به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، «نسرین یوسفی عارفی»، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی مشهد در ابتدای این کارگاه آموزشی اظهار کرد: ناترازی انرژی یکی از مشکلات کشور بوده و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر یکی از راهکارهای رفع ناترازی انرژی محسوب می‌شود.
وی با اشاره به همکاری تشکل‌ها و نهادهای ذی‌ربط در حوزه انرژی استان برای برگزاری این کارگاه، افزود: قطع برق مشکلات و زیان‌های متعددی به کشاورزان و صنایع وارد کرده است و یکی از راهکارها در این میان، احداث نیروگاه تجدیدپذیر در محل چاه کشاورزی است.
یوسفی عارفی، بهترین حالت خرید برق تولیدی تجدیدپذیر را تضمینی دانست و بیان کرد: دولت هر کیلووات برق تجدیدپذیر تولیدی را به قیمت 8 هزار تومان خریداری می‌کند که از توجیه اقتصادی خوبی برخوردار است. همچنین مصرف در محل تولید نیز شیوه مناسبی برای استفاده از برق تولیدی است.
وی با اشاره به اینکه شیوه و اجرای نیروگاه تجدیدپذیر بنا به شرایط کشاورزان و محل کار آنان متفاوت است، تاکید کرد: هدف کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی مشهد، تنها آگاهی‌بخشی به فعالان اقتصادی است. کشاورزان پس از بررسی پروژه‌های احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر نسبت به انجام و اجرای شکل و چگونگی آن تصمیم‌گیری خواهند کرد.
مزایای استفاده از کابل‌های هادی پلاستیکی در صنعت آب و فاضلاب
سپس «علی‌اصغر زمانیان»، مدیر دفتر برق و تجهیزات آب و فاضلاب مشهد گفت: یکی از اجزای سیستم‌های برقی، هادی‌های برق هستند. هادی برق ماده‌ای است که به دلیل برخورداری از الکترون‌های آزاد، قابلیت عبور جریان الکتریکی را دارد. فلزات، بدن انسان‌ها، زمین و… دارای هادی جریان برق هستند. در میان فلزات، نقره بهترین هادی جریان برق است؛ اما فلزی گران‌قیمت بوده و کاربرد آن در صنایع انتقال برق به‌صرفه نیست. بنابراین برای ساخت سیم و کابل‌های هادی برق از مس، برنج، فولاد و آلومینیوم و پلاستیک استفاده می‌شود. باتوجه به قیمت بالای مس، استانداردهای صنعت آب و فاضلاب تغییر نموده و از کابل‌های هادی پلاستیکی برای انتقال جریان استفاده می‌شود. البته اغلب شرکت‌های توزیع کننده انرژی از کابل‌های آلومینیومی استفاده می‌کنند؛ اما کابل‌های پلاستیکی از مزایای بیشتری برخوردار است.
وی بخش دیگر سخنانش را به معرفی کابل‌های فشار ضعیف لاستیکی اختصاص داد و عنوان کرد: کابل‌های انعطاف‌پذیر یا لاستیکی، کابل‌های خاصی هستند که در مصارف ویژهای مانند صنایع آب و فاضلاب، معادن، صنایع بندری و جرثقیل‌ها، صنایع ریلی و قطارها، صنایع سیمان و… کاربرد دارند که از مزایای آن می‌توان به مقاومت عایقی بسیار بالا نسبت به کابل‌ها با عایق PVC، مقاوم در برابر آب و رطوبت و جذب بالای آن، مقاومت بالا در مقابل آب و اشعه ماوراء بنفش، مقاومت بالا در مقابل سایش و ضربات مکانیکی به‌علت انعطاف‌پذیری بالای آن، مقاومت در مقابل اکسید شدن، انعطاف‌پذیری بسیار بالا در دماهای زیر صفر، نامحلول بودن و… اشاره کرد.
