تاکید صنعت و دانشگاه بر تحکیم روابط در مسیر توسعه نوآوری‌های باز

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، «عبدالله یزدانبخش»، رئیس کمیسیون صنعت اتاق مشهد در این نشست گفت: با وجود بیش از چهار دهه فعالیت صنعتی در کشور و استان، توسعه صنعتی هنوز با چالش‌هایی ساختاری روبه‌روست. کسانی که تاکنون مانده‌اند، همان مبتکران و خلاقانی‌اند که در مسیر دشوار صنعت با نوآوری دوام آورده‌اند.

وی با تاکید بر نقش کلیدی نوآوری در پویایی صنایع افزود: در این شرایط ما با نوآوری زنده هستیم. نیروی انسانی خلاق و ساختارهای نوآور باید محور تحول صنعت قرار گیرند. وقتی ارتباط ما با جهان محدود است، به‌جای بهره‌گیری از دانش جهانی، ناچار به آزمون و خطای داخلی می‌شویم. در حالی که هر جا درها باز بوده، نوآوری شکوفا شده است.

یزدانبخش با اشاره به تجربه کشورهای شرق آسیا خاطرنشان کرد: ما در دهه‌های گذشته در بحث خودروسازی همزمان با کره جنوبی حرکت خود را آغاز کردیم، اما آنها با تکیه بر توسعه مستمر و افزودن ارزش به محصولاتشان، امروز در صدر ایستاده‌اند. در حالی که ما همچنان دنبال‌کننده نوآوری‌های آن‌ها هستیم.

او ضعف در تامین مالی و امکانات برای فعالیت‌های فناورانه را از عوامل بازدارنده دانست و تصریح کرد: صنایع ما حتی در پروژه‌های زیست‌محیطی و انرژی‌های تجدیدپذیر با کمبود منابع مواجه‌اند. با این حال، نیروهای متخصص، مبتکر و دانشجویان باانگیزه آماده‌اند تا در کنار صنعت عمل کنند، به شرط آنکه فاصله‌ها کاهش یابد.

یزدانبخش پیشنهاد کرد برنامه‌ای مبتنی‌بر آموزش‌های ترکیبی دانشگاه و صنعت اجرا شود تا دانشجویان علاوه بر آموزش نظری، بخش عمده‌ای از تحصیل خود را در محیط‌های واقعی صنعتی بگذرانند و پایان‌نامه‌ها نیز کاربردی‌تر و منطبق با نیاز تولید تنظیم شوند.

او تاکید کرد: باید درهای صنعت را به روی ایده‌ها و ریسک‌پذیری باز کنیم. نوآوری باز، صنعت را به آینده پیوند می‌دهد.

حرکت دانشگاه فردوسی به‌سوی نسل چهارم دانشگاه‌ها

«حسینعلی اخلاقی امیری»، رئیس دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد نیز در بخشی از این رویداد، با اشاره به برنامه‌های دانشگاه برای گسترش ارتباط با بخش صنعت اظهار کرد: آیین‌نامه‌ای در حال تدوین است تا اساتید به تعامل مؤثرتر با صنعت ترغیب شوند و تجربیات موفق در این حوزه مستند و گسترش یابد.

وی با توضیح رویکرد نوین دانشگاه‌ها تصریح کرد: دانشگاه‌ها وارد نسل چهارم خود شده‌اند؛ در این مرحله، ماموریت اصلی، رفع نیازهای صنعت و جامعه است. هدف ما این است که دانشگاه صرفاً محل یادگیری نباشد، بلکه شریک واقعی صنعت در حل مسائل باشد. دانشجو باید به عنوان فرد خلاقی تربیت شود که بتواند نیازهای آینده صنعت را پاسخ دهد.

اخلاقی با اشاره به طرح‌های اجرا شده در دانشگاه فردوسی گفت: امکان کارآموزی‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت برای دانشجویان فراهم شده تا به مدت دو نیم‌سال تحصیلی در صنایع حضور یابند. این طرح ظرفیت بزرگی ایجاد کرده؛ اما نیازمند حمایت بیشتر صنعت است تا دوره مهندسی از دوره‌های صرفاً نظری فاصله بگیرد.

وی افزود: در چهارچوب قانون جهش تولید دانش‌بنیان، قراردادهای پژوهشی و فناورانه متعددی با صنایع مختلف از جمله نفت منعقد شده است.

