ازی و سرگرمی: صنعت بازی با پلتفرم‌هایی مانند Roblox، Fortnite و Decentraland که به کاربران امکان ایجاد و تعامل در دنیای مجازی را می‌دهد، در خط مقدم توسعه متاورس بوده است. کاربران می‌توانند کالاهای مجازی را خریداری کنند، در رویدادها شرکت کنند و حتی از طریق متاورس درآمد کسب کرده و بخش قابل‌توجهی از اقتصاد آن را هدایت کنند.
املاک مجازی: با گسترش فراجهان، زمین و املاک مجازی به دارایی‌‌های با ارزش فزایندهای تبدیل شده‌اند. پلتفرم‌هایی مانند Decentraland، The Sandbox و Somnium Space به کاربران امکان خرید، فروش و توسعه زمین مجازی را می‌دهند و بازار املاک و مستغلات شلوغ ایجاد می‌کنند.
مد و پوشیدنی‌‌های دیجیتال: مد مجازی و پوشیدنی‌‌های دیجیتال به‌طور فزایندهای محبوب شده‌اند، زیرا مردم به دنبال شخصی‌سازی آواتارهای دیجیتال خود هستند. برندها و طراحان در حال ایجاد لباس‌ها، لوازم جانبی و پوسته‌های مجازی هستند که می‌توان آنها را خرید، فروخت و در متاورس معامله کرد.
تبلیغات و بازاریابی: با افزایش کاربران بیشتر، متاورس به فضایی جذاب برای تبلیغ‌کنندگان و بازاریابان تبدیل شده است. کسب‌وکارها روی بیلبوردهای مجازی، برندها و سایر اشکال بازاریابی دیجیتال سرمایه‌گذاری می‌کنند تا به کاربران این دنیای مجازی دسترسی پیدا کنند.
تولید محتوا، رسانه‌های اجتماعی و ارتباطات: پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی با متاورس ادغام می‌شوند و به کاربران اجازه می‌دهند با هم ارتباط برقرار کنند و تجربیات خود را به اشتراک بگذارند.
آموزش‌و‌پرورش: متاورس فرصتهای جدیدی برای آموزش ابتدایی و آموزش حرفه‌ای ارائه می‌دهد و موسسات و شرکت‌ها کلاس‌‌های درس مجازی، کارگاه‌ها و شبیه‌سازی‌‌ها را ایجاد می‌کنند. این بخش برای رشد آماده است، زیرا یادگیری از راه دور و آنلاین جزو نیازهای فعلی در جهان است.
خدمات مالی: غیرمتمرکز‌سازی و ارزهای رمزنگاری‌شده نقش مهمی در اقتصاد متاورس ایفا می‌کنند. دارایی‌‌های دیجیتال، پرداخت‌های هوشمند، اعتبارسنجی و وام‌دهی، تحلیل دقیق‌تر و سریع‌تر رفتار مشتریان و… فرصت‌‌ها و پتانسیل زیادی برای بهبود خدمات و افزایش کارآیی مالی دارد.
کار سازمانی و از راه دور: با رواج بیشتر کار از راه دور، شرکت‌ها در حال بررسی استفاده از متاورس برای دفاتر مجازی، همکاری و بهره‌وری هستند. انتظار می‌رود این تغییر سرمایه‌گذاری و نوآوری بیشتر در اقتصاد متاورس را هدایت کند.
بهداشت و درمان: باعث افزایش کیفیت درمان، کاهش هزینه‌ها و افزایش دسترسی به خدمات درمانی خواهد شد.
خرده‌فروشی و تجارت دیجیتال: بهبود تجربه خرید، کاهش هزینه‌های تولید، نگهداری و حمل و نقل محصولات، بهبود مدیریت موجودی و بهبود فرآیند خرید و فروش محصولات با کمک الگوریتم‌های هوش مصنوعی در فضای متاورسی حاصل می‌شود.
