در هفتاد و چهارمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی»، مجموعه‌ای از تحولات اخیر در دولایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه‌شده و آخرین روندها و پیش‌بینی‌های اقتصادی تهیه‌شده توسط بزرگ‌ترین نهادهای اقتصادی بین‌المللی، در قالب داده‌های تازه مورد واکاوی قرار گرفته‌اند.
ترکش‌های جنگ گرم روسیه و اوکراین و پیامدهای جنگ سرد میان چین و آمریکا، همچنان دامنگیر اقتصاد جهان است. چین در آخرین اقدام تلافی‌جویانه خود در مقابله با سیاست آمریکا که صادرات تراشه‌ها به چین را ممنوع کرده بود، صدور برخی از محصولات گرافیتی که در تولید باتری خودروهای الکتریکی به کار می‌روند را منوط به کسب مجوز کرده است و این اقدام شرکت‌های بزرگ باطری‌سازی در حوزه خودروهای الکتریکی را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد.
تورم و عدم قطعیت حاکم بر اقتصاد جهانی در نتیجه جنگ روسیه و اوکراین نیز، سبب شده تا علاوه بر احتمال ایجاد نوسانات شدید در بازار انرژی و به‌ویژه گاز طبیعی، برخی اقتصادهای قوی از جمله آلمان، درگیر رکود شوند. در مقابل، اتحادیه اروپا سرانجام متعهد شد تا سود حاصل از منابع مالی مسدود شده روسیه را با هدف کمک به بازسازی و اقدامات بشردوستانه، به اوکراین پرداخت کند.
در سطح منطقه، عربستان با پیگیری پرشتاب اقدامات اصلاحی، تبدیل به یکی از کانون‌های اصلی اقتصاد منطقه و مهره-ای کلیدی در زنجیره‌های ارزش شده است. استراتژی توسعه صنعتی جدید این کشور، عربستان را به بازیگر اصلی عرضه بسیاری از محصولات نهایی یا واسطه‌ای تبدیل کرده که در زنجیره‌های تأمین و زنجیره‌های مختلف ارزش تنیده شده است.
تاکید بر کاهش اتکا به نفت و تقویت زیرساخت‌های استفاده از انرژی‌های پاک، همکاری با ژاپن با هدف گسترش اقتصاد دیجیتال و و سرمایه‌گذاری‌های روزافزون در راستای تحقق برنامه‌های ساخت و ساز بلندپروازانه، نشان‌دهنده تحول شگرفی است که جهان، شاهد وقوع آن در عربستان است.
امارات هم با دارا بودن بیشترین حجم از پروژه‌های انرژی در میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، در پی گسترش سرمایه‌گذاری در زمینه صنایع پیشرفته و با هدف افزایش رقابت‌پذیری جهانی و ایجاد یک اکوسیستم توانمند است.
از سوی دیگر قزاقستان، در کسوت یک مرکز حمل و نقل و لجستیک حیاتی در اوراسیا، در حال توسعه مسیری برای صادرات کالاهای کشاورزی از بنادر این کشور به کشورهای حوزه خلیج فارس است. همکاری میان بخش خصوصی این کشور با قطر و ارتقای روابط بین دو کشور از طریق ایجاد یک مشارکت استراتژیک جامع، همکاری در مسیر ترانزیت گاز روسیه از طریق این کشور به ازبکستان با هدف توسعه و نوسازی زیرساخت‌های حمل و نقل گاز این کشور و نهایتاً سرمایه‌گذاری‌های چشم‌گیر در پروژه‌های صنعتی مختلف، سبب شده تا فتح سکوی اقتصاد برتر آسیای مرکزی، در یک قدمی قزاقستان باشد.
در بخش پژوهش‌های تازه، گزارش سالانه آنکتاد با عنوان تجارت و توسعه بررسی شده که یافته‌های انبوهی را در حوزه رشد، بدهی، اقلیم و نظام مالی جهان ارائه می‌دهد. بانک جهانی هم در تازه‌ترین به روزرسانی گزارش توسعه آسیای جنوبی خود، بار دیگر با پیش‌بینی زوال اقتصادی شدید افغانستان، نسبت به بروز فاجعه انسانی و اقتصادی در این کشور هشدار می‌دهد. کتابی هم که در این گزارش مورد بررسی قرار گرفته، کتاب احیای نظام تجارت جهانی است که ضمن بازنمایی چالش‌های عمیق نظام موجود، ایده‌هایی را برای بازسازی نظم تجارت جهانی ارائه کرده است.
مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در حرکتی منسجم و کارشناسی، تهیه و انتشار سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران در دستور کار قرار داده است و در این گزارش‌ها مسائل مهم روز از منظر تأثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران موردبحث و بررسی قرار می‌گیرند.
متن کامل هفتاد و چهارمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را اینجا بخوانید.