رئیس دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی، حضور مستقیم نمایندگان صنایع در محیط دانشگاه را اقدامی مؤثر دانست و گفت: تاکنون ۱۵ شرکت صنعتی دفتر خود را در دانشگاه مستقر کرده‌اند. هرچند هنوز تعامل کامل شکل نگرفته است؛ اما مسیر امیدوارکننده است. همچنین، بیش از ۳۵۰ آزمایشگاه در دانشگاه وجود دارد که می‌تواند در خدمت پروژه‌های صنعتی قرار گیرد و بهره‌وری سرمایه‌های ملی را افزایش دهد.

وی با اشاره به توسعه مراکز نوآوری افزود: سه مرکز نوآوری در دانشگاه فعال است و شرکت‌ها نیز از ظرفیت آن‌ها استفاده می‌کنند. به‌زودی با همکاری پارک علم و فناوری خراسان، مرکز نوآوری جدیدی راه‌اندازی خواهد شد. بر خلاف تصور، در پارک‌ها بیشتر صنایع حضور دارند تا دانشگاه‌ها؛ به همین دلیل، ایجاد پل میان دانشجو، صنعت و پارک‌های علم و فناوری در دستور کار قرار دارد.

اخلاقی از برنامه‌های آتی دانشگاه برای تعمیق همکاری با عرصه صنعت خبر داد و گفت: امسال نشست صمیمی میان مدیران صنایع و استادان دانشگاه برگزار خواهد شد تا گفت‌وگویی مستقیم شکل گیرد. همچنین طرحی برای جذب استادان افتخاری از صنعت در دانشکده‌ها تصویب شده است. در این قالب، مدیران موفق صنعتی تجربه‌های خود را به دانشگاه منتقل می‌کنند.

وی تصریح کرد: با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه فناوری‌های نو، از جمله ایجاد مرکز فناوری هوش مصنوعی، درصددیم زیست‌بومی پویا در شرق کشور شکل دهیم که پیوند میان صنعت و آکادمی را تقویت کند.

نوآوری باز، مسیر جهانی عبور از بن‌بست تحقیق و توسعه

«رحیمی»، دبیر علمی واحد تحقیق و توسعه یکی از بنگاه‌های اقتصادی استان نیز گفت: راه‌حل جهانی برای توسعه تحقیق و توسعه، شکل‌گیری ارتباط هدفمند و ارزش‌آفرین میان دانشگاه و صنعت است. در مدل «نوآوری باز»، با تبادل آزاد ایده‌ها می‌توان تا ۳۵ درصد از زمان توسعه محصول کاست.

او با تشریح مراحل نوآوری باز گفت: ایده برآمده از نیاز بازار یا فناوری، امکان‌سنجی، مسیر بلوغ، تجاری‌سازی و در نهایت خلق ارزش مراحل این مسیر است.

این کارشناس تاکید کرد: در ایران باید از نگاه سطحی به محصول عبور کنیم. صنعت باید نیازهای فناورانه خود را طرح کند، دانشگاه آن را به زبان پژوهش ترجمه کند و پارک‌های علم و فناوری میانجی این همکاری باشند.

نوآوری باز یعنی تعامل با محیط

«سید شهاب‌الدین حسن‌زاده»، قائم‌مقام مدیرعامل CVC فولاد مبارکه نیز در بخش دیگری از این نشست با اشاره به تجارب جهانی از نوآوری باز تصریح کرد: دانش مفید در هیچ سازمانی انحصاری نیست. برای رشد پایدار باید شبکه‌های بیرونی را جدی گرفت و بینش فناورانه را از محیط جذب کرد. نوآوری باز یعنی تبادل مداوم فناوری با محیط.

حسن‌زاده با تاکید بر ضرورت عرضه و جذب نوآوری در سازمان‌ها گفت: اگر فقط درون‌زا یا فقط بیرون‌زا عمل کنیم، یک بال نوآوری ناقص خواهد ماند. واحدهای تحقیق و توسعه باید گارد باز داشته باشند، بایگانی نتایج پروژه‌ها متوقف شود و از موفقیت ایده‌های بیرونی احساس تهدید نکنیم.

وی در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص برنامه توسعه زیست‌بوم نوآوری گفت: بازتعریف مسیر نوآوری شرکت‌ها می‌تواند در توسعه زیست بوم نوآوری اثرگذار باشد. حمایت از پایان‌نامه‌های دانشگاهی، برگزاری تورهای صنعتی برای دانشجویان و دعوت از اساتید دانشگاهی، و نیز همکاری با شتاب‌دهنده‌ها از جمله اقداماتی است که در این راستا می‌توان انجام داد.

او خاطرنشان کرد: نوآوری باز را در صنایع فولادی می‌توان بر سه پیشران استوار کرد؛ اقتصاد چرخشی و پایداری، محصولات با ارزش افزوده بالا و تحول دیجیتال. مسیر رشد از درون‌سو تا برون‌سو ادامه دارد و باید یاد بگیریم چگونه از اکوسیستم بیرونی تغذیه کنیم.