زمانیان با تاکید بر اینکه برخی افراد برای انتقال جریان الکتریکی از شبکه هوایی بدون عایق و فشار ضعیف استفاده می‌کنند، خاطرنشان کرد: عدم پایداری نسبی در شرایط نامساعد، قطع مکرر جریان برق ناشی از برخورد شاخه‌های درختان، آتش‌سوزی ناشی از تماس شبکه‌ها با شاخه‌های درختان و در نتیجه تخریب محیط زیست، ایجاد تلفات ناشی از جریان نشتی در تجهیزات شبکه و تماس با درختان، ایجاد خطاهای گذرا و قطع برق، امکان استفاده غیرمجاز از برق، پارگی سیم و خطرات ناشی از پارگی سیم‌ها و سقوط آن‌ها و… از معایب شبکه هوایی فاقد عایق فشار ضعیف و فشار متوسط است. شبکه فشار متوسط هوایی کابل خودنگهدار گزینه بهتری برای جریان الکتریکی برق است که از مزایای آن، امکان نصب خط جدید کابل خودنگهدار در کنار خط قبلی بر روی یک تیر، امکان نصب کابل خودنگهدار فشار ضعیف بر روی پایه‌های موجود، امکان نصب خطوط تلفن و فیبرنوری روی یک پایه مشترک با حفظ حریم، ترمیم راحت‌تر شکستگی، مقاوم بودن نسبت به خوردگی و… است.
ملاک‌های انتخاب پمپ مناسب برای چاه آب کشاورزی
مدیر دفتر برق و تجهیزات آب و فاضلاب مشهد در بخش دیگر سخنانش با اشاره به اینکه برای مدیریت مصرف و جریان برق در چاه‌های کشاورزی از فیوز و سافت‌استارتر استفاده می‌شود تا موتور علاوه بر کاهش آسیب‌دیدگی جریان قوی برق را کاهش دهد، تاکید کرد: انتخاب پمپ برای چاه‌های کشاورزی از اهمیت ویژهای برخوردار است. آزمایش پمپاژ از معیارهای انتخاب پمپ مناسب برای چاه آب کشاورزی است که میزان مناسب برداشت آب، آب‌دهی، شرایط زمین و… از دیگر ملاک‌های انتخاب پمپ مناسب چاه آب کشاورزی است.
وی با تاکید بر اهمیت بهسازی چاه‌های کشاورزی، عنوان کرد: اگر بهسازی در استفاده از چاه آب کشاورزی صورت گیرد، چاه آب عمر بیشتری خواهد داشت. پس از بهسازی چاه‌های کشاورزی، میزان اثربخشی آن مورد بررسی قرار می‌گیرد.
وی خاطرنشان کرد: طول عمر الکتروپمپ‌ها برای چاه متفاوت است. همچنین درصورت تعمیر، عمر کوتاه‌تری خواهند داشت؛ اما عمر پایین آنان به دلیل کاهش کیفیت قطعات یدکی موجود در بازار (تحریم و عدم تامین مواد اولیه)، افت شدید سطح دینامیک آب چاه‌ها، تبدیل قرارداد از حجمی به فهرست بها و افزایش حجم کار به بیش از سه برابر نسبت به دوره مشابه است.
