وصول مطالبات؛ بزرگترین چالش تولیدکنندگان دارو و تجهیزات پزشکی خراسان رضوی

مهاجرت پزشکان، آینده سلامت استان را نشانه گرفته است

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی مشهد، محمدرضا توکلی‌زاده، رئیس اتاق خراسان رضوی، در این نشست با تاکید بر جایگاه برجسته استان در عرصه پزشکی و داروسازی اظهار کرد: خراسان رضوی از نظر حجم و تنوع تولید دارو و تجهیزات پزشکی، موقعیتی ممتاز در کشور دارد و بخش قابل توجهی از نیاز ملی به این تجهیزات، در همین استان تامین می‌شود.

وی در خصوص دغدغه‌های پنهان و آشکار حوزه سلامت گفت: در حالی که ظرفیت‌های علمی و تولیدی استان چشمگیر است، یکی از چالش‌های جدی و کمتر مورد توجه، مهاجرت روزافزون پزشکان به خارج از استان و حتی کشور است؛ معضلی که به‌ویژه در خراسان رضوی به واقعیتی انکارنشدنی تبدیل شده و می‌تواند به نحو چشمگیری سطح سلامت استان و حتی کشور را با تهدیدی جدی مواجه سازد.

توکلی‌زاده تصریح کرد: ریشه بخشی از این مهاجرت‌ها در دشواری‌های معیشتی و تامین نیازهای اساسی زندگی پزشکان نهفته است؛ موضوعی که باوجود اهمیت و آثار گسترده آن، تاکنون راهکاری اساسی برای حل آن در دستور کار قرار نگرفته است.

رئیس اتاق خراسان رضوی در ادامه تاکید کرد: مهاجرت پزشکان اغلب در سال‌هایی رخ می‌دهد که این قشر در اوج بهره‌وری علمی و حرفه‌ای قرار دارند و خروج آنان به معنای از دست رفتن سرمایه‌ای ارزشمند از تجربیات تخصصی است. افزون بر این، تجهیزات پزشکی مرتبط نیز با کاهش بهره‌برداری مواجه می‌شود. بر این اساس، ضرورت دارد که حداقل در سطح استان، راهکاری جامع و کارآمد برای مواجهه با این چالش طراحی و اجرا شود.

لزوم تعریف ردیف‌های بودجه‌ای برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های سلامت استان

غلامحسین مظفری، استاندار خراسان رضوی نیز در بخشی از این جلسه بر ضرورت تفویض اختیارات به استان تاکید و اظهار کرد: تجربه نشان می‌دهد در هر حوزه‌ای که تفویض اختیار صورت گیرد، روند کار سریع‌تر پیش می‌رود. از سویی، مدیران استان در شرایط سخت اقتصادی باید در کنار تولیدکنندگان باشند؛ مشکلات برق و پرداخت بدهی‌ دولت به شرکت‌ها باید پیگیری شود و هیچ مشکلی نباید بر زخم تولیدکننده افزوده شود. باید بنیه اقتصادی استان تقویت شود و با هم‌افزایی و برخورد جمعی، ظرفیت‌های محدود استان به بهترین شکل استفاده شود.

وی افزود: تولیدکنندگان نباید خود را درگیر ایجاد و پیگیری شهرک‌های تخصصی کنند و لازم است کمیته مربوطه یک بار ضرورت و یا عدم ضرورت ایجاد شهرک‌های صنعتی اختصاصی برای هر صنف را ارزیابی کند. همچنین، می‌توان یک فاز مشخص برای صنف‌های مختلف در شهرک‌ها در نظر گرفت.

مظفری با اشاره به بار سنگین خدمات بهداشت و درمان بر دوش مشهد، گفت: لازم است مکاتبات و جلسات کارشناسی برای تعریف ردیف‌های بودجه‌ای و تخصیص منابع به حوزه بهداشت و درمان مشهد انجام شود و ظرفیت‌های استان در حوزه سلامت به‌درستی دیده شود.

تحقق ۶۶ درصدی مصوبات یکشنبه‌های اقتصادی خراسان رضوی

علی کبیر، دبیرکل اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، در بخشی از این نشست، گزارشی از آخرین وضعیت اجرای مصوبات یکشنبه‌های اقتصادی ارائه کرد و گفت: در هفت جلسه تاکنون، ۵۵ مصوبه به تصویب رسیده است که از این میان، پیگیری 26 مصوبه محقق شده به همراه ۹ مصوبه با ماهیت مستمر، جمعا 35 مصوبه انجام شده است. ۷ مصوبه نیز در سطح استانداری بررسی شده و در دست نتیجه‌گیری است و ۱۳ مصوبه دیگر نیز در دست اقدام قرار دارد. بر این اساس، تاکنون ۶۶.۶ درصد از مصوبات این نشست‌ها تحقق یافته است.

