هیباق عبداللهی می‌‌‌گوید جمعه‌‌‌های (آخرین روز کاری هفته) بدون جلسات کاری، بهره‌‌‌وری کارکنان در شرکت منابع انسانی «اویستر» را به میزان قابل‌توجهی افزایش داده است. هیباق ۳۲ ساله که در اویستر مدیر برند است، در مشاغل قبلیاش طرح «جمعه‌‌‌های تابستانی» را تجربه کرده بود.
اویستر جزو آن دسته از شرکت‌هایی است که شروع به امتحان کردن روش‌های جدید برای حل یک مشکل قدیمی کرده‌‌‌اند و تعدادشان هم رو به افزایش است: کم کردن بار کاری جمعه‌‌‌ها. این ایده که «جمعه‌‌‌های سیال» یا «جمعه‌‌‌های تمرکز» نام دارد، قرار است همزمان با پایان یافتن هفته، به کارکنان زمان بیشتری بدهد تا کارهایشان را انجام دهند.
بهره‌‌‌مندی بیشتر از جمعه‌‌‌ها، مدت‌‌‌ها برای شرکت‌ها یک مساله مهم بوده است. محققان مدرسه سلامت عمومی دانشگاه تگزاس A&M، که اصطلاحا «اثر جمعه» را مورد بررسی قرار داده‌‌‌اند، چگونگی کاهش بهره‌‌‌وری را، چه وقتی کارکنان در دفتر کار می‌کنند و چه وقتی در خانه دورکاری می‌کنند، مستندسازی کرده‌‌‌اند. اما رفع مشکل بار کاری جمعه‌‌‌ها، از وقتی پاندمی کرونا شروع شد، اهمیت بیشتری پیدا کرد. یک مطالعه که کاهش تعامل کارکنان را مورد بررسی قرار داده بود، هزینه تحمیل‌شده به اقتصاد آمریکا را ۱.۹ تریلیون دلار برآورد کرده است.
تلاش‌‌‌هایی که قبلا برای ثمربخش‌‌‌تر کردن جمعه‌‌‌ها صورت گرفته بود، به نتایج مختلفی منجر شد: مثل طرح «جمعه‌‌‌های کژوال» – که به کارکنان امکان می‌دهد در آن روز با هر لباسی که دوست دارند و با آن راحت هستند سر کار بیایند – یا جمعه‌‌‌های تابستانی که توضیح داده شد. طرح‌‌‌های دیگری هم امتحان شد که مثلا در روزهای جمعه، به کارکنان پیتزا یا بستنی رایگان می‌دهند. اما این استراتژی‌‌‌ها خیلی تاثیرگذار نبودند.
استیون فیتزجرالد، رئیس گروه مشاوره «هابانرو» در ونکوور، معتقد است طرح‌‌‌هایی مثل لغو کردن جلسات در آخرین روز کاری هفته اثربخش‌‌‌ترند. خلاص شدن از این جلسات به یک تیم ۶۵ نفره، کمک کرده از روزشان بهره‌‌‌برداری بیشتری کنند و در عین حال روحیه کاری‌شان هم بهتر شده است. او می‌‌‌گوید: «رفتن از این جلسه به آن جلسه ظاهرا کار آسانی است، اما صادقانه بگویم، هیچ جایی در مغز شما برای فکر کردن باقی نمی‌‌‌ماند.»
برخی شرکت‌ها طرح آزمایشی تعطیلی زودهنگام جمعه‌‌‌ها را شروع کرده‌‌‌اند؛ یعنی کارکنان بعدازظهر زودتر بروند.
مارک بندن، استاد سلامت شغلی و محیط در تگزاس A&M می‌‌‌گوید: «چهار و نیم روز بهره‌‌‌وری با پنج روز بهره‌‌‌وری فرقی با هم ندارند. من فکر نمی‌‌‌کنم که بعدازظهر جمعه، دستاورد کاری زیادی به دنبال داشته باشد.»
کیتلین رودریگز ۳۲ ساله از کالیفرنیا، معتقد است طرح جمعه‌‌‌های کژوال، بیشتر تسکین‌‌‌دهنده است تا مفید. چند سال پیش، وقتی او کار کردن در یک شرکت ارتباطی را شروع کرد، روز آخر هفته‌‌‌اش متحول شد. این شرکت «جمعه‌‌‌های منعطف» را پیشنهاد داد که به کیتلین امکان می‌‌‌داد زمان بیشتری را با خانواده‌‌‌اش بگذراند؛ مثلا اینکه وقت داشت دخترش را به کلاس موسیقی ببرد. او که به عنوان طراح کار می‌کند، می‌‌‌گوید: «برای من خیلی اتفاق بزرگی بود.»
کارکنان شرکت پلتفرم «اونبرایت»(Evenbrite)، اولین جمعه هر ماه تعطیلند. رزلی ایلانو، از مدیران شرکت می‌‌‌گوید که از این روز تعطیل برای فیلم دیدن و مراقبت از مادر پیرش استفاده می‌کند. ایلانو که در اوکلند زندگی می‌کند، می‌‌‌گوید: «عمیقا برای این امتیازی که به ما داده‌‌‌اند ارزش قائلم.»
بیشتر این طرح‌‌‌های آزمایشی در محیط کار بعد از پاندمی، در شرکت‌های کوچک‌تر اجرا شده، اما این روند به کندی در حال تغییر است. شاپیفای که یک شرکت نرم‌‌‌افزار تجارت الکترونیک است، سال گذشته به خاطر جدیت در حذف جلسات غیرضروری، تیتر خبرها شده بود. شرکت مواد غذایی آمریکایی جی‌‌‌ام اسماکر، طرح «هفته‌‌‌های هسته‌‌‌ای» را پیاده کرده که طی آن، از کارکنان خواسته شده هر یک هفته در میان، فقط سه‌‌‌شنبه تا پنجشنبه در محل کار حاضر شوند.
البته برخی شرکت‌ها مثل شرکت مدیریت زنجیره تامین «یونایتد پارسل سرویس» و بانک جی‌‌‌پی مورگان، روند دیگری را در پیش گرفته‌‌‌اند و برخی کارکنانشان را ملزم کرده‌‌‌اند که پنج روز در هفته سر کار حاضر شوند. دویچه بانک هم کارکنانش را از دورکاری در روزهای جمعه و دوشنبه منع کرده است.
منبع: Bloomberg business