انواع مدل و طرح‌های پیشران سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر
در ادامه این کارگاه آموزشی، «امیر طالبی طرقبه»، عضو هیات مدیره انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر در خصوص ضرورت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، اظهار کرد: رشد روزافزون نیاز به انرژی الکتریکی، محدودیت ذخایر انرژی فسیلی، ضرورت حفاظت از محیط‌زیست، کاهش گازهای گلخانه‌ای و نیاز به توسعه پایدار، منجر به افزایش رویکرد کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به انرژی‌های تجدیدپذیر در کنار اجرای راهکارهای بهره‌وری در برنامه‌های کوتاه و بلندمدت در توسعه پایدار شده است. ایران یکی از غنی‌ترین کشورهای جهان در خصوص دسترسی به منابع متنوع انرژی‌های تجدیدپذیر است. وجود پتانسیل قابل توجه جهت احداث نیروگاه‌های خورشیدی و بادی، بیان‌گر لزوم توجه به این نعمت خدادادی بوده و لزوم برنامه‌ریزی جهت دستیابی به اهداف توسعه را دو چندان می‌کند. در سال‌های اخیر، سیاست‌ها و برنامه‌های متنوعی در دستور کار «ساتبا» قرار گرفته و تلاش شده تا با تدوین راهبردهای زیربنایی و تصویب قوانین موثر بستر مناسبی جهت توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و بومی‌سازی فناوری‌های مربوطه با بهره‌گیری از پیشرفته‌ترین فناوری‌ها فراهم گردد. به منظور سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در توسعه تجدیدپذیر مدل‌های سرمایه‌گذاری متنوعی طراحی شده است.
وی بخش دیگر سخنانش را به انواع مدل‌های پیشران در سرمایه‌گذاری بر حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر اختصاص داد و افزود: استفاده از ظرفیت ماده ۶۱ قانون اصلاح الگوی مصرف، احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر توسط صنایع، احداث نیروگاه‌های خورشیدی در شهرک‌های صنعتی و زمین‌های شخصی، توسعه شهرک‌های تخصصی خورشیدی، احداث سامانه‌های خورشیدی برای اقشار کم‌درآمد، تامین برق مراکز استخراج رمز ارز توسط انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر، تابلوی سبز بورس انرژی، توسعه ساختگاه‌های مناسب بادی با همکاری توسعه‌دهندگان، ماده ۱۶ قانون تولید جهش دانش‌بنیان، مصوبه ۲۰ درصد برق ساختمان‌های دولتی، استفاده از ظرفیت‌های صادرات برق و… از مدل‌ها و طرح‌های پیشران دولتی برای گسترش تولید و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر است.
طالبی در خصوص فواید توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، عنوان کرد: صیانت از منابع سوخت‌های فسیلی، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، ایجاد اشتغال پایدار، ارتقای امنیت انرژی و پدافند غیرعامل، کمک به پیک‌سایی شبکه، حمایت از بومی‌سازی تجهیزات، تولید پراکنده و کاهش تلفات شبکه و… از جمله فواید توسعه و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر است. از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون، ۱۰ هزار مگابایت نیروگاه تجدیدپذیر در کشور احداث شده است. خراسان رضوی با 23.86درصد ظرفیت نصب شده از استان‌های پیشرو کشور در زمینه احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر است.
وی یکی از مدل‌های پیشران در گسترش تولید انرژی‌های تجدیدپذیر را مصوبه تامین برق چاه‌های کشاورزی دانست و تاکید کرد: این مصوبه، روش اجرایی توسعه نیروگاه تجدید پذیر و پاک به منظور تامین برق چاه‌های کشاورزی بوده و در راستای حمایت از کشاورزان و جبران خسارت آنان در زمان قطعی برق است. یکی از ویژگی‌های برق تجدیدپذیر، عدم پرداخت هزینه ترانسفر (انتقال) است.
طالبی در بخش دیگر سخنانش با اشاره به احداث نیروگاه تجدیدپذیر و عرضه برق تجدیدپذیر تولید شده در بورس سبز انرژی، گفت: متقاضیان احداث نیروگاه تجدیدپذیر می‌توانند بر اساس دستورالعمل عرضه و تبادل برق تجدیدپذیر در بورس انرژی، تمام یا بخشی از برق تولیدی خود را در تابلوی سبز بورس انرژی به صورت فیزیکی عرضه کنند. میزان تقاضا خرید برق در بورس بسیار زیاد بوده و عرضه اندک است. شرکت‌های بزرگ برای تامین انرژی مورد نیاز به دنبال خرید برق تجدیدپذیر هستند.