وی با اشاره به بخشی از پیگیری‌های انجام‌شده افزود: برخی موضوعات از طریق مکاتبات و اقدامات متوالی دنبال شده است؛ از جمله اجرای ماده ۱۶۷ قانون مالیات‌های مستقیم و نیز حل مسئله توقف طولانی کامیون‌های ایرانی در مرز سرخس. در عین حال، موضوع مالیات بر ارزش افزوده شرکت‌های دانش‌بنیان همچنان نیازمند پیگیری جدی‌تر و برگزاری جلسات مشترک است.

دبیرکل اتاق خراسان رضوی خاطرنشان کرد: برخی موارد تاکنون به نتیجه نرسیده است؛ برای نمونه، مسئله توسعه فیبر نوری در شهرک‌های صنعتی همچنان بلاتکلیف باقی مانده است. همچنین، درخواست‌هایی برای راه‌اندازی نمایشگاه دائمی صادرات و تولیدات صنعتی و خدمات فنی و مهندسی در مشهد مطرح شده که تاکنون به مرحله اجرا نرسیده است.

کبیر با اشاره به ظرفیت‌های جدید در حوزه نوآوری اظهار کرد: در جوار شهرک صنعتی توس، زمینی به وسعت ۱۱۰ هکتار به‌عنوان منطقه نوآوری اختصاص یافته است و این پرسش مطرح است که آیا این مکان می‌تواند به‌عنوان محل استقرار و تجمیع شرکت‌های دانش‌بنیان مورد استفاده قرار گیرد؟

وی در ادامه در خصوص ثبت برند زعفران به عنوان یکی دیگر از مصوباتی که پیگیری شده است، گفت: تا پایان مردادماه فرصتی برای ثبت برند زعفران تعیین شده و در این راستا، شیوه‌نامه اختصاص نیم درصد ارزش افزوده زعفران به تصویب رسیده است.

دبیرکل اتاق مشهد در ادامه تصریح کرد: تفاهم‌نامه‌ای میان وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان بورس به امضا رسیده که تحقق کامل آن مستلزم پیگیری نهادهای وابسته است. از سوی دیگر، دو درخواست از شرکت‌های دانش‌بنیان تاکنون به مرحله ارائه طرح نرسیده و در شمار مصوبات اجرا نشده قرار می‌گیرد. همچنین در خصوص کارگزاری ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان، کمیته‌ای تخصصی در اتاق مشهد تشکیل شده و روند بررسی این موضوع در دست پیگیری است.

خراسان رضوی، استانی پیشرو در زمینه صنایع تجهیزات پزشکی

مرتضی کرباسی، رئیس کمیسیون سلامت اتاق خراسان رضوی نیز در تشریح وضعیت تولید تجهیزات پزشکی در استان گفت: در استان، بیش از ۸۰ واحد تولیدی تجهیزات پزشکی فعال هستند و این واحدها در مجموع توانسته‌اند حدود ۹ هزار کد IRC (کدهای شناسایی و مجوز وزارت بهداشت برای محصولات پزشکی) دریافت کنند و خراسان رضوی از این حیث، رتبه دوم کشور را به خود اختصاص داده است. افزون بر این، ۶۰ درصد پروتزهای تخصصی و ۵۰ درصد یونیت‌های دندانپزشکی کشور در این استان تولید و تامین می‌شود.

وی با اشاره به فعالیت بیش از ۷۰۰ واحد صنفی پخش تجهیزات پزشکی در استان تصریح کرد: انجمن‌های متعددی در این زمینه فعالیت می‌کنند.

کرباسی خاطرنشان کرد: برگزاری نخستین بوت‌کمپ تخصصی تجهیزات پزشکی شرق کشور در پارک علم و فناوری و فراهم شدن شرایطی برای ایجاد شهرک صنعتی تخصصی سلامت، ظرفیت‌های مهمی هستند که می‌تواند در تامین نیازهای کشور در این حوزه موثر باشند.

