توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در استان مستلزم تسهیل سرمایه‌گذاری است

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی مشهد، نسرین یوسفی عارفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق خراسان رضوی، با اشاره به تداوم مقطعی خاموشی‌ها، به تلاش‌های گسترده و اقدامات راهبردی این کمیسیون برای به حداقل رساندن ناترازی انرژی در استان اشاره کرد و گفت: هنوز خاموشی‌ها را شاهد هستیم، اما تلاش‌های زیادی در این مسیر انجام شده تا این ناترازی به حداقل برسد.

وی ادامه داد: شرکت توزیع نیروی برق نیز مساعی خود را به کار گرفته است و دو موضوع اصلی در استان برای رفع بحران توسط شرکت‌های توزیع مدنظر قرار گرفته است. توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر با حضور سرمایه‌گذاران علاقه‌مند یکی از این روش‌هاست که کارگروهی نیز بدین منظور در استانداری و شرکت توزیع با حضور فرماندار تشکیل شده است.

کاهش چشمگیر زمان صدور مجوزها

رئیس کمیسیون انرژی اتاق مشهد با اشاره به استانی شدن فرآیند صدور مجوزها به عنوان یکی از درخواست‌های به‌حق بخش خصوصی گفت: خوشبختانه این مهم محقق گردید به طوریکه اخیراً ثبت درخواست در شرکت برق منطقه‌ای، منجر به صدور پروانه طی دو روز و امکان دریافت آن پس از چهار روز شده که دستاورد بسیار خوبی است؛ زیرا این فرآیند پیش از این حداقل سه ماه به طول می‌انجامید. این موفقیت با همکاری بخش‌های مختلف حاصل شده است.

وی افزود: متقاضیان می‌توانند با مراجعه به مرکز جلب مشارکت سرمایه‌گذاران نیروگاه‌های تجدیدپذیر واقع در شرکت برق منطقه‌ای خراسان (باشگاه برق، ابتدای بلوار امامت شهر مشهد)، ظرف مدت چهار روز پروانه خود را دریافت کنند. توافق شده است که تمامی اقدامات، مکاتبات و صدور مجوزها به صورت متمرکز پیگیری شود تا سرمایه‌گذار از موانع و بروکراسی‌های زائد رهایی یابد.

یوسفی با تاکید بر پتانسیل بالای بهینه‌سازی در حوزه‌های مختلف کشاورزی و خانگی، اظهار داشت: متاسفانه مصرف انرژی به درستی کنترل نمی‌شود؛ به عنوان مثال، ۶۰ درصد برق مشهد در بخش خانگی مصرف می‌شود. پیشنهاد می‌شود صدور مجوزها در قالب یک دفتر استانی متمرکز شود و سرمایه‌گذار و شرکت‌های بهینه‌ساز بتوانند طرح‌های خود را از طریق استانداری پیگیری کنند تا زمان اجرای پروژه‌ها کاهش یابد و سرمایه‌گذار مسیر مشخصی پیش رو داشته باشد. خروجی این اقدامات به کاهش ناترازی در بخش صنعت کمک شایانی خواهد کرد.

تشکیل کمیته‌های تخصصی در استان

رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی مشهد بر لزوم تشکیل ساختاری ستادی برای بهینه‌سازی مصرف و همچنین ایجاد کمیته‌ای متناظر در استان برای پیگیری امور تاکید کرد.

وی همچنین از آغاز پویش «من برای روشنایی ایران همراهم» با مشارکت و بهره‌گیری از ظرفیت دیگر کمیسیون های اتاق همچون مسئولیت اجتماعی، صنعت، کشاورزی و گردشگری در آینده نزدیک خبر داد.

رفع چالش‌های انرژی، دغدغه اصلی بخش صنعت

عبدالله یزدان‌بخش، رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی مشهد نیز تصریح کرد: لازم است در خصوص تأمین انرژی صنایع پرمصرف مانند فولاد و پتروشیمی، تدابیری اتخاذ شود که به سایر صنایع، به‌ویژه واحدهای کوچک و متوسط، آسیبی وارد نشود.