همان‌طور که متاورس به تکامل خود ادامه می‌دهد، این احتمال وجود دارد که صنایع و موارد استفاده جدیدی ظهور کنند که بیشتر به گسترش آن کمک کند. بر اساس نظرسنجی KPMG، بسیاری از مدیران فناوری، رسانه و مخابرات، پتانسیل‌هایی را که متاورس می‌تواند برای کسب‌وکارها به همراه داشته باشد، سود بیشتر و هزینه‌های عملیاتی کمتر می‌دانند، اما بیشتر شرکت‌ها هنوز آماده سرمایه‌گذاری در آن نیستند. این گزارش نشان داد که بیشتر شرکت‌های مطرح جهان کمتر از ۵ درصد از بودجه فناوری خود را در سال ۲۰۲۳ در متاورس سرمایه‌گذاری می‌کنند و ۲۷درصد هیچ بودجه‌ای به آن اختصاص نداده‌اند.
با این حال، به‌نظر می‌رسد همگرایی Web3، AI و Metaverse فرصت‌هایی برای افراد و سرمایه‌گذاران فراهم کرده و سرمایه‌گذارهای خطرپذیر در دو سال گذشته میلیاردها دلار در این حوزه‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند. از بزرگ‌ترین موانع سرمایه‌گذاری در متاورس، عدم مشاهده موفقیت ملموس برای سرمایه‌گذاری کلان است. به‌علاوه، املاک و مستغلات متاورس در مراحل ابتدایی خود قرار دارد و با تبدیل شدن به یک بازار بالغ فاصله دارد که باعث می‌شود بنگاه‌های اقتصادی فکر کنند سرمایه‌گذاری در چیزی که نمی‌دانند چه می‌شود، عاقلانه نباشد. برخی معتقدند ارزهای رمزنگاری شده و فناوری بلاک‌چین به دلیل چرخه‌های رونق/رکود موفق نخواهند شد یا واقعیت مجازی/واقعیت افزوده (VR/AR) جذاب است اما فراگیر نخواهد شد! با وجود این واقعیت‌‌ها، سیگنال‌هایی به تکامل متاورس و تبدیل آن به جریان اصلی اشاره می‌کند۱:
الف- طی دو دهه آینده سرعت و تاثیر تحولات فناوری افزایش می‌یابد. تجربیات و قابلیت‌های بشر بهبود یافته و ظرفیت‌های بالقوه برای حل چالش‌های اساسی مانند پیری، تغییرات اقلیم و کاهش بهره‌وری را ارائه دهد. اگرچه ممکن است تنش‌ها و اختلالات جدیدی در بین جوامع، صنایع و دولت‌ها ایجاد شود.
ب- در دهه‌های آینده شاهد افزایش رقابت در سطح جهانی با هدف دستیابی به برتری فناوری به واسطه کسب عناصر اصلی آن که شامل استعداد، دانش و بازارها است، خواهیم بود. این مساله به‌طور بالقوه به ظهور رهبران و هژمونی جدید فناوری منجر می‌شود.
ج- رقابت برای تسلط فناورانه به‌طور جدایی‌ناپذیری با مسائل ژئوپلیتیک پیوند می‌خورد و موجب گسترده‌تر شدن رقابت میان کشورهایی همچون چین و آمریکا می‌شود. اما در عین حال، برتری فناوری به‌واسطه شرکت‌هایی که از افق دید بلندمدت و دسترسی به منابع جهانی برخوردار هستند، ایجاد می‌شود.
د- فناوری و برنامه‌های کاربردی مستقل برای سازگاری سریع با رشد جهانی در دسترس خواهد بود و کشورهای در حال توسعه را قادر می‌سازد تا از جدیدترین پیشرفت‌های فناوری بهره گرفته و در بازارهای کوچک توسعه یابند. همچنین این رخداد منجر به افزایش مشارکت در زنجیره عرضه جهانی خواهد شد.
