به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، علی‌محمد شریعتی‌مقدم، رئیس کمیسیون دانش‌بنیان، اقتصاد دیجیتال و هوش مصنوعی اتاق مشهد، در این نشست با تاکید بر لزوم راه‌اندازی یک «نهضت توسعه دانش‌بنیان» برای صنایع کوچک و متوسط استان، خاطرنشان کرد: یکی از چالش‌های اصلی در این حوزه، محدودیت تعداد کارگزاران ترویج و ارزیاب بود که پیش‌تر کارگزاران کمی در اختیار استان قرار داشت اما این تعداد با پیگیری‌های انجام‌شده رو به افزایش است.
وی با اشاره به ضرورت حرکت در چهارچوب برنامه‌های مشخص، اظهار کرد: اتاق بازرگانی و کمیسیون وظیفه خود می‌دانند در فرآیند احصا و رفع مشکلات واحدهای دانش‌بنیان، همراه و هم‌افزای پارک علم و فناوری باشند.
شریعتی‌مقدم همچنین بر لزوم مطالبه‌گری در حوزه اعتبارها و معافیت‌های مالیاتی شرکت‌های دانش‌بنیان تاکید کرد و افزود: فعالان اقتصادی باید به مزایای ورود به این عرصه واقف شوند و برای ارتقای کیفیت و کمیت محصولات دانش‌بنیان اهتمام بیشتری داشته باشند.
به گفته وی، دارا بودن عنوان «دانش‌بنیان» باید برای مصرف‌کننده به معنای اطمینان از برتری اقتصادی و فنی محصول باشد.
او با اشاره به ظرفیت‌های گسترده خراسان رضوی، خاطرنشان کرد: این استان می‌تواند به یکی از قطب‌های دانش‌بنیان کشور تبدیل شود و کمیسیون نیز در این مسیر هدف‌گذاری مشخصی انجام داده است.
راهکارهای پیشنهادی برای ارتقای اکوسیستم دانش‌بنیان خراسان رضوی
در ادامه نشست، حسن هاشمی، نایب‌رئیس کمیسیون دانش‌بنیان، اقتصاد دیجیتال و هوش مصنوعی اتاق بازرگانی خراسان رضوی، با اشاره به احصای برخی مسائل کیفی در این حوزه، اظهار کرد: توسعه بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی یکی از اولویت‌های اصلی است و شرکت‌های دانش‌بنیان نباید فعالیت خود را به سطح استان یا کشور محدود کنند.
به گفته او، برگزاری رویدادهای هدفمند در کشورهای آسیای میانه، قطر و عمان و همچنین تسهیل حضور شرکت‌ها در نمایشگاه‌های بین‌المللی، از الزامات رشد این بخش است.
وی با تاکید بر ضرورت شکل‌گیری شرکت‌های بزرگ و توانمند، افزود: استارتاپ‌ها به تنهایی قادر به رفع چالش‌های صنایع نیستند و باید از طریق هم‌افزایی، توان ورود به پروژه‌های بزرگ را پیدا کنند.
هاشمی همچنین، بهره‌گیری از فرصت‌های اعتبار و معافیت مالیاتی در قانون جهش تولید دانش‌بنیان را عاملی مهم برای ارتقای کیفیت شرکت‌های کوچک و متوسط دانست.
او تقویت زیرساخت‌های فناورانه، توسعه نظام سرمایه‌گذاری و ایجاد صندوق‌های تامین مالی را دیگر اولویت کمیسیون عنوان کرد و افزود: جذب و بازگشت نخبگان باید به‌طور جدی دنبال شود تا از دانش فنی آنان به‌عنوان شرکای تجاری شرکت‌های کوچک بهره گرفته شود.
هاشمی با انتقاد از ضعف اکوسیستم رسانه‌ای فناوری، بر ضرورت فعال‌سازی این بخش، تقویت ارتباط دانشگاه و صنعت و بهره‌گیری از ظرفیت گردشگری و زیارت در توسعه اقتصاد دانش‌بنیان تاکید کرد و خواستار حمایت مؤثرتر از شرکت‌های فناور بومی در پروژه‌های استانی شد.
پراکندگی جغرافیایی و چالش‌های شرکت‌های دانش‌بنیان خراسان رضوی
در ادامه نشست، سهیل پروازی، دبیر کمیسیون دانش‌بنیان، اقتصاد دیجیتال و هوش مصنوعی اتاق بازرگانی خراسان رضوی بیان کرد: خراسان رضوی با برخورداری از صنایع مادر، ظرفیت‌های گسترده دانشگاهی، مرزهای تجاری فعال و بازار وسیع داخلی و خارجی، توان جهش قابل‌توجه در توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان را دارد؛ با این حال ضعف ارتباط دانشگاه و صنعت، کمبود نهادهای واسط، نبود مشوق‌های هدفمند و فقدان نقشه‌راه مشترک میان بازیگران اصلی، موجب شده رشد شرکت‌های دانش‌بنیان متناسب با ظرفیت استان نباشد.