وی با اشاره به فرآیند احداث نیروگاه تجدیدپذیر، تاکید کرد: تامین ساختگاه برای احداث نیروگاه تجدیدپذیر و شرایط مورد نیاز آن از اهمیت ویژهای برخوردار است. از شاخص‌های مهم در تعیین ساختگاه برای احداث نیروگاه خورشیدی و بادی می‌توان به تملک یا اجاره زمین ساختگاه و مساحت اختصاص یافته، توپوگرافی پتانسیل احداث و بهره‌برداری از نیروگاه برای نیروگاه خورشیدی یا نیروگاه بادی، مقررات محیط‌زیستی مراتع و جنگل‌کاری منابع طبیعی، هماهنگی با طرح‌های توسعه ملی، منطقه‌ای و استانی و… اشاره کرد.
وی با اشاره به انواع انرژی‌های تجدیدپذیر، اظهار کرد: در نیروگاه‌های انرژی تجدیدپذیر خورشیدی از سازه نیروگاهی ثابت و متحرک، خانگی سقفی، خانگی دیواری و نما، سازه‌های خورشیدی، سازه صنعتی و تجاری سقفی صنعتی و تجاری، سازه محیط شهری و… استفاده می‌شود.
طالبی در خصوص انرژی تجدیدپذیر بادی، عنوان کرد: ایرانیان سابقه زیادی در استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر بادی دارند. خراسان رضوی پتانسیل بالایی در تامین انرژی از طریق باد و خورشیدی دارد. توربین بادی نیروگاهی داخل سرزمین، توربین بادی نیروگاهی خارج سرزمین و توربین بادی خانگی از جمله توربین‌های بادی مورد استفاده برای انرژی‌های تجدیدپذیر هستند.
شهرستان خواف دومین تونل بادی جهان است
وی با اشاره به اینکه برای احداث نیروگاه تجدیدپذیر خورشیدی با ظرفیت ۱ کیلو وات به 500 الی 650 یورو سرمایه نیاز است، خاطرنشان کرد: خراسان رضوی در بهترین وضعیت تونل بادی کشور بوده و شهرستان خواف به عنوان دومین تونل بادی جهان شناخته می‌شود. ضریب بار و تولید در نیروگاه بادی دو برابر نیروگاه خورشیدی است. ظرفیت نیروگاه بادی بینالود، ۳۲ مگابایت است.
طالبی بخش دیگر سخنانش را به مشکلات کشاورزان برای احداث نیروگاه تجدیدپذیر اختصاص داد و گفت: کمبود نقدینگی، عدم تخصص و مهارت لازم در خرید، نصب و بهره‌برداری از نیروگاه‌های تجدیدپذیر، مشکلات نگهداری و تعمیرات تجهیزات، خطر دزدی و آسیب رسیدن به تجهیزات، مشکلات اتصال به شبکه، خط انتقال و پست، شرایط نامناسب منطقه برای احداث نیروگاه تجدیدپذیر، عدم آشنایی با چگونگی اخذ مجوزها و پروانه‌های احداث، اتصال به شبکه بهره‌برداری و محیط زیست، مشکلات ارزی و گمرکی و… از جمله مشکلات کشاورزان برای احداث نیروگاه تجدیدپذیر است.
پیشنهاداتی برای رفع مشکلات کشاورزان در احداث نیروگاه تجدیدپذیر
عضو هیات مدیره انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر پیشنهاداتی برای رفع مشکلات کشاورزان در احداث نیروگاه تجدیدپذیر ارائه و بیان کرد: سهامداری و مالک‌شدن کشاورزان، استفاده از ظرفیت نیروهای متخصص در این حوزه، تجمیع منابع مالی کوچک و سرگردان به منظور ایجاد دارایی مولد، مشارکت با هلدینگ‌های انرژی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری انرژی و پیمانکاران توانمند تجدیدپذیر در ساخت نیروگاه و احداث نیروگاه‌های تجمعی از جمله پیشنهادات برای رفع مشکلات کشاورزان در احداث نیروگاه تجدیدپذیر است.
