این توافق، بی‌تردید یکی از مهم‌ترین تحولات تجاری کشور در دهه‌های اخیر به‌شمار می‌آید و می‌تواند در صورت بهره‌برداری صحیح، نقشی موثر در گسترش مناسبات اقتصادی، توسعه صادرات و تقویت پیوندهای منطقه‌ای ایفا کند. با این‌همه برای بهره‌مندی واقعی از ظرفیت‌های این موافقت‌نامه، بعضی الزامات در حوزه‌های لجستیک، دیپلماسی اقتصادی، شفافیت رویه‌های تجاری و نیز نظام بانکی و ارزی کشور، تحقق پیدا کنند.
در این پرونده، نگاهی جامع به موضوع تجارت با اوراسیا، فرصت‌ها و تهدیدهای آن داشته‌ایم و از ضرورت‌هایی گفتیم که استفاده حداکثری از ظرفیت این موافقت‌نامه بدان وابسته هستند.
موافقت‌نامه تجارت آزاد میان جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، نقطه‌عطفی در مسیر توسعه تجارت منطقه‌ای به شمار می‌آید.
۱. حذف یا کاهش تعرفه‌های گمرکی
از تاریخ ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۴، تعرفه واردات و صادرات ۸۷ درصد از کالاهای مشمول در تجارت میان ایران و کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا به صفر رسیده است.
۲. تسهیل در تجارت کالاهای خاص
موافقت‌نامه شامل ۸۶۲ قلم کالا در حوزه‌های مختلف از جمله مواد غذایی، محصولات کشاورزی، مصالح ساختمانی، خدمات فنی و مهندسی، محصولات صنعتی و شیمیایی است.
۳. کاهش هزینه‌های تجاری:
حذف تعرفه‌ها منجر به ارزان‌تر شدن کالاهای صادراتی و وارداتی شده و رقابت‌پذیری محصولات ایرانی را در بازارهای اوراسیا افزایش می‌دهد.
4. دسترسی مستقیم به بازار ۱۸۰ میلیونی اتحادیه اوراسیا
زمینه‌ای برای تنوع‌بخشی به بازارهای هدف و رشد صادرات کالاهای تولید داخل، به‌ویژه در حوزه‌های صنعت، کشاورزی و خدمات فنی مهندسی، فراهم می‌کند و یک دسترسی فوق‌العاده به یک بازار بزرگ ایجاد می‌نماید.
5. تثبیت روابط اقتصادی منطقه‌ای:
گامی در جهت تعمیق پیوندهای اقتصادی و همکاری‌های بلندمدت ایران با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا (روسیه، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان) به شمار می‌آید.
6.فرصت برای تولیدکنندگان و تجار ایرانی:
دسترسی آسان‌تر به بازارهای منطقه، امکان جذب سرمایه‌گذاری مشترک و زمینه استفاده از ظرفیت‌های لجستیکی و ترانزیتی کشورهای عضو را فراهم می‌کند.
7.تبدیل توافق موقت به توافق دائم و جامع:
توافق قبلی (۱۳۹۸) موقت و محدود بود؛ اما توافق جدید، ساختارمند، بلندمدت و جامع بوده و می‌تواند چارچوبی پایدار برای تعاملات تجاری ایجاد کند.
هدف اصلی این توافق‌نامه چیست؟
ایجاد یک منطقه آزاد تجاری موقت به‌منظور تسهیل و تقویت تجارت بین ایران و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا (روسیه، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان) از طریق کاهش یا حذف تدریجی تعرفه‌های گمرکی و موانع غیرتعرفه‌ای.
تعهدات دو طرف در حوزه تجارت کالا چه خواهد بود؟
– کاهش تعرفه‌های واردات برای کالاهای مشخص‌شده در جداول پیوست توافق‌نامه؛
– صدور ترجیحی گواهی مبدأ برای بهره‌مندی از نرخ‌های ترجیحی؛
– همکاری گمرکی برای اجرای مؤثر مفاد توافق‌نامه و جلوگیری از دور زدن تعرفه‌ها؛
– حل اختلاف از طریق گفت‌وگو و در صورت لزوم تشکیل کارگروه مشترک.
کدام کالاها مشمول تعرفه صفر می‌شوند؟
کالاهای دارای کد نظام هماهنگ (HS code) که مشمول تعرفه صفر هستند، به‌تفصیل در متن توافق‌نامه ذکر شده‌اند؛ اما به‌طور کلی، این کالاها بیشتر شامل تولیدات مواد غذایی و کشاورزی‌اند.
علاوه بر این، کالاهای پلیمری، الیاف و منسوجات، ماشین‌آلات و دستگاه‌های صنعتی، کشاورزی، ساختمانی، پزشکی و لوازم خانگی، تجهیزات ریلی مانند واگن، وسایل نقلیه و… نیز از تعرفه صفر برخوردار می‌شوند.
