به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، «محمد علایی»، در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به اینکه در دشت مشهد نرخ بالای فرونشست زمین و گسترش آن، نبود آب شرب و بهداشت، آلودگی‌های هوا، صدا، ترافیک و… سالهاست از مرز بحران گذشته است، افزود: باید با محرومیت‌زدایی از استان‌ها، شهرها و روستاهایی که فرستنده مهاجر هستند و همچنین واقعی کردن نرخ آب شرب، بهداشت، انرژی و دیگر خدمات پایه برای مهاجران، از افزایش جمعیت مشهد و گسترش آن جلوگیری شود.
رئیس کمیسیون آب و محیط زیست اتاق مشهد با تاکید بر شناسایی و برخورد با منابع آلاینده آبخوان‌ها تاکید و اظهار کرد: این امر بایستی از سوی نمایندگان مجلس مدنظر قرار گیرد؛ به طور مثال آرامستان شهر گلبهار به آلایندگی آبخوان مشهد منجر میگردد و بایستی چاره‌ای اساسی برای آن اندیشیده شود.
علایی تاکید کرد: کشاورزی، که بیشترین حجم آب را در استان و کشور برداشت می‌کند، سنتی، پرزحمت، کم بهره و هدردهنده آب است؛ مقدار فرآورده کشاورزی با مصرف یک متر مکعب آب در ایران کمتر از 1.5 کیلوگرم و در جهان بیش از 3.5 کیلوگرم است. همچنین بیش از 30 درصد فرآورده‌های کشاورزی در فرآیند برداشت تا مصرف به ضایعات تبدیل می‌شود و مساحت گلخانه‌های نوین بسیار کم است.
به گفته وی، از مهم‌ترین پیامدهای ورشکستگی آبی کاهش آبدهی منابع و شور شدن آب و خاک و نابودی کشاورزی است؛ لذا باید با ماشینی کردن کشاورزی، توسعه گلخانه‌های نوین، افزایش بهره‌وری و حذف ضایعات کشاورزی، کاهش مصرف آب و نجات استان و کشور از ورشکستگی مرگبار آبی را به ارمغان بیاوریم.
رئیس کمیسیون آب و محیط زیست اتاق مشهد با تاکید بر اینکه رودخانه کشف رود در شمال کلانشهر مشهد بزرگ ترین کانون انواع آلودگی‌ها است، گفت: در بستر و حریم این رودخانه زباله‌های ساختمانی و پسماندهای خطرناک تخلیه میگردد و در آن، حدود 4 متر مکعب فاضلاب‌های بسیار آلوده جاری است. برخی کشاورزان با این زهرابه کشت و کار داشته و سلامت و امنیت غذایی خود و مردم را تهدید می‌کنند. این در حالی است که سالهاست قرارداد ساخت بزرگ‌ترین تصفیه خانه فاضلاب مشهد با کشور چین در نوبت فاینانس است.
وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو، با بیان اینکه از آغاز برنامه‌ریزی برای توسعه ایران بیش از 75 سال می‌گذرد، افزود: در ایران برنامه‌ریزی توسعه برمبنای طرح آمایش سرزمین، شناخت فرصت‌ها و تهدیدها، مزیت‌های نسبی و توان زیست محیطی هر منطقه نیست و به تمدن آبی و استفاده از ساحل دریاهای عمان، خلیج فارس و مازندران توجه نشده است؛ به همین دلیل فرآیند توسعه بسیار گران‌قیمت بوده و آسیب‌های گاه برگشت‌ناپذیری به محیط زیست، آبخوان‌های زیرزمینی، تالاب‌ها، دریاچه ارومیه، هوا، آب و خاک را در پی داشته است.
رئیس کمیسیون آب و محیط زیست اتاق مشهد گفت: نسبت مساحت و حجم آب تجدیدپذیر مشهد به استان به ترتیب 8.5 و 15 درصد است. در این شهر بیش از 55درصد جمعیت استان و 75 درصد صنایع مستقرند. از سوی دیگر، روند مهاجرت از کشورهای همسایه و استان‌ها، شهرها و روستاهای مرزنشین و خشکسالی زده به این کلانشهر و همچنین گسترش حاشیه نشینی بسیار نگران کننده است.
علایی ادامه داد: در محدوده مطالعاتی مشهد از سال 1347 تاکنون سطح آب زیرزمینی کاهش یافته است و همچنان حجمی از آبخوان زیرزمینی به گونه‌ای برگشت ناپذیر نابود می‌شود، آبدهی چشمه‌ها، کاریزها و چاه‌ها کم و آب شور می‌شود و فرونشست زمین و ایجاد شکاف در آن را به دنبال دارد. به همین علت خاک‌های بارور کشاورزی به کانون‌های تولید ریزگرد و گرد و خاک تبدیل میگردد و پایداری راه‌ها، راه‌آهن، فرودگاه‌ها، خطوط انتقال انرژی و آب و ساختمان‌ها تهدید می‌شود. از این رو از مجلس شورای اسلامی انتظار می‌رود که برای نجات این استان و کل کشور از این وضعیت دست به‌کار شوند.
لزوم توجه به طرح آمایش سرزمین در برنامه‌ریزی‌های توسعه کشور
رئیس کمیسیون آب و محیط زیست اتاق مشهد گفت: توسعه کشور، پراکندگی صنعت‌های پر آب طلب، کشاورزی، خدمات و جمعیت باید بر مبنای طرح آمایش سرزمین باشد و به تمدن آبی و توسعه در سواحل دریایی توجه ویژه‌ای شود.
به گفته علایی، ایران 5800 کیلومتر ساحل دارد و صنایع پر آب طلب مانند پتروشیمی‌ها، کارخانه‌های ذوب آهن، سیمان، نیروگاه‌های تولید برق و صنایع اتمی بایستی فقط در کناره‌های دریا جانمایی شوند تا نیمی از جمعیت کشور به کناره‌های دریا جابجا شوند و از جانمایی این صنایع بیرون از سواحل دریایی به شدت پرهیز گردد.