ضرورت اتخاذ استراتژی ویژه برای ارتقای سهم خراسان رضوی از بودجه سلامت کشور

در ادامه جلسه، آذر کیانی‌نژاد، نایب رئیس کمیسیون سلامت اتاق خراسان رضوی با اشاره به ظرفیت استان در حوزه تولید دارو و گیاهان دارویی اظهار کرد: فعالان حوزه سلامت در خراسان رضوی، به‌ویژه در بخش دارو و تجهیزات پزشکی، نقش مهمی در تامین نیازهای کشور دارند. علاوه بر این، کشت گیاهان دارویی در استان می‌تواند زنجیره تامین دارو را کامل کند و شرکت‌های دانش‌بنیان نیز شرایط مناسبی برای رشد صنایع تجهیزات پزشکی فراهم کرده‌اند. استان خراسان رضوی به دلیل پذیرش بالای بیماران، یکی از قطب‌های مهم ارائه خدمات سلامت در کشور محسوب می‌شود. با وجود این ظرفیت‌ها، سهم استان از بودجه سلامت کشور بسیار پایین است. خراسان رضوی نیازمند برنامه‌ریزی استراتژیک و سیاست‌های ویژه برای به دست آوردن سهم عادلانه از بودجه سلامت است.

وی خاطرنشان کرد: ایجاد یک صندوق تامین مالی ویژه در مواقع بحران می‌تواند پشتوانه‌ای مطمئن برای فعالان حوزه سلامت باشد تا در شرایط بحرانی نیز تداوم خدمات و تامین نیازهای اساسی توسط آنان، تضمین شود.

در ادامه این جلسه، عزیزاله امیری، دبیر انجمن صنعت پخش دارو استان اظهار کرد: بزرگ‌ترین چالش کنونی حوزه پخش دارو، وصول مطالبات از بخش دولتی به‌ویژه دانشگاه‌های علوم پزشکی است. این چرخه معیوب باعث می‌شود تاخیر در پرداخت‌ها از دانشگاه‌ها به شرکت‌های پخش، به صنعت تولید دارو و در نهایت به بیمه‌ها منتقل شود. اگر این اختلالات وجود نداشت، حداکثر در یک تا دو ماه امکان تسویه حساب فراهم بود؛ اما اکنون کل زنجیره دارویی کشور تحت فشار قرار گرفته است.

مشهد نیازمند شهرک تخصصی سلامت برای توسعه صنایع پزشکی است

حجت‌اله قاسمی، دبیر انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی خراسان رضوی اظهار کرد: مشهد به دلیل ویژگی زائرپذیر بودن و نقش پررنگ حوزه سلامت در امنیت اجتماعی، نیازمند توجه ویژه برای ایجاد شهرک تخصصی سلامت است. این شهر می‌تواند به قطب تجهیزات پزشکی کشور تبدیل شود؛ چراکه ظرفیت‌هایی همچون تعدد دانشگاه‌ها و فارغ‌التحصیلی گسترده در رشته مهندسی پزشکی، بستر مناسبی برای توسعه این صنعت فراهم کرده است.

وی ادامه داد: طی سه سال گذشته تمامی مجوزها و تاییدیه‌های لازم برای این پروژه اخذ شده و طرح آن به تصویب رسیده است؛ اما یکی از چالش‌های اصلی، موضوع زمین است؛ برای اجرای این طرح، تغییر کاربری و تامین هزینه‌های زیرساختی ضروری است و تاکنون نیاز به حدود ۳۰ هکتار زمین برای آن پیش‌بینی شده است. ترجیح ما ایجاد این شهرک در محور غرب مشهد است.

محمد امین کیانی‌نژاد، نایب رئیس انجمن تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی خراسان رضوی، یکی از مشکلات اساسی حوزه تجهیزات پزشکی را مکانیزم نادرست قیمت‌گذاری در این حیطه دانست و گفت: قیمت‌گذاری باید به‌صورت شفاف و با حضور نمایندگان وزارت صنعت، معدن و تجارت، شورای رقابت و تولیدکنندگان انجام شود. همچنین، تولیدکنندگان خواستار اعمال ضریب تعدیل در فاکتورهای فروش هستند. با توجه به تورم بالای ۴۰ درصد، لازم است ضریب تعدیل در فاکتورها لحاظ شود تا تولیدکنندگان بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند و فشارهای مالی ناشی از شرایط اقتصادی کاهش یابد.