- نکته مهم:
برای حفظ توازن تجاری و پیشگیری از اختلال در بازار داخلی، برخی کالاها صرفاً مشمول تخفیف تعرفه‌ای یا قرارگیری در صندوق‌های تعرفه‌ای شده‌اند. همچنین، تعداد محدودی از اقلام نیز به دلایل حساسیت اقتصادی یا استراتژیک، از معافیت تعرفه‌ای مستثنی هستند.
- توصیه به فعالان اقتصادی:
کد تعرفه کالا (HS Code) و جداول مندرج در توافق‌نامه را برای استفاده از معافیت‌ها یا تخفیف‌های گمرکی، بررسی کنید.
از لینک ضمیمه فایل «قانون موافقت نامه تجارت آزاد بین جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا» را دریافت نمایید.
سهمیه‌های تعرفه‌ای؛ فرصت یا محدودیت؟
در چهارچوب توافق‌نامه تجارت آزاد میان جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، مکانیزم «سهمیه تعرفه‌ای» به‌عنوان یکی از ابزارهای تنظیم واردات و حمایت از تجارت هدفمند در نظر گرفته شده است.
- سهمیه تعرفه‌ای چیست؟
این نظام به‌گونه‌ای طراحی شده که برای حجم مشخصی از واردات یک کالا، تعرفه گمرکی صفر اعمال شود. اما در صورتی که واردات از سقف سهمیه فراتر رود، کالا مشمول تعرفه کامل خواهد شد.
این بدان معناست که واردات ممنوع نمی‌شود، اما هزینه گمرکی افزایش می‌یابد و عملاً واردکننده با بار مالی بالاتری مواجه می‌گردد.
*فرصت‌های این بخش:
- بهره‌مندی از تعرفه صفر در حجم مشخص، مزیتی رقابتی برای تجار هوشمند به‌وجود می‌آورد.
- تشویق واردکنندگان به برنامه‌ریزی دقیق و مشارکت سریع در بازار هدف.
- حمایت از صنایع داخلی در مقابل واردات بی‌رویه.
*محدودیت‌های این بخش:
- رقابت فشرده میان واردکنندگان برای استفاده از سهمیه‌ها
- پیچیدگی‌های ثبت سفارش و محاسبه دقیق سهمیه با توجه به تنوع کالاها
- احتمال بروز ریسک‌های قیمتی در صورت عبور از سقف تعیین‌شده
*جمع‌بندی:
سهمیه‌های تعرفه‌ای، اگرچه سقف‌دار و مشروط هستند، اما در صورت مدیریت دقیق، می‌توانند به یک مزیت رقابتی برای صادرکنندگان و واردکنندگان ایرانی در بازار اوراسیا تبدیل شوند. استفاده هوشمندانه از این ظرفیت، مستلزم آگاهی، زمان‌بندی درست و تحلیل بازار هدف است.
الزامات فنی و بهداشتی کالا براساس این توافق‌نامه
برای صادرات به کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا، رعایت الزامات فنی، بهداشتی و بهداشت گیاهی (SPS) الزامی است.
مدت زمان اجرای توافق‌نامه چقدر است؟
این توافق‌نامه «موقت» است و با هدف بررسی امکان تشکیل منطقه آزاد تجاری دائمی به مدت ۳ سال اجرایی می‌شود. امکان تمدید یا دائمی شدن آن با توافق طرفین وجود دارد.
نهادهای مسئول اجرای توافق‌نامه کدام‌ها هستند؟
در ایران: وزارت صمت، گمرک ایران، و سازمان توسعه تجارت؛
در اتحادیه اوراسیا: دبیرخانه کمیسیون اقتصادی اوراسیا؛
کمیسیون مشترک برای نظارت بر اجرای مفاد توافق‌نامه و رفع اختلافات احتمالی.
نحوه دسترسی به مناقصات دولتی کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا و ایران
در چارچوب توافق‌نامه تجارت آزاد جمهوری اسلامی ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، یکی از مهم‌ترین الزامات اجرایی، شفاف‌سازی اطلاعات مناقصات دولتی برای فعالان اقتصادی است. بر این اساس، کشورهای عضو موظف شده‌اند پایگاه‌های اطلاعاتی رسمی خود را برای دسترسی عمومی معرفی کنند.
این پایگاه‌ها، منبع رسمی انتشار قوانین، مقررات، مناقصات، قراردادها و فرصت‌های مشارکت در پروژه‌های ملی و منطقه‌ای هستند.
- لینک‌های رسمی کشورهای عضو:
- ارمنستان
- بلاروس
- قزاقستان
- قرقیزستان
- روسیه
- ایران
ثبت دیدگاه
مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : ۰