او هدف نشست را ایجاد رویکرد مشترک میان اتاق بازرگانی و پارک علم و فناوری و آغاز تدوین برنامه عملیاتی برای توسعه کمی و کیفی این شرکت‌ها عنوان کرد.
پروازی گفت: شرکت‌های دانش‌بنیان استان عمدتا در حوزه‌های مهندسی و فناوری‌های پیشرفته فعالیت دارند و ۸۴ شرکت خلاق در پارک علم و فناوری ثبت شده که ۳۵ مورد آن فعال است.
وی با اشاره به تمرکز جغرافیایی این شرکت‌ها در مشهد افزود: راه‌اندازی «پردیس فناوری صنایع معدنی خواف» در سال‌های آینده حدود ۴۰۰ فرصت شغلی فناورانه ایجاد خواهد کرد.
او بروکراسی اداری، تامین مالی ناکافی و فاصله دانشگاه و صنعت را از چالش‌های اصلی برشمرد و خواستار تقویت پیوند صندوق‌های پژوهش و فناوری با بخش صنعت و بازار شد.
لزوم تبدیل خراسان رضوی به قطب فناوری و نوآوری شرق کشور
علی امین‌التجار، نایب‌رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز با اشاره به نقش کلیدی اقتصاد دانش‌بنیان در رشد پایدار، ارتقای بهره‌وری و توسعه صادرات اظهار کرد: چالش‌هایی نظیر محدود بودن سرمایه‌گذاری خطرپذیر، ضعف ابزارهای مالی فناوری، فاصله ساختاری میان دانشگاه و صنعت، بروکراسی پیچیده صدور مجوزها و کمبود مراکز استانداردسازی و آزمایشگاه‌های تخصصی، مانعی جدی بر سر راه توسعه زیست‌بوم نوآوری استان محسوب می‌شود.
وی به عنوان بسته پیشنهادی، تشکیل «ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان استان» با محوریت استانداری و اتاق بازرگانی را اقدام کوتاه‌مدت دانست و گفت: توسعه واحدهای تحقیق و توسعه در صنایع بزرگ، ایجاد مراکز آزمون و استاندارد محصولات فناورانه، تشکیل خوشه‌های فناوری در حوزه‌های آب، انرژی، غذا و دیجیتال و توسعه صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر نیز از برنامه‌های میان‌مدت سه تا پنج‌ساله است.
به گفته او، ایجاد شهرک فناورانه، گسترش زیرساخت‌های تحقیقاتی و آزمایشگاهی، تبدیل مشهد به هاب نوآوری منطقه‌ای با مشارکت دانشگاه‌های بین‌المللی و توسعه صنایع های‌تک از جمله برنامه‌های بلندمدت پیشنهادی است که می‌تواند خراسان رضوی را طی پنج سال به قطب فناوری شرق کشور تبدیل کند.
بسیاری از واحدهای صنعتی دارای فعالیت‌های فناورانه، از مزایای دانش‌بنیانی خود مطلع نیستند
در ادامه نشست، سید ایمان شریعتی، معاون پشتیبانی فناوری پارک علم و فناوری خراسان، با اشاره به احصا نشدن بخش مهمی از ظرفیت‌های دانش‌بنیان استان گفت: بسیاری از واحدهای فعال در شهرک‌های صنعتی، فعالیت‌های فناورانه دارند اما از قابلیت دانش‌بنیانی خود مطلع نیستند؛ موضوعی که پارک علم و فناوری در حال پیگیری آن است.
او با اشاره به کاهش تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان ثبت‌شده از ۵۸۴ به ۵۸۱ واحد طی ماه‌های اخیر، این افت را ناشی از اشکالات فرآیند تمدید، مسائل فنی، افت فناوری و بروکراسی پیچیده ارزیابی دانست و بر ضرورت آسیب‌شناسی دقیق این روند تاکید کرد.
وی افزود: برخی شرکت‌ها ظرفیت ورود به حوزه دانش‌بنیانی را دارند؛ اما مستندسازی آن‌ها نیازمند تقویت است. در عین حال، استان از ظرفیت‌های صندوق نوآوری و شکوفایی کمتر از حد انتظار بهره می‌گیرد و لازم است برای استفاده از این امکانات مطالبه‌گری تقویت شود.
