستیک، بتوانیم شرایط بهتری برای فعالان اقتصادی استان فراهم کنیم.

وی با اشاره به پیشرفت فیزیکی پروژه لجستیکی سرخس گفت: این پروژه هم‌اکنون با بیش از ۹۰ درصد پیشرفت، آماده بهره‌برداری است و ظرف روزهای آینده به‌طور رسمی افتتاح خواهد شد. امیدواریم با جذب سرمایه‌گذار چینی، قطارهای حمل‌ونقل بین‌المللی از این سایت آغاز به‌کار کنند و کالاهای تجاری از طریق این کریدور به نقاط مختلف از جمله ترکیه منتقل شوند. مزیت بزرگ این مسیر، کاهش چشمگیر زمان حمل‌ونقل است؛ به‌گونه‌ای که زمان ترانزیت کالا در این کریدور تقریباً نصف خواهد شد. این نه‌تنها به‌صرفه‌تر است، بلکه باعث تسهیل ارتباطات اقتصادی میان چین، ایران و کشورهای اروپایی می‌شود.

مدیرعامل پارک لجستیک سرخس در ادامه با اشاره به پروژه راه‌آهن «کاشغر به اوش»گفت: دولت چین به‌صورت جدی در حال کار روی این مسیر است و در صورتی‌ که طی سه تا چهار سال آینده به بهره‌برداری برسد، حدود ۱۵۰۰ کیلومتر از مسیر ریلی ما با چین کاهش خواهد یافت. این کاهش مسافت، مزیت رقابتی بزرگی در حوزه لجستیک برای استان خراسان ایجاد خواهد کرد. کریدور جنوبی چین به سرخس و ارومیه، در آینده‌ای نزدیک به یکی از مقرون‌به‌صرفه‌ترین و راهبردی‌ترین مسیرهای تجاری منطقه تبدیل خواهد شد. این مسیر نه‌تنها برای ترانزیت، بلکه برای رشد و جهش صادرات استان، نقش کلیدی خواهد داشت.