محمدرضا میرشکاری، از فعالان حوزه داروسازی نیز اظهار کرد: قیمت‌گذاری دستوری در حوزه دارو با هدف کنترل تورم و حمایت از مصرف‌کننده اجرا می‌شود؛ اما منافع تولیدکننده در این سیاست‌ها نادیده گرفته شده است. پیامد این وضعیت، کاهش عرضه و افت کیفیت تولیدات دارویی است که در نهایت به تعطیلی برخی واحدها منجر می‌شود و مصرف‌کننده و بیمار بیشترین آسیب را متحمل می‌شوند.

وی خاطرنشان کرد: این شرایط زمینه‌ساز قاچاق و صادرات معکوس دارو نیز هست؛ به‌گونه‌ای که توزیع دارو از مسیرهای رسمی کاهش یافته و بخشی از آن به‌صورت عمده و غیرقانونی از کشور خارج می‌شود.

ابوالفضل سیف، از فعالان حوزه تجهیزات پزشکی اظهار کرد: در شرایطی که دولت هم خریدار است و هم قیمت‌گذار تجهیزات پزشکی، کمترین سود به تولیدکننده تعلق می‌گیرد. در حالی که مقرر بود سالانه افزایش ۲۰ درصدی در قیمت‌ها اعمال شود؛ اما این افزایش تاکنون محقق نشده و دولت همچنان با قیمت‌گذاری دستوری، هزینه‌ها را تعیین می‌کند. این موضوع در کنار مشکلات متعدد مالی، فشار مضاعفی بر بخش خصوصی وارد کرده است.

پیشنهاد ایجاد گمرک تخصصی سلامت برای ارتقای زیرساخت‌های حوزه سلامت در خراسان رضوی

سپس، سید حامد جوادی، نماینده انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان خراسان رضوی اظهار کرد: برای تبدیل خراسان رضوی به قطب سلامت منطقه، ایجاد گمرک تخصصی سلامت و راه‌اندازی پروژه‌های مرتبط با زیرساخت‌های سلامت استان از جمله پیشنهادات کلیدی است. راه‌اندازی این گمرک و پروژه‌ها نه تنها نیازهای موجود را پاسخ می‌دهد، بلکه موقعیت استراتژیک استان و ظرفیت‌های حوزه سلامت منطقه را بهبود می‌بخشد.

وی افزود: گمرک تخصصی سلامت می‌تواند زمان ترخیص اقلام حساس دارویی و تجهیزات پزشکی حیاتی را تا ۵۰ درصد کاهش دهد و دسترسی بیماران را به ویژه در استان‌هایی با پذیرش بالای بیماران تسهیل کند. از دیگر مزایای این مرکز می‌توان به افزایش اعتماد عمومی، توسعه صادرات، کاهش هزینه‌ها و ایجاد پایگاه‌های تحقیق و توسعه اشاره کرد.

جوادی همچنین، پیشنهاد راه‌اندازی مرکز تست و استانداردسازی حوزه سلامت و تجهیزات پزشکی را در استان مطرح کرد و گفت: این مرکز نیازهای استان را در این حیطه برطرف می‌کند و با توجه به ظرفیت‌های موجود، می‌تواند ما را تبدیل به هاب کشور کند.

همچنین، زی‌روحی، نماینده انجمن تولید تجهیزات پزشکی خراسان رضوی اظهار کرد: در حوزه تجهیزات پزشکی استانداردها باید از ارگان‌های مختلف دریافت شود که این استانداردها یکسان بوده و صرفا زمان‌بر است و از طرفی در استان ما آزمایشگاه تخصصی برای انجام این ارزیابی‌ها وجود ندارد.

چالش تامین سرمایه و صادرات دارو از خراسان رضوی

عباسعلی‌ فرج‌زاده، از فعالان حوزه داروسازی گفت: با وجود مصوبات برای پرداخت تسهیلات به بخش دارو، متاسفانه تاکنون نتوانستیم این حمایت‌ها را در استان خراسان دریافت کنیم. از سویی، صادرات دارو به کشورهای همسایه، به‌ویژه افغانستان، جایگاه خود را از دست داده و با وجود الزام بازگرداندن ارز حاصل از صادرات به بانک و از طرفی صادرات ریالی به کشورهای مقصد مانند افغانستان، توانایی رفع تعهدات ارزی به بانک‌ را نداریم و فشارهای زیادی در این خصوص به ما وارد شده است.