پارک علم‌وفناوری خراسان آماده همکاری با صنایع استان

در ادامه این نشست، «ساناز حسینیان نژاد»، رئیس اداره توسعه بازار داخلی و پروژه‌های پارک علم‌وفناوری خراسان، ضمن معرفی اجمالی پارک‌های علم‌وفناوری، مراکز رشد و مراکز نوآوری استان، توضیحاتی را درباره پارک علم‌وفناوری خراسان و پردیس‌های زیرمجموعه این پارک ارائه کرد.

وی با اشاره به حضور بیش از 60 شرکت دانش‌بنیان و فناور در پارک علم‌­و­فناوری خراسان در زمینه‌های نفت، گاز، پتروشیمی، صنایع معدنی و فلزی، هوشمندسازی و فناوری اطلاعات و ارتباطات، سلامت، تجهیزات پزشکی و دارویی، کشاورزی و صنایع غذایی، تصریح کرد: ظرفیت بالای علمی و فنی شرکت‌های عضو این پارک می­تواند به رفع نیازهای فناورانه صنایع استان کمک کند و این امر باعث گسترش فعالیت‌های دانش‌بنیان در استان نیز می­شود.

وی همچنین به مزایای عقد قرارداد با حوزه فناوری اشاره کرد و گفت: از جمله این مزایا می‌توان به بهره‌مندی از اعتبار مالیاتی تحقیق‌وتوسعه، ترک تشریفات، معافیت بیمه قراردادهای پژوهشی، کاهش ریسک با نظارت پارک و دریافت کمک‌هزینه‌های تحقیق‌وتوسعه اشاره کرد.

حسینیان نژاد آمادگی پارک علم‌وفناوری خراسان برای استقرار صنایع در سایت اصلی این پارک را مطرح کرد و افزود: این کار می‌تواند قالب‌های مختلفی از جمله دفتر، مرکز نوآوری یا میز خدمت را به همراه داشته باشد. برای این منظور، ابتدا صنایع متقاضی باید درخواست استقرار خود را به پارک اعلام کنند و پس از طی مراحل لازم، تفاهم‌نامه کاری بین پارک و صنعت امضا خواهد شد.

صنایع باید به فعالیت­های پژوهشی دانشگاه‌ها جهت بدهند

«محمدحسین روحانی»، مسئول نظام نوآوری یکی از هلدینگ‌های صنعتی استان، در پایان این نشست نسبت به اهمیت بیان نیازها و دغدغه‌های صنایع به دانشگاه‌ها تاکید کرد و با بیان اینکه مسیر اجرای پروژه‌ها و برنامه‌های پژوهشی دانشگاه‌ها باید از سوی صنایع مشخص شود، افزود: چنین رویکردی می‌تواند فاصله بین پژوهش‌های دانشگاهی و نیازهای صنایع را کاهش دهد.

وی بیان کرد: در مسیر تایید طرح‌های تحقیق و توسعه‌ای که بنگاه‌های اقتصادی برای بهره‌مندی از این اعتبار ارائه می‌دهند، پارامترهای مختلفی بررسی و از بانک‌های اطلاعاتی گسترده‌ای استفاده می‌شود.

روحانی با اشاره به این فرایند افزود: علاوه بر امکان بهره‌مندی مالی صنایع از این اعتبار، مسیر ارزیابی طرح‌های ارسالی برای دریافت این اعتبار می‌تواند یک محک و آزمون عالی برای اندازه‌گیری عیار نوآوری و ارزش طرح‌های پژوهشی صنایع باشد و انجام این فرایند، فرصت یادگیری قابل‌توجهی را برای صنایع فراهم می‌آورد.

وی در ادامه توضیح داد: صنایع باید به طور مستمر در مسیر یادگیری در زمینه نوآوری گام بردارند. بررسی تجربیات سایر صنایع، مشورت با کارگزاران علم‌وفناوری و تحلیل چالش‌های ایجادشده در برقراری ارتباط با دانشگاه‌ها بایستی به‌صورت پیوسته بازنگری شده تا فرایند حرکت در مسیر نوآوری به طور مداوم اصلاح و بهینه شود.

وی همچنین با تاکید بر ضرورت برقراری ارتباط صحیح بین صنایع و دانشگاه‌ها تصریح کرد: صنایع باید نحوه صحیح ارتباط با نهاد دانشگاه را بیاموزند و بتوانند با زبان مشترک و به ‌طور دقیق نیازهای خود را به دانشگاه‌ها اعلام کنند.