گزارشی از دیلویت نشان می‌دهد که متاورس می‌تواند تا سال 2035 بین 800 تا 1.4تریلیون دلار در سال به تولید ناخالص داخلی آسیا کمک کند که تقریبا 1.3تا 2.4 درصد از کل تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد. این گزارش با عنوان «متاورس در آسیا: استراتژی‌هایی برای تسریع تاثیر اقتصادی»، تاثیر بالقوه متاورس را بر 12 اقتصاد آسیایی از جمله هنگ‌کنگ، هند، اندونزی، ژاپن، سرزمین اصلی چین، پاکستان، فیلیپین، سنگاپور، کره‌جنوبی، تایوان، تایلند و ویتنام بررسی می‌کند۲. این گزارش حاکی از آن است که تاثیر اقتصادی بالقوه متاورس تنها در هند 79 تا 148 میلیارد دلار در سال یا 1.3 تا 2.4 درصد از کل تولید ناخالص داخلی است۳.
انتظار می‌رود که متاورس تاثیری دگرگون‌کننده بر اقتصادهای آسیایی بگذارد، با این فرض که سرمایهگذاریهای فناوری پایدار در 5تا10 سال آینده انجام شود. به گفته مکینزی، آسیا و اقیانوسیه در مسیر رسیدن به 50 درصد تولید ناخالص داخلی جهانی تا سال 2040 قرار دارد۴. انتظار می‌رود متاورس کاربردهای گسترده‌ای در جامعه داشته باشد و بخش‌های اقتصادی مانند آموزش، مراقبت‌های بهداشتی، تولید، آموزش شغلی، ارتباطات، سرگرمی و خرده‌فروشی را متحول کند. در نظر گرفتن پیامدهای اجتماعی و اخلاقی بالقوه متاورس، مانند نگرانی‌های مربوط به حریم خصوصی، شکاف دیجیتال و تاثیر بر تعاملات اجتماعی مهم است. این عوامل می‌توانند بر سهم کلی متاورس در تولید ناخالص داخلی جهانی تاثیر بگذارند. استفاده از فضای متاورس می‌تواند برای تولید ناخالص داخلی کشورها فریبنده و چالشی باشد:
۱. افزایش وابستگی به فضای متاورس خارجی: باعث می‌شود که کشورها به‌شدت وابسته به تکنولوژی‌های خارجی شوند و در صورتی که تکنولوژی‌های خارجی در دسترس نباشند، تولید ناخالص داخلی کشورها متاثر خواهد شد.
۲. کاهش تولید داخلی: ممکن است باعث کاهش تولید داخلی شود، زیرا تولید محصولات و خدمات در فضای متاورس می‌تواند با هزینه کمتری صورت گیرد و در نتیجه، تولید داخلی متاثر می‌شود.
۳. افزایش شدید رقابت
۴. افزایش هزینه‌های تولید: ممکن است باعث افزایش هزینه‌های تولید شود، زیرا برای استفاده از فضای متاورس، نیاز به تجهیزات و نرم‌افزارهای خاصی دارید که هزینه‌های این تجهیزات و نرم‌افزارها بسیار بالا است.
بنابراین استفاده از فضای متاورس برای تولید ناخالص داخلی کشورها با هزینه‌هایی همراه است که ممکن است باعث کاهش تولید داخلی شود و فریبنده باشد. بنابراین برای استفاده بهینه از فضای متاورس، باید به دقت برنامه‌ریزی و مدیریت شود.
از سوی دیگر، استفاده از فضای متاورس به شرط آگاهی از ریسک‌های احتمالی و برنامه‌ریزی دقیق، می‌تواند برای توسعه صنعت و اقتصاد کشورها مفید باشد و به دلایل زیر موجب بهبود تولید ناخالص داخلی کشورها (به ویژه در کشورهایی با اقتصاد ضعیف) شود:
۱. افزایش کیفیت محصولات: استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و نوآورانه در فضای متاورس می‌تواند باعث بهبود صنعت و تولید در کشورها شود. می‌تواند باعث افزایش تنوع و نوآوری در تولید محصولات و خدمات به ویژه در کشورهایی با اقتصاد قوی شود. با توسعه فناوری‌های جدید و بهبود روش‌های تولید، کشورهایی با اقتصاد قوی می‌توانند به وسیله فضای متاورس بهبود کیفیت محصولات خود را حفظ کرده و به تولید محصولات جدید و مبتنی بر فناوری‌های پیشرفته بپردازند.