وی، ناهماهنگی در صدور مجوزهای صنعتی را یکی از چالش‌های جدی برشمرد و گفت: ناهماهنگی‌هایی در صدور مجوزها مشاهده می‌شود، تا جایی که حتی صنایع بزرگی مانند فولاد نیز برای برنامه‌های توسعه‌ای خود با عدم قطعیت مواجه هستند. ضروری است از تحمیل فشار به واحدهای متوسط و کوچک‌تر جلوگیری شود و فرآیند صدور مجوزها تسهیل و تسریع شود.

یزدان‌بخش همچنین به لزوم پیگیری سوبسیدهای دولتی و برنامه‌ریزی دقیق برای پوشش نیازهای صنعت، از جمله تأمین سوخت ژنراتورها، تاکید کرد و افزود: نگاه به تأمین سوخت ژنراتورها، حتی برای واحدهای با توان ۱۵۰ کیلووات، باید جدید و کارآمد باشد و فراوانی سوخت برای آن‌ها مهیا گردد. صنعت نیز در این راه تا جایی که بتواند، همراهی خواهد کرد.

وی با اشاره به دریافت‌های دولتی و مالیات از بخش صنعت، خواستار نگاهی التیام‌بخش و حمایتی شد و گفت: در کل، نگاه دولت به صنعت باید مادرانه باشد؛ مانند نگاه به فرزندی که نیازمند توجه و حمایت ویژه است.

دلایل ناترازی برق و ضرورت حرکت به سمت افزایش تولید

در ادامه این نشست، عبدالوحید مهدوی نیا، مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق مشهد، ضمن ابراز تأسف و عذرخواهی از صاحبان صنایع به دلیل قطعی‌های برق، تصریح کرد: به دلیل شرایط دشوار فعلی، ناگزیر به اعمال مدیریت بار و خاموشی‌های برنامه‌ریزی شده هستیم.

وی ریشه اصلی این ناترازی را عدم توجه کافی به اقتصاد برق در سالیان گذشته خواند و به لزوم حرکت جدی به سمت افزایش ظرفیت تولید اشاره و اظهار کرد: افزایش تولید، علاوه بر ارتقای بهره‌وری و راندمان نیروگاه‌های موجود، مستلزم توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر است. استان خراسان رضوی با پتانسیل بالای انرژی خورشیدی، یکی از مناطق بسیار مناسب برای سرمایه‌گذاری در این حوزه محسوب می‌شود، به طوری که راندمان هر صفحه خورشیدی در ایران تقریباً دو برابر نمونه‌های مشابه در کشورهای اروپایی است.

طرح تعویض چراغ‌های روشنایی معابر

مهدوی نیا در ادامه، به اقدامات صورت گرفته تا به امروز اشاره کرد و گفت: پیگیری طرح تعویض چراغ‌های پرمصرف سطح شهر مشهد با چراغ‌های LED،  صورت گرفته که منجر به صرفه‌جویی چشمگیری خواهد شد. پیش‌بینی می‌شود با اجرای کامل این طرح، مصرف انرژی در بخش روشنایی معابر از ۱۴۰ میلیون کیلووات ساعت به ۳۲ میلیون کیلووات ساعت کاهش یابد که معادل 77 درصد صرفه‌جویی (108 میلیون کیلووات ساعت) است.

وی همچنین خاطرنشان کرد: از هرگونه اقدام مؤثر در جهت افزایش بهره‌وری تجهیزات، همراه با اجرای پویش‌های تبلیغی و ترویجی کاهش مصرف، حمایت می‌کنیم. در کنار آن مشوق‌های وزارت نیرو، از جمله اعطای گواهی ظرفیت به ازای هر کیلووات ساعت صرفه‌جویی، وجود خواهد شد.

طرح پایلوت تعویض الکتروموتور کولرهای آبی

در ادامه مدیرعامل توزیع برق مشهد از اجرای طرح پایلوت کشوری تعویض الکتروموتورهای کولرهای آبی در مشهد خبر داد و گفت: با توجه به وجود حدود یک میلیون و دویست هزار کولر آبی در مشهد، مجوز اولیه برای تعویض ۲۰۰ هزار الکتروموتور با نسل جدید موتورهای کم‌مصرف BLDC صادر شده است. مکاتبات لازم با نهادهای ذیربط و صنایع بزرگ، از جمله شرکت‌های فولادی، انجام شده و از کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در این طرح دعوت به عمل می‌آید تا با مشارکت در این پروژه ملّی، ضمن کمک به بهینه‌سازی مصرف انرژی، از مزایای گواهی ظرفیت بهره‌مند شوند.