شریعتی از انعقاد تفاهم‌نامه معاونت علمی و پارک علم و فناوری برای تشکیل دبیرخانه رصد مشکلات خبر داد و گفت: طرح اولیه برنامه عملیاتی توسعه اکوسیستم دانش‌بنیان آماده شده و پیشنهاد می‌شود جلسات تخصصی هفتگی با کمیسیون برگزار شود.
وی همچنین از برگزاری نمایشگاه پژوهش و نوآوری از ۱۸ تا ۲۱ آبان با مشارکت بخش خصوصی خبر داد و هدف آن را ایجاد هم‌افزایی میان ذی‌نفعان حوزه فناوری اعلام کرد.
اجرای برنامه «نوشناس» معاونت علمی ریاست جمهوری در شهرک‌های صنعتی «توس»، «فناوری‌های برتر» و «کلات»
در ادامه این نشست، نیکا خواجه‌پور، مسئول مالکیت فکری پارک علم و فناوری خراسان رضوی، با اشاره به آیین‌نامه ارزیابی شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان مصوب ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۲ توضیح داد که تایید هر کالا، خدمت یا فرآیند تولید به‌عنوان محصول دانش‌بنیان نیازمند سه شرط اصلی است؛ نخست، سطح فناوری محصول باید در حوزه فناوری‌های برتر قرار گیرد و طراحی، ساخت یا فرایند تولید آن از میانگین فناوری کشور بالاتر باشد و دستیابی به آن مستلزم فعالیت تحقیق‌وتوسعه تخصصی باشد. دوم، محصول باید در حال تولید یا حداقل در سطح نمونه آزمایشگاهی قابل بررسی باشد و خدمات نیز باید دارای اسناد فروش باشند. سوم، شرکت باید بر دانش فنی مسلط بوده و طراحی قابل توجه در محصول، فرایند یا تجهیزات تولید ارائه کند.
او افزود: شرکت‌های دارای محصول دانش‌بنیان باید مطابق معیارهای مواد ۳، ۴ یا ۵ در یکی از سه گروه «نوپا»، «نوآور» یا «فناور» قرار گیرند.
به گفته وی، اکنون ۱۰ هزار و ۱۵۱ شرکت دانش‌بنیان در کشور ثبت شده که شامل ۶ هزار و ۶۸۳ شرکت نوپا، ۲ هزار و ۲۸۱ شرکت نوآور و یک‌هزار و ۱۸۷ شرکت فناور هستند.
خواجه‌پور با اشاره به اجرای برنامه «نوشناس» معاونت علمی ریاست‌جمهوری اظهار کرد: این برنامه بر شناسایی شرکت‌های مستعد، تحلیل داده‌های آن‌ها، بررسی دلایل عدم تایید و هدایت شرکت‌های واجد شرایط به مسیر ارزیابی متمرکز است.
وی بیان کرد: پارک علم و فناوری در همکاری با شهرک‌های صنعتی، برنامه‌ای برای دانش‌بنیانی حداقل ۲۰۰ شرکت مستعد فاقد سابقه یا دارای سابقه عدم تایید در دست اجرا دارد.
به گفته او، اجرای این برنامه در شهرک صنعتی توس، منطقه فناوری‌های برتر و کلات به‌صورت پایلوت آغاز می‌شود و شامل ایجاد دبیرخانه دانش‌بنیان، غربالگری اولیه شرکت‌ها و ارسال فهرست نهایی واحدهای مستعد به معاونت علمی خواهد بود.
ضرورت تمرکز بر چالش‌های کیفی و تقویت مطالبه‌گری در حوزه شرکت‌های دانش‌بنیان استان
محمدرضا خلیلی، رئیس پردیس رضوی پارک فاوا نیز با اشاره به امضای تفاهم‌نامه همکاری میان پارک علم و فناوری خراسان رضوی و معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، این توافق را گامی مهم در جهت ارتقای تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان استان دانست و تاکید کرد: بر اساس بند نخست آیین‌نامه شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان، طی سال‌های گذشته تمرکز اصلی بر افزایش کمّی این شرکت‌ها بوده، در حالی که ۱۱ چالش اساسی در حوزه کیفیت شرکت‌ها وجود دارد که همچنان حل‌نشده باقی مانده است.
او گفت: اگرچه افزایش تعداد مهم است، اما بدون ارتقای کیفیت، مزیت رقابتی این شرکت‌ها پایدار نخواهد بود.
به گفته خلیلی، پارک علم و فناوری چالش‌های کلیدی را احصا کرده و اکنون ضروری است کمیسیون دانش‌بنیان اتاق بازرگانی با تشکیل جلسات تخصصی، این موضوعات را وارد فرآیند مطالبه‌گری کند.