۲. افزایش اشتغال: متاورس می‌تواند باعث ایجاد فرصتهای شغلی جدید در کشورها شود. تولید محصولات و خدمات جدید در فضای متاورس نیاز به نیروی کار ماهر دارد.
۳. افزایش صادرات: تولید محصولات با کیفیت بالا و با هزینه کمتر در فضای متاورس می‌تواند باعث جذب بازارهای جدید در سراسر جهان شود.
۴. افزایش درآمد: تولید محصولات و خدمات با کیفیت بالا در فضای متاورس می‌تواند باعث جذب سرمایهگذاریهای بیشتر در کشورها شود.
5.افزایش تنوع و نوآوری: متاورس می‌تواند باعث افزایش تنوع و نوآوری در تولید محصولات و خدمات به ویژه در کشورهایی با اقتصاد قوی شود. با توسعه فناوری‌های جدید و بهبود روش‌های تولید، کشورهایی با اقتصاد قوی می‌توانند به وسیله فضای متاورس بهبود کیفیت محصولات خود را حفظ کرده و به تولید محصولات جدید و مبتنی بر فناوری‌های پیشرفته بپردازند.
متاورس برای کسب‌وکارهای کوچک هم می‌تواند جذاب و فریبنده باشد:
۱. دسترسی به بازار جهانی: متاورس به کسب‌وکارهای کوچک امکان دسترسی به بازار جهانی را می‌دهد. این فضا به کاربران اجازه می‌دهد تا با مشتریان و همکاران در سراسر دنیا در ارتباط باشند و محصولات و خدمات خود را به آنها ارائه دهند.
۲. کاهش هزینه‌های تولید: این فناوری به کسب‌وکارهای کوچک امکان کاهش هزینه‌های تولید را می‌دهد. برای مثال، کسب‌وکارهایی که در فضای مجازی فعالیت می‌کنند، نیازی به هزینه‌هایی مانند اجاره فضای تجاری و پرداخت حقوق به کارمندان ندارند. استفاده از روش‌های تولید مبتنی بر ابر، به کسب‌وکارهای کوچک امکان می‌دهد که بدون نیاز به سرمایه‌گذاری در تجهیزات ویژه، به تولید محصولات و خدمات خود بپردازند.
۳. ایجاد تجربه کاربری منحصربه‌فرد: متاورس به کسب‌وکارهای کوچک امکان ایجاد تجربه کاربری منحصربه‌فرد را می‌دهد. با استفاده از تکنولوژی‌های مجازی، کسب‌وکارها می‌توانند تجربه جذاب و جدید برای مشتریان خود ارائه دهند.
سخن پایانی
متاورس به عنوان یک روند فناوری محور می‌تواند در یک دهه آینده تا 3 تریلیون دلار به اقتصاد جهانی کمک کند. واضح است که متاورس با شکستن مرزهای سنتی و قادر ساختن مردم به ارتباط با یکدیگر با روش‌های جدید و هیجان‌انگیز، تاثیر جهانی عمیقی دارد. تغییر در الگوی مصرف، توسعه کسب‌وکارها، تغییر الگوهای حکمرانی، ارتقای خدمات بخش دولتی و بنگاه‌ها برخی از پیامدهای محتمل است. رصد روند تکامل متاورس به عنوان یک فناوری نوین بسیار مهم است و می‌تواند در شناسایی پتانسیل‌ها، پیش‌بینی تحولات آینده، ارزیابی تاثیرات و ایجاد فرصتهای کسبوکار مفید باشد. «انسان در دنیای متاورسی پیش‌رو باید مدام در حال یادگیری باشه و همزمان مجبور باشه با هم‌نوع خود به‌صورت بین‌المللی و ریموت، رقابت یا دقیق‌تر تعامل کنه و همزمان با یک بازار مصرفی بزرگ مواجه باشه که تنوع و انتظارات بالاست. امکان نداره همه اینها در کنار هم قرار بگیره و تاثیری روی فرهنگ و رفتار ایرانیان نداشته باشه! آیا آماده‌ایم؟»