امید رجبی، رئیس هیات مدیره انجمن صنفی کارفرمایی تولیدکنندگان  فراورده‌های دارویی خراسان رضوی، پیشنهاد کرد که یک پایلوت نیمه‌صنعتی در مجاورت یکی از بیمارستان‌ها ایجاد شود تا فرآوری داروهای خاص تحت نظارت معاونت غذا و دارو انجام شود و نیروی واکنش سریع بتواند این داروها را در مواقع ضروری تامین کند؛ چرا که این اقدام می‌تواند به افزایش آمادگی و ایمنی در زنجیره تولید دارو کمک کند.

در ادامه این نشست، محمدمهدی پویانفر، رئیس اتحادیه تجهیزات پزشکی، آزمایشگاهی و دندانپزشکی خراسان رضوی اظهار کرد: حوزه تخصصی تجهیزات پزشکی نیازمند مدیریت و تصمیم‌گیری تخصصی است و سازمان غذا و دارو در این حوزه تخصص کافی ندارد، بنابراین دخالت این سازمان در حوزه تجهیزات پزشکی منطقی نیست و ضروری است این حیطه دارای معاونت مستقل باشد.

در این بخش از جلسه، فیروز ابراهیمی، رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی، اظهار داشت: حدود ۷۰ درصد بار خدمات بهداشت و درمان شرق کشور بر دوش مشهد است؛ اما هیچ بودجه مازادی برای این بخش در نظر گرفته نشده است.

کسری بودجه و فشار مالی دانشگاه علوم پزشکی مشهد مانع وصول مطالبات شرکت‌های پخش دارو

سپس، بهمن باقری، مدیر مالی دانشگاه علوم پزشکی مشهد به ایراد سخن پرداخت. وی با اشاره به فشار مالی گسترده بر این دانشگاه، اظهار کرد: جمعیت تحت پوشش خدمات سلامت دانشگاه بیش از ۴۰۰ هزار نفر است که حدود ۷.۵ درصد آن را نیروی اتباع ثبت شده تشکیل می‌دهند.

وی ادامه داد: در سال ۱۴۰۱، دولت تمامی ردیف‌های بودجه‌ای دانشگاه از جمله بهداشت، درمان، آموزش و تحقیقات را در یک ردیف ادغام کرد و این اقدام غیرکارشناسی باعث شد بسیاری از هزینه‌های ضروری درمانی و پرستاری با کسری جدی مواجه شوند.

باقری افزود: امسال برای اولین بار اعتبار ویژه‌ای به میزان ۸۰ همت از سوی دولت برای تسویه بدهی‌های دانشگاه‌ها در نظر گرفته شده که تاکنون این تزریق بودجه انجام نشده است. این روند، فشار مالی بر دانشگاه را افزایش داده است. در مجموع، برنامه‌ریزی دقیق برای تخصیص بودجه و جلوگیری از ضایع شدن حقوق کارکنان و بیماران ضروری است.

ایجاد مرکز دائمی نمایشگاه‌ها و توسعه بین‌المللی در دستور کار است

ناصر توکلیان، سرپرست نمایشگاه بین‌المللی مشهد نیز در این جلسه اعلام کرد که ایجاد مرکز دائمی نمایشگاه‌ها و توسعه نمایشگاه‌های صادراتی و صنعتی استان از اولویت‌های این مجموعه است. ۱۲۴۰ متر زمین برای نمایشگاه دائمی اختصاص داده شده و برگزاری نمایشگاه خدمات فنی و مهندسی نیز در دستور کار قرار دارد.

وی افزود: توسعه نمایشگاه‌ها در مناطق آزاد و همکاری با کشورهای عضو بریکس در حال پیگیری است. همچنین با استفاده از ظرفیت‌های دیجیتالی، امکان برگزاری مجازی نمایشگاه‌ها فراهم شده تا مشارکت گسترده‌تر و معرفی بهتر محصولات استان ممکن شود.

امیررضا رجبی، مدیر کل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با اشاره به اقدامات صورت گرفته در حوزه شهرک‌های صنعتی اظهار کرد: در محور غرب، شهرک سلامت پردیس سلامت ثامن با ۷ هکتار، مجوز رسمی دریافت کرده است. همچنین ۱۳ هکتار زمین برای واحدهای صنعتی در این محدوده در نظر گرفته شده که با بهره‌برداری عملیاتی، می‌تواند ظرفیت مناسبی برای استقرار شرکت‌های تجهیزات پزشکی و دارویی ایجاد کند.

گزارش تصویری نهمین جلسه «یکشنبه‌های اقتصادی خراسان رضوی»