وی افزود: این اقدام در راستای نامه معاون وزیر نیرو و ریاست سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) و با هدف ارتقای بهره‌وری انرژی و اجرای طرح‌های تحول انرژی استان و همچنین اعمال سیاست‌های تشویقی برای صنایع جهت دریافت گواهی ظرفیت در ازای معافیت در برنامه‌های پیک بار صورت می‌گیرد.

مدیریت خاموشی‌ها و هماهنگی با صنایع و اصناف

مهدوی نیا در خصوص تمهیدات اندیشیده شده برای کاهش تبعات قطعی برق اظهار داشت: جلسات متعددی با بخش‌های مختلف در حال برگزاری است. در خصوص صنایع و شهرک‌های صنعتی، پس از رایزنی و توافق، مقرر گردید خاموشی‌ها به دو روز کامل در هفته و یک شب کامل محدود شود، که این برنامه نسبت به طرح اولیه تغییر یافته است.
وی همچنین خاطرنشان کرد: برای اصناف نیز با توجه به تنوع ساعات کاری، پس از بررسی‌های لازم و سازماندهی، تصمیمات مقتضی اتخاذ و اطلاع‌رسانی خواهد شد.

مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق مشهد تأکید کرد که جداول و برنامه‌های خاموشی از قبل مشخص و به اطلاع عموم رسانده می‌شود.

وی همچنین در پاسخ به پرسشی مبنی بر امکان استفاده مشترکین دارای نیروگاه‌های خورشیدی از برق تولیدی خود، این موضوع را تأیید کرد.

لزوم تفویض اختیار و رفع تناقضات قانونی

علیرضا قامتی، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی نیز به مشکل قطعی مکرر برق در شهرستان‌ها و شهرک‌های صنعتی پرداخت و تأکید کرد: در بازدید از شهرستان‌ها، گلایه اصلی قطعی برق بود. شهرک‌های صنعتی که نقش گلوگاه تنفسی اقتصاد استان را دارند، با قطعی‌های بدون اطلاع‌رسانی مواجه می‌شوند. اینگونه تصمیمات می‌تواند پیامدهای بسیار جدی داشته باشد.

وی با انتقاد از مصوبات و تناقضات موجود، خواستار تفویض اختیارات بیشتر به استان‌ها شد و تاکید کرد: تفاهم‌نامه تفویض اختیارات استانی با پیشنهاد استاندار خراسان رضوی امضا و به وزارت کشور تحویل شده است. پیشنهاد ما این است که سهم مصرف انرژی استان مشخص شود تا بتوانیم با تعامل و مدیریت بهینه، آن را از داخل استان مدیریت کنیم.

قامتی همچنین به پیشرفت‌ها در حوزه چاه‌های کشاورزی و نصب سلول‌های خورشیدی اشاره کرد، اما مشکلات فنی زیرساختی برای اتصال به شبکه و بهره‌برداری کامل از این ظرفیت‌ها را یکی از معضلات موجود خواند و گفت: با وجود نصب سلول‌های خورشیدی، به دلیل مشکلات فنی در فیدرها و عدم پاسخگویی مناسب، کشاورزان از برق پایدار محروم مانده‌اند. این اشکالات فنی باید مرتفع شود.

موافقت با تشکیل کمیته بهینه‌سازی مصرف انرژی

معاون استاندار بر لزوم پیگیری جدی تفاهم‌نامه‌ها تأکید و اظهار کرد: تشکیل کمیته بهینه‌سازی مصرف انرژی امری ضروری است. اگر این کمیته به سرعت ورود نکند، با مشکلات جدی‌تری مواجه خواهیم شد. درخواست تشکیل این کمیسیون بایستی از اتاق بازرگانی به صورت نامه اعلام شود؛ مسیر همچون راهبرد و نحوه تشکیل این کمیته از طریق استانداری قابل پیگیری است.