او توضیح داد: بخشی از این مطالبات تاکنون در قالب نشست‌های «یکشنبه‌های اقتصادی» پیگیری شده است، به‌گونه‌ای که توانسته‌اند ضرورت اعمال معافیت‌های مالیاتی برای شرکت‌های دانش‌بنیان را به دستگاه‌های مسئول بقبولانند.
وی تاکید کرد: اتاق بازرگانی استان به عنوان نهاد نماینده بخش خصوصی می‌تواند نقش محوری در پیگیری این مطالبات ایفا کند و باید این ظرفیت بیش از گذشته مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
در بخش دیگری از جلسه، رسول حسنی، تسهیل گر حوزه دانش بنیان بر ضعف واحدهای تحقیق و توسعه در صنایع استان و نبود مستندات تاکید کرد و گفت: بسیاری از شرکت‌ها دانش فنی لازم را دارند؛ اما چون مدارک قابل استناد ارائه نداده‌اند، از فرآیند ارزیابی دانش‌بنیان بازمی‌مانند.
او همچنین به برخی مشکلات مالیاتی شرکت‌های دانش‌بنیان اشاره کرد و پیشنهاد داد: اتاق بازرگانی برای تفکیک رسیدگی به پرونده‌های این حوزه رایزنی کند.
سبحان صفاریان، رئیس مرکز تحقیقات دانشگاه خیام نیز، با اشاره به انباشت شرکت‌های فاقد عمق فناوری، نبود شرکت‌های لیدر و ضعف زنجیره ارزش، تاکید کرد: آنچه در استان شکل گرفته «انباشت واحدهای دانش‌بنیان» است، نه «اکوسیستم دانش‌بنیان».
او خراسان رضوی را دچار شکاف ساختاری با تهران و اصفهان دانست و افزود: تهران مرکز سیاست‌گذاری، شبکه‌سازی و سرمایه‌گذاری خطرپذیر است، در حالی که شرکت‌های دانش‌بنیان استان عمدتا در صنایع کم‌فناوری مانند کشاورزی سنتی و صنایع غذایی فعالیت دارند.
صفاریان، مهاجرت نخبگان، پراکندگی نهادی و محدود بودن بازار تعاملات استان را از دیگر چالش‌ها برشمرد و پیشنهاد کرد: «ستاد راهبری اکوسیستم دانش‌بنیان خراسان رضوی» با محوریت اتاق بازرگانی، پارک علم و فناوری، استانداری و دانشگاه‌ها تشکیل شود.
او همچنین بر تربیت کارگزاران بومی، طراحی نقشه بلوغ شرکت‌ها و حل گلوگاه‌های ارزیابی و کارگزاری تاکید کرد و گفت: صرف افزایش بودجه و شعارهای حمایتی، بدون رفع این گلوگاه‌ها، تنها آمارها را فربه‌تر می‌کند.
در ادامه، مریم امیری جامی، مدیر فن بازار منطقه ای شرکت شهرک های صنعتی خراسان رضوی بر لزوم فرهنگ‌سازی و عارضه‌یابی مشترک میان نهادهای متولی تاکید کرد و گفت: باید رویدادهایی برای شفاف‌سازی فرآیند دانش‌بنیانی و تبیین سازوکار اعتبار مالیاتی تشکیل شود.
او خواستار مطالبه‌گری جدی کمیسیون از استانداری درباره اجرای اعتبار مالیاتی شد.
فرزانه کیمیایی، رئیس کمیسیون هوش مصنوعی سازمان نظام صنفی و یارانه ای استان نیز تصریح کرد: انتظار ما این است که اتاق بازرگانی از استانداری در خصوص رفع بورکراسی، مسائل مالیاتی و… شرکت‌های دانش بنیان مطالبه‌گری کند. بسیاری از شرکت‌های استان به جای ارائه طرح‌های دانش بنیان خود به استان آن را از سطح ملی پیگیری می‌کنند؛ چرا که پیگیری از مرکز با چالش‌های کمتری مواجه است. پیشنهاد می شود، شورای راهبردی در این زمینه متشکل از اعضای صاحب فکر تشکیل شود تا راهکارهای عملیاتی ارائه کنند.
در پایان این نشست و در جمع بندی مباحث مطروحه، شریعتی‌مقدم، رئیس کمیسیون، بر ضرورت نقش‌آفرینی کمیسیون مالیات اتاق، تشکل‌های تخصصی و رسانه‌ها برای حل چالش‌های شرکت‌های دانش بنیان تاکید کرد و هدف کمیسیون را، اتصال شرکت‌های دانش‌بنیان استان به زنجیره‌های ارزش بین‌المللی دانست.
او گفت: استفاده از ظرفیت اتاق ایران و نمایندگان استانی در سطح ملی برای کاهش موانع، یک ضرورت جدی است.
ثبت دیدگاه
مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : ۰