در هفتادمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی»، گلچینی از تحولات اخیر در دولایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه‌شده و آخرین روندها و پیش‌بینی‌های اقتصادی تهیه‌شده توسط بزرگ‌ترین نهادهای اقتصادی بین‌المللی، در قالب داده‌های تازه مورد واکاوی قرار گرفته‌اند.

علی‌رغم ادعای روسیه در مورد تنوع‌بخشی به منابع درآمدی خود و کاهش وابستگی اقتصاد به منابع نفت و گاز، جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، با زدن برچسب کوتوله اقتصادی به روسیه و تشبیه حاکمیت این کشور به صاحب پمپ بنزینی که از قضا بمب اتم هم در دست دارد، این ادعا را به چالش کشیده است.

بررسی آمارهای بین‌المللی نیز حاکی از این واقعیت است که صادرات گاز روسیه احتمالاً تا پایان سال 2023 بالغ بر 30 میلیارد متر مکعب کاهش خواهد یافت، در واقع افزایش صادرات گاز به چین و نیز در دست داشتن مقام بزرگترین صادرکننده نفت به هند و چین در ماه ژوئن، نمی‌تواند سهم بازار از دست رفتهٔ اروپا را برای روسیه جبران کند. حقیقتی که موجب شده تا بانک مرکزی روسیه به دنبال انجام اقدامات عاجلی در جهت احیای اقتصاد روسیه باشد تا بتواند پیش‌بینی رشد 2.5 درصدی اقتصاد خود را تا پایان سال جاری، عینیت ببخشد.

از سوی دیگر چین نیز در ادامه تقابلات تنش‌آمیز با آمریکا، اخیراً اقدام به انتشار گزارشی کرده که ضمن آن، سیاست‌های تجاری آمریکا را بر خلاف قوانین سازمان تجارت جهانی و مخل یکپارچگی زنجیره‌های عرضه جهانی دانسته؛ اقدامی که در مقابله با ادعای همیشگی آمریکا مبنی بر نامنصفانه بودن دیپلماسی اقتصادی چین در مقابل سایر کشورهای جهان، صورت گرفته است.

چین در سطح منطقه هم بسیار فعال بوده و به عنوان مهم‌ترین سرمایه‌گذار در زیرساخت‌های حمل و نقلی در خاورمیانه، در تلاش است تا در پروژه بسیار مهم جاده توسعه عراق، مشارکت ویژه‌ای داشته باشد. اخیراً نیز، یکی از برجسته‌ترین بانک‌های خصوصی عراق اعلام کرد که مبادلات بانکی خود با یوآن چین را آغاز کرده است.

امارات نیز در ادامه پیشرفت روابط خود با چین در حوزه انرژی، توافقنامه‌ای در زمینه توسعه شبکه سوخت‌رسانی جت در چین را با این کشور به امضا رساند. به طور کلی امارات به دنبال افزایش دارایی‌های بین‌المللی شرکت نفت خود، اخیراً فعالیت‌هایش را به منظور دستیابی به محصولات پتروشیمی در خارج از خاورمیانه افزایش داده و به بخش بالادستی گاز در مدیترانه شرقی و آسیای مرکزی وارد شده است.

عربستان نیز علاوه بر برنامه‌ریزی برای سرمایه‌گذاری در بخش معدن و پالایشگاه پاکستان، توانست میزبانی مرکز ارتقاء اکوسیستم جهانی سازمان ملل متحد را به دست آورده و سرمایه‌گذاری مشترکی نیز با رژیم اسرائیل در زمینه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر هوشمند در کشور خود انجام دهد.

قزاقستان و افغانستان نیز مذاکرات سازنده‌ای را در مسیر دستیابی به توسعه تعاملات اقتصادی در دست انجام دارند. به طور کلی و با وجود آشفتگی‌های ژئوپلیتیک جهانی، آسیای مرکزی، به واسطه موقعیت جغرافیایی مناسب، بازار رو به رشد و نیز وجود پلتفرم‌های گفتگوی سازنده در منطقه توانسته طبق پیش‌بینی‌ها عنوان سریع‌ترین منطقه در حال رشد در سال 2023 را به خود اختصاص دهد.

در بخش پژوهش‌های تازه نیز گزارش فائو از چشم‌انداز بازارهای کشاورزی جهانی در دهه آینده به طور اجمالی بررسی شده و کتاب «تهاجم روسیه به اوکراین و امنیت غذایی جهانی» که به تجزیه و تحلیل رابطه بین درگیری، تجارت و امنیت غذایی می‌پردازد، معرفی شده است.

مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در حرکتی منسجم و کارشناسی، تهیه و انتشار سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را باهدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران، در دستور کار قرار داده است و در این گزارش‌ها مسائل مهم روز از منظر تأثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند.

متن کامل هفتادمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را اینجا بخوانید.