تمرکز بر بهینه‌سازی کولرها و همکاری با صنایع برای مدیریت مصرف انرژی

مهدی علومی، عضو هیات مدیره برق منطقه خراسان رضوی نیز در بخشی از این جلسه گفت: با توجه به شدت مصرف انرژی در ایران، به دنبال راهکارهای عملی برای مدیریت مصرف هستیم. در این راستا، تمرکز ویژه‌ای بر بهینه‌سازی کولرهای گازی و آبی صورت گرفته است.

وی افزود: اگرچه پیش از این، توجیه اقتصادی لازم برای اجرای برخی طرح‌ها وجود نداشت، اما پیشنهادات جدید در حال بررسی است. طی هفته آتی جلسه ای با مسئولان شرکت فولاد خراسان برگزار خواهد شد تا ضمن دستیابی به توافق بر سر شاخص‌های مشخص، تفاهم‌نامه‌ای در این خصوص منعقد شود. این تفاهم‌نامه برای اولین بار بر استفاده از موتورهای BLDC در کولرها متمرکز خواهد بود.

علومی با تاکید بر قابلیت تعمیم این الگو به سایر بخش‌ها تصریح کرد: این راهکار، که ابتدا در همکاری با یک واحد صنعتی بزرگ آغاز می‌شود، پتانسیل گسترش به سایر صنایع و بخش‌ها را نیز داراست و می‌توانیم از این طریق به ارقام قابل توجهی در صرفه‌جویی انرژی دست یابیم.

گزارش بهینه‌سازی مصرف گاز با پویش مردمی

در بخشی از جلسه نجاری، نماینده اداره کل صنعت معدن و تجارت خراسان رضوی در گزارشی به تشریح اقدامات صورت گرفته جهت رفع ناترازی گاز در سال گذشته و برنامه‌های پیش رو برای بهینه‌سازی مصرف انرژی در کشور پرداخت. وی تاکید کرد که بهینه‌سازی و تخصیص هوشمندانه منابع صرفه‌جویی شده، کلید عبور از بحران‌های انرژی است.

وی با اشاره به چالش‌های تامین گاز صنایع در سال‌های اخیر اظهار داشت: در زمستان ۱۴۰۱، صنایع فولادی با قطع کامل گاز و توقف تولید مواجه بودند. اما در زمستان ۱۴۰۲، با راه‌اندازی پویش مردمی بهینه‌سازی مصرف، موفق به صرفه‌جویی ۶۰ میلیون مترمکعبی در مصرف گاز شدیم که از این میزان، ۴۰ میلیون مترمکعب به واحدهای فولادی تخصیص یافت و به تداوم تولید آنها کمک شایانی کرد.

وی افزود: در ادامه این پویش، و با هدف گسترش فرهنگ بهینه‌سازی، در تابستان ۱۴۰۳ برنامه‌ریزی برای جایگزینی بخاری‌های فرسوده گسترده‌تر شد. در زمستان ۱۴۰۲ نیز با سرمایه‌گذاری حدود ۴۵۰ میلیارد تومان با مشارکت فولاد، ۱۵ هزار بخاری در مناطق سردسیر و برای خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد که با مشکل تأمین گاز مواجه بودند، تعویض شد.

نجاری تاکید کرد: نتایج این پویش‌ها نشان می‌دهد که بهینه‌سازی مصرف و تخصیص هدفمند میزان صرفه‌جویی شده، راهکاری موثر برای عبور از بحران‌های مقطعی انرژی است.

وی با اشاره به اجرای موفقیت‌آمیز پویش بهینه‌سازی در استان خراسان رضوی به عنوان اولین نمونه در کشور، اعلام کرد: برای پویش جدید بهینه‌سازی، سرمایه‌گذاری اولیه ۵ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است که در صورت پایبندی صنایع فولاد به مصوبه شورای اقتصاد، این میزان افزایش خواهد یافت.

وی با بیان اینکه کشور از ظرفیت تولید ۵۰ درصدی بخاری‌های مورد نیاز برخوردار است، تصریح کرد: با جذب سرمایه‌گذاری بیشتر، می‌توانیم صنعت بخاری و لوازم خانگی کشور را متحول سازیم. برآورد ما این است که با سرمایه‌گذاری ۴۰ تا ۵۰ هزار میلیارد تومانی، امکان بهینه‌سازی بیشتر بخاری‌های کشور فراهم خواهد شد.

