در سی و هفتمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی»، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه شده و آخرین روندها و پیش‌بینی‌های اقتصادی تهیه شده توسط بزرگ‌ترین نهادهای اقتصادی بین المللی، در قالب داده‌های تازه مورد واکاوی قرار گرفته‌اند.
در بخش تحولات جهان، بسته تحریمی جدید اتحادیه اروپا علیه روسیه ارائه شد که این بسته طلای روسیه را هدف قرار می‌دهد، محدودیت‌های تجاری بیشتری را بر صادرات ماشین‌آلات اعمال می‌کند و بیش از ۵۰ فرد و نهاد را به لیست تحریم‌ها اضافه می‌کند. این پیشنهاد، واردات، خرید یا انتقال مستقیم یا غیرمستقیم طلای منشأ روسیه، صادر شده از روسیه پس از لازم‌الاجرا شدن این تحریم‌ها را ممنوع می‌کند. در مقابل روسیه نیز از اهرم گاز در مقابل این اتحادیه استفاده می‌کند.
قطع احتمالی جریان گاز روسیه به اروپا از مهم‌ترین ریسک‌ها در اقتصاد سیاسی بین‌الملل کنونی است. وقوع چنین سناریویی در زمستان پیش رو به طور فزاینده‌ای رهبران اتحادیه را نگران می‌کند. کشورهای اروپایی در صورت توقف کامل جریان گاز روسیه یا تمدید قطعی برنامه‌ریزی‌شده در خط لوله نورد استریم ۱، برنامه‌هایی را برای مدیریت عرضه گاز و حتی سهمیه‌بندی انرژی در دست اجرا دارند. از سوی دیگر وزیر صنعت و تجارت روسیه در جلسه دومای دولتی، اعلام کرد که این کشور باید سیاست اقتصادی خود را بر اولویت دادن به نیازهای داخلی متمرکز کند. او تأکید کرد که برای دستیابی به این هدف، روسیه باید سیاست صنعتی خود را اصلاح کند. در این راستا لازم است سیاست صنعتی بازار محور به سیاست تضمین حاکمیت تکنولوژیک تبدیل شده و ماشین‌آلات و تجهیزات وارداتی باید به‌تدریج با نسخه‌های روسی جایگزین شوند.
مهم‌ترین رویداد در منطقه در این هفته سفر بایدن به عربستان بود. این سفر عمدتاً از زاویه تنش‌های ژئوپلیتیک و نیز نقش عربستان در امنیت انرژی جهانی مورد بررسی قرار گرفت؛ اما این سفر نتایج اقتصادی دیگری نیز داشت از جمله حضور عربستان در طرح کلان موسوم به مشارکت برای زیرساخت و سرمایه‌گذاری جهانی و گسترش همکاری در زمینه‌هایی نظیر فناوری ۵G/۶G، امنیت انرژی، انرژی‌های پاک و صنعت فضایی.
بایدن در این سفر همچنین در پی پیوند زدن اسرائیل به اقتصادهای منطقه بود. در این سفر، مجموعه اقتصادی جدیدی با مشارکت آمریکا، هند، اسرائیل و امارات عربی متحده شکل گرفت و دستورکارهایی برای پیشبرد همگرایی اقتصادی میان اعضا تعیین شد. تلاش امارات و ترکیه برای شکل‌دهی به مشارکت جامع اقتصادی، کوشش پاکستان برای الحاق ترکیه به کریدور اقتصادی چین – پاکستان و موافقت صندوق بین‌المللی پول با تقاضای پاکستان برای دریافت وامی جدید از دیگر تحولات منطقه بود.
داده‌های تازه نیز نشان می‌دهد که مازاد تجاری چین رکورد زد. داده‌های جدید گمرک نشان می‌دهد که صادرات این کشور در ماه ژوئن نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۷,۹ درصد افزایش‌یافته و به ۳۳۱.۲ میلیارد دلار رسیده است. در این مدت واردات تنها ۱ درصد افزایش یافت و به ۲۳۳.۳ میلیارد دلار رسید که باعث افزایش ۹۰ درصدی مازاد تجاری نسبت به سال گذشته شد. اروپا نیز برای اولین‌بار در شش سال گذشته از آسیا پیشی گرفته و به بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت آمریکا تبدیل شده است. این تغییر می‌تواند نشانه‌ای از همپوشانی فزاینده ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک اروپا و آمریکا باشد.
مرکز پژوهش‌های اتاق ایران تهیه و انتشار سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران، در دستور کار قرار داده است. در این گزارش‌ها مسائل مهم روز از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند.
متن کامل سی‌وهفتمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را اینجا مشاهده کنید.