نجاری در ادامه به برنامه‌های مرتبط با رفع ناترازی برق اشاره کرد و گفت: در حوزه برق نیز برنامه‌های مدونی در دست اقدام است. استفاده از موتورهای کولر کم‌مصرف یکی از این برنامه‌هاست که هرچند دستورالعمل اجرایی آن هنوز ابلاغ نشده، اما به عنوان یک طرح پیشرو و نقطه قوت، برای اولین بار در استان خراسان رضوی به صورت آزمایشی اجرا خواهد شد و می‌تواند شرایط توجیه‌پذیری خود را اثبات نماید. البته، چالش اصلی در این مسیر، از دست رفتن زمان است. همانطور که برای بهینه‌سازی مصرف گاز، دبیرخانه پویش مردمی تشکیل دادیم، ایجاد ساختار مشابهی برای حوزه برق نیز ضروری است.

ضرورت برنامه‌ریزی منظم و دقیق قطعی برق برای صنایع

در ادامه، محسن خندان‌دل، رئیس کمیسیون فنی، مهندسی، مشاوره‌ای و عمران اتاق بازرگانی مشهد، به زیان‌های هنگفت ناشی از قطعی برق برای صنعت و تولید اشاره کرد و گفت: این قطعی‌های ناخواسته به تولید و اقتصاد استان لطمه می‌زند. یک شرکت صنعتی ممکن است دو روز برنامه‌ریزی شده تعطیل باشد، اما مجموعه‌ای که نمی‌داند چه روزی برقش قطع می‌شود، با چالش‌های جدی مواجه است. چه ایرادی دارد که همراهی صورت گیرد و براساس جداول مشخصی این قطعی برق صورت گیرد.

وی ادامه داد: باید تبعات این بی‌نظمی برای واحدهای فعال حوزه اقتصادی در نظر گرفته شود.

قطعی برق تهدیدی جدی برای صنعت گردشگری مشهد

مژگان ثابت تیموری، رئیس کمیسیون گردشگری و صنایع دستی اتاق بازرگانی مشهد با انتقاد از ناهماهنگی‌ها در برنامه‌ریزی‌های کلان استانی و کمبودهای زیرساختی به‌ویژه در حوزه آب و برق، نسبت به پیامدهای منفی آن بر صنعت گردشگری این کلان‌شهر مذهبی هشدار داد.

ثابت تیموری به موضوع بحران آب و کاهش حجم آب سد دوستی اشاره کرد و گفت: بدون آب و برق و با وجود این حجم انبوه مسافر، چگونه می‌توانیم میزبان شایسته‌ای باشیم. در این مدت مشکلات متعددی رقم خورده، استفاده از ژنراتورها تا گیر افتادن مسافران در آسانسورها. همچنین شاهد فساد مواد غذایی در رستوران ها و به دنبال آن مسمومیت برخی مسافران هستیم. اختلال در زنجیره خدمات، کیفیت میزبانی را به شدت تحت تأثیر قرار داده است.

وی ادامه داد: قطعی مکرر برق، دفاتر خدمات مسافرتی را در فرآیند خرید آنلاین بلیط قطار و ارائه سایر خدمات با اختلالات جدی مواجه ساخته و این شرایط عملاً پیامی جز عدم سفر و ماندن در خانه برای گردشگران ندارد.

ثابت تیموری در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر اشاره کرد و گفت: بحث احداث مزارع خورشیدی و نصب پنل‌های خورشیدی نیز برای فعالان حوزه گردشگری مطرح شده است. با توجه به تفاوت‌های زاویه‌ای و فنی و محدودیت ها، پیشنهاد شده این مزارع را خارج از محدوده شهری احداث کنند. اما سوال اساسی فعالان حوزه گردشگری این است که آیا تضمینی وجود دارد که برق تولیدی حاصل از این سرمایه‌گذاری در تولید انرژی خورشیدی، به صورت برق مصرفی به خود سرمایه‌گذار بازگشته و امکان استفاده از آن برای واحدهای مرتبط فراهم خواهد شد یا خیر؟ این تضمین برای جلب سرمایه‌گذاری در این حوزه حیاتی است.